Nowy Targ: Pedagog złupiony dwa razy

Nauczycielska kasa nie działa od niemal 10 lat. Jej działalność została zawieszona w 2003 roku, tuż po tym, jak kontrola przeprowadzona przez nowotarskie starostwo wykryła potężne nadużycia finansowe. Prowadzone przez policję i prokuraturę żmudne śledztwo pozwoliło oszacować skalę przekrętu i wskazać winną: Stanisławę D., księgową, która obsługiwała finanse kasy oraz kilku instytucji podległych staroście (Międzyszkolny Ośrodek Sportu, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna). Okazało się, że z budżetu jednostek, których finansami zajmowała się pani księgowa, wyparowało łącznie kilkaset tysięcy złotych. Jednak śledczy potrafili dowieść, że zaledwie ułamek tej kwoty (niespełna 60 tys.) księgowa zabrała do własnej kieszeni. W styczniu 2006 roku sąd skazał księgową na karę więzienia w zawieszeniu. Nakazał też złodziejce zwrot zagrabionych pieniędzy (60 tys.). Członkowie kasy: prawie 2 tysiące nauczycieli z całego niemal Podhala do dziś są zszokowani tak niewielkimi konsekwencjami, jakie poniosła. - To świetny sposób na "prywatyzację" cudzej kasy do własnej kieszeni. Ukradnę 700 tys., a zwrócić mam niespełna 10%. O wyroku w zawieszeniu nie wspomnę, bo to raczej żadna uciążliwość - przekonuje jeden z nauczycieli.

Przez wiele lat przedstawiciele kasy nie byli w stanie dokonać analizy dokumentacji, która pozwoliłaby odtworzyć wysokość wkładów oraz wielkość udzielonych kredytów. Bez tych podstawowych informacji nie było szans na uruchomienie kasy na nowo. Główny powód pata: obstrukcje ze strony samych udziałowców. Zwoływane wielokrotnie walne zgromadzenia, które miały wyłonić nowe władze, nie osiągały wymaganego statutem kworum. Ludzie związani z kasą bez ogródek tłumaczą tę "znieczulicę". - Ci, którzy mieli zaciągniętą pożyczkę, nie byli zainteresowani powołaniem kasy na nowo, to oznaczałoby konieczność oddania kredytu - przekonuje jeden z naszych anonimowych rozmówców.

Reorganizacją kasy nie był też zainteresowany żaden samorząd. Proszone przez udziałowców wielokrotnie o pomoc nowotarskie starostwo konsekwentnie odmawiało, tłumacząc się "przeszkodami formalnymi". Jednocześnie nie jest tajemnicą, że lokalni politycy traktowali sprawę kasy jak "puszkę Pandory", której otwarcie może jedynie wywołać niepokoje i zatargi z elektoratem.

Dopiero w 2009 roku, po jednym z walnych zgromadzeń został powołany zarząd kasy. Nowe władze miały dostęp do dokumentacji, a także do kont kasy, na których znajdowało się wciąż 290 tys. zł. Po analizie akt księgowych okazało się, że budżet, jakim dysponowała kasa, pod koniec lat 90. sięgał 2 mln zł. Wysokość udzielonych pożyczek przekraczała 1,2 mln. Wyliczenia potwierdziły też, że strata wywołana działalnością głównej księgowej to 670 tys.

Analizując dokumenty, nowy zarząd odkrył jednak kolejne bulwersujące praktyki, do których dochodziło już po formalnym zawieszeniu działalności kasy (ale przed wyborami w 2009 roku). O ówczesnych włodarzach kasy dzisiejsi likwidatorzy mówią bez ogródek: "samozwańcy" i kierują przeciw zarządowi kolejne doniesienia do prokuratury. - Prawdą jest, że za tamtych rządów w dziwnych okolicznościach wyparowało z bankowego konta kasy, której działalność była przecież zawieszona - dodatkowe 100 tys. zł - ujawnia Romualda Prośniak, szefowa Komisji Likwidacyjnej. Przypomina też, że to za sprawą ugody sądowej, zawartej przez poprzedni zarząd - Stanisława D. właściwie uniknęła odpowiedzialności, a kierowanie pod jej adresem kolejnych roszczeń jest już prawnie niemożliwe. - Składamy doniesienia do prokuratury, skarżymy się na działania poprzedniego zarządu, który mimo że formalnie nie doszło do wyborów, a działalność była zawieszona - w najlepsze reprezentował kasę przed sądami i dowolnie dysponował środkami - zaznacza przewodnicząca komisji.

W październiku ubiegłego roku zwołane z sukcesem walne zgromadzenie udziałowców kasy podjęło uchwałę o likwidacji parabankowej instytucji. - Sprawa była dość pilna, od chwili zawieszenia upływało właśnie 10 lat. Groziło nam przedawnienie, a to oznaczałoby, że wszystkie zgromadzone przez kasę środki przeszłyby na skarb państwa, a udziałowcy nie odzyskaliby swoich wkładów. Sposobem uniknięcia tych przykrych konsekwencji było albo wznowienie działalności, albo też  likwidacja kasy. Próby reaktywacji spaliły na panewce, dlatego wybraliśmy tę drugą drogę - zaznacza Romualda Prośniak.

Proces likwidacji, który formalnie ruszył na początku października, nie przebiega spokojnie. Wręcz przeciwnie - wśród udziałowców po raz kolejny zawrzało. - Po 10 latach od chwili zaciągnięcia pożyczki naraz, jednego dnia dostaję zawiadomienie, że mam w ciągu 14 dni wpłacić prawie 2 tys. zł. Jeśli tego nie zrobię, to będę miała na głowie komornika i jeszcze trafię do rejestru dłużników - takie wypowiedzi przewijają się w mailach nadsyłanych do naszej redakcji, komentarzach zamieszczanych w internecie. Dało się je słyszeć także podczas posiedzenia Komisji Edukacji Publicznej Rady Powiatu Nowotarskiego

- W ciągu ostatnich 10 lat mój status bardzo się zmienił. Wtedy pracowałam w szkole w Nowym Targu, dziś pracuję dorywczo w Jabłonce. Mniej zarabiam, mam dzieci na utrzymaniu i kredyt hipoteczny na karku. Naprawdę nie jestem w stanie wysupłać z dnia na dzień prawie 2 tys. zł - tłumaczy jedna z nauczycielek.

- Codziennie odbieram po kilka telefonów od nauczycieli z prośbą o interwencję. Nie wiem, co mam im odpowiedzieć. Twierdzą, że zostali podwójnie poszkodowani. Najpierw przez złodziejkę, a później przez likwidatorów kasy - podkreśla z kolei Iwona Kosakowska, przewodnicząca Komisji Edukacji Publicznej.

Kwestia natychmiastowej egzekucji i straszenia komornikami to nie jedyny powód wzburzenia udziałowców. Kolejny punkt zapalny to (wynikające z braku zdefraudowanych 670 tys.) obniżenie o 35% wszystkich zdeponowanych w kasie nauczycielskich wkładów. Są też udziałowcy, którzy twierdzą, że zostali obciążeni spłatą, mimo że pożyczki nie zaciągali.

- W piśmie od komisji likwidacyjnej nie ma żadnej informacji o tym, gdzie i w jakim trybie można się zapoznać ze swoimi dokumentami - dodaje emerytowana nauczycielka, która w poszukiwaniu jakichkolwiek informacji przyszła na posiedzenie komisji edukacji.

Przedstawiciele komisji likwidacyjnej zapewniają, że każdy członek kasy ma prawo wglądu do swojej dokumentacji 2 razy w tygodniu (poniedziałek od godz. 16 do 18 oraz w piątek od 15.30 do 17.30). Przyznają też, że pisma kierowane do dłużników zostały sformułowane "niefortunnie". - Korzystaliśmy z gotowego wzoru - zaznacza Romualda Prośniak, zapewnia też, że każdy z członków kasy może starać się o rozłożenie swej należności na raty. Jednak ostatecznym terminem spłaty całego zobowiązania jest 6 maja tego roku. Nauczyciele oponują, bo odroczenie terminu spłaty o 2 miesiące w wypadku mniej zasobnych pedagogów i emerytowanych nauczycieli - sytuacji drastycznie nie zmieni. Rozwiązaniem może okazać się pomysł jednego z członków komisji - Marka Szarawarskiego, by w uzasadnionych wypadkach spłata nastąpiła z funduszu świadczeń socjalnych, którym dysponuje każda placówka oświatowa i który jest do dyspozycji również emerytów. - Zapewniam, że dyrektorzy placówek podległych staroście dostaną "prikaz" założenia tych pieniędzy, które później nauczyciele będą spłacać w bardziej dogodnych ratach. Pozostaje jedynie wystąpić do wójtów, aby podjęli podobne rozmowy z dyrektorami swoich placówek - zapowiada Krzysztof Faber, nowotarski starosta. Wystąpienia do samorządów ma już w najbliższych dniach wystosować komisja likwidacyjna.

mk