2008-06-03 23:18:12
Wiatr stulecia: 40 lat minęło
6 maja minęło 40 lat od huraganowego wiatru, którego prędkość dochodziła w porywach do 288 km na godzinę. Był to jak dotąd najsilniejszy wiatr w historii pomiarów meteorologicznych w Tatrach, jednak szkody, jakie poczynił w drzewostanie tatrzańskim, choć ogromne, były znacznie mniejsze od tych, które spowodowała "kalamita" w Tatrach Słowackich 19 listopada 2004 roku.
Fot. Turniami. Na Dolnych Kalatówkach wiatr łamał grube świerki jak zapałki.
Fot. Apoloniusz Rajwa Fot. Apoloniusz Rajwa Jan i Janina Skowronkowie na tarasie obserwatorium w czasie huraganowego wiatru (przy prędkości 60m/sek).
Fot. Apoloniusz Rajwa Fot. Apoloniusz Rajwa
W ostatnim dniu kwietnia 1968 roku pracownicy kolejki świętowali zakończenie sezonu zimowego. W maju miał się rozpocząć wiosenny przegląd techniczny i prace remontowe. 2 maja wyjechałem jeszcze na dyżur ostatnią roboczą jazdą, a zaraz potem rozpoczęły się prace na górnym odcinku kolejki. Nazajutrz, po dobowym dyżurze, schodziłem pieszo przez Myślenickie Turnie do Kuźnic. W tych dniach nic jeszcze nie zapowiadało nadejścia tak silnego wiatru.
W poniedziałek 6 maja wyjechałem z Kuźnic do Myślenickich Turni razem z transportem koksu. Górny odcinek był rozebrany, ale i tak kolejka by nie kursowała, gdyż wiatr wiał już z prędkością około 30 m/sek. Jak na początek maja było ciepło, w wyższych partiach Tatr leżały tylko płaty śniegu, Zachmurzenie było umiarkowane, a ciepłe podmuchy wiatru halnego dochodziły do podnóża Tatr. Z Myślenickich Turni ruszyłem pieszo w krótkich spodenkach, szlakiem turystycznym na Kasprowy, skracając sobie na zakosach trasę, by jak najszybciej zmienić na dyżurze Felka Kozerę. Mimo dość silnych podmuchów wiatru, które nieco utrudniały podejście, po godzinie byłem na szczycie i rozpocząłem 24-godzinny dyżur.
Wiatr z godziny na godzinę stawał się coraz silniejszy. Po południu miał już średnią prędkość początkowo 40 m/sek., a potem nawet 50 m/sek. W porywach był jeszcze silniejszy. Dokonując co godzinę obserwacji pogodowych i pomiarów, coraz częściej spoglądałem na anemograf, służący do rejestracji prędkości wiatru, którego piórko wypełnione tuszem zaczęło przekraczać końcową linię, oznaczającą 60 m/sek. i kilkakrotnie dochodziło do miejsca, gdzie dalej nie mogło się już wychylić. Od godziny 16 do 19, w okresie, największego nasilenia wiatru, dodatkowy pomiar wykonywałem anemometrem ręcznym, ale to wymagało wyjścia na taras. Zmierzyłem największe porywy wiatru, dochodzące do 80 m/sek., tj. 288 km/godz. By móc dokonać odczytu temperatury powietrza w klatce meteorologicznej i pomiaru wiatru, przywiązywałem się na wszelki wypadek liną taternicką do kaloryfera w rotundzie, a na tarasie dodatkowo cały czas trzymałem się poręczy metalowej.
Już w pierwszej fazie największego nasilenia wiatru dwie klatki meteorologiczne, w których na szczęście nie było termometrów, mimo że były umocowane na stalowych odciągach, zostały wywrócone, a jedna z nich, chociaż Skowronkowie starali się ją przymocować dodatkowo do poręczy, została zwiana z tarasu w stronę budynku górnej stacji kolejki linowej, gdyż wiatr wiał z kierunku bardziej południowo-zachodniego. Porywy tak silnego wiatru przenosiły nad szczytem Kasprowego nie tylko okruchy i drobne odłamki skalne, ale porywały z podłoża kamienie wielkości pięści. Na zachodnim stoku, pod szczytem, były złożone deski, potrzebne do budowy górnej stacji kolejki krzesełkowej na Goryczkowej. Wiatr \"przeniósł\" wszystkie deski do Kotła Gąsienicowego. Wyszedłem na taras z aparatem fotograficznym, by zrobić zdjęcie z akcji ratunkowej klatek meteorologicznych, ale przy tak silnym wietrze fotografowanie było trudne – zdjęcia są nieostre i dość ciemne, bo było to już pod wieczór. A okna rotundy zaobserwowałem, jak wiatr wyssał część wody z Dwoistego Stawu Gąsienicowego, uformował trąbę wodną, która potem przemieszczała się w kierunku zachodniej ściany Kościelca, by tam się rozprysnąć. Około godziny 20 wiatr zaczął stopniowo słabnąć, ale jeszcze w nocy był bardzo silny.
Nazajutrz wczesnym rankiem Skowronkowie poszli zbierać rozrzucone deski oraz resztki z klatki meteorologicznej, a ja czekałem Antka Barańskiego, który podchodził z Kuźnic, by zmienić mnie na dyżurze. W strefie leśnej miał trudności z podchodzeniem, bo wiele drzew było złamanych lub powalonych, ale o godz. 10 był już na górze. Z Felkiem Kozerą postanowiliśmy schodzić w dół, by zobaczyć, jakie wiatr poczynił spustoszenia.
Na zachodnim stoku Kasprowego kilka płatów kosodrzewiny było wyrwanych z korzeniami, co jest rzadkością, gdyż jest to krzew niski, a jego giętkie gałęzie wytrzymują na ogół silne wiatry. Doszliśmy do Myślenickich Turni, gdzie już miejscami wystąpiły wiatrołomy. Stamtąd zeszliśmy do wywierzyska Bystrej, a potem na Dolne Kalatówki, gdzie prawie cały las był powalony. Wiele drzew było wywróconych razem z korzeniami, a układ powalonych pni wskazywał na kierunek wiatru, ale byłe również grube świerki, złamane na różnych wysokościach. Przejście przez wiatrołom było bardzo utrudnione.
Doszliśmy na drogę koło kaplicy Sióstr Albertynek. Na środku drogi stał niezniszczony samochód osobowy. To jadącego do schroniska na Kalatówkach niemieckiego turystę zastał wiatr w tym miejscu. Drzewa, padające przed nim i za nim, zablokowały mu drogę. Pozostawił samochód i wraz z rodziną udał się do klasztoru, gdzie spędził noc z siostrami zakonnymi, które modliły się o ocalenie ich pustelni. Chyba skutecznie, bo zabudowania przetrwały prawie nienaruszone, a wokół nich i celi brata Alberta wszystkie drzewa były połamane. W miejscu, gdzie odchodzi droga do braci Albertynów, stał krzyż drewniany, którego jedno poziome ramię zostało złamane przez upadające drzewo, ale ręka Chrystusa nie została uszkodzona.
Doszliśmy do Kuźnic, a potem do Zakopanego. Tu również widać było zniszczenia, spowodowane przez wiatr. Kilka pozrywanych – przeważnie płaskich – dachów, na Bystrem wywrócony i przeniesiony kiosk \"Ruchu\". Sprzedawca musiał się z niego wydostać przez dach. Tu i ówdzie wybite szyby i uszkodzone linie energetyczne. Prądu w niektórych dzielnicach Zakopanego nie było przez tydzień. Oczywiście, największe szkody wystąpiły na terenie TPN, szczególnie na Wierch Porońcu i Zgorzelisku, gdzie przez wiele dni droga w kierunku Morskiego Oka była nieprzejezdna. Szkody w drzewostanie tatrzańskim były ogromne. Teraz, po 40 latach, rany te już zabliźniły się i mało kto wie, jak wtedy wyglądały rejony Dolnych Kalatówek, Wantul, Małej Łąki, Zgorzeliska i Wierch Porońca. Jak oszacowano, wiatr zniszczył wtedy około 150 tys. metrów sześciennych drewna, tj. blisko pół miliona drzew.
Wiatr stulecia już w następnym roku doczekał się opracowania naukowego przez Elżbietę Budziszewską i Marię Morawską-Horawską – pracowników naukowych PIHM. Analizując mapy synoptyczne w dniach poprzedzających wiatr i w dniu jego wystąpienia, a także mapy powierzchni izobarycznych na różnych wysokościach oraz położenia linii frontów, doszły do wniosku, że był to wyjątkowy przypadek wystąpienia niskotroposferycznego prądu strumieniowego u powierzchni ziemi. W tym przypadku na zwykły wiatr halny, który wiał już wcześniej, nałożył się prąd strumieniowy, który obniżył się na wysokość około 2000-2500 metrów, czyli na wysokość szczytów tatrzańskich. Jego wpływ, w postaci efektu fenowego, dotarł aż po Kotlinę Warszawską.
Wiatr stulecia o tak dużych prędkościach, jak twierdzą autorki, został spowodowany działaniem trzech przyczyn – rozkładem ciśnienia charakterystycznym dla wiatru halnego, który zaczął się już 4 maja, wzrostem gradientu ciśnienia wieczorem 6 maja oraz wpływem bariery górskiej.
Apoloniusz Rajwa
-
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA na rok lub dłużej DWA DOMKI DREWNIANE po 70mkw, Zakopane - Chłabówka. Kontakt na e-mail: podkowa@op.pl -
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098. -
PRACA | dam
Aparthotel Renesans w Zakopanem poszukuje kandydatów na stanowiska: KIEROWNIK RESTAURACJI, KELNER/BARMAN, POKOJOWA. Stabilna praca w nowo otwieranym Obiekcie. Zgłoszenia prosimy kierować na adres: praca@renesans.pl lub tel. 602444734 -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKALE HANDLOWO - USŁUGOWO - BIUROWE o powierzchniach ok. 58 i 55 m2, oraz PIWNICA 23 m2. Możliwość połączenia lokali. Zakopane centrum, ul. Kościuszki - 691 124 272. -
USŁUGI | budowlane
REMONTY I WYKOŃCZENIA. 660 079 941. -
SPRZEDAŻ | budowlane
DESKI ŚWIERKOWE, dł. 5 m, gr. 53 mm. DRZEWO OPAŁOWE BUK. 660 079 941. -
USŁUGI | budowlane
ADAPTACJA PODDASZY, OCIEPLENIA WEŁNĄ MINERALNĄ, SUFITY PODWIESZANE, ZABUDOWY GK, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ. 660 079 941. -
USŁUGI | budowlane
ŁAZIENKI KUCHNIE PLYTKI INSTALACJE MONTAZ MEBLI ARMATURY. 602839607
Tel.: 602839607 -
PRACA | dam
Centralny Ośrodek Sportu w Zakopanem zatrudni Kasjera. 725300144 https://bip.cos.pl/1509/zakopane praca.zakopane@cos.pl
Tel.: 725300144 -
USŁUGI | budowlane
WYKONCZENIA I REMONTY. 602839607
Tel.: 602839607 -
SPRZEDAŻ | budowlane
ŁAZIENKI KUCHNIE PLYTKI INSTALACJE MONTAZ MEBLI ARMATURY. 602839607
Tel.: 602839607 -
USŁUGI | budowlane
TYNKI I WYLEWKI MASZYNOWE tanio i solidnie, zacieranie mechaniczne, technika silosowa. Realizujemy małe i duże obiekty 18 26 550 39, 503 532 680. -
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, SPRZĄTANIE. 796 358 958. -
SPRZEDAŻ | zwierzęta
SZCZENIAKI SHIH TZU. 730 519 594. -
PRACA | dam
Przyjmę Cieślę - budowa w Kluszkowcach Stawka do uzgodnienia Proszę dzwonić - 788 624 940. 788 624 940 aleksandra@tatrastyle.pl
Tel.: 788 -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL NA PIZZERIĘ W ZAKOPANEM. 502 658 638 -
SPRZEDAŻ | różne
SPRZEDAM SIANO W BALACH. 502 658 638 -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA PLAC POD MAGAZYN. 502 658 638 -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA HALE NA WARSZTAT SAMOCHODOWY, LAKIERNIĘ, PRALNIE, HURTOWNIĘ, MAGAZYN. 502 658 638 -
USŁUGI | budowlane
USŁUGI REMONTOWO-BUDOWLANE, ŁAZIENKI, ZABUDOWY, ADAPTACJA PODDASZY, REMONTY, DOCIEPLENIA BUDYNKÓW, FASADY. 693 206 403. -
USŁUGI | budowlane
USŁUGI REMONTOWO-BUDOWLANE, DOMY OD PODSTAW, POKRYCIA DACHOWE, SZALUNKI STROPOWE. 693 206 403. -
USŁUGI | budowlane
USŁUGI MINIKOPARKĄ 2.5 TONY - 722 307 227. -
SPRZEDAŻ | budowlane
Sprzedam KANTÓWKĘ, KROKWIE, DESKI, GONTY i OPAŁ - 788 344 233. -
PRACA | dam
PENSJONAT "Willa Park" W CENTRUM ZAKOPANEGO ZATRUDNI OSOBĘ DO SPRZĄTANIA I RZYGOTOWYWANIA ŚNIADAŃ. 509 578 689. -
PRACA | dam
Kucharz al'a carte- Restauracja Górska w Białce Tatrzańskiej Do uzupełnienia zespołu poszukujemy osoby na stanowisko: KUCHARZ. Oferta pracy dla kucharza z doświadczeniem zawodowym. Praca na stałe, bardzo dobre warunki pracy. Więcej informacji pod nr. 518 259 536 www.restauracjagorska.pl rest.gorska@gmail.com
Tel.: 518 259 536
E-mail: rest.gorska@gmail.com
WWW: www.restauracjagorska.pl -
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Las z drzewostanem pow. 41ar w Lipnicy Wielkiej 603071487, 609325040. -
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
APARTAMENT Za Strugiem, Zakopane - 607 506 428. -
USŁUGI | inne
PROFESJONALNA WYCINKA DRZEW, GAŁĘZI Z PODNOŚNIKA I Z UŻYCIEM LINY. 889 105 476 -
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371. -
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371. -
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590. -
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484. -
USŁUGI | budowlane
TYNKI MASZYNOWE. 604 857 880. -
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325. -
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
- Wszystkie komitety wyborcze, które wystawią listy w całej Polsce przedstawiły liderów list wyborczych. Poznaliśmy wszystkie nazwiska osób w okręgu 14 obejmującym powiaty Tatrzański, Nowotarski, Nowosądecki, Limanowski i Gorlicki.
- MÓJ ROZwój obejmuje też sprawy nowotarskie i próbę zrozumienia aktualnego tematu związanego z wyższą szkołą podhalańską.
-
- Ukraina, leżąc na pograniczu Rosji a zachodnimi państwami Europy, odzwierciedla swoją rozdartą naturę i podział w społeczeństwie. Połowa ludności mówi po rosyjsku jako swoim pierwszym języku, druga połowa po ukraińsku. Uprzemysłowione landy centrum, wschód i południe, są kulturalnie odzwierciedleniem ortodoksyjnych Rosjan. Niektóre części zachodnie były powiązane z Ukrainą dopiero po II wojnie światowej, historycznie mając inną kulturę.
- Animalsi wypowiadając sie na temat przeciążeń koni pracujących w zaprzęgach bazują na konkretnych, inżynierskich wyliczeniach.
- W ciągu ostatnich kilku lat obserwujemy zwiększoną presję ze strony rządów kilku krajów, które wspierają potężne grupy w sektorze prywatnym w celu nadzorowania mediów społecznych i alternatywnych źródeł informacji. Jest to wielopłaszczyznowy atak na naszą wolność, który już ograniczył rodzaje informacji, do których mają dostęp obywatele, a tym samym zawęża opcje polityczne, aby odpowiadały osobom sprawującym władzę.
- Patrząc z kosmosu, staje się jasne, że Ziemia jest prawdziwie żywą planetą, odmienną od każdego innego znanego świata w Układzie Słonecznym. Z kontynentami, płynnymi oceanami, pokrywami lodowymi, zmieniającymi się wzorami chmur i cienką, ale znaczącą atmosferą. Nasza planeta tętni życiem, zmieniając się z dnia na dzień i z sezonu na sezon. Bez atmosfery nasz świat byłby chłodniejszy o 33 ° C, co czyniłoby go niezdolnego do posiadania ciekłej wody na powierzchni.
- Mój ROZwój jest też pod wpływem kobiet. Jedną z nich jest Byron Katie, która wyjaśnia pojęcie arogancji
- Rada Europejska, czyli przywódcy 28 krajów członkowskich Unii, przedstawili po trzech dniach burzliwych obrad listę zaskakujących kandydatów na najważniejsze stanowiska w Brukseli. Po naradach, rówież Parlament Europejski wybrał swojego przewodniczącego na pierwszym posiedzeniu europarlamentarzystów.
- Zapraszamy wszystkich bardzo serdecznie na otwarte Spotkanie Konfederacji w Nowym Targu i Zakopanem!
- Według najnowszych danych pochodzących z Międzynarodowego Funduszu Walutowego Wenezuela ma najmniejszy na świecie wzrost gospodarczy, największą inflację i dziewiątą największą stopę bezrobocia. Wskaźnik śmiertelności niemowląt zwiększył się 100 krotnie w ciągu ostatnich czterech lat. Ich waluta straciła 99 procent swojej wartości od początku 2012 roku. To się nazywa całkowite załamanie społeczne i gospodarcze. I stało się to pomimo faktu, że Wenezuela ma największe na świecie rezerwy ropy naftowej.