2018-02-15 17:58:21

BLOG Maciej Krupa

Blog

SZLAKIEM ZNAKOMITYCH ZAKOPIAŃCZYKÓW

Pod koniec ubiegłego roku nakładem Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem ukazał się nowy przewodnik. „Szlak znakomitych zakopiańczyków” autorstwa Zbigniewa Moździerza i wyżej podpisanego. To propozycja dla osób zainteresowanych dziejami naszego miasta. Historię miejsca można opisywać na rozmaite sposoby: chronologicznie, topograficznie, biograficznie. Wybraliśmy ten ostatni trop, aby opowiedzieć dawniejsze dzieje wioski pod Giewontem przez pryzmat zamieszkujących tu osób. Tych, które odegrały w historii Zakopanego, a czasem Polski, ważną, godną uwiecznienia rolę. Tak powstała ta książeczka.

Książeczka, bo format jest poręczny, kieszonkowy (A-6), a publikacja niezbyt obszerna – liczy 148 stron. Żeby zmieścić na takiej przestrzeni rozsądną liczbę biogramów i zdjęć trzeba było dokonać wyboru. Postanowiliśmy ograniczyć się do osób mieszkających w Zakopanem, które urodziły się w XIX stuleciu. Ważnym kryterium było zamieszkiwanie w Zakopanem przez dłuższy okres czasu. Wielu z naszych bohaterów nie urodziło się tutaj, ale kiedyś tu przyjechali i postanowili zostać, osiąść, zapuścić tu swoje korzenie.

Jedni ze względów estetyczno-sentymentalnych, inni z konieczności. Jedni, jak dr Tytus Chałubiński, przyjeżdżali do Zakopanego od lat zanim zdecydowali się tu zamieszkać. Inni, jak August Zamoyski czy Mariusz Zaruski, spędzili tu zaledwie kilka, zazwyczaj bardzo intensywnych lat. Jeszcze inni, jak Wojciech Brzega, urodzili się w Zakopanem i spędzili tu większość swojego życia.

Znaczną grupę stanowili chorzy, którzy szukali w górach zdrowia. Zakopane wcześnie stało się ważnym ośrodkiem leczenia gruźlicy, a wielu jego rezydentów, zamieszkało tu z powodu tej śmiertelnej dawniej choroby, by wymienić z tego grona tylko Stanisława Witkiewicza, Władysława Matlakowskiego, Karola Szymanowskiego czy Maksymiliana Marię Kolbego.

Kryterium wyboru była więc data urodzenia, ale z racji długowieczności niektórych z naszych bohaterów, w opisach sięgamy często głęboko w wiek XX. Książka jest podzielona na rozdziały obejmujące rozmaite grupy zawodowe: lekarzy, nauczycieli, architektów. Osobne rozdziały poświęcono artystom i ludziom pióra oraz społecznikom, przedsiębiorcom, księżom i ludziom związanym z turystyką i sportem.

Pierwsza część opisuje, używając określenia Ferdynanda Hoesicka, „legendowe postaci zakopiańskie”. Wśród nich Sabałę, księdza Stolarczyka, Chałubińskiego i Zamoyskiego. We wstępie Zbigniew Moździerz omawia syntetycznie powstanie i rozwój Zakopanego do połowy XX wieku.

Każdy biogram opatrzony jest wykazem miejsc związanych z daną osobą, syntetyczną bibliografią oraz, poza kilkoma wyjątkami, fotograficznym portretem opisywanej osoby. Nie ma w tym przewodniku klasycznie przedstawionych tras zwiedzania. Można go wykorzystywać na rozmaite sposoby: wędrując szlakiem jednego z bohaterów, wybierając jedną z zakopiańskich rodzin lub podążając szlakiem lekarzy, czy artystów malarzy. Sposobów może być tyle, ilu czytelników.

Mam nadzieję, że nasza książka dopełnia dotychczasową literaturę przedmiotu. W 2014 roku Muzeum Tatrzańskie wydało przewodnik autorstwa Zbigniewa Moździerza Szlak stylu zakopiańskiego. Rok wcześniej Zbigniew Moździerz i Jerzy Roszkowski opublikowali Szlak Zamoyskiego. Jest też znakomity, od dawna nie wznawiany, Zakopane. Przewodnik historyczny Macieja Pinkwarta i Lidii Długołęckiej-Pinkwart. Przewodnikowo jest chyba Zakopane najlepiej i najdokładniej opisanym miastem w Polsce. Co nie znaczy, że nie istnieją wciąż przestrzenie słabo obecne w przewodnikowym piśmiennictwie i że nie ma już nic do roboty. Na razie nie wiadomo czy Muzeum Tatrzańskie zdecyduje się na kolejną część Szlaku znakomitych zakopiańczyków, poświęconą osobom urodzonym w XX wieku. Zresztą prawdopodobnie nie zmieściliby się wszyscy w jednym tomie…

W tym opisywanym zamieszczono 122 biogramy i 133 zdjęcia. Książkę uzupełnia wybrana bibliografia, skorowidz opisanych osób i plan Zakopanego z zaznaczonymi obiektami na trasie z Nawsia do Kuźnic. Publikacja została wydana również w angielskiej wersji językowej. Projekt dofinansowano z funduszy miasta Zakopanego za pośrednictwem Zakopiańskiego Centrum Kultury. Przewodnik można kupić w oddziałach Muzeum Tatrzańskiego i w internecie na stronie: muzeumtatrzanskie.pl

Na okładce zdjęcie autorstwa Stanisława Witkiewicza, dobrze znane i świetnie ilustrujące złożony charakter Zakopanego. Idą obok siebie Sabała, góral symbolizujący miejscową tradycję i kulturę oraz młody Staś Witkiewicz, urodzony w Warszawie, w przyszłości jeden z najwybitniejszych polskich artystów XX wieku, mieszkaniec Zakopanego, radykalnie kwestionujący podhalańską tradycję i wartości. Takie właśnie – złożone, niejednoznaczne, inspirujące i niezwykłe jest Zakopane, które próbowaliśmy przedstawić.

Maciej Krupa, Zbigniew Moździerz, Szlak znakomitych zakopiańczyków. Przewodnik. Muzeum Tatrzańskie, Zakopane 2017, s. 148, cena 10,- zł.

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Krzysiek 2018-02-16 13:09:07

pani Krupa, książka jest od ponad pół roku na rynku wiec nie potrzeba robić jej takiej reklamy, zwłaszcza, ze nie jest twórcza. To, ze robi sobie Pan autopromocje to inna bajka, ale Pan z tego słynie :)

Maciej Krupa 2018-02-16 11:06:50

@Tomasz Pomurnik
Tak jest oczywiście biogram Stanisława Barabasza - strona 39. Tak - cena 10,- zł, taką cenę ustalił wydawca czyli Muzeum Tatrzańskie.
@Monika
Szanowna Pani, nasza książka nie jest zlepkiem innych książek, tylko tekstem oryginalnym. Oczywiście korzystamy z literatury, którą uczciwie wymieniamy w bibliografii. Oczywiście cytujemy w biogramach fragmenty innych tekstów, ale cytaty są zawsze wyróżnione wcięciem i kursywą i opatrzone odnośnikiem. Nie sposób napisać książki historycznej bez oparcia o rozmaitego typu źródła. Ale sugestia, że jest ona zlepkiem cudzych tekstów jest nieprawdziwa. To nasz własny tekst.

monika 2018-02-16 06:48:22

Szkoda, ze publikacja jest zlepkiem innych ksiażek a nie tekstem własnym

Reklama

Galerie

Joanny Wnuk-Nazarowej opowieść o Henryku Mikołaju Góreckim

Jubileuszowe spotkanie krwiodawców w Witkacym

Wymiana desek z Sopotem za nami, sezon zimowy otwarty

Nocne niebo na Stacji Kultura Zakopane

Kapitan Barbara Grocholska-Kurkowiak ma ciepły dom

Podhalańskie mamuty i astronauci z Gliczarowa

Wielkie Forum Samorządowe pod Giewontem

Grecko-chrześcijańskie tropy pod Giewontem

Dom Pamięci w Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem

Tu króluje rzeźba, "Jutrzenka", sala po prawej

Na osnowie czasu, czyli pół wieku Małgorzaty Kowalczyk

Agata Kowal w "Jutrzenkowej" Galerii ARTPARK

Okno pogodowe nad Morskim Okiem

Morskie Oko w komiksie

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Z Placu Niepodległości na podhalańskie drogi

Maciej Pinkwart i Kapela Hanki Wójcik w Kombinacie

Jak górali z Tatr wygnali, żeby stworzyć TPN

Tatrzańskie Chichoty, czyli z wizytą na plenerze im. Anny Górskiej

Macierzyństwo na szkle malowane i nie tylko

Warszawa ma "Złote tarasy", a Zakopane tarasy cenniejsze od złota

Na dnie oceanu w Kolibie

Nagrody za Macierzyństwo rozdane

Punk Styku u Rząsów

Sportowcy HANDICAP Zakopane podsumowali sezon

Nauczyciele i sportowcy docenieni w Poroninie

XXXII Jesienny Wyścig Rowerowy w Małem Cichem

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

MOTORYZACJA | sprzedaż
CITROEN JUMPER, r.p. 2013, cen do uzgodnienia - 604 102 804.
MOTORYZACJA | sprzedaż
VW TRANSPORTER, r.p. 2013, cena do uzgodnienia, 604 102 804.
USŁUGI | budowlane
REMONTY, WYKOŃCZENIA, PŁYTKI, PANELE, MALOWANIE itp. OBRÓBKI BLACHARSKIE (balkony, tarasy, podbitki). 796 544 016.
MOTORYZACJA | sprzedaż
SKUTER ŚNIEŻNY POLARIS. 515 503 494.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
PRACA | dam
Praca dorywcza przy sprzątaniu 1-3 razy w tygodniu w Bukowinie T. (zwłaszcza weekendy) w godzinach 9-13/14:00. Koniecznie z własnym samochodem. Najlepiej osoba niepaląca, energiczna i mająca już doświadczenie w sprzątaniu. 40zł/h tel 535 706 940. 535706940 kowalmaciej9@gmail.com
Tel.: 535706940
PRACA | dam
Restauracja do uzupełnienia zespołu zatrudni osobę na stanowisko kelnerki/kelnera - a la carte. Oferujemy pracę z doświadczonym zespole, szansę rozwoju zawodowego, atrakcyjne wynagrodzenie. Prosimy o przesyłanie CV na adres email: 888 213 215 www.restauracjagorska.pl rest.gorska@gmail.com
Tel.: 888
PRACA | dam
Przyjmiemy PRACOWNIKÓW NA WYCIĄG NARCIARSKI I SNOWTUBING. Gubałówka. 692 624 359.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA BUDA HANDLOWA, ZAKOPANE, UL. PODHALAŃSKA. 502 658 638
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA HALA NA: MAGAZYN, HURTOWNIĘ, LAKIERNIĘ, PRALNIĘ WODNĄ, itp. 502 658 638
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA HALE NA WARSZTAT SAMOCHODOWY, LAKIERNIĘ, PRALNIĘ, HURTOWNIĘ, MAGAZYN. 502 658 638
PRACA | dam
Poszukuję POMOCY DO PENSJONATU w Białce Tatrzańskiej. 601 306 549
PRACA | dam
PRODUCENT ŻYWNOŚCI w Zakopanem zatrudni PRZEDSTAWICIELA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
RESTAURACJA W ZAKOPANEM ZATRUDNI KELNERA/-KĘ, POMOC KELNERSKĄ. PRACA STAŁA + świadczenia. 601 533 566, 18 20 64 305
MOTORYZACJA | inne
PELLET!!! W sprzedaży posiadamy pellet olczyk i barlinek w najlepszej cenie na Podhalu!!!. 607695394 romar.zakopane@wp.pl
Tel.: 607695394
USŁUGI | budowlane
WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, REMONTY, ZABUDOWY GK, ADAPTACJA PODDASZY. 660 079 941.
SPRZEDAŻ | różne
OPAŁ BUK. 660 079 941.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
SPRZEDAM MIESZKANIE KRAKÓW - KURDWANÓW - ŚWIETNA LOKALIZACJA. Oferujemy na sprzedaż jasne i przestronne mieszkanie położone w zadbanym budynku na osiedlu Kurdwanów. Powierzchnia 28,12 m kw. Budynek wyposażony jest w trzy windy, w tym jedną towarową. UKŁAD MIESZKANIA: - duży pokój z wnęką (nyżą), - jasna kuchnia z oknem, - duża, oszklona loggia, - piwnica przynależna do mieszkania. Mieszkanie jest słoneczne i ustawne, IDEALNE DLA SINGLA, PARY lub JAKO INWESTYCJA POD WYNAJEM. Lokalizacja zapewnia szybki dojazd do centrum oraz dostęp do pełnej infrastruktury - sklepy, przystanki komunikacji miejskiej, szkoły i tereny zielone w zasięgu kilku minut spacerem. SPRZEDAŻ BEZ POŚREDNIKÓW. Cena 450 tys zł - do negocjacji. Kontakt: 604 08 16 43
USŁUGI | budowlane
BUDOWY DOMÓW OD PODSTAW, STANY SUROWE OTWARTE, DACHY, ELEWACJE. 608729122.
PRACA | dam
Przyjmę CIEŚLI DACHOWYCH, DEKARZY, POMOCNIKA DEKARZA. 608729122.
PRACA | dam
Przyjmę MURARZY. Praca Polska, Niemcy. 608729122.
BIZNES
Wydzierżawię działkę w Ludźmierzu przy trasie Nowy Targ-Czarny Dunajec lub przyjmę reklamę. 608 729 122.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DOMY po 100 m2 - Klikuszowa, koło Centrum Narciarstwa. 608 729 122.
PRACA | dam
PAPI SERVICE SP. Z O.O. ZATRUDNI KIEROWCÓW. WYMAGANE KAT. C+E ORAZ UPRAWNIENIA ADR. MOŻLIWE PRZESZKOLENIE ADR/TDT Z ZAKRESU PRZEWOZU PALIW PŁYNNYCH . TEL.602290555
PRACA | dam
Zatrudnię do sprzątania apartamentów w okolicy ul. Strążyskiej w Zakopanem (wskazane auto w celu dojechania do apartamentów). Praca na stałe, 3-4 dni w tygodniu (gdy są wyjazdy w weekendy również) w godzinach od 9-15. Informacja tel. 609097999
Tel.: 609097999
PRACA | dam
Karczma "Czarci Jar" poszukuje osoby na stanowisko POMOC KUCHENNA. Tel. 602 366 750.
PRACA | dam
Spółka POLSKIE TATRY S.A. zatrudni do pensjonatu w Zakopanem pracowników na stanowisko KELNERKA/KELNER ORAZ POKOJOWA. Praca stała na podstawie umowę o pracę. Telefon kontaktowy: 502 037 215 www.praca.polskietatry.pl
USŁUGI | inne
MYCIE DOMÓW GÓRALSKICH W ŚRODKU - WOLNE TERMINY - 880 363 281.
PRACA | dam
ZATRUDNIMY W KARCZMIE oraz W BARZE MLECZNYM: KUCHARZA, DOŚWIADCZONĄ POMOC KUCHENNĄ, OBSŁUGĘ BARU MLECZNEGO. Zakopane, bez zakwaterowania - 600 035 355.
PRACA | dam
PROMOTOR roznoszenie ulotek Zakopane. Atrakcyjne wynagrodzenie.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | dam
Stacja Narciarska Polana Szymoszkowa zatrudni na sezon zimowy do pracy w gastronomii: PIZZERÓW, BARMANKI, BUFETOWE, POMOCE KUCHENNE, OSOBY NA ZMYWAK, OSOBY DO SPRZĄTANIA SALI. Kontakt osobisty pod nr tel.: 693 319 707
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Skupujemy nieruchomości za GOTÓWKĘ, PODHALE. 600404554
Tel.: 600404554
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Zarządzanie domkami i apartamentami na wynajem krótkoterminowy. 788 63 36 33 www.zarzadzanieapartamentami.info
Tel.: 788 63 36 33
WWW: www.zarzadzanieapartamentami.info
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
PRACA | dam
Przyjmę PIEKARZA. 607 44 55 66.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.