2017-09-19 20:19:47

BLOG Maciej Krupa

Blog

KARŁOWICZ, TATRY, FOTOGRAFIA

Reklama

Rok po śmierci Mieczysława Karłowicza pod lawiną u stóp Małego Kościelca, w 1910, Sekcja Turystyczna Towarzystwa Tatrzańskiego wydała tom jego pism taternickich i fotografii zatytułowany "Mieczysław Karłowicz w Tatrach", z krzyżykiem niespodzianym na okładce, dziś bibliofilski rarytas. Później wznawiano ten tom dwukrotnie w 1957 i 1968 roku, uzupełniając go przedmową Jerzego Młodziejowskiego, drobnymi tekstami niezamieszczonymi w pierwszym wydaniu, kroniką życia autora oraz relacją Mariusza Zaruskiego "Ostatnim śladem", w której pierwszy naczelnik TOPR opisał wyprawę poszukiwawczą i znalezienie ciała Karłowicza.

Po latach przerwy, w 2016 ukazały się dwie książki upamiętniające sto czterdziestą rocznicę urodzin kompozytora, przypominające go jako fotografa, publicystę górskiego, taternika i narciarza. Wydawnictwo Astraia zdecydowało się wznowić tom z roku 1910 i sygnuje swoje wydawnictwo jako drugie (czemu nie czwarte?) wydanie tej książki. Dobór i kolejność tekstów i zdjęć są powielone z pierwszego wydania, a uzupełnia je wstęp wydawcy, przedmowa napisana przez muzykologa i taternika Władysława Malinowskiego oraz przygotowany przezeń szczegółowy wykaz tatrzańskich przejść Karłowicza.

Teksty te, publikowane za życia kompozytora w czasopismach – „Taterniku”, „Pamiętniku Towarzystwa Tatrzańskiego”, „Wędrowcu” i „Słowie Polskim” – weszły do kanonu klasycznej tatrzańskiej publicystyki przełomu XIX i XX stulecia. Z jednej strony są świadectwem romantycznego, pełnego emocji, entuzjastycznego stosunku do gór ich autora, z drugiej zaś wyraża w nich Karłowicz ducha modernizmu z jego pierwiastkiem sportowym, zdobywczym.

Opisuje wycieczkę na Gerlach w towarzystwie przewodnika Jędrzeja Wali, epicką dziewięciodniową wycieczkę w towarzystwie legendarnego Klimka Bachledy, w czasie której wszedł na szereg wybitnych tatrzańskich szczytów; wejścia na Ostry Szczyt, Kościelec, Rohacze; wycieczki samotne na Kieżmarski i Jaworowy. Warto na nowo przeczytać te teksty, bo nic nie straciły ze swej urody, opisują ważne rozdziały turystycznej eksploracji Tatr i dają świadectwo znaczenia Tatr w życiu kompozytora.

Wracając po dziewięciu dniach z Klimkiem z gór pisze Karłowicz: „Z przełęczy między Kopami ujrzałem Zakopane. Schodziłem niechętnie, czując coraz bardziej ciężar nizinnego powietrza. A jednocześnie za mną zapuszczała się kurtyna z chmur, zakrywając cuda, na które przez dni dziewięć dane mi było patrzeć.

Otuliły się tym razem góry już na dobre; gdy po paru tygodniach ukazały się znowu, ułożone były do snu zimowego pod zwartym całunem śnieżnym. Pożegnałem je na długi przeciąg szarej, chmurnej zimy miejskiej.” Minęło ponad sto lat, zmieniła się konwencja, stylistyka, środki wyrazu, ale szkoda, że nikt już dziś nie pisze o Tatrach z takim uczuciem, wrażliwością i troską.

Druga książka – Widok piękny bez zastrzeżeń Polskiego Wydawnictwa Muzycznego – poświęcona jest fotografii tatrzańskiej Karłowicza. Był w tej dziedzinie mistrzem, ba, w pewnym momencie nawet, w obliczu kłopotów związanych z recepcją swojej muzyki, rozważał możliwość zostania zawodowym fotografem. Na starannie wydany i ze smakiem zaprojektowany tom składa się pięćdziesiąt zdjęć autorstwa Mieczysława Karłowicza, trzy jego teksty, które są zamieszczone także w wyżej omówionej książce i wspomniany już tekst Zaruskiego Ostatnim śladem. Książkę uzupełnia kronika wydarzeń z życia Karłowicza i spis literatury.

Elementem nowym i dla tej publikacji – poza zdjęciami – kluczowym, jest wstępny esej Justyny Nowickiej Mieczysław Karłowicz jako fotograf. Wybrane konteksty. Autorka kompetentnie, choć w dużym skrócie przypomina ostatnią wyprawę Karłowicza nad Czarny Staw Gąsienicowy, opisuje podejście do zjawiska fotografii na przełomie XIX i XX stulecia, rekapituluje początki fotografii górskiej na świecie i w Polsce. Fragmenty zachowanych listów pozwalają autorce na pokazanie praktyki fotograficznej Karłowicza. Nowicka podkreśla wyjątkowość zdjęć artysty i jego znaczenie w historii fotografii tatrzańskiej. A dobrze zeskanowane i starannie wydrukowane zdjęcia pozwalają podziwiać znakomite oko i warsztat autora, szczególnie widoczny w ostrych, wyrazistych konterfektach tatrzańskich turni: Zadniego Mnicha, Giewontu, Zamarłej, Małej Pośredniej Grani.

Warto poświęcić tym fotografiom nieco czasu. Na stronie szóstej – maleńka sylwetka Klimka Bachledy stojącego na dnie Doliny Batyżowieckiej, u stóp potężnej południowej ściany Batyżowieckiego Szczytu, stanowi barthesowskie punctum tego zdjęcia. Ciekawe byłoby studiowanie całego albumu zdjęć Karłowicza, jego autorskiego wyboru. Trzy takie albumy przez niego stworzone i zakomponowane, zachowały się w zbiorach Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK w Krakowie. W książce zobaczyć można stronę tytułową albumu z roku 1906 zatytułowanego Tatry. Staranne ręczne pismo, dwa zakopiańskie widoczki, ostre, starannie wykadrowane, z nieodłącznym Giewontem i reglami w tle.

Jak to możliwe, że znani zakopiańczycy tamtej epoki tak hojnie zostali obdarowani licznymi talentami? Tytus Chałubiński, Witkiewiczowie, Mariusz Zaruski, Rafał Malczewski. Wszechstronnie utalentowany Mieczysław Karłowicz był jednym z nich. Znalazł on trwałe miejsce nie tylko w dziejach muzyki, ale także w historii tatrzańskiego piśmiennictwa i fotografii. Wszechstronność to nader rzadka i godna podziwu. Obydwie starannie i ładnie wydane książki dowodzą tego w pełni. Szkoda tylko, że częściowo się powielają.

Mieczysław Karłowicz w Tatrach. Pisma taternickie i zdjęcia fotograficzne. Kraków: „Astraia”, 2016, 152 s.: il.; 24 cm – zł 39,-

Widok piękny bez zastrzeżeń. Fotografia tatrzańska Mieczysława Karłowicza. Kraków: „Polskie Wydawnictwo Muzyczne”, 2016, 152 s.: il.; 24 cm – zł 39,-

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Góral z Trójmiasta 2017-09-20 21:57:56

Mieczysław Karłowicz robił naprawdę dobre zdjęcia. A także bardzo interesująco pisał. Kto nie zna - polecam.
Zawsze idąc nad Czarny Staw Gąsienicowy lub stamtąd wracając zatrzymuję się choć na chwilę by spojrzeć kolejny raz na Kamień.

krzysiek z G. 2017-09-19 21:22:55

Niby nic nowego , ale zawsze . Każda taka publikacja jest bezcenna wobec tego , co oferuje "kultura współczesna " / szczególnie ta obrazkowa - infantylna , głośna , przygłupia .Tamci zakopiańczycy byli chojnie obdarzeni talentami - TAK ! Kiedyś maturzysta miał jakąś wiedzę a co ma dzisiejszy magister / inżynier/ ?- dyplom ! Jest specjalistą , ale o podstawach , dorobku ojczystej / co to jest ta "ojczysta "? / kultury nie wie nic , bo na fejsszajsbuku nie było !

Reklama

Galerie

Szczęśliwa trzynastka, czyi Miś Zakopiański wybrany

Morskie Oko okiem młodych artystów

W sąsiedztwie Domu Doktora

Młodzi artyści i ich wizje kubizmu

Hasior - rekonesans w Czerwonym Dworze

Zawody Koziołka Matołka 2025

Aukcja dla Domu Doktora

Cześć i chwała żołnierzom wyklętym

Drań Witkacy na nas patrzy

Odważnej Estery Karp wyprowadzanie z zapomnienia

Tomasz Gluziński i jego twórczość w Opolance

Dzień Babci i Dziadka w SP Ciche 1

Dom Doktora powstaje po pożarze

Otwarcie 31. Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Sportach Zimowych

Świat dorożek i powozów na Podhalu

Urodzinowy Chasior u Hasiora

WOŚP na Chotarzu w Kościelisku

Śleboda Józefa Koszarka w Okszy

Premierowa "Wdowa po sołtysie"

Kolędy i pastorałki w Miejskiej Galerii Sztuki

Noworoczne kolędowanie w Czerwony Dworze

Święto gwary w Białym Dunajcu

Cudnej mimozie - wstrętna pokrzywa, czyli duch Makuszyńskiego w Opolance

Halina Rząsa - dokumentalistka pra-ekologii

"Widziałam Joannę" Mariusza Koperskiego w Gwarno

Benefis Eugeniusza Karkoszki z Lipnicy Wielkiej

Pokonkursowa wystawa Moje Zakopane

Jubileuszowa Gala konkursu Tatrzańska Jesień

Gala Stypendialna Powiatu Tatrzańskiego

Fenomen krakowskiej szopki

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

USŁUGI | budowlane
BUDOWY DOMÓW OD PODSTAW ORAZ WIĘŹBY DACHOWE WRAZ Z POKRYCIEM. 572624414.
USŁUGI | budowlane
REMONTY I WYKOŃCZENIA od A do Z. 572624414.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DOM CENTRUM - ZAKOPANE - 609 09 35 99.
USŁUGI | budowlane
Witam, oferujemy Państwu kompleksowe usługi prac brukarskich.Wykonujemy między innymi: - odwodnienia - korytowanie - utwardzanie terenu - przygotowanie terenu pod ogrody-k W celu jakichkolwiek pytań i informacji proszę o kontakt 798 366 466. 798366466 biuro@czorsztynski.com biuro@czorsztynski.com
Tel.: 798366466
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam MIESZKANIE 4-pokojowe, 73 m2, I piętro, balkon, piwnica. Bardzo dobra lokalizacja, Nowy Targ, ul. Podtatrzańska. 604 905 727, monika1971@op.pl
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Kościelisko-Czajki dom z super widokiem -sprzedam 660797241 b12.pl.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
BIAŁKA TATRZAŃSKA - atrakcyjna działka 1398 m2 z pozwoleniem na budowę blisko wyciągu----sprzedam 660797241 b12.pl.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Wynajmę lokal do prowadzenia działalności gastronomicznej (kuchnia i sala dla gości) w centrum Zakopanego- gotowy bądź do niewielkiego remontu-tel. 666522367
Tel.: 666522367
PRACA | dam
RESTAURACJA REGIONALNA w Zakopanem zatrudni KUCHARZA oraz KELNERA. 604 450 060.
PRACA | dam
WIZY USA, WYJAZDY, ZIELONA KARTA. 501 809 644
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA MIESZKANIE lub POKÓJ - 880 390 028.
USŁUGI | inne
MYCIE DOMÓW DREWNIANYCH - 880 363 281.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni KIEROWCĘ. Dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni EKSPEDIENTKĘ. Bardzo dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam BACÓWKĘ, nowo wybudowaną na Sralówkach. 515 503 494, 18 265 39 77.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
MIESZKANIE 45 m2, V piętro, z windą, duży balkon z widokiem na Tatry. 606 689 441.
PRACA | dam
PRACOWNIK PRODUKCJI MEBLI Producent mebli, firma K|MW poszukuje pracownika przy produkcji mebli i elementów wykończeniowych wnętrz. Miejsce pracy: Skawa Praca od poniedziałku do piątku. Zatrudnienie - umowa o pracę.. 698688132 poczta@kumorowicz.pl
Tel.: 698688132
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię działkę budowalną min 10 arów z widokiem na Tatry. Koniecznie dojazd uregulowany, widok na góry. Zakopane, Ząb, Kościelisko, Gliczarów.. 600404554 grz.wicik@gmail.com
Tel.: 600404554
SPRZEDAŻ | zwierzęta
SHIH TZU.730 519 594.
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU (katalizatory, akumulatory, silniki, kable, blacha cynkowa itp.) 533 782 239.
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
ZDROWIE I URODA
Poszukiwany/a: Rehabilitant/Rehabilitantka OWR Krywań I Murzasichle Szukamy ambitnego i zaangażowanego rehabilitanta, który wspólnie z nami bedzie pomagał pacjentom wracać do sprawności.. 601544146 www.krywan-tatry.pl biuro@krywan-tatry.pl
Tel.: 601544146
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE PODDASZY WEŁNĄ MINERALNĄ, ADAPTACJA PODDASZY, ZABUDOWA GK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
KOMPLEKSOWE WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, MALOWANIE, PANELE, MONTAŻ DRZWI, ŁAZIENKI, ZABUDOWY GK. 660 079 941.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DOM W JABŁONCE centrum. 605 306 294.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA BUDOWLANA W MURZASICHLU 19 arów, kameralna. 517 018 380
PRACA | dam
ZATRUDNIMY W KARCZMIE oraz W BARZE MLECZNYM: KUCHARZA, POMOC KUCHENNĄ, OBSŁUGĘ BARU MLECZNEGO. Zakopane, bez zakwaterowania - 600 035 080, 600 035 355.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
MOTORYZACJA | sprzedaż
MITSHUBISHI OUTLANDER 2,2 DI-D, 4X4, r.p.2014, przebieg 224 tys. km, I właściciel, bogata wersja Intense Plus, dodatkowo kpl. kół zimowych z felgami, zdejmowany hak,oryginalny bagażnik dachowy. 605 564 270.
PRACA | dam
Przyjmę do pracy na recepcję i do sprzątania apartamentów. Praca stała w Kościelisku. +48698954671 osadawidokowa.pl d.zacharko@gorskagrupa.pl
Tel.: 48698954671
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
SPRZEDAŻ | różne
NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.