Reklama

2023-05-29 18:00:16

Reklama

Rynek

Choinka na średniowiecznych murach

Reklama

To, czego nie udało się zniszczyć Szwedom podczas najazdu, próbują dokończyć nowotarscy urzędnicy.

Przy zachodnim boku ratusza, dokładnie nad resztkami po XV-wiecznych murach, została nasadzona okazała jodła. Pomysł jest tym bardziej zaskakujący, że tuż obok ponadmetrowego iglaka jest tablica informująca o odkryciach archeologicznych dokładnie w tym miejscu.

- Nie chciałem uwierzyć w to, co zobaczyłem - nie kryje oburzenia Adam Perchal, lokalny pasjonat historii, który zainterweniował w tej sprawie.  Zastanawia się, kto mógł wpaść na tak kuriozalny pomysł, żeby posadzić drzewo dokładnie w miejscu, gdzie znajdują się fragmenty pierwszego ratusza, sięgającego czasów średniowiecza. Post na ten temat umieścił  na swoim blogu "Otwórz oczy, patrz"

To była archeologiczna sensacja


W 2012 r. , tuż przed modernizacją płyty rynku, w okolicach obecnego ratusza były wykonywane badania archeologiczne przez firmę Avcissa z Krakowa. Zespołem kierował archeolog Krzysztof Mazur.

Adam Perchal pracował wtedy w budynku ratusza. - Codziennie podglądałem archeologów przy pracy, interesowałem się tym, co znajdywali. Pamiętam ten dzień, kiedy natrafili na solidne fundamenty wieży - wspomina. - To była sensacyjna wiadomość po tym, gdy okazało się, że pierwszy ratusz w Nowym Targu był murowany, a nie drewniany. To był budynek o dość potężnej konstrukcji - podkreśla.

Wspomina, jak z zapartym tchem śledził postępy prac archeologów. - Widziałem, jak podczas prac odsłaniały się kamienne ściany wieży, resztki schodów, kamienny próg - opowiada. Krzysztof Mazur sugerował wtedy burmistrzowi, by cenne znalezisko poddać pracom konserwatorskim, podświetlić i całość nakryć szklaną płytą. - Byłaby to dziś atrakcja turystyczna, tym bardziej że nie mamy tu wielu zabytków - ubolewa Adam Perchal. ówczesny burmistrz Marek Fryźlewicz twierdził, że nie ma pieniędzy na taką inwestycję. Poza tym był też pośpiech związany z planowaną modernizacją płyty. Mur zasypano, a archeologowi udało się jedynie doprowadzić do tego, że cenne resztki fundamentów oraz piwnicy zostały zaznaczone w klauzuli geodezyjnej, by łatwiej je było w przyszłości chronić. Pojawiła się też w tym miejscu tablica informująca o wykopaliskach, jest nawet na niej mapka, dzięki której dokładnie widać pozostały fragment po pierwszym ratuszu.

Tam, gdzie stanowisko archeologiczne, nie ma mowy o drzewach

Archeolog Krzysztof Mazur potwierdza obawy Perchala. Twierdzi, że już samo nasadzenie w tym miejscu drzewa mogło uszkodzić znajdujące się na głębokości metra pod ziemią resztki średniowiecznych murów. Nie ma wątpliwości, że drzewo powinno jak najszybciej zniknąć, bo korzenie na pewno zniszczą stare fundamenty. - Jak jest stanowisko archeologiczne, nie ma zgody na sadzenie drzew, nawet krzewów - podkreśla.

Dodaje, że spora część pozostałości po średniowiecznym budynku została już zniszczona przy budowie obecnego. - Niestety także podczas przebudowy magistrali średniego napięcia  w 2007 r. dokonano kolejnych zniszczeń - mimo moich próśb. Kable idą po tych starych murach - ubolewa archeolog.

Miasto potrzebuje nowej choinki

Wojciech Wielkiewicz, szef Zakładu Zieleni i Rekreacji, tłumaczy,  że ponieważ świerk koło ratusza zaczyna usychać, dlatego zadecydował o nasadzeniu w pobliżu jodły, która w okresie Bożego Narodzenia będzie pełnić rolę choinki. Przekonuje, że podczas sadzenia na żadne mury pracownicy nie natrafili, więc nie ma mowy o jakichkolwiek zniszczeniach. - Będzie tu komisja na wizji z konserwatorem zabytków, by dokładniej sprawę zbadać. Jeśli trzeba będzie, jodłę przesadzimy w inne miejsce - zapewnia. Burmistrz Grzegorz Watycha podkreśla, że nie ingeruje w lokalizację nasadzeń drzew, to zadanie Zakładu Zieleni i Rekreacji. O tym, że jodła może znajdywać się pod resztkami murów, dowiedział się od Adama Perchala, który przyszedł w tej sprawie do magistratu. Zapewnia, że w najbliższym czasie odbędzie się w tym miejscu wizja lokalna z udziałem konserwatora, po której zapadnie decyzja o ewentualnym usunięciu iglaka z tego miejsca. - Żal tylko, że po badaniach archeologicznych w 2012 r. to stanowisko zostało zasypane, była wtedy dobra okazja, by wyeksponować to miejsce. Trudno mi jednak odpowiadać za decyzje poprzednika - mówi.

- Cały nowotarski rynek to stanowisko archeologiczne, wszelkie prace nasadzeniowe powinny być konsultowane wcześniej z wojewódzkim konserwatorem zabytków - podkreśla Paweł Dziuban, kierownik nowotarskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. - To, co się stało to ewidentny błąd - twierdzi. Dodaje, że od wiceburmistrza dowiedział się, że w tym miejscu było już wcześniej drzewo. Podczas planowanych w najbliższych dniach oględzin zapadnie decyzja, co dalej. Zajmie się też wykopanych podczas wykopalisk inwentarzem. Przypomina, że obowiązkiem miasta było oczyszczenie i zabezpieczenie przed zniszczeniem znalezionych tu reliktów. Jak sprawdziliśmy, owszem w 2012 r. zostało ścięte drzewo, tyle, że w nieco innym miejscu. Jego korzenie również mogły się wdzierać w stare mury.

Co znajduje się pod płytą rynku?

Jak można wyczytać w opracowaniu archeologa Krzysztofa Mazura, podczas badań natrafiono na dwa mury - na południe i na zachód od  obecnego ratusza. Ten najstarszy przypada na okres średniowiecza i być może wiąże się z okresem potwierdzenia lokacji miasta przez Władysława Jagiełłę w 1426 roku albo z potwierdzeniem przywilejów miasta przez Kazimierza Jagiellończyka w 1487 roku. Nowy Targ był wówczas ważnym ośrodkiem handlowym położonym przy międzynarodowej drodze łączącej Węgry z Krakowem i miastami północy. Rozwijał się dynamicznie i był bogatym miastem. Budynek został zniszczony w 1656 roku, podczas najazdu Szwedów, którzy nie mogli pozostawić budowli o charakterze częściowo obronnym. Już rok później król Jan Kazimierz zwolnił miasto z wszelkich poborów i zezwolił na budowę kolejnego ratusza, który stanął na południe od dzisiejszego budynku. Kiedy dokładnie powstał drugi ratusz, nie wiadomo, ale znalezienie przez archeologów pięciu szelągów Jana Kazimierza pozwala przypuszczać, że budowa ruszyła jeszcze za jego panowania. Kolejne pożary nawiedzające miasto niszczyły też siedzibę władz miejskich. Trzeci ratusz powstał w pierwszej połowie XIX wieku, dokładnie w miejscu obecnego budynku. Widnieje on na planie katastralnym Nowego Targu z 1846 roku, a dzięki ilustracji wykonanej przez M. Wawrzynieckiego w 1884 r. wiadomo, jak wyglądał. Jego pozostałością jest wkomponowana w wieżę piwnica i fragment fundamentu muru odkrytego w czasie wykopalisk pod zachodnią ścianą aktualnego ratusza. W okresie istnienia trzeciego ratusza, najprawdopodobniej około połowy XIX w., poziom Rynku został obniżony i pokryty nowym brukiem wykonanym z otoczaków rzecznych.

Obecny budynek ratusza powstał na przełomie lat 80. i 90. XIX wieku, za kadencji burmistrza Jakuba Podkanowicza.                                                                             

Zabytki ruchome gdzieś niszczeją

Podczas wykopalisk archeolodzy natrafili też na sporą ilość zabytków ruchomych. Wydobyli z ziemi  ponad 17 tys. glinianych skorup, blisko tysiąc naczyń szklanych oraz 500 żelaznych przedmiotów - podków, gwoździ, części wozów. Samych monet było ok. 120. Do najstarszych artefaktów tu znalezionych, oprócz monet z czasów Kazimierza Jagiellończyka, należy średniowieczna ostroga z kolcem  gwieździstym, fragmenty naczyń późnośredniowiecznych. Całe naczynia pochodziły z XIX w.  Mazur wspomina też o znalezionym szwajcarskim zegarku z okresu międzywojennego. Archeolodzy odkryli także 6 tys. kości zwierzęcych. Zabytki ruchome Mazur przekazał do Muzeum Podhalańskiego. To nowotarscy urzędnicy nowotarscy zabiegali, by zostały w Nowym Targu. Obowiązkiem miasta - jak podkreśla - było ich zakonserwowanie, powinna też być wykonana dokumentacja fotograficzna.

Badania niedokończone

- Te badania wykopaliskowe mają duże znaczenia dla historii miasta, władzom Nowego Targu powinno zależeć na wyeksponowaniu tych murów, a także na pokazaniu ruchomych zabytków. Jednym z najważniejszych rezultatów naszych badań jest obalenie mitu o wyłącznie drewnianej zabudowie miasta - przekonuje archeolog. Podkreśla, że badania nie zostały zakończone. Nie powstała też książka o tym, co znaleziono, mimo zapewnień burmistrza Marka Fryźlewicza. Miało być też opracowanie materiału kostnego, który został tu znaleziony. - Zostały zrealizowane tylko cele podstawowe, na więcej nie było pieniędzy - tłumaczy Mazur.

A może coś da się zrobić?

- Nikt z pracowników urzędu czy Muzeum Podhalańskiego nie przyszedł do mnie z tym tematem - mówi Grzegorz Watycha. Uważa, że mimo trudnej obecnie sytuacji finansowej warto wrócić do pomysłu wyeksponowania murów najstarszego ratusza czy znalezionych artefaktów. - Na razie nie mam pojęcia o jakiej skali pieniędzy mówimy, ale w nowej perspektywie finansowej można spróbować powalczyć o unijne fundusze na ten cel - uważa.
Beata Zalot

Zostań Patronem Tygodnika Podhalańskiego.

Reklama
Komentarze Facebook
Dodaj komentarz
Wysłanie komentarza oznacza akceptację regulaminu komentowania na łamach 24tp.pl
hokeista 2023-05-31 19:44:33
Tablica informacyjna stoi obok ale pan dyrektor jej nie widział ? Zapłaci to zacznie lepiej widzieć.
geim 2023-05-29 21:00:03
Do zabytkow dawnej swietnosci, tej sportowej takze, prosze dopisac hale lodowa.
Trzeba zdazyc przed jej rozpadem.

Reklama
  • PRACA | dam
    WIZY USA, WYJAZDY, ZIELONA KARTA. 501 809 644
  • PRACA | dam
    Przyjmę do pracy do sklepu spożywczego na 1/2 etatu możliwość przyuczenia. Nowy Targ kontakt telefoniczny 500289160. 500289160
    Tel.: 500289160
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Białka Tatrzańska ---sprzedam działke 1,4 hektara w jednym kawałku z dojazdem 660797241.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Sprzedam bez pośredników DZIAŁKĘ W JORDANOWIE 1500 m2, widokową, częściowo uzbrojoną. Teren zabudowań jednorodzinnych i zagrodowych. 728 710 702, 605 879 327.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Dom Lipnica Mała z działka 11 arów sprzedam 660797241 b12.pl.
  • USŁUGI | budowlane
    Malowanie ,szpachlowanie ,ścianki sufity podwieszane , solidnie,szybko. 508441711
    Tel.: 508441711
  • PRACA | dam
    Pracownik budowlany. Firma budowlana poszukuje pracownika budowlanego na terenie: Zakopane, Nowy Targ, Białka Tatrzańska, Bukowina. 602493811
    Tel.: 602493811
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Sprzedam BACÓWKĘ, nowo wybudowaną na Sralówkach. 515 503 494, 18 265 39 77.
  • PRACA | dam
    RECEPCJONISTA - Praca od zaraz Poszukujemy komunikatywnej i zorganizowanej osoby na stanowisko recepcjonisty do obsługi apartamentów w Białce Tatrzańskiej. WYMAGANIA: - Dobra znajomość języka angielskiego, - Miła aparycja i kultura osobista, - Umiejętność pracy w zespole i dobra organizacja czasu. OFERUJEMY: - Stabilne zatrudnienie w oparciu o umowę, - Pracę w miłej atmosferze, - Szkolenie wprowadzające. Osoby zainteresowane prosimy o przesłanie CV na adres m.koszarek@gorskagrupa.pl lub kontakt telefoniczny +48 692 477 200
  • PRACA | dam
    SPRZĄTANIE APARTAMENTÓW W KOŚCIELISKU, PRACA STAŁA UMOWA O PRACĘ/ZLECENIE. 698954671 www.osadawidokowa.pl d.zacharko@gorskagrupa.pl
    Tel.: 698954671
  • SPRZEDAŻ | różne
    AD BLUE - Z DYSTRYBUTORA - STACJA PALIW PAPI SERVICE, ZAKOPANE - SPYRKÓWKA 4. WYGODNE TANKOWANIE, NAJLEPSZE CENY! Tel. 18 20 17 467. www.papiservice.pl
  • NAUKA
    Niepubliczne Przedszkole Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny w Zakopanem przy ul. Krzeptówki Potok 12 zaprasza dzieci w wieku 2,5 - 3 lata. Zapewniamy: świetną bazę lokalową, własną kuchnię, doświadczoną kadrę, przystępne ceny. Zapraszamy do kontaktu mailowego: przedszkolemisjonarki@gmail.com lub telefonicznego 690 124 554
  • USŁUGI | budowlane
    FLIZOWANIE, ŁAZIENKI, MALOWANIE. 798 476 308.
  • USŁUGI | budowlane
    USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
  • USŁUGI | budowlane
    FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
  • USŁUGI | budowlane
    KAMIENIARSTWO. 882080371.
  • KUPNO
    Kupię LIMBĘ na pniu. 605 306 244
  • PRACA | dam
    Nowopowstająca piekarnia rzemieślnicza w Zakopanem, zatrudni piekarza, cukiernika i kucharza śniadaniowego. Mile widziane także osoby z pasją chętne do przeszkolenia. Nie zapewniamy noclegu. 602124461
    Tel.: 602124461
  • KUPNO
    OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
  • USŁUGI | budowlane
    CIEŚLA BLACHARZ, BUDOWA OD PODSTAW. 516 563 400.
  • PRACA | dam
    Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Sprzedam Tartak Gogolin ( województwo opolskie ) 1,870 ha Hala , Trak Bydgoski dolnonapędowy Wielopiła Trak taśmowy 2 wanny do impregnacji Ładowarka Furukawa i Komatsu Stacja benzynowa Kontenery mieszkalne Garaże Cena 5 200 000 zł tel.600832298.
  • MOTORYZACJA | kupno
    KUPIĘ KAŻDEGO MERCEDESA SPRINTERA. 531 666 333.
  • MOTORYZACJA | kupno
    KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. OSOBOWE, TERENOWE. CAŁE LUB USZKODZONE. 531 666 333.
  • USŁUGI | inne
    WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
  • PRACA | szukam
    KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
  • USŁUGI | budowlane
    MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
  • USŁUGI | budowlane
    KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    DZIAŁKA BUDOWLANA W MURZASICHLU 19 arów, kameralna. 517 018 380
  • SPRZEDAŻ | różne
    NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
  • SPRZEDAŻ | różne
    Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
  • USŁUGI | budowlane
    OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
  • SPRZEDAŻ | różne
    DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
2025-05-14 19:22 Child alert, pomóżcie odnaleźć 11-latkę 2025-05-14 19:00 Prezydent Duda nie dojechał do ulubionego hotelu, dziś Sośnica to już inny świat (WIDEO) 1 2025-05-14 18:30 "Trzy świnki" Braci Grimm. Premiera w Rabciu 2025-05-14 18:00 Nowatorskia edukacja zawodowa z dotacją. Ponad 6,7 mln zł na rozwój szkół technicznych 2025-05-14 17:00 Noc Muzeów w Zakopanem 1 2025-05-14 16:14 Kolizja w Leśnicy 2025-05-14 16:00 Organowa zawierucha 2025-05-14 15:30 Ferajna ze szkolnej ławki wyrusza w podróż w czasie. Mamy dla Was książki 2025-05-14 15:01 Jak rozpoznać, że oczy potrzebują więcej nawilżenia? 2025-05-14 15:00 Kiedy umiera burmistrz (ZDJĘCIA) 2025-05-14 14:30 Przed nami siódma edycja "Nuty Dunajca". Zgłoszenia 2025-05-14 14:03 Idealne stroje do opalania - jak wybrać model na plażę? 2025-05-14 14:00 Parkomat na parkingu przed wejściem do Doliny Kościeliskiej 2 2025-05-14 13:29 Zadymienie w bloku przy al. 1000-lecia w Nowym Targu 2025-05-14 13:01 Jak prawidłowo pielęgnować skórę po goleniu? 2025-05-14 13:00 Gruzin zatrzymany przez zakopiańskich strażników granicznych 2 2025-05-14 12:52 Czym różni się karta debetowa od kredytowej? 2025-05-14 12:00 Kanonada prosto z poligonu w Nowej Dębie, nocna i dzienna (WIDEO) 2025-05-14 10:59 Wojskowe musztry na Placu Niepodległości (ZDJĘCIA, WIDEO) 3 2025-05-14 10:00 Przy szkole na Cyrhli budują salę gimnastyczną 1 2025-05-14 09:00 1 czerwca uroczyste otwarcie Stadionu Miejskiego w Czarnym Dunajcu 2025-05-14 08:00 Rowerowy punkt naprawczy, miejsce na odpoczynek dla rowerzystów 2 2025-05-13 21:00 Rabka będzie miała nowe miasto partnerskie 3 2025-05-13 20:00 Oczyszczalnia ścieków zmodernizowana 2025-05-13 19:00 Wojewoda nie zakwestionował przepisów anty-quadowych 20 2025-05-13 18:30 Noc Muzeów w zabytkowym kościółku 2025-05-13 17:59 Prokuratura wyjaśnia sprawę tragicznego wypadku spadochroniarza w Nowym Targu 1 2025-05-13 17:33 Groźnie wyglądające zderzenie samochodu z motocyklem 2 2025-05-13 17:24 Od czwartku do niedzieli może spaść w Tatrach dużo śniegu 4 2025-05-13 17:00 Piękne widoki z Okna Pawlikowskiego (WIDEO) 2025-05-13 16:00 Tej nocy spotkasz dobre duchy Domu Ludowego 1 2025-05-13 15:00 Policja przypomina: Niszczenie plakatów wyborczych jest karalne 7 2025-05-13 14:30 Wieczór wspomnień Zbigniewa Krauzowicza "Zibiego" 2025-05-13 13:59 Narkotyki nie trafią na ulicę. Policjanci zatrzymali dwóch mężczyzn 2025-05-13 13:30 Druhowie OSP Rdzawka majstrują sami 2025-05-13 13:22 Sześciu kierowców bez prawa jazdy 2 2025-05-13 12:32 Wychodził z pustostanu. Zatrzymali go policjanci 1 2025-05-13 12:00 Znają zasady ruchu drogowego 2025-05-13 11:30 Zanieczyszczony Biały Potok. Interweniowały służby 10 2025-05-13 11:00 Ważny dzień dla klas 8 2025-05-13 10:00 Świerki, cisy, klony, buki, brzozy, modrzewie i inne sadzonki rozdane 2 2025-05-13 09:00 Ślisko na szlakach, kolejka na Kasprowy Wierch nie kursuje, w górach sypnie śnieg 2025-05-13 08:25 Policjanci odnaleźli 88-letniego mężczynę 2025-05-13 08:00 Usiłował ukraść paliwo z ciężarówki 1 2025-05-12 22:42 Kto wygrał debatę prezydencką? 62 2025-05-12 21:47 10. Ogólnopolski Przegląd Musztry Klas Wojskowych w Zakopane 2025-05-12 21:00 Niebawem mija termin nadsyłania prac na konkurs z okazji 50-lecia Poroniańskiego Lata 2025-05-12 20:31 Komedia Wdowa po sołtysie podbija serca podhalańskiej publiczności 1 2025-05-12 19:59 Sky Walk Serce Poronina w fazie odbiorów, wiemy kiedy ruszy nowa atrakcja 6 2025-05-12 19:30 Urodziny Hasiora
NAJPOPULARNIEJSZE ARTYKUŁY
NAJCZĘŚCIEJ KOMENTOWANE
OSTATNIE KOMENTARZE
2025-05-14 19:15 1. Powiedzcie lepiej kto jest inwestorem i wlascicielem teraz tej Sosnicy. 2025-05-14 18:28 2. Że niby ty #kukto masz dostęp do adresów IP pisanych komentarzy? Czyli jesteś administratorem tej strony i masz dostęp do serwerów, człowieku nie pisz nam tu bzdur bo możemy się spotkać gdzie indziej. 2025-05-14 18:02 3. partyjniaki z POPiSu w komentarzach osiągają zawsze najwyzszy poziom... co za cyrk 2025-05-14 17:55 4. A przewozić ludzi między muzeami będą piękne, muzealne okazy busów, na co dzień jeżdżące do Kuźnic. 2025-05-14 16:55 5. Jeśli jest znak 50 to ma być 50 w terenie zabudowanym a jak koleś ma o ponad 50 km/h czyli ponad 100kę to już nie jest pomyłka tylko jazda świadoma z narażeniem się na mandat.Prędkościomierze samochodowe mają zawyżony pomiar prędkości o 5 km/h w górę czyli jak budzik pokazuje 50 to jedziesz + -45 może 47 zależy jakie masz opony dodatkowo trzeba brać pod uwagę tolerancje błędu pomiaru przez foto radar stacjonarny to chyba 5km /h a suszarka laserowa to chyba 1 km/h..Można sprawdzić w dzienniku ustaw gdzie jest tam mowa o parametrach warunkach i itp.Jak wpadniecie to trzeba sprawdzić datę legalizacji danego urządzenia.Ps każdy był kiedyś młody i się jeździło różnie,ale dawniej nie było tak jak jest teraz nie traciło się prawka a i cyfry mandatów były normalne bo teraz to jest tak punty karne zabranie prawka na 3 miechy duża cyfra mandatu a potem wysoka cena za ubezpieczenie bo jesteś już w systemie. Pozdrawiam i szerokości. gad wygrzewający się w słońcu. 2025-05-14 16:44 6. chłopie!!! ale masz zmasakrowane toto po pisiowym beretem :))) 2025-05-14 16:32 7. Śnieg niech sobie w grudniu pada, a nie teraz... Skandal :D 2025-05-14 16:29 8. Te 25 to pewnie nie na stałe. Zresztą ja i tak parkuję tam od lat na innym parkingu. 2025-05-14 16:12 9. 'Swój' ma slaby ruch w karczmie to siedzi i pisze partyjne komentarze ale dalej nie rozumie ze po IP dokładnie wiadomo z ktorej karczmy pisze.... 2025-05-14 16:10 10. Gruzin czy Ukrainiec z gruzinskim paszportem?
WARUNKI W GÓRACH
POGODA W WYBRANYCH MIASTACH REGIONU
Reklama