2023-10-01 21:00:48

Reklama

Zawoja

Patrząc w przestrzeń - architekci o zabudowie pod Babią Górą

Reklama

Babiogórska Jesień to nie tylko redyk muzyka, jarmark i zabawa. Imprezę co roku zaczynają... naukowcy.

Nie inaczej było w piątek. W nowoczesnej siedzibie Babiogórskiego Centrum Kultury architekci - i nie tylko - debatowali niemal cały dzień nad "Kształtowaniem babiogórskiej przestrzeni". Taki bowiem tytuł tym razem miała już ósma konferencja naukowa inaugurująca doroczną imprezę.

O budynkach wpisujących się w krajobraz Zawoi opowiadali profesorowie Politechniki Krakowskiej, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego i Podhalańskiej Państwowej Uczelni Zawodowej w Nowym Targu.

Zawoja, wioska dechami zabita

Dr Paweł Franczak był już kiedyś bohaterem naszego reportażu, gdy prowadził nas przez świat dziwnych nazw przysiółków i osiedli Skawicy i Zawoi (Dołek? Jaki dołek? TP 39/2018). Tym razem opowiadał o efektach inwentaryzacji drewnianych budynków przeprowadzonej w rodzinnej wiosce. A wszystko przeprowadził na swój, nieoczywisty sposób. Do kolejnych obiektów docierał biegając (pokonał tak 460 km) bądź jadąc rowerem. (260 km).

Jak zauważa, w XVIII wieku 74% obszaru dzisiejszej Zawoi porastały lasy, w połowie XIX wieku było to już tylko 48%, ale co zaskakujące - obecnie niemal wróciliśmy do dawnych czasów, bo powierzchnia lasów na tym samym terenie znów sięga 70%. Podobnie zmieniała się na przestrzeni wieków liczba ludności. I choć dziś wzrosła do wysokiego poziomu 6,5 tys. mieszkańców, to okazuje się, że więcej, bo 7,3 tys. było w 1939 roku. I tak na przestrzeni dziejów widać było jak liczba ta zmienia się w zależności od sytuacji. Największe "dołki" na wykresie powodują szalejące epidemie, emigracja do pracy w kopalniach Francji czy Niemiec, do dalekiej Ameryki, ale także powojenne migracje na tzw. "ziemie odzyskane". Wiele osób wyjechało także w okolice Sanoka, gdzie po Akcji Wisła zajęli wcześniej wyludnioną przez wojsko wioskę.

Wraz z sytuacją ludnościową przez lata zmieniało się także oblicze architektoniczne Zawoi. Pamiątką pozostają opuszczone chaty, których w Zawoi wciąż nie brakuje. Rozrzucone po przysiółkach Zimnej Dziury, Wełczy, Podpolic czy Burdeli stanowią nieme świadectwo dawnej wioski. Paweł Franczak zinwentaryzował tylko drewniane chałupy, szopy, spichlerze i piwnice. Pominął nowe, drewniane budynki, choć niekiedy pojawiały się tu problemy. Bo niektóre wyglądały jak odnowione stare domy, tymczasem były to zupełnie nowe budynki, które musiał pominąć.

I tak w zawojskiej ewidencji znalazło się 510 drewnianych chałup (na 2727 wszystkich budynków mieszkalnych we wsi), z czego uszkodzonych i w ruinie jest blisko 20%.

Wyniki swych poszukiwań jak i bogatą bazę fotograficzną Paweł Franczak zamieścił na profilu facebookowym pod nazwą #zawojawioskazabitadechami. Gdy wymienił tę nazwę po sali dał się słyszeć pomruk niezadowolenia... bo jak to: wioska zabita dechami? Jednak wkrótce wszyscy zrozumieli żartobliwą grę słów - w końcu chodzi o relikty zabudowy drewnianej.

Miało być sielsko

Z kolei o współczesnej tożsamości architektonicznej Zawoi opowiadała dr Agata Bentkowska. Jak zauważa, wsie w całym kraju rozrastają się jeśli chodzi o ilość mieszkańców jak i nowych domów. Ludzie marzą o sielance i życiu bliżej natury, gdzie ma być lepiej, wolniej i piękniej. Jednak architektoniczny obraz współczesnej wsi, także Zawoi, różni się od wyidealizowanego wizerunku. To efekt braków planu zagospodarowania przestrzennego albo dość swobodnego interpretowania jego zapisów. Stąd w wiejskim krajobrazie mamy jeszcze bloki będące pozostałością lat 60- i 70-tych. Później królowały domy ze spadzistym dachem tzw. "czwórką" nawiązujące w jakiś sposób do stylu zakopiańskiego. Potem zaczęły się pojawiać budynki nawiązujące do historycznych form, a wreszcie także nowe mody czy jak woli prelegentka - tendencje projektowe. Tu mamy do czynienia z coraz częściej ostatnio pojawiającymi się nowoczesnymi stodołami z dachami bezokapowymi. Ale też wprowadzaniem słupów do budynków czego przykładem jest nowy budynek Babiogórskiego Centrum Kultury.

Nie sposób zrelacjonować w krótkim tekście przebiegu całej konferencji prowadzonej przez dr Katarzynę Ceklarz, która także wygłosiła wykład o przemianach w aranżacji przydomowych ogródków w Zawoi. Zainteresowani tematem będą mogli wrócić do wszystkich wykładów, gdy ich pełna treść zostanie opublikowana w książce będącej pokłosiem sympozjum. Tymczasem można zaopatrzyć się w wydaną właśnie publikację będącą pokłosiem ubiegłorocznej konferencji pt.: "Babia Góra. Na styku kultur".

fig

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.

Reklama

Galerie

Wiosenna Szczawnica

Palace, Katownia Podhala i brama do Auschwitz

Cały świat Zofii Szwajnos

Przystań na Kamieńcu rośnie dzień po dniu

Szczęśliwa trzynastka, czyi Miś Zakopiański wybrany

Morskie Oko okiem młodych artystów

W sąsiedztwie Domu Doktora

Młodzi artyści i ich wizje kubizmu

Hasior - rekonesans w Czerwonym Dworze

Zawody Koziołka Matołka 2025

Aukcja dla Domu Doktora

Cześć i chwała żołnierzom wyklętym

Drań Witkacy na nas patrzy

Odważnej Estery Karp wyprowadzanie z zapomnienia

Tomasz Gluziński i jego twórczość w Opolance

Dzień Babci i Dziadka w SP Ciche 1

Dom Doktora powstaje po pożarze

Otwarcie 31. Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Sportach Zimowych

Świat dorożek i powozów na Podhalu

Urodzinowy Chasior u Hasiora

WOŚP na Chotarzu w Kościelisku

Śleboda Józefa Koszarka w Okszy

Premierowa "Wdowa po sołtysie"

Kolędy i pastorałki w Miejskiej Galerii Sztuki

Noworoczne kolędowanie w Czerwony Dworze

Święto gwary w Białym Dunajcu

Cudnej mimozie - wstrętna pokrzywa, czyli duch Makuszyńskiego w Opolance

Halina Rząsa - dokumentalistka pra-ekologii

"Widziałam Joannę" Mariusza Koperskiego w Gwarno

Benefis Eugeniusza Karkoszki z Lipnicy Wielkiej

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

PRACA | dam
RECEPCJONISTA - Praca od zaraz Poszukujemy komunikatywnej i zorganizowanej osoby na stanowisko recepcjonisty do obsługi apartamentów w Białce Tatrzańskiej. WYMAGANIA: - Dobra znajomość języka angielskiego, - Miła aparycja i kultura osobista, - Umiejętność pracy w zespole i dobra organizacja czasu. OFERUJEMY: - Stabilne zatrudnienie w oparciu o umowę, - Pracę w miłej atmosferze, - Szkolenie wprowadzające. Osoby zainteresowane prosimy o przesłanie CV na adres m.koszarek@gorskagrupa.pl lub kontakt telefoniczny +48 692 477 200
PRACA | dam
SPRZĄTANIE APARTAMENTÓW W KOŚCIELISKU, PRACA STAŁA UMOWA O PRACĘ/ZLECENIE. 698954671 www.osadawidokowa.pl d.zacharko@gorskagrupa.pl
Tel.: 698954671
SPRZEDAŻ | różne
AD BLUE - Z DYSTRYBUTORA - STACJA PALIW PAPI SERVICE, ZAKOPANE - SPYRKÓWKA 4. WYGODNE TANKOWANIE, NAJLEPSZE CENY! Tel. 18 20 17 467. www.papiservice.pl
NAUKA
Niepubliczne Przedszkole Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny w Zakopanem przy ul. Krzeptówki Potok 12 zaprasza dzieci w wieku 2,5 - 3 lata. Zapewniamy: świetną bazę lokalową, własną kuchnię, doświadczoną kadrę, przystępne ceny. Zapraszamy do kontaktu mailowego: przedszkolemisjonarki@gmail.com lub telefonicznego 690 124 554
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, ŁAZIENKI, MALOWANIE. 798 476 308.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
PRACA | dam
HURTOWNIA SPOŻYWCZO-MROŻONKOWA POSZUKUJE ENERGICZNEJ I ZAANGAŻOWANEJ OSOBY NA STANOWISKO: PRZEDSTAWICIEL HANDLOWY. OBOWIĄZKI: - aktywne pozyskiwanie nowych klientów (restauracje, hotele, pensjonaty, bary, itp.), - prezentacja i sprzedaż produktów spożywczych oraz mrożonek. WYMAGANIA: - doświadczenie w pracy na podobnym stanowisku w branży spożywczej/gastronomicznej, - znajomość rynku HoReCa w regionie Zakopanego, - prawo jazdy kat. B, - samodzielność i dobra organizacja pracy. OFERUJEMY: - stabilne zatrudnienie, - atrakcyjny system wynagrodzenia (podstawa + prowizje), - samochód służbowy, telefon, laptop. ZAINTERESOWANE OSOBY PROSIMY O PRZESŁANIE CV NA ADRES: gobohurt@op.pl
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
KUPNO
Kupię LIMBĘ na pniu. 605 306 244
PRACA | dam
Nowopowstająca piekarnia rzemieślnicza w Zakopanem, zatrudni piekarza, cukiernika i kucharza śniadaniowego. Mile widziane także osoby z pasją chętne do przeszkolenia. Nie zapewniamy noclegu. 602124461
Tel.: 602124461
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
USŁUGI | budowlane
CIEŚLA BLACHARZ, BUDOWA OD PODSTAW. 516 563 400.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam Tartak Gogolin ( województwo opolskie ) 1,870 ha Hala , Trak Bydgoski dolnonapędowy Wielopiła Trak taśmowy 2 wanny do impregnacji Ładowarka Furukawa i Komatsu Stacja benzynowa Kontenery mieszkalne Garaże Cena 5 200 000 zł tel.600832298.
PRACA | dam
Nowo otwarta restauracja na Krupówkach zatrudni na stałe OSOBĘ Z DOŚWIADCZENIEM W PRZYGOTOWYWANIU BURGERÓW I KEBABÓW. Proszę o wysłanie kontaktu na mail: niemcowna@o2.pl
PRACA | dam
Recepcjonista do obsługi apartamentów w Białce Tatrzańskiej. Oferujemy stabilne zatrudnienie i atrakcyjne wynagrodzenie. Zainteresowanych prosimy o kontakt pod numerem 692 477 200 i przesłanie CV na adres m.koszarek@gorskagrupa.pl.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY 110m2 W CENTRUM NOWEGO TARGU, UL. KRZYWA. 608 806 408
PRACA | dam
RESTAURACJA W KOŚCIELISKU ZATRUDNI: KUCHARZY, POMOCE KUCHENNE, KELNERÓW. 608 806 408
PRACA | dam
DORYWCZO - SPRZĄTANIE W KOŚCIELISKU. 608 806 408
PRACA | dam
KOŚCIELISKO - OSOBĘ DO OBSŁUGI IMPREZ: WESELA, KOMUNIE, CHRZCINY. 608 806 408
PRACA | dam
DO PRACY W PENSJONACIE W KOŚCIELISKU z możliwością zamieszkania. 608 806 408
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDEGO MERCEDESA SPRINTERA. 531 666 333.
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. OSOBOWE, TERENOWE. CAŁE LUB USZKODZONE. 531 666 333.
PRACA | dam
RESTAURACJA W ZAKOPANEM ZATRUDNI KELNERA-KELNERKĘ W SYSTEMIE ZMIANOWYM (8 GODZINNYM). 512351742 ZAMOYSKIEGO 2 watra@zakopane-restauracje.pl
Tel.: 512351742
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni EKSPEDIENTKĘ. Bardzo dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni KIEROWCĘ. Dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA BUDOWLANA W MURZASICHLU 19 arów, kameralna. 517 018 380
SPRZEDAŻ | różne
NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.