2023-12-06 21:45:38

Reklama

6 grudnia

Laponia, Myra czy USA? Skąd się wziął ten nasz Święty Mikołaj?

Reklama

Jedni mówią, że mieszka w Laponii, inni że był biskupem w tureckiej dziś Anatolii, a ci bardziej komercyjni widzą go jako wielkiego, brodatego odzianego na czerwono krasnala z butelką popularnej coli w dłoni.

O wyjaśnienia poprosiliśmy religioznawcę, Klementynę Bednarz, która przygotowała dla nas szczegółowy raport dotyczący postaci Świętego Mikołaja. Podkreśla, że ulubiony święty wszystkich dzieci - ten od prezentów - to jedna z niewielu postaci, które spowija prawdziwa legenda. A na całym świecie wiele miast przyznaje się do ścisłych związków ze Świętym Mikołajem.

- Co niektórzy są przekonani, że w starożytnej Patarze w Turcji, inni mówią, że nie tam, a w Patras w Grecji, narodził się ulubieniec dzieci. Wyznaczanie daty kiedy, nastręcza trudności. Było to około 272, 345 lub 352 roku - przypomina Klementyna Bednarz.

Poniżej jej opowieść o legendarnej postaci, która doskonale łączy Wschód z Zachodem.

"Święty Mikołaj istnieje w ikonografii, tak prawosławnej, jak i katolickiej. Łączy Wschód z Zachodem. Wzywany jako: Mikołaj z Myry cudotwórca. O nim Jan Paweł II powiedział " Mikołaj to patron daru człowieka dla człowieka".

Występuje w gronie Czternastu Świętych Wspomożycieli. Jest patronem bednarzy, cukierników, kupców, młynarzy, piekarzy, piwowarów, rzeźników, krawców, tkaczy, sprzedawców wina i zboża a także notariuszy i sędziów. To opiekun panien na wydaniu, kobiet oczekujących na potomstwo, noworodków i dzieci. Także innych przedstawicieli: studentów, pielgrzymów, podróżnych, opiekun pasterzy oraz władca wilków. O orędownictwo proszą go . Najczęściej przedstawia się go w szatach biskupa rytu łacińskiego bądź greckiego. Na głowie ma mitrę. Jego atrybutami są między innymi : anioł, anioł z mitrą, chleb, troje dzieci lub młodzieńców w cebrzyku, trzy jabłka, trzy złote kule leżące na księdze lub trzymane w dłoni, pastorał, księga, kotwica, sakiewka z pieniędzmi, trzy sakiewki, okręt, bądź worek prezentów.

Świętego rewidowanie

O jego pobożnym i prawym życiu Świętego Mikołaja świadczą liczne cuda. Najbardziej utrwalone w ludzkiej pamięci przedstawienia to te z literatury, np. z "Boskiej Komedii" Dante Alighieri oraz w malarstwie - "Trzy córki" autorstwa Fra Angelico z 1437 roku, wykonane temperą na desce. Dotyczą one jednej i tej samej opowieści, zgodnie z którą Mikołaj uposażył biedne panny, umożliwiając im zamążpójście. Trzykrotnie pod osłoną nocy wrzucał przez okno pieniądze przeznaczone na posag dla każdej z panien.

Jest pośród innych podanie, że Mikołaj miał moc wskrzeszania umarłych. Według niego Mikołaj wskrzesił trzech ludzi zamordowanych w złości przez hotelarza za to, że mu nie zapłacili należności za nocleg.

Spiętrzenie cudownych opowieści, tak typowe dla średniowiecza i hagiografii, to przyczyna dla której historyczność Mikołaja została zakwestionowana. Rewizja dotycząca Świętego w kościele katolickim odbyła się zarządzeniem soboru watykańskiego II. Papież Paweł VI, w 1969 roku. Calendarium Romanum podjął działanie ukrócające baśniowość narosłą wokół świętego i zostawił zaledwie tylko notatkę o nim, pozostawiając wolnej woli wyznawców wspomnienie tej postaci.

Myra kontra Bari

Święty Mikołaj zmarł prawdopodobnie między 345 a 352 rokiem dożywając wieku nestorowego, mając ponad siedemdziesiąt lat (w tym czasie większość ludzi umierała młodo, przed trzydziestym rokiem życia). Jego ciało zostało pochowane ze czcią w Myrze, gdzie przetrwało do 1087 roku, do czasu kiedy miasto opanowali Turcy. Było to przyczyną dla której relikwie świętego biskupa Mikołaja z Myry zostały przetransportowane do Bari (w południowo-wschodniej części Włoch).

Wydarzenie przywiezienia relikwii mocniej powiązało świętego Mikołaja z Adriatykiem i osobami pracującymi na morzach (i oceanach świata), którzy mają i w świętym Mikołaju wielkiego orędownika. To nie Myra a Bari zostało światowym ośrodkiem kultu świętego. W Bari, chociaż w liturgii pamiątkę o świętym Mikołaju obchodzi się szóstego grudnia, dodatkowo świętuje się dziewiątego maja, dzień w którym miasto, którego Św. Mikołaj został patronem, otrzymało relikwie świętego.

Usytuowane w Bari sanktuarium świętego Mikołaja to bazylika, jeden z najcenniejszych zabytków architektury romańskiej Włoch. Pielgrzymują do sanktuarium czciciele tak katoliccy jak i prawosławni. Także wierni z Zakopanego. Tego roku jesienią z kościoła pod wezwaniem Świętego Krzyża, pod przewodnictwem proboszcza parafii księdza Mariusza Dziuby wyruszyła trzydziestoosobowa grupa pielgrzymów do Bari. Właśnie do sanktuarium świętego Mikołaja. Organizatorem pielgrzymki było zakopiańskie biuro podróży "Pomian Travel".

Góralskie zwyczaje

Niegdyś w Polsce szóstego grudnia podhalańscy pasterze szli do spowiedzi, przynosili do kościoła dary w postaci drobiu aby im wilk owiec i bydła nie brał. Niewskazane były prace związane z motaniem wełny albowiem istniało przekonanie, że wilk może zamotać się pomiędzy owce i narobić szkody. Najlepiej było w tym dniu pościć i mieć przy sobie poświęcony obrazek patrona.

Zwyczaj obdarowywania dzieci podarunkami nie był powszechny. Rodzice wkładali dziecku pod poduszkę co najwyżej parę jabłek, cukierki lub inne drobiazgi, np. ołówek.

Obecnie kult Świętego uległ komercjalizacji. Z mikołajkami kojarzy się handel. Osiąga niemałe obroty. Teraz Święty Mikołaj to już nie nobliwy patriarcha biskup Myry, a dobrotliwy starszy pan z białą brodą, odziany w czerwony ubiór przepasany czerwonym pasem. Według znanych legend i baśni w okresie świąt Bożego Narodzenia rozwozi on dzieciom prezenty saniami ciągniętymi przez zaprzęg reniferów. W zaprzęgu znany najbardziej jest Rudolf, renifer z czerwonym nosem. Według różnych wersji Mikołaj zamieszkuje wraz z grupą elfów Laponię, za kołem podbiegunowym. Dzięki sprawnej promocji, ten wizerunek praktycznie zastąpił tradycyjny wygląd biskupa z Myry.

Dziadek Mróz i Śnieżynka

Poprzedzający święto zwyczaj pisania listu przez dzieci do świętego Mikołaja jest powszechny. W obdarowywaniu dzieci bierze udział nie tylko rodzina, najbliższy krąg znajomych ale i parafia, do której przynależą. Nawet obce osoby odgrywają rolę świętego w zorganizowanych mikołajkach w placówkach oświaty, sklepach i na ulicach.

Grzeczne dzieci dostają łakocie. Niegrzeczne mogą zostać porwane albo we snach nawiedzane, według staroniemieckiej tradycji, przez Krampusa i Ruperta. W Polsce święty Mikołaj najczęściej występuje sam bez towarzyszących mu anioła i diabła, jak to bywało niegdyś. Łobuzy ponadto zamiast podarków znajdują rózgę albo rózgę pośród innych podarków. Z mikołajek korzystają nie tylko dzieci. Obdarowujemy się wszyscy niezależnie od wieku. Onegdaj w innym systemie politycznym, idąc za przykładem rosyjskim i białoruskim, Mikołaja próbowano zastąpić Dziadkiem Mrozem, którego wnuczką jest Śnieżynka.

W obchodach mikołajek zauważa się nie tylko wiele baśniowych barwnych niezwykłych motywów tak właściwych dla twórczości średniowiecza ale i wkomponowanie w nie różnych rodzimych wątków, zgodnie z inkulturacją, rodem z krajów gdzie są one bądź były praktykowane.

Święty Mikołaj jest coraz częściej utożsamiany z mikołajkami, Bożym Narodzeniem i świątecznymi prezentami pod choinką. Tam gdzie nie on przynosi prezenty w okresie Godów robi to aniołek. W mikołajki dostaje się tylko zazwyczaj pierniki i figurkę z czekolady, przedstawiające świętego. Obecnie najczęściej w mikołajki obdarowujemy się słodyczami. Niekiedy pośród nich trafia się rózga. Mikołajkowe prezenty, często pakowane w ozdobne torebki, ukrywane są pod poduszką, bądź wkładane do specjalnie w tym celu zawieszonej mikołajkowej skarpety.

Pomimo starań papieża Pawła VI nie zanikła baśniowość, ani magia tego święta. Jest ona współczesnemu człowiekowi potrzebna. Ten dzień przygotowuje nas do świąt Bożego Narodzenia. To takie glamour! Nie wyobrażamy sobie iż mogłoby być inaczej" - pisze Klementyna Bednarz.

opr. rav

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.

Reklama

Galerie

Szkolnie i kolędowo

Zaglądamy do Czerwonego Dworu

Jedla z koncertem w Atmie

Żółty żonkil nadzieją dla hospicjum

Złote, srebrne i brązowe medale dla karateków

Wychowanie fizyczne na nartach

Kraków - Zakopane - 50 lat elektryfikacji linii kolejowej

Powiatowa Gala Stypendialna w Teatrze Witkacego

Górskie serki i pasterskie dzwonki

Fenomen szopki krakowskiej

Nagrodzeni zasłużeni dla Kościeliska

Tatry dla krwiodawców i nie tylko

Joanny Wnuk-Nazarowej opowieść o Henryku Mikołaju Góreckim

Jubileuszowe spotkanie krwiodawców w Witkacym

Wymiana desek z Sopotem za nami, sezon zimowy otwarty

Nocne niebo na Stacji Kultura Zakopane

Kapitan Barbara Grocholska-Kurkowiak ma ciepły dom

Podhalańskie mamuty i astronauci z Gliczarowa

Wielkie Forum Samorządowe pod Giewontem

Grecko-chrześcijańskie tropy pod Giewontem

Dom Pamięci w Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem

Tu króluje rzeźba, "Jutrzenka", sala po prawej

Na osnowie czasu, czyli pół wieku Małgorzaty Kowalczyk

Agata Kowal w "Jutrzenkowej" Galerii ARTPARK

Okno pogodowe nad Morskim Okiem

Morskie Oko w komiksie

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

PRACA | dam
Willa Zarębek w Łopusznej poszukuje osoby do pracy w kuchni. Zakres obowiązków: przygotowanie obiadów i pieczenie ciast. Tel. 507 549 659, e-mail: willazarebek@outlook.com
KOMUNIKATY
INFORMACJA: Wójt Gminy Poronin informuje o wywieszeniu na tablicy ogłoszeń w siedzibie Urzędu Gminy Poronin oraz na stronie BIP w dniach od 08.12.2025 r. do 30.12.2025 r. Zarządzenia Nr 78/2025 Wójta Gminy Poronin z dnia 08.12.2025 r. w sprawie: wykazu nieruchomości przeznaczonych do dzierżawy dot. części działki ewid. nr 15105/17 obręb 0502 Nowe Bystre.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO - USŁUGOWO - BIUROWY o powierzchni ok. 50 m2. Zakopane centrum, ul. Kościuszki - 691 124 272.
PRACA | dam
Szukamy dziennikarza dziennikarki do publikowania treści na Pieknesny.pl Rozwijamy serwis Pieknesny.pl, poświęcony tematyce zdrowego snu, regeneracji i dobrego samopoczucia. Szukamy osoby, która potrafi pisać rzetelnie, lekko i z myślą o czytelniku. https://pieknesny.pl/ magda@pieknesny.pl
USŁUGI | budowlane
ELEKTRYK SZUKA ZLECEŃ - 602 317 519.
PRACA | dam
Produkcja pączków, piekarz Pączkarnia-ZAKOPANE przyjmie do pracy dziewczynę-kobietę z Zakopanego lub okolic,do produkcji pączków. Praca na stałe, zmianowa, w godzinach od 6.oo-18.00. Informacja tylko telefonicznie. 609097999
Tel.: 609097999
SPRZEDAŻ | różne
PIERZE I PUCH Z GĘSI. 536 88 77 35.
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Sprzedaż NIERUCHOMOŚCI na Podhalu. Zadzwoń 792 250 793 lub skorzystaj z formularza na www.dobrasprzedaz.pl
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię MIESZKANIE w Nowym Targu. Bezpośrednio od właściciela. Może być do remontu. Pomogę załatwić formalności. Tel. 603 607 360.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | dam
Poszukujemy OSÓB DO OBSŁUGI KLIENTA w biurze Szkoły Narciarskiej na Polanie Szymoszkowej w Zakopanem! Praca sezonowa: grudzień - marzec. ZAKRES OBOWIĄZKÓW. - Obsługa klientów bieżących w biurze szkoły, - Obsługa e-maila i przyjmowanie rezerwacji telefonicznych, - Sprzedaż usług szkoły narciarskiej, - Rozliczanie lekcji oraz współpraca z instruktorami. WYMAGANIA: - Komunikatywność i cierpliwość, - Dobra organizacja pracy i umiejętność samodzielnego działania, - Umiejętność obsługi komputera, - Łatwość w nawiązywaniu kontaktów, - Zdolność do pracy przy kilku zadaniach jednocześnie, - Komunikatywna znajomość języka angielskiego. OFERUJEMY: - Pracę w przyjaznej, sportowej atmosferze, - Możliwość nauki i rozwoju w branży turystyczno-narciarskiej, - Zimowy sezon pełen dobrej energii i górskiego klimatu! OSOBY ZAINTERESOWANE prosimy o przesyłanie aplikacji na e-mail: szkola@szymoszkowa.pl lub kontakt telefoniczny: 734 011 011. CZEKAMY WŁAŚNIE NA CIEBIE!
MOTORYZACJA | sprzedaż
CITROEN JUMPER, r.p. 2013, cen do uzgodnienia - 604 102 804.
MOTORYZACJA | sprzedaż
VW TRANSPORTER, r.p. 2013, cena do uzgodnienia, 604 102 804.
PRACA | dam
PAPI SERVICE SP. Z O.O. ZATRUDNI KIEROWCÓW. WYMAGANE KAT. C+E ORAZ UPRAWNIENIA ADR. MOŻLIWE PRZESZKOLENIE ADR/TDT Z ZAKRESU PRZEWOZU PALIW PŁYNNYCH . TEL.602290555
PRACA | dam
Stacja Narciarska Polana Szymoszkowa zatrudni na sezon zimowy do pracy w gastronomii: PIZZERÓW, BARMANKI, BUFETOWE, POMOCE KUCHENNE, OSOBY NA ZMYWAK, OSOBY DO SPRZĄTANIA SALI. Kontakt osobisty pod nr tel.: 693 319 707
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Skupujemy nieruchomości za GOTÓWKĘ, PODHALE. 600404554
Tel.: 600404554
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.