Klimatyczna bomba nie oszczędza Tatr

W sobotni wieczór w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem niezwykle ciekawie o zmieniającym się klimacie i historii badań meteorologicznych w Tatrach mówił Paweł Parzuchowski, geograf, klimatolog, a przede wszystkim kierownik Instytutu Meteorologicznego na Równi Krupowej i Wysokogórskiego Obserwatorium Meteo na Kasprowym Wierchu. - Z tym, że mamy ocieplenie klimatu nie można dyskutować, to już po prostu pewnik. Zmiany klimatu wyraźnie widać w Tatrach. Hala Gąsienicowa na przestrzeni lat przeniosła się do innej strefy klimatycznej. Panują tu temperatury, które przed 100 laty były w Zakopanem. Jak tak dalej pójdzie, niebawem w Zakopanem będziemy mieli klimat panujący przed laty w Krakowie - mówi Paweł Parzuchowski. To pociągnie za sobą fatalne zmiany w tatrzańskiej faunie i florze. Niektóre gatunki roślin i zwierząt, zwłaszcza reliktowych po prostu nie przetrwają ocieplenia.

Aktywność słońca spada, temperatura rośnie

Niestety, perspektywy na następne dziesięciolecia nie są optymistyczne. Gdyby teraz całkowicie powstrzymać emisję trujących gazów do atmosfery, wróciłaby ona do naturalnego stanu za 100 lat. Parzuchowski pokazywał też wykresy jasno pokazujące, że do lat 60-tych ubiegłego wieku poziom temperatury na Ziemi był dokładnie powiązany z aktywnością słońca. Od tego czasu aktywność ta wręcz spadła, a wzrost temperatury wystrzelił
- Zakopane jest bardzo narażone na te klimatyczne zmiany. Na przestrzeni lat zanotowaliśmy wzrost minimalnej temperatury aż o 3,5 st. C. To najwyższy wzrost w Polsce. W latach 1962-1991 w Zakopanem nie było ani jednego upalnego dnia, a więc z temperaturą powyżej 30 st. C. W latach 2012-2022 takich dni było aż 24 - mówił Paweł Parzuchowski. Kolejną oznaką rosnącej temperatury jest wysokość pokrywy śnieżnej. Jeszcze 50 lat temu zdarzały się zimy, gdy ta pokrywa w Zakopanem przekraczała 100 cm. Teraz nawet nie ocieramy się o taką wartość. - W zeszłym roku w Zakopanem było ponad 60 cm śniegu i już mówiono o wielkim opadzie. Co byłoby, gdyby spadły te rekordowe 110 cm sprzed lat - zaznaczył kierownik zakopiańskiego Instytutu Meteo w Zakopanem.

Kasprowy, promieniowanie i Czarnobyl

Czy jest więc jakieś światełko w tunelu? Cała nadzieja w samej Ziemi, która być może sama wytworzy naturalne procesy i złagodzą one zachodzące zmiany. Klimatolog przedstawił też bardzo ciekawe dane dotyczące napromieniowania pierwiastkami radioaktywnymi. Takie badania od lat prowadzone są na Kasprowym Wierchu. Wynika z nich wyraźnie, jak znacznie przekraczane były normy do lat 60-tych ubiegłego wieku. Było to związane ze zwiększoną liczbą prób nuklearnych na świecie. Gdy ich liczbę ograniczono do minimum, wskaźniki napromieniowania spadły znacznie poniżej poziomu zagrażającego zdrowiu. Był oczywiście tylko jeden wyjątek - rok 1986 i katastrofa w Czarnobylu, gdy słupki radioaktywności ponownie wystrzeliły do góry. - Do tej pory tak naprawdę nie wiemy do końca, jaki to miało wpływ na nasze zdrowie - dodał Paweł Parzuchowski.

Kierownik, znajomy Lenina

W pierwszej części prelekcji przedstawił on historię meteorologicznych pomiarów i stacji w Zakopanem oraz Tatrach. Nasz region jest jedynym w Polsce, gdzie w tak bliskiej odległości znajdują się trzy takie placówki - w Zakopanem, na hali Gąsienicowej i Kasprowym Wierchu. Pierwszą stację meteorologiczną w Zakopanem w 1867 roku założyła Sekcja Meteorologiczna Komisji Fizjograficznej Akademii Umiejętności w Krakowie. Obserwacje prowadził Eugeniusz Janota. Były to można powiedzieć pomiary amatorskie i ich wartość jest dość problematyczna. Stacja meteo z prawdziwego zdarzenia rozpoczęła działalność w Zakopanem 1 lipca 1911 roku na łące przy Krupówkach, niedaleko budynku Dworca Tatrzańskiego. Do 1921 roku kierował nią z pochodzenia Rosjanin, rewolucjonista Borys Wigilew, którego do Zakopanego sprowadziła walka z gruźlicą. Swoje pomiary prowadził on też na Hali Gąsienicowej, wychodząc tam zima na nartach. Dużo fotografował - zbiór jego zdjęć do dziś znajduje się w Muzeum Tatrzańskim. Co ciekawe jako komunista dobrze znał Włodzimierza Lenina i w czasie pobytów wodza rewolucji w 1913 i 1914 roku na Podhalu często chodzili razem w Tatry. Wigilew w wieku 41 lat zmarł na gruźlicę i jest pochowany na Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej.

Fedorowicza artystyczna dusza