Liczyli dzikie kozy w Tatrach (WIDEO)

Dwa dni temu w Tatrach - polskich i słowackich odbyło się wiosenne liczenie kozic. Dobre warunki pogodowe sprzyjały akcji i pozwoliły przeprowadzić dokładne obserwacje.

Grzegorz Bryniarski, leśniczy z Morskiego Oka w filmiku, który został zamieszczony na Facebooku Tatrzańskiego parku Narodowego  opowiada o tej akcji.

Należy pamiętać, że podział na kozice polskie i słowackie jest całkowicie sztuczny. Duża część z tych kozic przebywa w rejonie granicy państwowej swobodnie przemieszczając się przez nią. Dlatego liczenie kozic jest robione wspólnie ze stroną słowacką - Tatranský národný park i najistotniejszy jest łączny wynik dla całych Tatr. Wyników liczenia nie należy brać dosłownie, choć podawane są z dokładnością do jednej sztuki.

Liczenie kozic w Tatrach rozpoczęto w latach 50. ubiegłego wieku. Tatransky narodny park akcję tę prowadzi od 1951 roku, a Tatrzański Park Narodowy od 1957 roku. Główną inwentaryzację parkowcy przeprowadzają jesienią. Wiosenna akcja ma na celu zorientować się, ile młodych koźląt się urodziło danego roku.

Jeszcze do lat 90. ubiegłego wieku w polskiej części Tatr żyło prawie 300 kozic. Kilka lat później ich populacja zmniejszyła się pięciokrotnie. Później co roku liczba dzikich kóz trochę się zwiększała.

Kozice głównie można spotkać w rejonie Morskiego Oka, Doliny Pięciu Stawów Polskich, masywu Czerwonych Wierchów z Giewontem oraz grani Tatr Zachodnich – od Wołowca po Bystrą i Pyszniańską Przełęcz. Występują ponad górną granicą lasu. Żerują na górskich łąkach, a na skalistych zboczach i turniach odpoczywają, chronią się przed wrogami i turystami.
Samice z młodymi tworzą stadka, przeważnie liczące do kilkunastu osobników. Capy zwykle wędrują same, a do kierdla przyłączają się w czasie godów, który przypadają na połowę listopada i początek grudnia. Dorosłe samce bronią swojego terytorium, zaznaczając jego granice wydzieliną z gruczołów zapachowych, które znajdują się za różkami. W tym czasie capy niekiedy staczają ze sobą walki. W okresie godów cap pilnujący swojego stada odpędza każdego konkurenta, który próbuje się zbliżyć do kierdla. Młode przychodzą na świat po sześciu miesiącach, najczęściej w maju. Samica rodzi jedno koźlątko, a bardzo rzadko dwa. Kozice odznaczają się doskonałym wzrokiem i słuchem, ale również węchem.

*

Ochrona prawna dzikich kóz liczy ponad 140 lat. W 1865 roku ukazała się broszura pt. „Upomnienie Zakopianów i wszystkich Podhalanów, aby nie tępili świstaków i dzikich kóz”. Prawdopodobnie autorem tekstu był ksiądz Eugeniusz Janota, który rozpoczął działalność na rzecz ochrony tych zwierząt.
W „Dzienniku ustaw i rozporządzeń krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem” z 21 sierpnia 1869 roku została ogłoszona „Ustawa względem zakazu łapania, wytępiania i sprzedawania zwierząt alpejskich, właściwych Tatrom, świstaka i dzikich kóz”, podpisana przez księcia Franciszka Józefa. „Przekroczenie tego zakazu ma być karane grzywną od 5 złr. do 100 złr. Wal. Austr., a w razie niemożności uiszczenia kary aresztem od jednego do dwudziestu dni. Przydybane zwierzęta, czy to żywe, czy zabite, mają być odebrane, a żywe puszczone na wolność. Dochodzenie i karanie tego przekroczenia będzie należeć do starostw powiatowych, a w drugiej i ostatniej instancyi do Namiestnictwa. Kary pieniężne wpływać będą do funduszu kultury krajowej” – czytamy w ustawie.