Zapomniany gigant polskiej secesji

W nowotarskim Muzeum Drukarstwa odbyło się w piątek 21 czerwca spotkanie z prof. Arturem Jurczyszynem, znanym krakowskim hematologiem, społecznikiem, prezesem Fundacji Centrum Leczenia Szpiczaka a także miłośnikiem sztuki. Od lat fascynuje się on postacią Jana Bukowskiego, jest też współautorem publikacji na temat tego zapomnianego nieco twórcy.

I właśnie Janowi Bukowskiemu (1873–1943) był poświęcony piątkowy wykład prof. Artura Jurszczyna. Nowy Targ nie był miejscem przypadkowym spotkania, to tu - na Kowańcu - Bukowski spędził ostatnie miesiące życia  i tu - najprawdopodobniej z rąk Niemców zginął. - Jego śmierć jest zagadkowa, nie do końca wyjaśniona, ale na pewno łączy się z Nowym Targiem - podkreślał prelegent.

Tytan pracy

- To był tytan pracy. Jan Bukowski był nie tylko ogromnie pracowitym, ale także wyjątkowo utalentowanym i bardzo dobrze wykształconym artystą - mówił podczas spotkania prof. Jurszczyn.

Był malarzem, witrażystą i grafikiem, najwybitniejszym obok Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera przedstawicielem młodopolskiej szkoły zdobnictwa artystycznego. Zajmował się ilustracją książkową, malarstwem sakralnym, projektowaniem mebli. Jest uznawany też za prekursora grafiki użytkowej.

Pozostawił po sobie ogromny dorobek. W Krakowie jego dekoracyjne malunki ścienne o tematyce sakralnej znajdują się m. in. w kilku kaplicach Kościoła Mariackiego, w kościele św. Józefa przy klasztorze sióstr bernardynek, bazylice jezuitów pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, w Domku Loretańskim  przy klasztorze kapucynów, w kościele cystersów pw. św. Wacława w Mogile). Jego prace są w kościołach w wielu miejscach w Polsce - m, in. Sandomierzu,w Nowym Sączu, Sosnowcu, Łańcucie, Tarnowie.

Nie tylko malarstwo

 Prof. Artur Jurszczyn przybliżył słuchaczom życiorys Bukowskiego, podczas prezentacji pokazał jego różnorodną twórczość - od polichromii, witraży, obrazów olejnych, po ilustracje do książek, ekslibrisy oraz kalendarze, projekty mebli.

Jan Władysław Bukowski urodził się w 1873 w Barszczowicach niedaleko Lwowa, w rodzinie powstańca styczniowego Michała Wincentego. Ojciec zarządzał folwarkiem. Po śmierci ojca ok.1880 r. matka z dwójką dzieci przeprowadziła się do Krakowa. Jan Bukowski przez rok studiował prawo na UJ, potem przeniósł się na krakowską Akademię Sztuk Pięknych. Malarstwa uczył się nie tylko w Krakowie, ale także w Monachium i Paryżu. Był współzałożycielem Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana, kierownikiem artystycznym Zakładu Witrażów Stanisława Gabriela Żeleńskiego, przez lata kierował Drukarnią Uniwersytecką w Krakowie. Był też profesorem Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego.

Zagadkowa śmierć

Na czym polegały związki Jana Bukowskiego z Nowym Targiem? W czasie wojny przebywał u przyjaciela z Nowego Targu. Mieszkał na Kowańcu. - Jego śmierć jest zagadkowa. Kiedyś usłyszałem od jednej z osób, że ma dokumenty poświadczające, że Jan Bukowski został w Nowym Targu pobity i zastrzelony przez Niemców. Ja tych dokumentów jednak nie widziałem - mówił podczas spotkania prof. Jurszczyn. Wiadomo, że zmarł  w Nowym Targu w 1943 r,. Ciało jednak przewieziono do Krakowa, został pochowany na Cmentarzu Rakowickim.

- Jan Bukowski mieszkał u Detlofa. To była rodzina urzędników. Mieli dom w Koszkowie, który stoi do dziś. Miał dwóch synów, którzy już nie żyją. Willa jest obecnie remontowana - uzupełnił te informację Antoni Nowak. Mówił też o obrazie Bukowskiego - panoramie Tatr z Kokoszkowa. Obraz ten pojawił się na wystawie "Nowy Targ w malarstwie" w 1981 r. w nowotarskim MOK-u.

Być może w Nowym Targu pozostały obrazy Jana Bukowskiego lub inne pamiątki po nim. - Jeśli ktoś taki obraz ma na ścianie i chciałby się go pozbyć, chętnie odkupię - apelował prof. Artur Jurszczyn. Podkreślał też, że byłby wdzięczny za jakiekolwiek informacje na temat tego artysty .

Podczas spotkania rozdawana była monografia "Sztuka Jana Bukowskiego" wydana pod redakcją Piotra de Bończy Bukowskiego, literaturoznawcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, spokrewnionego z Janem Bukowskim, oraz prof. Artura Jurczyszyna. Książka jest bogato ilustrowana, dołączone  163 fotografie, wykonane w większości przez dr. Tadeusza Łyczakowskiego, dają obraz ogromu dorobku Bukowskiego.