Zagrożenia zdrowotne związane z pracą na budowie - co warto wiedzieć?

Budowlaniec to niewątpliwie intratny zawód (biorąc pod uwagę zarobki oraz inne korzyści, jak Freistellung - zwolnienie z podatku budowlanego), który wymaga jednak nie tylko umiejętności technicznych, ale także dużej sprawności fizycznej. Budowlańcy codziennie narażeni są na różnorodne czynniki, które mogą wpływać na ich zdrowie fizyczne i psychiczne.

W artykule omówimy najczęstsze problemy zdrowotne związane z pracą na budowie, a także przedstawimy praktyczne wskazówki dotyczące profilaktyki oraz zdrowego stylu życia, które pomogą zminimalizować ryzyko wystąpienia urazów i chorób. 

Ryzyka zdrowotne w branży budowlanej

Urazy fizyczne

Najczęstsze kontuzje to złamania i skręcenia (mogą nastąpić w wyniku upadków, potknięć lub nieostrożnej obsługi sprzętu), rany cięte i kłute (związane z niewłaściwym posługiwaniem się narzędziami ręcznymi lub maszynami) i urazy głowy (spowodowane uderzeniem spadających przedmiotów, upadkiem pracownika z wysokości lub brakiem odpowiednich kasków ochronnych). 

Problemy z układem kostno-szkieletowym

Pracownicy budowlani często wykonują czynności wymagające długotrwałego stania, schylania się czy podnoszenia ciężarów, co może prowadzić do przewlekłych bólów stawów i kręgosłupa i przeciążeń mięśniowo-szkieletowych. Dyskopatia, czyli problemy z dyskami międzykręgowymi, może być efektem niewłaściwej postawy podczas pracy, a zapalenie ścięgien wynikać z nadmiernego obciążenia stawów.

Choroby układu oddechowego

Pracownicy na budowach często mają do czynienia z dużą ilością pyłu, chemikaliów i substancji szkodliwych, co może prowadzić do poważnych problemów z układem oddechowym, takich jak astma i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), które mogą być spowodowane wieloletnią ekspozycją na pył budowlany, substancje chemiczne (w materiałach budowlanych, farbach, rozpuszczalnikach) i substancje drażniące.

Ekspozycja na hałas i wibracje 

Długotrwała ekspozycja na głośne dźwięki, takie jak hałas maszyn budowlanych, może prowadzić do uszkodzenia słuchu oraz problemów z koncentracją. Praca z narzędziami wibracyjnymi, takimi jak młoty udarowe czy piły mechaniczne, może prowadzić do zespołu wibracyjnego, który wpływa na krążenie krwi i połączenia nerwowe w dłoniach. 

Zagrożenia związane z warunkami atmosferycznymi

Pracownicy budowlani są narażeni na ekstremalne temperatury, deszcz, wiatr i śnieg, co może prowadzić do hipotermii, udaru cieplnego czy odmrożeń, a także przeziębień i chorób górnych i dolnych dróg oddechowych. 

Problemy psychiczne

Praca na budowie bywa stresująca i wymagająca, a długotrwały stres, związany z napiętymi terminami, presją ze strony przełożonych czy ogólnym zmęczeniem, może prowadzić do depresji lub stanów lękowych, a także przyczyniać się do wypalenia zawodowego.

Zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym na budowie

Wiele ze wspomnianych ryzyk zdrowotnych można skutecznie zminimalizować poprzez przestrzeganie odpowiednich zasad oraz dbanie o zdrowie na co dzień. 

Przestrzeganie zasad BHP

Podstawą bezpiecznej pracy na budowie jest przestrzeganie przepisów i standardów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Obejmuje ono:

• Noszenie odpowiedniego sprzętu ochronnego: hełmy, rękawice, okulary ochronne, maseczki przeciwpyłowe czy obuwie ochronne powinny być standardowym wyposażeniem każdego pracownika budowlanego. Chronią one przed urazami mechanicznymi, chemikaliami oraz szkodliwymi substancjami obecnymi w miejscu pracy.
• Szkolenia BHP: regularne szkolenia w zakresie BHP pomagają pracownikom być na bieżąco z najnowszymi zasadami bezpieczeństwa oraz technikami unikania zagrożeń.
• Ergonomia pracy: właściwa postawa ciała podczas podnoszenia ciężkich przedmiotów, używanie odpowiednich narzędzi oraz unikanie nadmiernego przeciążania układu mięśniowo-szkieletowego może zminimalizować ryzyko urazów pleców i stawów.

Zdrowe odżywianie

Dieta pracowników budowlanych powinna dostarczać wystarczającej ilości energii oraz składników odżywczych, aby utrzymać optymalną wydolność organizmu i zapobiegać zmęczeniu. Powinna być bogata w białko (mięso, ryby, rośliny strączkowe), węglowodany złożone (pełnoziarniste produkty, ryż, makaron) oraz zdrowe tłuszcze (oliwa z oliwek, orzechy, ryby), a także warzywa i owoce. Praca fizyczna zwiększa zapotrzebowanie na płyny, dlatego należy dbać o picie odpowiedniej ilości wody (minimum 2 litry dziennie, a w upalne dni nawet więcej).

Zamiast jednego dużego posiłku w ciągu dnia, lepiej spożywać kilka mniejszych, co 3-4 godziny. Pozwala to utrzymać stały poziom energii i zapobiega gwałtownym spadkom cukru we krwi.

Aktywność fizyczna poza pracą

Regularne ćwiczenia mogą poprawić wytrzymałość, siłę mięśniową oraz zapobiec problemom zdrowotnym związanym z długotrwałym obciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego. Trening siłowy, szczególnie ukierunkowany na mięśnie pleców, nóg i ramion, może pomóc w zapobieganiu urazom i poprawić wydolność w pracy. Po długim dniu pracy fizycznej ważne jest, aby rozciągać mięśnie.

Odpoczynek i regeneracja

Jednym z najważniejszych elementów dbania o zdrowie w pracy na budowie jest odpowiednia regeneracja. Brak odpoczynku może prowadzić do przeciążenia organizmu, osłabienia odporności oraz większej podatności na urazy i choroby. Odpowiednia ilość snu (7-9 godzin dziennie) pozwala organizmowi na regenerację, poprawia koncentrację oraz zmniejsza ryzyko wypadków. Regularne przerwy w ciągu dnia pracy pomagają złagodzić zmęczenie fizyczne i psychiczne. Krótkie odpoczynki mogą również zapobiec urazom wynikającym z długotrwałego wykonywania tych samych czynności.

Podsumowanie

Praca na budowie może być satysfakcjonująca i dawać poczucie spełnienia zawodowego. Kluczem do długotrwałego zdrowia jest odpowiednia profilaktyka – dbanie o dietę, regularny odpoczynek, przestrzeganie zasad BHP oraz aktywność fizyczna poza miejscem pracy. Warto także unikać niepotrzebnego stresu i dbać o kwestie formalne związane z zatrudnieniem, jak choćby prawidłowe i terminowe rozliczenia podatkowe z Niemiec. Zadbajmy więc o zdrowie i formalności, by cieszyć się korzyściami płynącymi z pracy w sektorze budowlanym.