Naturalne substancje przeciwzapalne - skuteczność i bezpieczeństwo

Jako mechanizm obronny, stan zapalny ma za zadanie wspomóc organizm w walce ze szkodliwymi czynnikami. Jednak utrzymujący się długotrwale może doprowadzić do szeregu poważnych konsekwencji. Przewlekły, utrzymujący się stan zapalny nie jest korzystny dla organizmu, dlatego warto zastosować odpowiednie postępowanie mające na celu jego zmniejszenie.ⁱ

Przyczyny i objawy stanu zapalnego

Stan zapalny w organizmie to mechanizm odporności wrodzonej, często określany jako sygnał alarmujący o pojawieniu się zagrożenia. Rozwija się wówczas, gdy organizm dąży do zabezpieczenia narządów przed zakażeniem lub uszkodzeniem. W warunkach prawidłowych stan zapalny stopniowo ustępuje, gdy źródło dolegliwości zostanie zniwelowane. Niekiedy jednak dochodzi do sytuacji, kiedy stan zapalny nie ulega całkowitemu wygaszeniu, a zamiast tego przyjmuje postać przewlekłą.

Wśród głównych czynników wywołujących reakcję zapalną w organizmie, wymienia się m.in.:

• czynniki biologiczne, w tym chorobotwórcze bakterie, grzyby, protisty, wirusy i alergeny,

• czynniki fizyczne, w tym poparzenia, odmrożenia oraz inne uszkodzenia tkanki,

• czynniki chemiczne, w tym mocne kwasy i zasady,

• niedotlenienie i nieodżywienie tkanki,

• zaburzenia immunologiczne.

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z ww. czynników dochodzi do rozwinięcia się stanu zapalnego. Wówczas zaobserwować można wzrost temperatury, zwiększenie lokalnego przepływu krwi, a także szybki napływ komórek układu immunologicznego do zmienionego chorobowo obszaru.ⁱⁱ

Jak zwalczać stan zapalny?

Leczenie stanu zapalnego zawsze powinno poprzedzać zdiagnozowanie przyczyny jego wystąpienia, gdyż to będzie determinować wybór sposobu postępowania. Przykładowo - jeśli przyczyną stanu zapalnego jest reakcja alergiczna będziemy postępować inaczej (leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy) niż, gdy stan zapalny jest konsekwencją infekcji bakteryjnej (antybiotyki). Jeszcze inny sposób postępowania wdrożymy, gdy stan zapalny dotyczy stawów i jest związany z występującymi w ich obrębie zwyrodnieniami. W takiej sytuacji farmakoterapia stanów zapalnych opiera się przede wszystkim na stosowaniu NLPZ, czyli niesteroidowych lekach przeciwzapalnych.

W terapii wielu dolegliwości, którym towarzyszy stan zapalny, warto ponadto pamiętać o substancjach naturalnych, które wykazują działanie przeciwzapalne. Naturalne substancje przeciwzapalne

Substancje przeciwzapalne naturalnie występują w różnego rodzaju surowcach roślinnych. Odpowiednio stosowane łagodzą stany zapalne, a także wykazują delikatne działanie przeciwbólowe.

Szałwia lekarska

Szałwia lekarska od lat uznawana jest za jedną z ważniejszych roślin zielarskich o wielokierunkowym zastosowaniu leczniczym. Już w czasach średniowiecznych św. Hildegard opisywał jej właściwości, skupiając się na działaniu leczniczym. Swoje właściwości przeciwzapalne szałwia zawdzięcza wysokiej zawartości garbników (nawet do 8%).ⁱⁱⁱ

Co szczególnie istotne, przeprowadzone badania wykazały, że stosowanie szałwii nie wywołuje poważnych skutków ubocznych. Należy jednak pamiętać, że długotrwałemu stosowaniu lub przedawkowaniu szałwii w postaci ekstraktu etanolowego i olejku lotnego towarzyszyć mogą działania niepożądane, takie jak reakcje alergiczne, wymioty, zawroty głowy, tachykardia, a nawet drgawki.^iv

Kumaryny roślinne

Kumaryny to grupa związków naturalnie występujących w niektórych roślinach, w tym w cynamonie i kurkumie, a także w roślinach baldaszkowatych i rutowatych, takich jak lubczyk, mięta pieprzowa, czy kasztanowiec zwyczajny.

W medycynie naturalnej szczególne zastosowanie ma kurkuma. Stwierdzono, że kłącze kurkumy hamuje reakcje zapalne i wykazuje działanie przeciwbólowe, przez co może być stosowane w leczeniu niektórych przewlekłych chorób zapalnych, w tym w bólach reumatycznych i stawowych.^v

Inną substancją powszechnie stosowaną w medycynie naturalnej jest cynamon. Zawierający m.in. olejki eteryczne, polisacharydy, witaminy i minerały wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwutleniające i przeciwzapalne. Lecznicze substancje zawarte są zarówno w olejku, jak i wyciągu z kory cynamonowca.^vi

Podsumowując, naturalne substancje przeciwzapalne mogą wspierać organizm w walce ze stanem zapalnym i wspomagać proces regeneracji. Warto włączyć je do codziennej diety lub pielęgnacji, aby w naturalny sposób dbać o zdrowie i przeciwdziałać przewlekłym stanom zapalnym. Świadome korzystanie z darów natury może przynieść liczne korzyści dla ogólnego samopoczucia i kondycji organizmu.

i Stan zapalny w organizmie. Objawy i profilaktyka - zwrotnikraka.pl, dostęp z dnia 27.07.2024 r.

ii Stan_zapalny_powstawanie_przebieg_i_znaczenie.pdf, dostęp z dnia 27.07.2024 r.

iii Z. Zdrojewicz, D. Pypno i inni, Próby zastosowania szałwii w leczeniu zaburzeń poznawczych i choroby Alzheimera, Postępy Fitoterapii 4/2015, s. 263-267, http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2016/02/pf_2015_263-267.pdf, [dostęp: 02.03.2023].

iv Pharmacological properties of Salvia officinalis and its components - PMC (nih.gov), dostęp z dnia 27.07.2024 r.

v Kania, Małgorzata, and Justyna Baraniak. "Właściwości lecznicze roślin przyprawowych na przykładzie ostryżu długiego." Post Fitoter 16.2 (2015): 102-106.

vi Gawron-Gzella, Anna. "Antioxidant activity of popular spices." Postępy Fitoterapii (2021).