2024-11-07 21:21:19

Reklama

Zakopane

Skądkolwiek wieje wiatr. Zawsze ma zapach Tatr. Fraszki Sztaudyngera nie tracą na aktualności

Reklama

Jego fraszki bawią, uczą, wbijają szpilki i chociaż napisane przed ponad półwieczem zupełnie nie straciły na aktualności. Postać Jana Sztaudyngera, poety, fraszkopisarza, wciąż trochę niedocenianego w Zakopanem i Polsce przedstawiła jego wnuczka Dorota Sztaudynger w rozmowie z Kingą Nędzą Sikoniowską z Muzeum Tatrzańskiego.

Fraszki Jana Sztaudyngera traktowały o przyrodzie, Tatrach, ludzkich przywarach, Zakopanem, miłości, erotyce. Cytowane w czasie zorganizowanego przez Muzeum Tatrzańskie spotkania w Muzeum Kornela Makuszyńskiego w czwartkowy wieczór, co chwila budziły uśmiech na twarzach słuchaczy.

Od Krakowa po Zakopane

Dorota Sztaudynger mówiła o miastach ważnych w życiu poety. O Krakowie, gdzie się wychował, ukończył gimnazjum Sobieskiego oraz polonistykę i germanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. O Poznaniu, gdzie zaczęła się jego romantyczna miłość do żony Zofii Jankowskiej. O Łodzi i Szklarskiej Porębie, gdzie spędzał lata po II wojnie światowej i gdzie działa Liceum Ogólnokształcące jego imienia. Wreszcie o Zakopanem, gdzie pod skocznią w 1955 roku kupił willę "Koszystą" i zamieszkał w niej wraz z małżonką.

- Dziadek już przed I wojną światową z rodzicami odwiedzał Zakopane. Zresztą jego ojciec był jednym z pierwszych narciarzy tatrzańskich. Zakopane było dla dziadka wielką inspiracją, w swojej twórczości zawarł na przykład opis spaceru do Doliny Strążyskiej z matką, gdy miał 8 lat - mówiła Dorota Sztaudynger.

Fraszka pomogła w remoncie

Willa "Koszysta" była zakopiańskim domem pisarza. Budynek powstał w 1890 roku. Został zbudowany przez Henryka Jarosza z Nowego Bystrego. Gdy nie tak dawno halny zerwał na nim dach, w jego odbudowie również pomogła fraszka. W pierwszym konkursie Ministerstwo Kultury odrzuciło dofinansowanie remontu. - Jerzy Handzlik, fraszkopisarz z Bielska Białej poradził, aby w odwołaniu napisać fraszkę i to poskutkowało - wspominała Dorota Sztaudynger. Gdy Jan Sztaudynger mieszkał w "Koszystej" nie miał smykałki do remontów, te przeprowadzała jego żona Zofia, poznanianka. To ona podtrzymywała go też na duchu, gdy przez siedem lat w okresie stalinowskim nie mógł wydać żadnej fraszki i nie mógł zarabiać.

Przez całe życie zbierał też przeróżne dokumenty, listy. To była jedna z jego pasji. Dzięki jego córce udało się to całe archiwum uporządkować i jest to jedno z największych literacko-historycznych archiwów w Polsce. Inną pasją Sztaudyngera był teatr lalek. To właśnie w okresie stalinowskim, gdy odebrano mu redakcję czasopisma "Teatr lalek" zaczął pisać fraszki. Był autorem pierwszej w historii polskiej literatury książki traktującej o teatrze lalek pt. "Marionetki".

Tęsknota za Tatrami

Jedną z jego najsłynniejszych fraszek pt. "Tęsknota" napisał w ostatnich miesiącach życia, które spędził chory w klinice w Krakowie tęskniąc za Tatrami. "Skądkolwiek wieje wiatr. Zawsze ma zapach Tatr" - ten tekst w ostatnich latach żyje nowym życiem cytowany bardzo często chociażby w mediach społecznościowych.

Dwa plecaki

70 lat temu był prekursorem dbania o ekologię w Tatrach. Na wycieczki zabierał dwa plecaki, jeden pusty, do którego wkładał znalezione po drodze śmieci. To zaśmiecanie Tatr, Zakopanego leżało mu bardzo na sercu, stąd cykl fraszek ekologicznych, np. "Kiedy cały naród śmieci, śmieciarzami muszą być poeci".

Przewycieczkowanie

Jedną z fraszek nazwał "Przewycieczkowanie" terminu tego użył opisując zatłoczone Tatry. Jakże termin ten jest aktualny dziś. Jego fraszki mają jak się okazuje działanie lecznicze. Dorota Sztaudynger zrealizowała w Krakowie projekt "Fraszkoterapia", który skierowany był do pacjentów onkologicznych. Dzięki fraszkom przestawali myśleć o chorobie.

Miłość od pierwszego wejrzenia

Gros twórczości Sztaudyngera stanowią fraszki erotyczne. Często otaczał go wianuszek kobiet, ale przez całe życie kochał małżonkę Zofię. Pierwszy raz ujrzał ją w Poznaniu. Rodzice chcieli go wyswatać z bogatą krakowianką, a on tymczasem pojechał do Poznania, gdzie tamtejsze wydawnictwo zdecydowało się w 1925 roku wydać debiutancki tom jego poezji. Na miejscu okazało się, że wydanie tomiku to w dużej mierze zasługa sekretarki, w której Sztaudynger zakochał się od pierwszego wejrzenia. Już po dwóch tygodniach oświadczył się. Zofia Jankowska jednak odmówiła. Pochodziła bowiem z ubogiej rodziny. Sztaudynger nie ustawał w staraniach i w końcu wziął z Zofia ślub. Nie zaprosił na niego rodziców, przeniósł się do Poznania. Dopiero wiele lat po ślubie przedstawił małżonkę rodzicom. - Była to cudowna żona dla bujającego w obłokach poety. Mogę powiedzieć, że dziadek był trochę kochliwy. Zachwycał się młodymi kobietami, pisał o nich fraszki. Był też dowcipny i zawsze otaczał go wianuszek kobietę. Wierzę jednak, że był kochliwy wyłącznie platonicznie - stwierdziła wnuczka poety.

Góral i krakowianin

Wiele ze swoich fraszek poświęcił Zakopanemu. Wiele z nich nie podobało się władzom, bo pisał o niedogodnościach, dziurach, śmieciach. Tak naprawdę kochał jednak Zakopane i Tatry, gdy ostatnie dziewięć miesięcy spędził w klinice w Krakowie tęsknił za pięknym ogrodem przy "Koszystej", którego pielęgnacja była jedna z jego pasji. W jednej z ostatnich fraszek napisał: "A kiedy wreszcie minę, Mówcie, żem był góralem i krakowianinem."

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Klara z Suwałk 2024-11-08 15:42:52

Dla Górali i nie tylko - "Kiedy strzyżesz owieczki, opowiadaj im bajeczki."

Lala 2024-11-07 22:55:37

Prawda, fraszki Sztaudyngera są niesamowite i bardzo dowcipne!

Galerie

Moda i biżuteria w Witkacym

Sportowo-filmowy skarb Krzeptowskiego

Prace inspirowane naturą w "Opolance"

Przeziyracka w Ratułowie

Chmur Drapacze w Galerii Hasiora

Agnieszka Przekupień i KLIW w Witkacym

Grzegorz Bogdał w Kmicicu

Ślepcy w wykonaniu Teatru KTO u Witkacego

Dożynki Podhalańskie w Ludźmierzu

Zakopane: Biegiem po oddech dla chorych na mukowiscydozę

Traktoriada w mieście

Dzień Pstrąga - konkurs kulinarny

Jubileusz 60-lecia Zespołu Regionalnego Zbójnicek

Trebunie-Tutki świętują w rodzinnym gnieździe

Dzień Pstrąga w Białym Dunajcu, wędkarze na start

Dzień Architektury Drewnianej, groźba ognia

Turbo Pomoc pod Giewontem

Koncert finałowy 55. Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich

Rewia żywiołów na festiwalowej scenie

Koncert inauguracyjny 55. MFFZG Zakopane 2024

Festiwalowy korowód na Krupówkach

Joanna Franosz Podhalańską Królową Miodu 2024

Zakopower na festiwalowej scenie

Tour de Pologne mordercza trasa i królewska koronacja

Trzydzieści lat Trebuniów-Tutków

Mistrzostwa Podhala w Powożeniu i Fiakier Roku 2024

Jarmark Podhalański już trwa

Funkowa Muzyka U Wnuka

Zlot pojazdów typu SAM czyli Festyn Stasikowiański

Pamiętamy o Karłowiczu: Karłowicz Recomposed

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

PRACA | dam
Restauracja na Krupówkach przyjmie BARMANA i KUCHARZA z doświadczeniem oraz POMOC KUCHENNĄ. Praca stała, bez zamieszkania. 574 808 120.
PRACA | dam
Zatrudnimy POKOJOWĄ do obsługi apartamentów w Białce Tatrzańskiej. Oferujemy stabilne zatrudnienie oraz atrakcyjne wynagrodzenie. Zainteresowanych prosimy o telefon +48 692 477 200 lub przesłanie CV na adres m.koszarek@gorskagrupa.pl.
MOTORYZACJA | części
Sprzedam BURTY ALUMINIOWE. Tel. 506 733 857
PRACA | dam
SPECJALISTA DS. SOCIAL MEDIÓW z umiejętnościami wykonywania zdjęć i kręcenia krótkich filmów. Główne obowiązki: - Redagowanie i publikowanie postów w social media, - Wykonywanie zdjęć na potrzeby social mediów, - Realizacja krótkich filmów, - Przygotowywanie i realizacja kampanii oraz materiałów reklamowych, - Moderowanie komentarzy. Do dokumentów rekrutacyjnych prosimy o dołączeniu linku do portfolio. Forma zatrudnienia: pełen etat. Dokumenty prosimy o przesłanie drogą mailową na adres marketing@kasprowy.pl. Tel. 660030670.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Zakopane ul Piaseckiego Sprzedam mieszkanie 35m2 -dwupokojowe tel:. 660797241 b12.pl
Tel.: 660797241
PRACA | dam
Zatrudnimy KONSERWATORA/PRACOWNIKA TECHNICZNEGO do obsługi apartamentów w Białce Tatrzańskiej. Zapewniamy stabilne zatrudnienie oraz atrakcyjne wynagrodzenie. Osoby zainteresowane prosimy o przesłanie CV na adres dzialtechnicznybialka@gmail.com.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Osiedle pod Magurą w Jabłonce - na sprzedaż - MIESZKANIE NA PARTERZE z ogrodem o pow. 52,69 m2, w cenie 419.000 zł. MIESZKANIE NA PIĘTRZE Z BALKONAMI oraz poddaszem o pow. 55,90 m2, w cenie 449,000 zł. Tel. 734 830 967.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DO SPRZEDANIA MIESZKANIA W ZAKOPANEM, KOŚCIELISKU I NA CYRHLI - 607 506 428.
PRACA | dam
PRZYJMĘ KUCHARKĘ DO PENSJONATU - 502 658 638.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA DOM NA : PIZZERIĘ, RESTAURACJĘ. 502 658 638
SPRZEDAŻ | różne
PRZYJMĘ GRUZ, KAMIEŃ. POSPRZĄTAM GRUZ, KAMIEŃ. 502 658 638
PRACA | dam
W KOŚCIELISKU - PRACA STAŁA W PENSJONACIE - SPRZĄTANIE, KUCHNIA, OBSŁUGA GOŚCI - 608 806 408
PRACA | dam
Cukiernia w Zakopanem zatrudni EKSPEDIENTKĘ. Bardzo dobre warunki pracy. 604 102 804, 601 512 211.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Zatrudnię KONSERWATORA. Bardzo dobre warunki pracy. Zakopane. 604 102 804, 601 512 211.
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
SPRZEDAŻ | różne
NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
PRACA | dam
Zatrudnimy REZYDENTA do obsługi apartamentów w Zakopanem. Oferujemy stabilne zatrudnienie oraz atrakcyjne wynagrodzenie. Osoby zainteresowane prosimy o kontakt pod numerem +48 535 391 391 i przesłanie CV na adres rezerwacja@gorskagrupa.pl.
SPRZEDAŻ | budowlane
DESKI ŚWIERKOWE, dł. 5 m, gr. 53 mm. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
ADAPTACJA PODDASZY, OCIEPLENIA WEŁNĄ MINERALNĄ, SUFITY PODWIESZANE, ZABUDOWY GK, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ. 660 079 941.
PRACA | dam
Biuro podróży wycieczek jednodniowych poszukuje pracownika do zapisywania klientów na kuligi. Praca sezonowa w Zakopanem. Wynagrodzenie do ustalenia indywidualnie: dzienne, miesięczne, od zapisanych osób. Kontakt pod numerem +48 606 286 379.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
WYNAJMĘ LOKAL POD GABINETY, BIURA - NOWY TARG, ul. KRZYWA. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
ZAKOPANE - KOŚCIELISKO WYNAJMĘ MIESZKANIA 35-50m2. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
WYNAJMĘ MIESZKANIE W CENTRUM NOWEGO TARGU. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
NOWY TARG CENTRUM UL. KRZYWA DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY: 110m2. WSZYSTKIE ODBIORY. 608 806 408
PRACA | dam
Hotel Eco Tatry*** zatrudni KUCHARZA/KUCHARKĘ. Tel. 608 088 017
BIZNES
Sprzedam tanio - z wypożyczalni NARTY, BUTY I KIJKI. 662 370 510.
KUPNO
SKUP STARYCH SPAWAREK. 536269912.
RÓŻNE
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. 536269912.
PRACA | dam
Pensjonat w Zakopanem zatrudni POKOJOWE, tel. 666 37 83 57.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam 2 HEKTARY POLA i DZIAŁKĘ 20 AR. 505 429 375.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, FLIZOWANIE, WYKOŃCZENIA, BUDOWY od A do Z. 607 572 312.
SPRZEDAŻ | różne
WYPRZEDAŻ WYPOSAŻENIA PENSJONATU (szafy, łóżka, materace, stoły, krzesła itp.). 607 642 209. ZAKOPANE
MOTORYZACJA | sprzedaż
VW GOLF VI, r.p.2010,I właściciel, przebieg 181 tys. km, cena 20 000zł. 607 642 209, 607 642 816.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
PRACA | dam
Atrakcyjny drewniany pensjonat w Kościelisku zatrudni menedżera /recepcjonistę. Elastyczne warunki pracy, zatrudnienie całoroczne. Mile widziane doświadczenie na podobnym stanowisku, obsługa komputera, łatwość w nawiązywaniu kontaktów. 691 942 551
Tel.: 691 942 551
PRACA | dam
LEWIATAN MURZASICHLE przyjmie do pracy na stanowisko kasjer sprzedawca pełny etat ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY kontakt. 601514066 gostal@poczta.onet.pl
Tel.: 601514066
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
SPRZEDAM DZIAŁKĘ BUDOWLANĄ W OKOLICY NOWEGO TARGU O POWIERZCHNI 1071m2. Tel. 698 935 352.
MOTORYZACJA | kupno
SKUP AUT - OSOBOWE, DOSTAWCZE. CAŁE, USZKODZONE. 500 349 500.
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. 531 666 333.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.