2025-02-02 13:30:49

Orawa

Dziś święto Matki Boskiej Gromnicznej. Kiedyś na Orawie świece niosły tylko kobiety

Według wierzeń ludowych nazwa ,,gromnica'' wzięła się stąd, że świeca miała chronić przed gromami - piorunami.

2 lutego- święto Matki Bożej Gromnicznej zwane także świętem Ofiarowania Pańskiego. Według wierzeń ludowych nazwa ,,gromnica’’ wzięła się stąd, że świeca miała chronić przed gromami – piorunami.

Dawniej na Orawie świece-gromnice do poświęcenia niosły tylko kobiety. Zdobiło się je mirtem, który miał symbolizować dziewiczą czystość Matki Bożej oraz niebieską wstążką. Końcówkę świecy owijało się w białą chusteczkę ozdobioną szydełkowym wzorem.

Więcej o święcie Matki Boskiej Gromnicznej i zwyczajach z nim związanych - na stronie internetowej Muzeum - Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej - tak opowiada Zofia Warciak:

Obchody Świąt Bożego Narodzenia w Kościele Rzymskokatolickim kończą się 2 lutego wraz z nadejściem święta Matki Bożej Gromnicznej, zwanego także świętem Ofiarowania Pańskiego. W tym dniu rozbiera się kościelne i domowe ozdoby bożonarodzeniowe, choinki i kończy śpiewanie kolęd. W polskiej tradycji 2 lutego święci się gromnice - grube świece, dawniej odlewane w blaszanych formach z wosku pszczelego przez kościelnych. Według wierzeń ludowych nazwa ,,gromnica miała chronić przed gromami - piorunami. W wierze katolickiej - poświęcona w kościele i płonąca symbolizuje Chrystusa i jest oznaką wiary, nadziei i miłości.

Świece-gromnice na Orawie do poświęcenia dawniej niosły tylko kobiety. Zdobiło się je mirtem, który miał symbolizować dziewiczą czystość Matki Bożej oraz niebieską wstążką. Końcówkę świecy owijało się w białą chusteczkę ozdobioną szydełkowym wzorem. Podczas nabożeństwa w kościele bacznie obserwowano palącą się świecę: gdy obficie kapał z niej wosk - zima miała być jeszcze długa, mroźna i dokuczliwa; skwiercząca gromnica zaś wróżyła częste letnie burze i deszcze. Po powrocie do domu płomieniem gromnicy wypalano na tragarzu znak krzyża świętego, co miało chronić dom przed uderzeniem pioruna. Później gromnicę zawiniętą w chustkę przechowywano w izbie. Często umieszczano ją za obrazami, wkładano do szuflady, ozdobnej skrzyni, kredensu, komody lub szafy. Zawsze jednak postępowano z wielkim szacunkiem.

W ten uroczysty dzień gazdowie obserwowali też pogodę. Mawiano, że jeśli dzień był pogodny, to wróżyło rok płodny i miodny. Gdy zaś był mróz, to gospodarz cieszył się, bo zbierze dużo zbóż. A także: "Gdy w Gromnicę były roztaje, to wróżyło marne urodzaje, a jak z dachu ciecze, to zima się jeszcze powlecze".

W malarstwie święto Matki Boskiej Gromnicznej przedstawiono malując Matkę Bożą z płonącą gromnicą, strzegącą zagrody przed wilkami.
Sama świeca była wyciągana przy różnych potrzebach, szczególnie jako ochrona w czasie burzy z piorunami. Tuż przed jej nadejściem płonącą gromnicę obnoszono procesyjnie wokół zagrody, co miało chronić ją przed niebezpieczeństwem, a następnie stawiano ją w oknie. Wierzono również, że gromnica posiada magiczną moc przepędzania wszelkiego zła. Jej blask miał odstraszać wilki i dlatego zabierano ją w niebezpieczną podróż powozem lub saniami przez las. Płonąca gromnica towarzyszyła także umierającemu - wkładano ją w ręce konającego i modlono się. Nie bez znaczenia był też fakt, że gromnice wyrabiano z wosku pszczelego - pszczoły były przez ludzi uznawane za owady święte, utrzymujące kontakt ze światem pozagrobowym.

opr. jof

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Orawa

Dziś święto Matki Boskiej Gromnicznej. Kiedyś na Orawie świece niosły tylko kobiety

Według wierzeń ludowych nazwa ,,gromnica'' wzięła się stąd, że świeca miała chronić przed gromami - piorunami.

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Z Placu Niepodległości na podhalańskie drogi

Maciej Pinkwart i Kapela Hanki Wójcik w Kombinacie

Jak górali z Tatr wygnali, żeby stworzyć TPN

Tatrzańskie Chichoty, czyli z wizytą na plenerze im. Anny Górskiej

Macierzyństwo na szkle malowane i nie tylko

Warszawa ma "Złote tarasy", a Zakopane tarasy cenniejsze od złota

Na dnie oceanu w Kolibie

Nagrody za Macierzyństwo rozdane

Punk Styku u Rząsów

Sportowcy HANDICAP Zakopane podsumowali sezon

Nauczyciele i sportowcy docenieni w Poroninie

XXXII Jesienny Wyścig Rowerowy w Małem Cichem

Zaufaj Panu już dziś

Malarstwo Beaty Kołaciak w Jutrzence

Biesiada pod Giewontem

Adam Bałdych i Daniele di Bonaventura U Wnuka

Dawid Lubowicz Quartet U Wnuka

Kapele, instrumentaliści i śpiewacy ludowi na scenie

Góralskie żywioły na festiwalowej scenie

Festiwalowe Targi Staroci

Barbara i Agata na folkową nutę

Mistrzostwa Podhala w powożeniu

Góralski świat Zofii Stryjeńskiej w Czerwonym Dworze

Jubileusz 150-lecia przewodnictwa tatrzańskiego

Konkurs na wzorcowego oscypka 2025

XVI Europejskie Targi Produktów Regionalnych

Zobacz pozostałe galerie