2025-04-18 15:04:13

Orawa/Wielki Piątek

W Wielki Piątek wcześnie rano Orawianie obmywali się w potoku (WIDEO)

W nocy z piątku na sobotę w orawskich chałupach była piękna tradycja robienia masła.

Obchody Świąt Wielkanocnych wiążą się z rozmaitymi obyczajami, tradycjami i obrzędami, które swe korzenie mają nie tylko w chrześcijaństwie, ale i w wierzeniach pogańskich. Zwyczaje ludowe miały na celu zapewnienie dobrego początku pracom polowym i zdrowiu ludzi.

W Lipnicy Wielkiej, położonej u południowych stóp Babiej Góry, zachowało się jeszcze wiele dawnych zwyczajów.

Obmywanie się zimną wodą

Na Orawie w Wielki Piątek wcześnie rano, zanim wzeszło słońce należało się umyć w potoku.

- Trzeba to było zrobić zanim pierwszy ptaszek zaśpiewał - mówi Robert Kowalczyk, regionalista z Lipnicy Wielkiej.

W niektórych gospodarstwach jeden z domowników szedł do rzeki z naczyniem i nabierał wodę, ale zgodnie z kierunkiem nurtu, nie pod prąd. Po powrocie wszyscy domownicy myli się w niej, odmawiając przy tym modlitwę: "Wodzicko cysta, omyłaś Pana Jezusa Krysta. Omywos brzyski, korzynie, omyjze mnie, grzysne stworzynie" albo "Bierym wode na prawom rynke, umywam sie ku Świyntymu Duchu. Na dół brudzie, ku mnie ludzie".

- Te wszystkie zwyczaje miały głębokie przesłanie, bo obmycie się w wodzie, to wyzwolenie się z grzechu. Woda miała w sobie duchową moc. Ta wielkopiątkowa woda niosła też siłę. A to dla ludzi na wiosnę było ważne, żeby mieli siłę gazdować - tłumaczy Robert Kowalczyk. - Jeszcze dziś znam takie rodziny, które wstają skoro świt i idą do potoku, aby się obmyć. Dużo ludzi myje się w domu. Ten zwyczaj na Orawie jeszcze żyje - przekonuje.

Kiedyś na Orawie był też taki zwyczaj, że w Wielki Piątek w potoku gospodarze myli konie. Na tym się nie kończyło, bo zabierali ze sobą wodę w wiadrze, aby na gazdówce obmyć wszystkie zwierzęta - krowy, owce, woły. A wszystko dlatego, że wielkopiątkowa woda dawała siłę, ale też odganiała zło, wszelkie uroki od zwierząt.

Masło na wszelkie dolegliwości

W nocy w Wielki Piątek kobiety robiły masło. Po dodaniu do niego ziół powstawało z tego lekarstwo na wszelkie choroby i dolegliwości. Takie masło przechowywały nawet przez cały rok.

- W nocy w Wielki Piątek, z piątku na sobotę, w orawskich chałupach była taka piękna tradycja robienia masła. Dziewczęta wraz z gospodynią ubrane na biało - w samych bluzkach i spodnikach - robiły tzw. masło wielkopiątkowe. Do tego masła były dodawane różne zioła dlatego było uzdrawiające i miało pomagać na wszelkie dolegliwości, choroby, boleści. Podczas robienia masła w chałupie była cisza, panował nieco magiczny nastrój. Kobiety przygotowywały go z wielki namaszczeniem - opowiada Karolina Kowalczyk z zespołu "Orawiacy".

Podcinanie grzyw i włosów

Z Wielkim Piątkiem związana była tradycja podcinania przez gazdów grzyw koniom, aby później pięknie im odrastały. - W tę noc mężczyznom i chłopcom też podcinano włosy, żeby dorodnie rosły i nie siwiały - przypomina dawny zwyczaj Karolina Kowalczyk.

jof

Dziękujemy zespołom "Orawianie" im. Heródka i "Orawiacy" z Lipnicy Wielkiej.

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Orawa/Wielki Piątek

W Wielki Piątek wcześnie rano Orawianie obmywali się w potoku (WIDEO)

W nocy z piątku na sobotę w orawskich chałupach była piękna tradycja robienia masła.

Złote, srebrne i brązowe medale dla karateków

Wychowanie fizyczne na nartach

Kraków - Zakopane - 50 lat elektryfikacji linii kolejowej

Powiatowa Gala Stypendialna w Teatrze Witkacego

Górskie serki i pasterskie dzwonki

Fenomen szopki krakowskiej

Nagrodzeni zasłużeni dla Kościeliska

Tatry dla krwiodawców i nie tylko

Joanny Wnuk-Nazarowej opowieść o Henryku Mikołaju Góreckim

Jubileuszowe spotkanie krwiodawców w Witkacym

Wymiana desek z Sopotem za nami, sezon zimowy otwarty

Nocne niebo na Stacji Kultura Zakopane

Kapitan Barbara Grocholska-Kurkowiak ma ciepły dom

Podhalańskie mamuty i astronauci z Gliczarowa

Wielkie Forum Samorządowe pod Giewontem

Grecko-chrześcijańskie tropy pod Giewontem

Dom Pamięci w Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem

Tu króluje rzeźba, "Jutrzenka", sala po prawej

Na osnowie czasu, czyli pół wieku Małgorzaty Kowalczyk

Agata Kowal w "Jutrzenkowej" Galerii ARTPARK

Okno pogodowe nad Morskim Okiem

Morskie Oko w komiksie

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Z Placu Niepodległości na podhalańskie drogi

Maciej Pinkwart i Kapela Hanki Wójcik w Kombinacie

Jak górali z Tatr wygnali, żeby stworzyć TPN

Tatrzańskie Chichoty, czyli z wizytą na plenerze im. Anny Górskiej

Zobacz pozostałe galerie