2025-11-01 08:00:41

1 listopada

Zaduszki, Dziady i Halloween

Najbliższe dni to czas refleksji, zadumy, wspominania naszych bliskich. W Polsce te dni obchodzimy zgodnie z tradycją, ale młode pokolenie coraz częściej nie obchodzi Dnia Wszystkich Świętych, a Halloween.

W Polsce 1 i 2 listopada to dni, kiedy najliczniej odwiedzane są groby najbliższych. Na miejscu pochówku pali się świeczki, kładzie wiązanki. Tradycja nakazuje w tym dniu zapalić światełko także na grobach zapomnianych, którymi nikt się nie opiekuje.

Termin 1 listopada jako Uroczystość Wszystkich Świętych wyznaczył w 832 r. papież Jan XI.

2 listopada, jako Dzień Zaduszny, dzień modlitw w imieniu wszystkich zmarłych ustanowił kościół w 998 r. za sprawą św. Odilona - benedyktyna, przełożonego opactwa w Cluny.

W przeszłości święto pamięci zmarłych należało do najważniejszych świąt i było obchodzone nawet parę razy w roku. Obrzędom towarzyszyły modły i składnie ofiar z jadła i napojów. Polskie obchody Święta zmarłych są kontynuacją wartości zadusznych odprawianych przez naszych przodków. Na ziemiach polskich jeszcze przed przyjęciem chrześcijaństwa kultywowano zwyczaj zwany Dziadami. Okres dziadów przypadał na koniec października, początek listopada. Dziady były także odprawiane na terenach Litwy i Prus. W kulturze słowiańskiej pojęcie Dziady określało duchy przodków, a także obrzędy i zwyczaje im poświęcone. Głównym założeniem Dziadów było nawiązanie relacji z duchami zmarłych przodków (dokładnie ten zwyczaj opisuje Adam Mickiewicz w dramacie „Dziady”). Dziady miały zapewnić zmarłym spokój w zaświatach a żywym przychylność dusz przodków. Najważniejszą formą obrzędu było ucztowanie bezpośrednio przy grobach.

Dziadami nazywano także wędrownych żebraków. Byli uznawani za łączników z zaświatami. Poczęstunek dla dziada był traktowany jako pokarm dla zmarłego. W okresie wczesnego chrześcijaństwa proszono żebraków o modły za zmarłych w zamian za jedzenie.

Zaduszki

Historycy są zdania, że obrzędowość Zaduszek wywodzi się z czasów przedchrześcijańskich. Germanie, Celtowie a także Słowianie zachodni organizowali jesienią uroczystości ku czci zmarłych. Dzień 2 listopada niektórzy uczeni wiążą z obrzędowością celtycką, ponieważ rok kalendarzowy i obrzędowy rozpoczynał się w listopadzie.

W roku 1311 Stolica Apostolska wprowadziła do kalendarza Dzień Zaduszny i upowszechniła w całym Kościele Katolickim. W Polsce pierwsze wzmianki o obchodzeniu Zaduszek pochodzą z początku XIV wieku z Diecezji Wrocławskiej. W 1311 r. został wprowadzony do liturgii Mszy św. specjalny formularz na Dzień Zaduszny, zwany Requiem. Zwyczaj odprawiania trzech mszy przez każdego prezbitera w Dzień Zaduszny zapoczątkowali w XV wieku dominikanie hiszpańscy. W roku 1915 zatwierdził ją papież Benedykt XV i polecił stosować wszystkim kapłanom katolickim, wzywając do modlitwy za ofiary I wojny światowej.

W Polsce podczas Dnia Zadusznego odwiedza się cmentarze, przyozdabia groby i zapala na nich znicze. Wywodzi się to z przedchrześcijańskiego zwyczaju rozpalania ognisk na mogiłach, rozstajach dróg i obejściach. Chrust na te ogniska składano przez cały rok. Zakładano, że płomienie ogrzewają dusze błąkające się po ziemi i chronią przed złymi mocami. We wschodniej Polsce wyprawiano w Zaduszki w domach i na grobach uczty spożywcze, co miało na celu zapewnienie sobie przychylności zmarłych i pomóc im w osiągnięciu spokoju. Obrzęd ten nazywano jak już wcześniej wspomniałem Dziady.

Noc z 1 na 2 listopada odgrywała szczególną rolę w obrzędowości ludowej. Wierzono, że tej nocy dusze uwolnione z czyśćca powracają na ziemię i błąkają się po cmentarzach, rozstajnych drogach szukając pomocy, modlitwy lub ofiary. Na Opolszczyźnie wierzono, że duchy zmarłych dzieci powracają nocą jako ptaki i w Dzień Zaduszny siadają na gałęziach i obserwują procesje wiernych na cmentarzu. Do początku XX wieku w wieczór zaduszkowy zostawiano dla zmarłych na progu domu potrawy i alkohol. Zakazane było wykonywanie niektórych czynności, m in. wyrabianie masła, deptanie kapusty, przędzenie tkanin, aby nie rozgniewać duszy odwiedzającej dom.

W Niemczech i Hiszpanii wypiekano chleby, kołacze, które były rozdawane biednym w zamian za modlitwę w intencji zmarłych z ofiarującej rodziny. W Ameryce Łacińskiej urządzano 2 listopada korowody, uczty i zabawy, które nadawały Zaduszkom charakter radosnego święta.

Halloween

Zwyczaj obchodzony 31 października. Najbardziej popularny jest w USA, Kanadzie, Irlandii, Australii, Wielkiej Brytanii. Nie jest świętem urzędowym, ale cieszy się największą popularnością po Bożym Narodzeniu. Głównym symbolem tego święta jest podświetlona od środka dynia z wyszczerbionymi zębami.

Dokładna geneza Halloween nie jest znana. Wg jednej z teorii wywodzi się z celtyckiego święta na powitanie zimy. Druidzi - kapłani celtyccy wierzyli, iż w dzień Samhain (koniec lata) zacierała się granica pomiędzy zaświatami a światem ludzi żyjących. Ważnym elementem Samhain było palenie ognisk, które miały przyciągać duchy dobre a odganiać złe. Zakłada się, że właśnie na potrzeby odstraszania złych duchów Celtowie przebierali się w ten dzień w dziwaczne stroje i zakładali maski. Symbolem Samhain były ponacinane duże rzepy oraz noszone przez druidów czarne stroje. Do Ameryki Północnej święto Halloween sprowadzili irlandzcy imigranci w latach 40. XIX wieku. 31 października 1920 r. w mieście Anoka w stanie Minnesota odbyła się pierwsza w USA parada Halloween. W drugiej połowie XX wieku święto to dotarło do Europy Zachodniej, a po upadku żelaznej kurtyny pod koniec XX wieku dotarło do Europy Środkowej i Wschodniej.

Michał Małek

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

lokals 2025-11-03 19:53:02

To se ne wrati!

zakopiańczyk 2025-11-03 17:52:31

Najlepsze imprezki Halloween były w Rockusie i Ampstrongu :) Cały zakopiec i kościelisko się tam bawiło wtedy.

No 2025-11-02 10:54:22

Dlaczego jest tak, że jeśli chodzi o goralenvolk to jest sprawa aktualna przy każdych wyborach, a jak chodzi o TWUB i TWSB to jest historia do której nie warto wracać ? To jest zasadnicze pytanie !

Kuba 2025-11-02 06:13:54

Na dziady to nas wykieruja nasze władze ze Szwajcarem i jego łuskowatym panem na czele, jeszcze takiej ekipy pod Tatrami nie było!

No 2025-11-01 16:06:16

Konfident to konfident i pójdą " Aleją konfidentów" tego nikt nie zapomni kto to przeżył i nikt niczym tego nie zamaże nawet dziwnymi wpisami podobnie jak zdrajców brunatnych i czerwonych.

konio 2025-11-01 13:08:23

@Wójek, świetny komentarz. A ty @Stryk przypomnij se tego co robola zdradził za 30 srebrników, taki z niego święty.

Wójek 2025-11-01 11:16:58

Stryk, tak się podniecasz historią jakby teraz zdrajców nie było. W jednej ręce szekle w drugiej dolary a na czaszce hrywny. Tylko jakoś nie ma ich kto sądzić. O aleii nie wspominając.

Blacha 2025-11-01 10:47:58

Od kilku juz lat w Zielonkach dzieci i mlodziez sprzata zapomniane czesci cmentarza i tym samym uczy sie swojej rodzimej historii.

xxx 2025-11-01 10:32:48

Cóż. Ciekawe czy ktoś przyjdzie na grób młodego pokolenia. Często jest to jedyna forma pamięci. Widać zapomnienie pisane 5 min po zakończeniu odczytywania testamentu, bo przecież nie po pogrzebie.

henek 2025-11-01 10:04:39

Bicie piany z tymi jankeskimi gonitwami po mordoklejki przechodzi juz ludzkie granice.

Stryk 2025-11-01 09:59:54

Znakomity artykuł " Aleja zdrajców " na "Halloween" przebrani za szkieletorów powinni mieć w jednej ręce sierp, a w drugiej młot na czaszce gwiazdę !
Ale również powinna się znaleźć " Aleja Tajnych Współpracowników Urzędu Bezpieczeństwa ( TW UB ) i Tajnych Współpracowników Służby Bezpieczeństwa ( TW SB ). Współpracownicy komunistów też byli byli zdrajcami nie tylko zdrajcy współpracujący z Niemcami w czasie drugiej wojny światowej czyli goralenvolk ! Choć przywódca goralenvolku poniósł zasłużoną karę śmierci inni sądzeni przez komunistyczne sądy Bieruta zostali skazani na wieloletnie więzienie, jedynie agenci niemieccy twórcy tej organizacji czyli Szatkowski i Wider ( nie górale ) uniknęli kary !

Reklama

Galerie

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Z Placu Niepodległości na podhalańskie drogi

Maciej Pinkwart i Kapela Hanki Wójcik w Kombinacie

Jak górali z Tatr wygnali, żeby stworzyć TPN

Tatrzańskie Chichoty, czyli z wizytą na plenerze im. Anny Górskiej

Macierzyństwo na szkle malowane i nie tylko

Warszawa ma "Złote tarasy", a Zakopane tarasy cenniejsze od złota

Na dnie oceanu w Kolibie

Nagrody za Macierzyństwo rozdane

Punk Styku u Rząsów

Sportowcy HANDICAP Zakopane podsumowali sezon

Nauczyciele i sportowcy docenieni w Poroninie

XXXII Jesienny Wyścig Rowerowy w Małem Cichem

Zaufaj Panu już dziś

Malarstwo Beaty Kołaciak w Jutrzence

Biesiada pod Giewontem

Adam Bałdych i Daniele di Bonaventura U Wnuka

Dawid Lubowicz Quartet U Wnuka

Kapele, instrumentaliści i śpiewacy ludowi na scenie

Góralskie żywioły na festiwalowej scenie

Festiwalowe Targi Staroci

Barbara i Agata na folkową nutę

Mistrzostwa Podhala w powożeniu

Góralski świat Zofii Stryjeńskiej w Czerwonym Dworze

Jubileusz 150-lecia przewodnictwa tatrzańskiego

Konkurs na wzorcowego oscypka 2025

XVI Europejskie Targi Produktów Regionalnych

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | dam
Zatrudnię do sprzątania apartamentów w okolicy ul. Strążyskiej w Zakopanem. Praca na stałe, 3-4 dni w tygodniu (w weekendy również) w godz. od 9-15. 609097999
Tel.: 609097999
PRACA | dam
Stacja Narciarska Polana Szymoszkowa zatrudni na sezon zimowy do pracy w gastronomii: PIZZERÓW, BARMANKI, BUFETOWE, POMOCE KUCHENNE, OSOBY NA ZMYWAK, OSOBY DO SPRZĄTANIA SALI. Kontakt osobisty pod nr tel.: 693 319 707
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia MIESZKANIE, I piętro, Waksmund. 515 503 494.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DOMEK LETNISKOWY W GORCACH. 515 503 494.
MOTORYZACJA | sprzedaż
SKUTER SNIEŻNY POLARIS. 515 503 494.
USŁUGI | budowlane
WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, REMONTY, ZABUDOWY GK, ADAPTACJA PODDASZY. 660 079 941.
SPRZEDAŻ | różne
OPAŁ BUK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Zakopane centrum - MAŁY POKÓJ Z BALKONEM NA DŁUŻEJ - TANIO - 502 879 648.
PRACA | dam
Przyjmę MURARZY, DEKARZY. Praca Polska, Niemcy. 608729122.
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
PRACA | dam
CENTRALNY OŚRODEK SPORTU w Zakopanem zatrudni POMOC KUCHENNĄ. Tel.: 725 300 095, e-mail: rekrutacja.zakopane@cos.pl, www https://bip.cos.pl/6469/2025-10-31-zapytanie-ofertowe-wykonanie-czynnosci-pomocy-kuchennej-w-ramach-umowy-cywilnoprawnej
PRACA | dam
NIEMCY: MURARZ, CIEŚLA, MALARZ, OCIEPLENIA, ELEKTRYK, SPAWACZ, KRANISTA. Umowy na warunkach niemieckich. Kontakt: 0048 601-218-955
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
KOŚCIELISKO Kiry sprzedam działkę budowlaną do wyboru 27 arów lub 18 arów lub 9 arów. Działka około 300m od wejścia do Doliny Kościeliskiej. Działka objęta planem zagospodarowania 3MN tel 660797241 b12.pl. 660797241
Tel.: 660797241
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DZIAŁKĘ W ŁAPSZACH WYŻNYCH (nr 2903, 2904, 2905). 572624414.
PRACA | dam
Poszukuję chłopaka z umiejętnością j. niemieckiego na wyjazd do Niemiec (4-7.12.25). 664 497 808.
SPRZEDAŻ | różne
SPRZEDAM OPAŁ SUCHY - 788 344 233.
PRACA | dam
Przyjmę BRYGADY I POJEDYNCZE OSOBY NA TYNKI I WYLEWKI MASZYNOWE. 503 532 680.
USŁUGI | budowlane
TYNKI I WYLEWKI MASZYNOWE tanio i solidnie, zacieranie mechaniczne, technika silosowa. Realizujemy małe i duże obiekty 18 26 550 39, 503 532 680.
PRACA | dam
Nowe miejsce na mapie Białki Tatrzańskiej rekrutuje ! Na stanowiska: -kucharz produkcyjny, kucharz wydawkowy, pizzer, pomoc kuchenna, pracownik obsługi sali restauracyjnej Jeżeli jesteś zainteresowany/ zainteresowana pracą zadzwoń, lub wyślij CV. 798625975 restauracjadwatopory@gmail.com
Tel.: 798625975
USŁUGI | budowlane
PŁYTKI, REMONTY, ELEWACJE, PODDASZA. 793 677 268.
USŁUGI | budowlane
PŁYTKI, REGIPSY, MALOWANIE, WYKOŃCZENIE WNĘTRZ. 787 479 002.
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Wynajmę umeblowane MIESZKANIE EMERYTCE - Szaflary. 601 707 235.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam tanio! PENSJONAT Z WYPOSAŻENIEM W SZAFLARACH. 513 243 420.
PRACA | dam
Pracownia Projektowa SŁOWIK ARCHITEKTURA poszukuje ARCHITEKTA. Oczekujemy: *ukończonego kierunku studiów pierwszego stopnia na Wydziale Architektury *znajomości programu ArchiCAD * min. 2 lata doświadczenia. 668 309 058 https://slowikarchitektura.pl/
Tel.: 668 309 058
WWW: slowikarchitektura.pl/
PRACA | dam
Poszukiwana osoba do pracy w sklepie na Krupówkach na stanowisko sprzedawcy. 723 745 984
Tel.: 723
PRACA | dam
KASJER/KASJERKA PRACA W SKLEPIE SPOŻYWCZYM BUKOWINIE TATRZAŃSKIEJ WIĘCEJ INFORMACJI POD NR TEL. 609820250 as.stasik@op.pl
Tel.: 609820250
USŁUGI | inne
PRZERÓBKI - KOŻUCHÓW, FUTER, NA PILOTKI NOWEGO KROJU. NIEDROGO, PROFSJONALNIE. 606989935.
PRACA | dam
Przyjmę do pracy na budowie - docieplenia, budowy od podstaw, wykończenia. Zakopane i najbliższe okolice.. 500160574
Tel.: 500160574
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Skupujemy nieruchomości za GOTÓWKĘ, PODHALE. 600404554
Tel.: 600404554
USŁUGI | inne
PROFESJONALNA WYCINKA DRZEW, GAŁĘZI Z PODNOŚNIKA I Z UŻYCIEM LINY. 889 105 476
USŁUGI | budowlane
DOTACJA Z CZYSTEGO POWIETRZA - TERMOMODERNIZACJA. Oferujemy bezpłatną pomoc od A do Z w pozyskiwaniu dotacji, przeprowadzeniu termomodernizacji oraz rozliczeniu dotacji z programu Czyste Powietrze. Zmień swój dom. 888 276 582.
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Osoba prywatna KUPI DZIAŁKĘ BUDOWLANĄ - okolice Nowego Targu. Płacę gotówką. 608 729 122.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYDZIERŻAWIENIA DZIAŁKA W LUDŹMIERZU PRZY DRODZE NA CZARNY DUNAJEC. 608 729 122
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Zarządzanie domkami i apartamentami na wynajem krótkoterminowy. 788 63 36 33 www.zarzadzanieapartamentami.info
Tel.: 788
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
PRACA | dam
INSTRUKTORZY NARCIARSCY www.szkolajurgow.pl tel. 692001268
PRACA | dam
Przyjmę PIEKARZA. 607 44 55 66.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.