Tam było spokojne życie

Kiedyś na Polanie Olczyskiej wypasano tylko krowy i jagnięta. Owiec było mało. Mleko i produkty mleczne góralki starały się sprzedać. Nosiły je m.in. do pensjonatów w Jaszczurówce i dla turystów na Skupniowy Upłaz. Ponad 40 lat temu Hala Olczyska została wywłaszczona. Teraz o dawnym pasterstwie świadczy jeden szałas, który znajduje się w górnej części polany, przy szlaku do Kuźnic. Drugi, w dole polany, jest zupełnie zrujnowany, chociaż do niedawna była na ścianie tabliczka informująca, że jest to obiekt zabytkowy. W 1968 roku skończył się wypas w Dolinie Olczyskiej. Szałasy, które nie zostały rozebrane i zabrane w inne miejsce, w większości zostały spalone.

Spotkanie rodzin, które kiedyś tam gazdowały, rozpoczęło się od Mszy św., którą na polanie odprawił o. Marcin z Wiktorówek. Była to również okazja do świętowania 14. rocznicy powstania oddziału Związku Podhalan w Suchem.

Na spotkanie przyszło ponad 200 osób. Starsi przyprowadzili dzieci i młodzież, aby opowiedzieć młodemu pokoleniu o dawnych tradycjach pasterskich. Były wspomnienia z czasów,  gdy Polana Olczyska tętniła życiem. W niedzielne popołudnie, gdy w Olczysku baby zaśpiewały i zagrała muzyka, polana znów ożyła. Było jak dawniej.

Niedzielne spotkanie było szczególne, zwłaszcza dla tych, którzy tam kiedyś gospodarzyli. - Trzeba pokazać innym, jak się kiedyś gazdowało na polanach. Właśnie tutaj opowiedzieć, czym się zajmowali starsi, a co robili młodzi. To było życie inne, niż dziś, w zagonionym świecie. Życie spokojne, z pełnym poszanowaniem tradycji i kultury, w szacunku dla starszych - tłumaczy Stanisław Skupień, współorganizator spotkań na Polanie Olczyskiej i na Kopieńcu.

Na spotkanie przyszła Helena Pawlikowska, z domu Majerczyk Krowiorka. Wszyscy mówią o niej po prostu Krowiolkula. To jej rodzinny szałas zachował się jako jedyny na Polanie Olczyskiej. - Schodziliśmy się tu na Zielone Świątki, a wypas kończyliśmy we wrześniu. Gdy rano wypuczaliśmy krowy, to z lasu wychodziły zające, jelonki. Wszystko razem się pasło. Dziś jest pusto, głucho. Tu dawniej było 14 takich szałasów - wspomina pani Helena i wymienia przydomki ich właścicieli, m.in. Rabion, Ładunkula, Tokorz, Kowol, Miedzok, Fabianka, Kasicorz, Wikta Buńdowa, Staszek Powik. - Myśmy tu wypasali przede wszystkim krowy. Owce miał tylko jeden baca - Kasicorz - przypomina sobie, siedząc przed swoich szałasem. - To nazywamy Suchy Brzyzek, tylko teraz zarósł - pokazuje. Wspomina też, że po raz pierwszy mama przyniosła ją tutaj, gdy miała zaledwie pół roku i od tego czasu co roku spędzała lato na Polanie Olczyskiej. Aż do momentu, gdy ostatni współwłaściciele Olczyskiej zostali wywłaszczeni.

- Ta rozwalająca się szopa była nasza. A obok stał szałas. Bacował w nim mój dziadek, Jan Jędrol Kasicorz - opowiada Aniela Bafia z d. Kalata. - Ja tu pasłam od dziecka. Było 6 krów i musiałam je doić. Raz w tygodniu tato przyjeżdżał po mleko. Lubiłam tu pasać, bo była tu sama młodzież, a tylko w dwóch szałasach były osoby starsze ­ wspomina.

Jolanta Flach