2017-09-19 20:19:47

Reklama

BLOG Maciej Krupa

Blog

KARŁOWICZ, TATRY, FOTOGRAFIA

Reklama

Rok po śmierci Mieczysława Karłowicza pod lawiną u stóp Małego Kościelca, w 1910, Sekcja Turystyczna Towarzystwa Tatrzańskiego wydała tom jego pism taternickich i fotografii zatytułowany "Mieczysław Karłowicz w Tatrach", z krzyżykiem niespodzianym na okładce, dziś bibliofilski rarytas. Później wznawiano ten tom dwukrotnie w 1957 i 1968 roku, uzupełniając go przedmową Jerzego Młodziejowskiego, drobnymi tekstami niezamieszczonymi w pierwszym wydaniu, kroniką życia autora oraz relacją Mariusza Zaruskiego "Ostatnim śladem", w której pierwszy naczelnik TOPR opisał wyprawę poszukiwawczą i znalezienie ciała Karłowicza.

Po latach przerwy, w 2016 ukazały się dwie książki upamiętniające sto czterdziestą rocznicę urodzin kompozytora, przypominające go jako fotografa, publicystę górskiego, taternika i narciarza. Wydawnictwo Astraia zdecydowało się wznowić tom z roku 1910 i sygnuje swoje wydawnictwo jako drugie (czemu nie czwarte?) wydanie tej książki. Dobór i kolejność tekstów i zdjęć są powielone z pierwszego wydania, a uzupełnia je wstęp wydawcy, przedmowa napisana przez muzykologa i taternika Władysława Malinowskiego oraz przygotowany przezeń szczegółowy wykaz tatrzańskich przejść Karłowicza.

Teksty te, publikowane za życia kompozytora w czasopismach – „Taterniku”, „Pamiętniku Towarzystwa Tatrzańskiego”, „Wędrowcu” i „Słowie Polskim” – weszły do kanonu klasycznej tatrzańskiej publicystyki przełomu XIX i XX stulecia. Z jednej strony są świadectwem romantycznego, pełnego emocji, entuzjastycznego stosunku do gór ich autora, z drugiej zaś wyraża w nich Karłowicz ducha modernizmu z jego pierwiastkiem sportowym, zdobywczym.

Opisuje wycieczkę na Gerlach w towarzystwie przewodnika Jędrzeja Wali, epicką dziewięciodniową wycieczkę w towarzystwie legendarnego Klimka Bachledy, w czasie której wszedł na szereg wybitnych tatrzańskich szczytów; wejścia na Ostry Szczyt, Kościelec, Rohacze; wycieczki samotne na Kieżmarski i Jaworowy. Warto na nowo przeczytać te teksty, bo nic nie straciły ze swej urody, opisują ważne rozdziały turystycznej eksploracji Tatr i dają świadectwo znaczenia Tatr w życiu kompozytora.

Wracając po dziewięciu dniach z Klimkiem z gór pisze Karłowicz: „Z przełęczy między Kopami ujrzałem Zakopane. Schodziłem niechętnie, czując coraz bardziej ciężar nizinnego powietrza. A jednocześnie za mną zapuszczała się kurtyna z chmur, zakrywając cuda, na które przez dni dziewięć dane mi było patrzeć.

Otuliły się tym razem góry już na dobre; gdy po paru tygodniach ukazały się znowu, ułożone były do snu zimowego pod zwartym całunem śnieżnym. Pożegnałem je na długi przeciąg szarej, chmurnej zimy miejskiej.” Minęło ponad sto lat, zmieniła się konwencja, stylistyka, środki wyrazu, ale szkoda, że nikt już dziś nie pisze o Tatrach z takim uczuciem, wrażliwością i troską.

Druga książka – Widok piękny bez zastrzeżeń Polskiego Wydawnictwa Muzycznego – poświęcona jest fotografii tatrzańskiej Karłowicza. Był w tej dziedzinie mistrzem, ba, w pewnym momencie nawet, w obliczu kłopotów związanych z recepcją swojej muzyki, rozważał możliwość zostania zawodowym fotografem. Na starannie wydany i ze smakiem zaprojektowany tom składa się pięćdziesiąt zdjęć autorstwa Mieczysława Karłowicza, trzy jego teksty, które są zamieszczone także w wyżej omówionej książce i wspomniany już tekst Zaruskiego Ostatnim śladem. Książkę uzupełnia kronika wydarzeń z życia Karłowicza i spis literatury.

Elementem nowym i dla tej publikacji – poza zdjęciami – kluczowym, jest wstępny esej Justyny Nowickiej Mieczysław Karłowicz jako fotograf. Wybrane konteksty. Autorka kompetentnie, choć w dużym skrócie przypomina ostatnią wyprawę Karłowicza nad Czarny Staw Gąsienicowy, opisuje podejście do zjawiska fotografii na przełomie XIX i XX stulecia, rekapituluje początki fotografii górskiej na świecie i w Polsce. Fragmenty zachowanych listów pozwalają autorce na pokazanie praktyki fotograficznej Karłowicza. Nowicka podkreśla wyjątkowość zdjęć artysty i jego znaczenie w historii fotografii tatrzańskiej. A dobrze zeskanowane i starannie wydrukowane zdjęcia pozwalają podziwiać znakomite oko i warsztat autora, szczególnie widoczny w ostrych, wyrazistych konterfektach tatrzańskich turni: Zadniego Mnicha, Giewontu, Zamarłej, Małej Pośredniej Grani.

Warto poświęcić tym fotografiom nieco czasu. Na stronie szóstej – maleńka sylwetka Klimka Bachledy stojącego na dnie Doliny Batyżowieckiej, u stóp potężnej południowej ściany Batyżowieckiego Szczytu, stanowi barthesowskie punctum tego zdjęcia. Ciekawe byłoby studiowanie całego albumu zdjęć Karłowicza, jego autorskiego wyboru. Trzy takie albumy przez niego stworzone i zakomponowane, zachowały się w zbiorach Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK w Krakowie. W książce zobaczyć można stronę tytułową albumu z roku 1906 zatytułowanego Tatry. Staranne ręczne pismo, dwa zakopiańskie widoczki, ostre, starannie wykadrowane, z nieodłącznym Giewontem i reglami w tle.

Jak to możliwe, że znani zakopiańczycy tamtej epoki tak hojnie zostali obdarowani licznymi talentami? Tytus Chałubiński, Witkiewiczowie, Mariusz Zaruski, Rafał Malczewski. Wszechstronnie utalentowany Mieczysław Karłowicz był jednym z nich. Znalazł on trwałe miejsce nie tylko w dziejach muzyki, ale także w historii tatrzańskiego piśmiennictwa i fotografii. Wszechstronność to nader rzadka i godna podziwu. Obydwie starannie i ładnie wydane książki dowodzą tego w pełni. Szkoda tylko, że częściowo się powielają.

Mieczysław Karłowicz w Tatrach. Pisma taternickie i zdjęcia fotograficzne. Kraków: „Astraia”, 2016, 152 s.: il.; 24 cm – zł 39,-

Widok piękny bez zastrzeżeń. Fotografia tatrzańska Mieczysława Karłowicza. Kraków: „Polskie Wydawnictwo Muzyczne”, 2016, 152 s.: il.; 24 cm – zł 39,-

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Góral z Trójmiasta 2017-09-20 21:57:56

Mieczysław Karłowicz robił naprawdę dobre zdjęcia. A także bardzo interesująco pisał. Kto nie zna - polecam.
Zawsze idąc nad Czarny Staw Gąsienicowy lub stamtąd wracając zatrzymuję się choć na chwilę by spojrzeć kolejny raz na Kamień.

krzysiek z G. 2017-09-19 21:22:55

Niby nic nowego , ale zawsze . Każda taka publikacja jest bezcenna wobec tego , co oferuje "kultura współczesna " / szczególnie ta obrazkowa - infantylna , głośna , przygłupia .Tamci zakopiańczycy byli chojnie obdarzeni talentami - TAK ! Kiedyś maturzysta miał jakąś wiedzę a co ma dzisiejszy magister / inżynier/ ?- dyplom ! Jest specjalistą , ale o podstawach , dorobku ojczystej / co to jest ta "ojczysta "? / kultury nie wie nic , bo na fejsszajsbuku nie było !

Reklama

Galerie

Szkolnie i kolędowo

Zaglądamy do Czerwonego Dworu

Jedla z koncertem w Atmie

Żółty żonkil nadzieją dla hospicjum

Złote, srebrne i brązowe medale dla karateków

Wychowanie fizyczne na nartach

Kraków - Zakopane - 50 lat elektryfikacji linii kolejowej

Powiatowa Gala Stypendialna w Teatrze Witkacego

Górskie serki i pasterskie dzwonki

Fenomen szopki krakowskiej

Nagrodzeni zasłużeni dla Kościeliska

Tatry dla krwiodawców i nie tylko

Joanny Wnuk-Nazarowej opowieść o Henryku Mikołaju Góreckim

Jubileuszowe spotkanie krwiodawców w Witkacym

Wymiana desek z Sopotem za nami, sezon zimowy otwarty

Nocne niebo na Stacji Kultura Zakopane

Kapitan Barbara Grocholska-Kurkowiak ma ciepły dom

Podhalańskie mamuty i astronauci z Gliczarowa

Wielkie Forum Samorządowe pod Giewontem

Grecko-chrześcijańskie tropy pod Giewontem

Dom Pamięci w Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem

Tu króluje rzeźba, "Jutrzenka", sala po prawej

Na osnowie czasu, czyli pół wieku Małgorzaty Kowalczyk

Agata Kowal w "Jutrzenkowej" Galerii ARTPARK

Okno pogodowe nad Morskim Okiem

Morskie Oko w komiksie

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

USŁUGI | budowlane
REMONTY, WYKOŃCZENIA, PŁYTKI, PANELE, MALOWANIE itp. OBRÓBKI BLACHARSKIE (balkony, tarasy, podbitki). 796 544 016.
SPRZEDAŻ | różne
OPAŁ BUK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
ADAPTACJE PODDASZY, OCIEPLANIE WEŁNĄ MINERALNĄ. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
WYKAŃCZANIE WNĘTRZ, ZABUDOWY GK, MALOWANIE. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
REMONTY, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, ZABUDOWY GK, ADAPTACJA PODDASZY. 660 079 941.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO - USŁUGOWO - BIUROWY o powierzchni ok. 50 m2. Zakopane centrum, ul. Kościuszki - 691 124 272.
USŁUGI | budowlane
ELEKTRYK SZUKA ZLECEŃ - 602 317 519.
PRACA | dam
Produkcja pączków, piekarz Pączkarnia-ZAKOPANE przyjmie do pracy dziewczynę-kobietę z Zakopanego lub okolic,do produkcji pączków. Praca na stałe, zmianowa, w godzinach od 6.oo-18.00. Informacja tylko telefonicznie. 609097999
Tel.: 609097999
SPRZEDAŻ | różne
PIERZE I PUCH Z GĘSI. 536 88 77 35.
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Sprzedaż NIERUCHOMOŚCI na Podhalu. Zadzwoń 792 250 793 lub skorzystaj z formularza na www.dobrasprzedaz.pl
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię MIESZKANIE w Nowym Targu. Bezpośrednio od właściciela. Może być do remontu. Pomogę załatwić formalności. Tel. 603 607 360.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | dam
Poszukujemy OSÓB DO OBSŁUGI KLIENTA w biurze Szkoły Narciarskiej na Polanie Szymoszkowej w Zakopanem! Praca sezonowa: grudzień - marzec. ZAKRES OBOWIĄZKÓW. - Obsługa klientów bieżących w biurze szkoły, - Obsługa e-maila i przyjmowanie rezerwacji telefonicznych, - Sprzedaż usług szkoły narciarskiej, - Rozliczanie lekcji oraz współpraca z instruktorami. WYMAGANIA: - Komunikatywność i cierpliwość, - Dobra organizacja pracy i umiejętność samodzielnego działania, - Umiejętność obsługi komputera, - Łatwość w nawiązywaniu kontaktów, - Zdolność do pracy przy kilku zadaniach jednocześnie, - Komunikatywna znajomość języka angielskiego. OFERUJEMY: - Pracę w przyjaznej, sportowej atmosferze, - Możliwość nauki i rozwoju w branży turystyczno-narciarskiej, - Zimowy sezon pełen dobrej energii i górskiego klimatu! OSOBY ZAINTERESOWANE prosimy o przesyłanie aplikacji na e-mail: szkola@szymoszkowa.pl lub kontakt telefoniczny: 734 011 011. CZEKAMY WŁAŚNIE NA CIEBIE!
MOTORYZACJA | sprzedaż
CITROEN JUMPER, r.p. 2013, cen do uzgodnienia - 604 102 804.
MOTORYZACJA | sprzedaż
VW TRANSPORTER, r.p. 2013, cena do uzgodnienia, 604 102 804.
PRACA | dam
PAPI SERVICE SP. Z O.O. ZATRUDNI KIEROWCÓW. WYMAGANE KAT. C+E ORAZ UPRAWNIENIA ADR. MOŻLIWE PRZESZKOLENIE ADR/TDT Z ZAKRESU PRZEWOZU PALIW PŁYNNYCH . TEL.602290555
PRACA | dam
Stacja Narciarska Polana Szymoszkowa zatrudni na sezon zimowy do pracy w gastronomii: PIZZERÓW, BARMANKI, BUFETOWE, POMOCE KUCHENNE, OSOBY NA ZMYWAK, OSOBY DO SPRZĄTANIA SALI. Kontakt osobisty pod nr tel.: 693 319 707
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Skupujemy nieruchomości za GOTÓWKĘ, PODHALE. 600404554
Tel.: 600404554
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.