Esbek
W IV Departamencie SB (do walki z Kościołem) informacje przekazywane przez Andrzeja Szczepańskiego traktowane były jednak niezwykle poważnie. – To zarozumiały, zadufany w sobie człowiek (...) nie ma prawa spojrzeć mieszkańcom Zakopanego w oczy (...) Zawsze wierzył, że jest najlepszy pośród najlepszych – drwił z „sukcesów” Andrzeja Szczepańskiego w lutym ubiegłego roku w liście do Tygodnika jego dawny kolega ze Służby Bezpieczeństwa – Jan Tylek. Z dokumentów, do jakich udało nam się dotrzeć, wynika, że sukcesy Szczepańskiego to głównie walka z Kościołem i to za wszelką cenę. W tej walce mieli mu pomagać duchowni, którzy godzili się na rozmowy z nim. Niektórzy księża, których Szczepański zwerbował, twierdzą jednak, że to konfabulacje esbeka.
Oddany naszej ideologii
Szczepański wstąpił do SB już jako 23-latek. Od 1965 roku pracował jako inspektor operacyjny SB Grupy Inspektorów Operacyjnych i Oficerów SB Referatu SB KM MO w Zakopanem. Potem zajmował się inwigilacją i tzw. obserwacją zewnętrzną w ramach Grupy „B”. W 1976 roku został kierownikiem sekcji paszportów. W tym czasie ukończył Szkołę Oficerską MSW w Legionowie, a w 1979 roku uzyskał stopień magistra na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Awansował do stopnia kapitana. Wszelkie zapiski przełożonych na jego temat, które pozostały w aktach, mówiły, że Szczepański jest wyjątkowo inteligentny. Nie pozostawiały również żadnych wątpliwości co do jego przekonań. „Oddany ideologii naszej partii. Towarzysz na wysokim poziomie intelektualno-politycznym” – pisał o nim sekretarz POP PZPR w KW MO w Krakowie. Jego nieukrywana niechęć do Kościoła i do kleru wykorzystana została w 1983 roku. Wtedy to Szczepański został starszym inspektorem grupy IV SB. To wydział do walki z Kościołem. W ciągu zaledwie kilku lat pracy w tym wydziale udało mu się pozyskać do współpracy z SB aż 11 osób. Jako oficer tego jednego z najbardziej groźnych wydziałów esbecji brał udział w zabezpieczeniu operacyjnym pobytu Jana Pawła II w Zakopanem. Kierował operacjami SB „Oaza 83” i „Sierpień 83”, których celem była inwigilacja imprez młodzieży katolickiej. W aktach Szczepańskiego znaleźć można potwierdzenie jego słabych stron. Za picie alkoholu na służbie został ukarany już w październiku 1983 roku. W Zakopanem powszechnie wiadomo było, że Szczepański nie wylewa za kołnierz.
Werbowany duchowny
Wódka nie przeszkodziła jednak Szczepańskiemu w werbowaniu na współpracowników księży. Jarosław Szarek i Maciej Korkuć, dwóch krakowskich historyków, w książce o zakopiańskiej Solidarności pisze, że Szczepański w krótkim okresie między 16 września 1983 roku a 11 czerwca 1984 roku był oficerem prowadzącym 11 tajnych współpracowników. Skoro w tym czasie był inspektorem departamentu IV, czyli wydziału do walki z Kościołem, niewykluczone więc, że byli wśród nich księża. Zanim został pozyskany przez SB ks. Drozdek (o czym pisaliśmy już w ub. roku), Szczepańskiemu udało się namówić do współpracy innego pallotyna, ks. Jana Zająca. (Ksiądz ten był na Krzeptówkach bardzo krótko. Jego losów po wyjeździe z Podhala nie udało nam się ustalić.) 13 sierpnia 1985 roku w esbeckim planie opracowania kandydata na TW – Mirosława Drozdka czytamy m.in.: „Przy wykorzystaniu tw. ps. Franciszek uzyskać miejscową, środowiskową informację na temat opinii, jaką posiada w/w wśród osób znających go na płaszczyźnie zawodowej”. W aktach IPN pod pseudonimem TW Franciszek kryje się były proboszcz z Poronina – ks. Jan Łasut. Wśród parafian zapamiętany z jednej strony jako wyjątkowo oddany i przedsiębiorczy kapłan, z drugiej – jako osoba o upodobaniach biznesowych. – Ubóstwiał szybkie samochody i polowania, na które zapraszał ważnych ludzi – opowiada Andrzej Galica, jego sąsiad z lat 80. Ks. Jan Łasut często wyjeżdżał za granicę. Był znany i lubiany wśród księży w krakowskiej kurii. Przyjaźnił się m.in. z ówczesnym kanclerzem kurii – Bronisławem Fidelusem. Łasut bywał w Watykanie. Należał do grona bliskich znajomych ks. Stanisława Dziwisza. SB o tym wiedziała. Uważała zwerbowanie Łasuta przez Szczepańskiego za wielki sukces. Ks. Łasut mieszka dziś w okolicach Żywca. Napisał do naszej redakcji list. Nie ma wątpliwości, co warte są dokumenty na jego temat, wyprodukowane przez SB. Oto fragmenty listu: „O tym, że nadano mi pseudonim Franciszek, dowiedziałem się z listu ks. Zalewskiego-Isakowicza z września br. Do tego czasu nie wiedziałem, że mam pseudonim. Nie wiem, kiedy i kto nadał mi ten pseudonim. Zresztą nie chcę tego dochodzić. (…) Dotąd, dopóki nie będzie rozliczenia z tymi, co produkowali tego typu oszczerstwa i zawierali je w tzw. teczkach, każda tzw. lustracja będzie połączona często z krzywdą niewinnych ludzi.” W dalszej części listu ks. Jan Łasut przekonuje, że być może nadano mu pseudonim dlatego, że pełnił funkcję proboszcza w Poroninie, a Poronin był drażliwym miejscem na Podhalu z racji muzeum, lub może dlatego, że w parafii prowadził równolegle kilka inwestycji, i że dawał sobie radę, nie prosząc o pomoc. „Może dlatego, że wyjeżdżałem często za granicę, a przy wyjazdach wiadomo, składając wniosek o paszport w biurze na parterze, mówił urzędnik: „Proszę wniosek złożyć na piętrze, w pokoju nr ..., tego numeru już nie pamiętam. Tak było też i przy oddawaniu paszportu”. Ks. Łasut nie ma wątpliwości, że rozmowa przy oddaniu paszportu przebiegała tak, jak on chciał: „Nigdy nie mówiłem z kim podróżowałem, kogo odwiedzałem. A co potem po takiej rozmowie spisano, to nie wiem, bo niczego nie podpisywałem”. W liście zapewnia także, że nigdy nie składał na piśmie żadnych zobowiązań, żadnych informacji, nigdy też nie przyjmował jakichkolwiek prezentów: „Wiem z rozmów z dziennikarzami, że w mojej teczce znajduje się między innymi informacja, że ktoś z księży krakowskich – nazwisko znam – ułatwił mi w 1986 r. sprowadzenie samochodu VOLVO 340 zza granicy. Jest to oczywiste kłamstwo, gdyż ten samochód kupiłem w Warszawie, w firmie istniejącej do dnia dzisiejszego i mam na to i rachunek, i fakturę. Jeżeli takie meldunki znajdują się w teczkach, w tomach akt, to „prawda” w nich zawarta musi budzić zastrzeżenia.
Jest też w moich aktach podobno i taki meldunek, że w zamian za współpracę ułatwiono mi paszport na wyjazd do Kenii, na polowanie. Tymczasem nikt z piszących tego typu meldunki nie zadał sobie trudu sprawdzenia, że Kenia to jeden z niewielu krajów afrykańskich, gdzie nie prowadzi się polowań, gdzie polowania są zabronione. A paszport na życzenie Episkopatu miałem w domu i nie musiałem go oddawać. Tak wyglądają prawdy i rewelacje zawarte w tych tomach akt. Przytoczyłem tylko dwie sprawy, one pokazują fałsz i kłamstwo tych, którzy preparowali teczki, bo urzędnik zakopiański musiał się wykazać. A te kłamliwe sprawy poddają w wątpliwość i inne zawarte w nich pseudofakty. Sumienie nic mi nie wyrzuca, jakobym na kogoś doniósł czy pisał oświadczenia, czy czerpał jakiekolwiek korzyści”. Na koniec Łasut pisze, że na milicji załatwiał sprawy podobnie jak w innych urzędach: „Grzecznie, ale zawsze z uwagą na każde słowo, bo przecież Poronin był miejscem, na którym były skupione oczy ówczesnej władzy, ale też i miejscem – szczególnie dotyczyło to plebanii – gdzie przewijali się ludzie z różnych środowisk – do którego chcieli mieć wgląd i esbecy. To też może wskazywać na ogromne zainteresowanie moją osobą i preparowaniem teczek”. Andrzej Galica ma złe zdanie o byłym proboszczu Poronina: – Wcale się nie dziwię, że jest na liście zarejestrowanych przez SB współpracowników. Miał dziwne kontakty, chwalił się znajomym sekretarzem PZPR w Nowym Sączu, przyjaźnił się z dyrektorem Muzeum Lenina. Nigdy nikt go nie prześladował, przeciwnie – żył w tamtych latach jak burżuj. Do tego jeszcze te polowania w towarzystwie dygnitarzy dopełniały jego nieciekawy w tamtych latach wizerunek.
Kwestia świadomości
Zawartość akt SB, nie budzi wątpliwości, że departament IV korzystał z dostarczanych przez Szczepańskiego informacji. Nieszczęście polegało na tym, że to, co księżom informatorom wydawało się oczywiste i mało istotne, dla SB przedstawiało wartość. W lutym zeszłego roku Szczepański udzielił wywiadu dziennikarzowi Tygodnika Podhalańskiego. Przyznał, że niektórzy księża być może nie mieli świadomości współpracy. Zwłaszcza, że w większości przypadków dotyczących duchownych korzystano z instrukcji zezwalającej na nie odbieranie od TW pisemnego zobowiązania o współpracy. Inni jednak, zdaniem Szczepańskiego, musieli mieć świadomość, ale bali się utraty profitów płynących z rozmów z esbekiem. Choćby łatwego dostępu do paszportu. Przypomnijmy jak ubek komentował ten problem w przypadku TW Ewy: – To była od samego początku gra. To była świadoma gra z dwóch stron. Od samego początku. Wy mnie coś, ja wam coś. A „coś” to była kwestia, proszę pana… kilkudziesięciu wyjazdów w skali roku. Zagranicznych. Kilkudziesięciu. W określonym celu. Po pieniądze. Na inwestycje. I świadomość tego, że w każdym momencie możemy to przerwać. W każdym momencie. Więc trzeba z nami żyć dobrze jak z diabłem.
Miękkie lądowanie
Szczepański, awansowany do stopnia majora, czuł pismo nosem. Na początku 1990 r. postanowił wymknąć się z prowadzonej wówczas weryfikacji funkcjonariuszy SB. Zwolnienie ze służby załatwiła mu komisja lekarska, a raczej kpt. Stanisław Czech, naczelnik wydziału kadr WUSW w Nowym Sączu, który tak uzasadniał wniosek Szczepańskiego: „Stanowiska, jakie zajmował mjr Szczepański Andrzej, należą do pionu operacyjnego, a realizacja codziennych zadań wymaga częstego przebywania w terenie o różnych porach dnia i nocy, bez względu na panujące warunki atmosferyczne. Powoduje to nieregularność w wypoczynku i odżywaniu się. Oprócz tego narażony był na różnego rodzaju stresy psychiczne. Warunki takie ujemnie mogły wpłynąć na jego stan zdrowia”. Szczepański nie miał pewności, jak zachowa się Solidarność wobec byłych funkcjonariuszy SB. Najwyraźniej bał się kary dla esbeka tak mocno zaangażowanego w walkę z Kościołem. Z pomocą przyszedł jeden z zarejestrowanych tajnych współpracowników. Przydatny na nowe czasy wizerunek skruszonego, nawróconego esbeka miał mu zapewnić ks. Mirosław Drozdek. Niewykluczone, że ksiądz, dużo mniej inteligentny od Szczepańskiego, dał się złapać na opowieści esbeka. W kaplicy sanktuarium na Krzeptówkach potajemnie udzielił Szczepańskiemu i jego żonie ślubu kościelnego. – To przebiegły lis. Nikt inny nie tępił tak jak on wszelkich przejawów aktywności kościelnej. Wystarczy przypomnieć historię Jurka Stokwiszewskiego – wspomina Szczepańskiego jeden z jego byłych podwładnych.
Na ślubnym kobiercu
Odnajdujemy teczkę personalną Stokwiszewskiego. Do SB wstąpił w styczniu 1984 roku. W aktach m.in. raport z 26 stycznia 1988 roku. Stokwiszewski, prawdopodobnie na skutek jakiegoś donosu, prosi w przeniesienie na niższe stanowisko. Właśnie dowiedział się, że jego żona pięć lat wcześniej potajemnie zaprowadziła ich córkę do Komunii świętej: „Byłem zdumiony, albowiem mój związek małżeński zawarty został zgodnie z obrzędowością świecką, nie mając nic wspólnego z Kościołem. Moim dzieciom wpajam zasady socjalistycznego wychowania.” Szczepański przyjmuje raport, Stokwiszewski traci stanowisko, ale w SB pozostaje. Po roku, 12 grudnia 1989 roku, a zatem w innej już rzeczywistości, składa do przełożonego kolejny raport. Żąda powrotu na wyższe stanowisko. „Wtedy postawiono przede mną alternatywę: albo napiszę takowy raport (o potajemnej Komunii świętej córki – sic! przyp. red) i pozostanę w resorcie, albo zostanę zwolniony z organów” - pisze, argumentując swój wniosek. Raport Stokwiszewskiego zostaje odrzucony. Niedługo po tym Szczepański sam stanął na ślubnym kobiercu przed ołtarzem w sanktuarium na Krzeptówkach, a jego prawdziwy „kościelny dorobek” miał nigdy nie ujrzeć światła dziennego. Na szczęście wymyka się z mroku państwowych archiwów.
Jurek Jurecki
Tygodnik Podhalański 1/2007
lokaj Jan
2021-04-06 22:11:05
@Marucha. Rozumiem Twoją aluzję bo czasy się odwróciły. Teraz gen. proboszcz bierze emeryturę w wysokości kilku emerytur EsBeków. O pałacach nie wspomnę.
Marucha
2021-04-06 19:33:06
I zapewne emerytura wysokości kilku emerytur Proboszczów.
M86
2021-04-06 18:21:04
UBecja zawsze była i jest w modzie szczególnie w umysłach ludzkich zakopiańczykow
bob2
2021-04-06 16:12:27
Szczepański, to facet o którym opowiadał mi Maciek Berbeka jak go lał go po pysku gdy wrócił z wyprawy na Alaskę w czasie stanu wojennego do Zakopanego. Pytanie było po co wrócił - miał tutaj żonę i syna. Ale sb mu nie wierzyło wiec bili.
ameryka ameryka
2021-04-06 15:00:21
Lepiej, czytam, że dowódca gestapo w Austrii odpowiedzialny za deportację dziesiątki Żydów był po wojnie chroniony przez władze amerykańskie i niemieckie.
Radek
2021-04-06 14:46:05
Takie były czasy p. mjr Andrzej Szczepański robił swoje, a to że ci w sutannach prowadzili swoje życie na dwa fronty to ich sumienie i ich sprawa. Kurczowo trzymali się boga, a tu kablowali nawet na swoich najwyższych przełożonych, życie.
TP ujawnijcie wszystkich TW z Podhala nie tylko księży jak macie takie dane. Tych z górnej półki też, którzy przez lata byli przy korycie za czasów KOMUNY - PRL i obecnie - są, są tacy zapewne przy obecnym korycie z byłej matrioszki PZPR.
Księża to nie miejscowi raczej, ale ???.
Wychodzi szydło z worka tak jak TW Ryszard i TW Wolwgan i inni w czarnych sutannach.
tadek
2021-04-06 11:28:27
Teraz to szybciej by było ujawnić tych księży którzy nie współpracowali z SB, a tego biednego zakonnika Tadeusza R akta SB zaginęły w niewyjaśnionych okolicznościach.
-
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
-
USŁUGI | budowlane
REMONTY I WYKOŃCZENIA od A do Z. 572624414.
-
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
-
PRACA | szukam
ZAOPIEKUJĘ SIĘ STARSZĄ OSOBĄ. 514 649 293.
-
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKALE HANDLOWO - USŁUGOWO - BIUROWE o powierzchniach ok. 58 i 55 m2, oraz PIWNICA 23 m2. Możliwość połączenia lokali. Zakopane centrum, ul. Kościuszki - 691 124 272.
-
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
POLE - 1.6 HA i 42 AR. 505 429 375.
-
PRACA | dam
SPRZĄTANIE POCIĄGÓW. Firma WARS S.A. nawiąże współpracę z osobami gotowymi do sprzątania pociągów. Miejsca realizacji: Zakopane Spyrkówka (dawny tymczasowy dworzec kolejowy przy ul. Szymony) i Zakopane Dworzec PKP. Sprzątanie w dni robocze i świąteczne po uzgodnieniu (realizacja czynności w oparciu o deklarowaną dyspozycyjność Zleceniobiorcy przy uwzględnieniu potrzeb Zleceniodawcy). WYMAGANIA: - Motywacja do podjęcia wyzwania, - Staranność i dokładność, - Umiejętność realizacji czynności pod presją czasu, - Brak przeciwwskazań do pracy fizycznej. OFERUJEMY: - umowę zlecenie, - stabilność współpracy z firmą o ugruntowanej pozycji na rynku (Grupa PKP), - stawkę godzinową 27,70 zł brutto, - terminowe wynagrodzenie płatne na konto bankowe do 10 dnia miesiąca, - odprowadzanie przez Zleceniodawcę wszelkich składek do ZUS i innych instytucji zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, - możliwość podjęcia czynności od zaraz, - elastyczność w kwestii kształtowania czasu realizacji czynności (dyspozycyjność deklarowana). Zainteresowanych zapraszamy do kontaktu -tel. 507 510 210 w godz. 8.00 - 16.00.
-
USŁUGI | budowlane
REMONTY I WYKOŃCZENIA. 660 079 941.
-
NAUKA
NATIVE SPEAKER - JĘZYK ANGIELSKI - nauka face to face lub online, PRZYGOTOWANIE DO MATURY - Zakopane, okolice - 605 069 173
-
SPRZEDAŻ | różne
Pilnie! AKORDEONY KLAWISZOWE I GUZIKOWE, PIANINO jasny orzech. 531 402 576.
-
USŁUGI | budowlane
ADAPTACJA PODDASZY, OCIEPLENIA WEŁNĄ MINERALNĄ, SUFITY PODWIESZANE, ZABUDOWY GK, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ. 660 079 941.
-
PRACA | dam
RESTAURACJA W ZAKOPANEM ZATRUDNI OSOBĘ NA STANOWISKO: ZMYWAK/OBIERAK. Praca stała lub sezonowa. 601 533 566, 18 20 64 305
-
PRACA | dam
ZAKOPANE - ZATRUDNIĘ OSOBĘ DO PRACY W BARKU Z ALKOHOLEM. Praca stała. 601 533 566, 18 20 64 305
-
KUPNO
SKUP STARYCH SPAWAREK. 536269912.
-
RÓŻNE
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. 536269912.
-
PRACA | dam
Regionalna karczma w Zakopanem przyjmie do pracy: POMOC KUCHENNA, KELNER/-KA. 602 366 750.
-
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Skupujemy nieruchomości za gotówkę działka, dom, mieszkanie. PODHALE. +48 600 404 554 grz.wicik@gmail.com
Tel.: 48
-
USŁUGI | budowlane
REMONTY, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, ŁAZIENKI, SZPACHLOWANIE, MALOWANIE itp. USŁUGI STOLARSKIE. 888 405 627.
-
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam działkę budowlaną 1800 m2 PORONIN Misiagi. 604-324-774
Tel.: 604
-
PRACA | dam
Poszukujemy OSÓB DO PRACY W KARCZMIE oraz W BARZE MLECZNYM na stanowiska: KUCHARZ, POMOC KUCHENNA (najlepiej z doświadczeniem), OBSŁUGA BARU MLECZNEGO, KELNER/-KA. Zakopane - 600 035 080, 600 035 355.
-
USŁUGI | budowlane
TYNKI MASZYNOWE. 604 857 880.
-
PRACA | dam
Przyjmę Cieślę - budowa w Kluszkowcach Stawka do uzgodnienia Prosze o kontakt telefoniczny 788624940. 788624940 aleksandra@tatrastyle.pl
Tel.: 788624940
-
USŁUGI | budowlane
BUDOWY DOMÓW OD PODSTAW, DACHY. 608 729 122.
-
ZDROWIE I URODA
DETOKS!!! ODTRUCIE ALKOHOLOWE!!! PODWILK 537-370-843
-
USŁUGI | budowlane
TYNKI I WYLEWKI MASZYNOWE tanio i solidnie, zacieranie mechaniczne, technika silosowa. Realizujemy małe i duże obiekty 18 26 550 39, 503 532 680.
-
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Spokojna kobieta szuka KAWALERKI w Zakopanem. Na dłuższy okres. 692 340 991.
-
PRACA | dam
PAPI SERVICE SP. Z O.O. ZATRUDNI KIEROWCÓW. WYMAGANE KAT. C+E ORAZ UPRAWNIENIA ADR . TEL.182074845
-
USŁUGI | inne
PRALNIA ZAWRAT - PRANIE, MAGLOWANIE - pościele, obrusy, ręczniki itp. 501 788 640
-
RÓŻNE
PAPI SERVICE - OLEJ OPAŁOWY i OLEJ NAPĘDOWY. BIURO: PORONIN, KASPROWICZA 28 PON.-PIĄT. 08.-17.00 Tel./fax 18 20 74 845, 18 20 74 224 STACJE PALIW: ZAKOPANE, SPYRKÓWKA 4 NOWY TARG, SKŁADOWA 11 CENY HURTOWE. ZAPRASZAMY.
-
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Wynajmę HALĘ: MAGAZYN/ PRODUKCJA - 250m. Nowy Targ, ul. Składowa. Tel. 602 290 555
-
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
APARTAMENT Za Strugiem, Zakopane - 607 506 428.
-
NIERUCHOMOŚCI | kupno
POSZUKUJĘ DOMU W STYLU GÓRALSKIM, ok. 100 m2, Zakopane, bliskie Kościelisko - 607 506 428.
-
SPRZEDAŻ | budowlane
Sprzedam KANTÓWKĘ, KROKWIE, DESKI - 788 344 233.
-
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DWUPOZIOMOWE MIESZKANIE na Pardałówce - 607 506 428.
-
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
-
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.