Nie zapomnijmy o Tadeuszu Kaczmarczyku, to był wspaniały trener

To z pewnością jeden z największych trenerów w historii polskiego sportu. Jego życie to z jednej strony sukcesy, z drugiej żal, że wspaniałe wyniki mógł osiągnąć z zawodnikami dopiero po wyjeździe z Polski. Dziś Tadeusz Kaczmarczyk ma 84 lata. Prawie codziennie można go spotkać na Krupówkach, gdzie idzie po gazety do swojego ulubionego kiosku. Mało kto wie, że przechodzi koło nich najbardziej zasłużony trener narciarstwa, który wiedzę i umiejętności zdobył w naszym kraju, a sukcesy osiągnął poza jego granicami. Z urodzenia pan Tadeusz jest zakopiańczykiem. Już przed II wojną światową uprawiał narciarstwo. – W tych latach byliśmy bardzo wszechstronni, startowaliśmy w 4 dyscyplinach: skokach, biegach, zjeździe i slalomie. Na przykład w skokach nie mieliśmy odpowiednich do tego nart, dlatego skakaliśmy na zjazdówkach z własnoręcznie dorobionymi na piętkach trzema rowkami – wspomina Tadeusz Kaczmarczyk. Wtedy zawody odbywały się na usypanych na zimę skoczniach na Lipkach czy Antałówce. Na tych „obiektach” młody Tadeusz skakał nawet po 30 metrów. Po wojnie Kaczmarczyk skończył studia na krakowskiej AGH. Nauka nie przeszkadzała mu w startach, szczególnie w ulubionej konkurencji – kombinacji norweskiej, czyli skokach i biegach. To do dziś najbardziej wymagająca dyscyplina w sportach zimowych. W latach powojennych pan Tadeusz był 12 razy akademickim Mistrzem Polski, zdobywał medale na mistrzostwach świata studentów. – Jeszcze jako zawodnik zacząłem interesować się, dlaczego nasi sportowcy odstają od światowej czołówki. Próbowałem zrozumieć, co się dzieje, że teoretycznie nie odstający pod względem fizycznym sportowcy przegrywają w konkurencji z kolegami z krajów alpejskich czy skandynawskich. Prosiłem kolegów z innych krajów o wypełnianie ankiet. Ich wyniki tak spodobały się działaczom, że zaproponowali mi stanowisko trenera biegaczy. Jako trener biegaczy pojechał na 2 olimpiady: do Cortina d`Ampezzo w 1956 roku i Innsbrucku w 1964. Polacy osiągali pod jego opieką niezłe wyniki. Na wielkie sukcesy nie było szans. Odstawaliśmy pod względem sprzętu.

W 1966 roku ziściło się największe chyba marzenie pana Tadeusza: został trenerem kadry naszych kombinatorów. Na igrzyska w Grenoble Polacy jadą w gronie faworytów. Wygrywają większość zawodów przed olimpiadą. Niestety, startowi w igrzyskach towarzyszy wielki pech. W skokach najpierw Jan Kawulok o 4 metry poprawia rekord skoczni, upada. W powtórzonej próbie wygrywa zdenerwowanie, dają o sobie znać skutki upadku, zajmuje miejsce poza czołową dziesiątką. Z kolei w drugiej próbie Józef Daniel oddaje najdłuższy, ale podparty skok. Wciąż mamy jednak szansę na medal. Świetny biegacz Józef Gąsienica po skokach zajmuje dobre, 8. miejsce, Erwin Fiedor jest 3. W biegu dają o sobie znać zmieniające się warunki atmosferyczne. Na początku panuje mróz. Kawulok i Fiedor startują na początku. W czasie biegu wychodzi słońce, zmienia się temperatura. Smary pozostają te same. Gąsienica i Daniel startują na końcu. Dostają inne, dostosowane do wyższych temperatur smary. Gąsienica biegnie fenomenalnie, wychodzi na prowadzenie. Jest szansa na złoto. W oczach Kaczmarczyka widać łzy. Gąsienica łamie nartę i jest po zawodach. I tak Polacy kończą start na niezłych miejscach. Cała czwórka ląduje w pierwszej dwudziestce, Gąsienica jest 6.

Przed następną olimpiadą znowu wielki pech. Najlepszy zawodnik Jan Ligierski na tydzień przed zawodami w czasie treningu na Wielkiej Krokwi łamie obojczyk. Józef Gąsienica też łapie kontuzję stawu skokowego i na olimpiadzie startuje na własną odpowiedzialność. Trzeci zawodnik – Kazimierz Długopolski jest 12. Ledwie 2 lata później przychodzi wielki sukces na mistrzostwach świata. W szwedzkim Falun Stefan Hula zdobywa brązowy medal. Na kolejnych igrzyskach w Innsbrucku w 1976 roku nie ma już pecha. Jest za to głupota działaczy. Znowu liczymy na medale. Wszystkie ekipy oprócz Polski i ZSRR, skaczą w nowoczesnych kombinezonach, dzięki którym ląduje się nawet 10-15 metrów dalej. Bez treningów z nowym sprzętem nasi zawodnicy przegrywają z kretesem. – Po igrzyskach szukano kozła ofiarnego, nie wytrzymałem tej atmosfery, nie dało się pracować, widząc sytuacje takie, jak z kombinezonami. Otrzymałem wtedy kilka propozycji z zagranicy. Wybrałem tę z Austrii, ze słynnej szkoły młodych talentów w Stams, gdzie spędziłem lata 1979-1989. Trener Kaczmarczyk był wtedy dla Austriaków i Szwajcarów ćwiczących w tej szkole tym, kim Raul Lozano i Leo Beenhakker dla kadry naszych siatkarzy i piłkarzy. Polska myśl trenerska połączona z austriackim profesjonalizmem i dyscypliną przyniosły mieszankę wybuchową. Finałem tego wybuchu były wielkie sukcesy na olimpiadzie w Calgary w 1988 roku. Złoty medal zdobywa wychowanek Kaczmarczyka Hippolit Kempf, srebrny medal dostaje wychowanek Kaczmarczyka Klaus Sulzenbacher, 5. jest wychowanek Kaczmarczyka Andreas Schad. W tym samym roku Sulzenbacher zostaje najlepszym zawodnikiem w skali całego sezonu. Wygrywa aż 20 zawodów w Pucharze Świata. To było ukoronowanie 10 lat pracy naszego trenera w Austrii.

– Po tych wynikach widać, że aby osiągnąć sportowy szczyt, potrzebne jest zaplecze organizacyjne, najnowszy sprzęt, nowoczesna myśl trenerska i próby na najlepszych obiektach. W czasie igrzysk w Calgary moje sukcesy obserwował ówczesny minister sportu Aleksander Kwaśniewski. Powiedział, że jak zostanę trenerem w Polsce, będę miał wielkie możliwości. Kaczmarczyk wraca do kraju. Jako trener kadry w latach 89-90 znowu napotyka stare problemy, brak kompetencji i naciski politycznych działaczy. Rezygnuje. – To było chyba moje największe życiowe rozczarowanie, że w Polsce, mimo wielu talentów, nigdy nie mieliśmy takich trenerskich możliwości, jak chociażby w Austrii. Gdyby było inaczej, nasz medalowy dorobek olimpijski na pewno nie kończyłby się dziś na kilku nazwiskach.