Niezwykła góra

Nad Szaflarami wznosi się Ranisborg. Wiedziałeś o tym?

"Na wierch Maruszynie, na wierch Ranisborgu krzyż ponad las stoi, świyci tymu chłopcu, co sie Boga boi."

Nad Szaflarami Górnymi, nieopodal „zakopianki” wznosi się zalesiona góra, nosząca obco brzmiącą nazwę Ranisborg. Niektórzy z miejscowych górali mówią też na nią „Rannysborg”. Legenda mówi, że jest to nazwa szwedzka, pochodząca z czasów potopu, najazdu Szwedów. Zakochany w mieszczce nowotarskiej oficer szwedzki, odtrącony przez nią, miał się samoubić na tym pagórku. Krążą też legendy o podziemnym połączeniu tunelu Ranisborga z zameczkiem na Szaflarzańskiej Skałce. Jest wprawdzie w lewym zboczu nieczynnego prywatnego kamieniołomu mała jaskinia, ale czy zasypany korytarz mógłby ciągnąć się aż po Ranisborg? Rzeźbiarz mieszkający w Szaflarach, pan Józef Cachra (brat nieżyjącego Jana, który wykonał wiele bardzo dobrych rzeźb Chrystusa Pana, m.in. do kościoła Miłosierdzia Bożego w Bańskiej Niżnej), zrobił płaskorzeźbę, przedstawiającą zmartwychwstanie Jezusa właśnie pod Ranisborgiem. Góra wygląda u niego jak statek i jest bez drzew.

Kiedyś Ranisborg był łysy. Na przystanku w Szaflarach rozmawiałem kiedyś ze starą Cyganką. Cyganie zostali przesiedleni z Szaflar pod Maruszynę przez wójta Kamińskiego, po powodzi w latach 30. Opowiedziała mi, że dopóki nie zaczęły się odbywać Msze święte pod krzyżem, słychać było niesamowite, rozpaczliwe jęki dzieci i kobiet, jakby coś ich tam męczyło. Jest i druga zwrotka śpiewki mojej: „Za wierch Ranisborgiem, u Cygana Gustka krzyż wisi na ścianie, choć w kieszeni pustka.” Miłościwie panujący nam cesarz narodów Unii Europejskiej Austryjackiej, cesarz Franciszek Józef, pozwalał narodom dzierżonym na uzewnętrznianie swoich uczuć patriotycznych. Także nam pozwolił budować pomnik Adamowi Mickiewiczowi, stąd w galicyjskich miasteczkach się znajdują. Najpiękniejszy w Krynicy Zdroju dłuta Popiela, a w Nowym Targu w parku też jest ciekawe popiersie naszego wieszcza. Choć Germanin Franc Josef zezwolił też uczcić nam 500. rocznicę zwycięstwa króla Jagiełły nad Krzyżakami pod Grunwaldem. Ludwik Stomma, dziś profesor Sorbony, bardzo ciekawie wykłada nam na etnografii stanowisko historyków zachodnich na ten temat – twierdził, że Jagiełło złamał wszystkie kanony szlachetnej bitwy. Miał odwody na wypadek klęski aż do samego Krakowa, co 50 kilometrów przygotowane konie. Siedział w krzakach, gdy Krzyżacy piekli się na słońcu (był 10 lipca, upały). Krzyżacy nie wytrzymali i posłali do niego prowokatorów z mieczami – wyjdź tchórzu, jeżeli brakuje ci broni, masz miecze. A on czekał. Krzyżacy w metalowych pancerzach gotowali się na twardo. Dopuścił do tego, że hołota litewska ściągała za nogi szlachetnych rycerzy europejskich i tłukła ich po rozgrzanych pancerzach – a przecież rycerz winien walczyć z rycerzem. W każdym razie zwyciężyliśmy.

Nocą Ranisborg jest najwyższy na całym Podhalu

Na Ranisborgu, jak czytamy na tablicy umieszczonej pod krzyżem, który stoi na wierzchołku, jest napis: „Pontie ficatum papieżem Piusa, cezorzem Austrii Franciszkiem Józefem, Biskupem Krakowskim Adamem Sapiechą za staraniem proboszcza szaflarskiego Maurycego Rotermunda krzyż ten postawiono na pamiątkę zwycięstwa Polaków nad Krzyżakami pod Grunwaldem dnia 10 lipca w roku 1410. Poświęcenia dokonał Ks. Prałat Krawczyński, dziekan nowotarski dn. 17 maja 1914 r. Fundatorami są parafianie szaflarscy. Wykonał Maciej Łukaszczyk i Bartłomiej Jarząbek parafianie.” Na Bańskiej Niżnej, w zagrodzie Jarząbków zachowała się kuźnia, w której kuto krzyż. W latach dziewięćdziesiątych krzyż oświetlono. I na święto podwyższenia krzyża (wrzesień) odprawiane są pod krzyżem Msze święte. Kiedyś, patrząc z Bańskiej, ułożyłem wiersz, w którym mówię, że nocą Ranisborg jest najwyższy na całym Podhalu, bo z Tatr świeci tylko gwiazda Kasprowego, a krzyża na Giewoncie nie widać, jest tylko rozświetlony Ranisborg. Wiele razy przejeżdżamy „zakopianką” i mało kto był na tej górze. Nie ma czasu. Ja sam dopiero parę lat temu wszedłem na nią, byłem tam wielokrotnie, nawet dwa razy udało mi się wyprowadzić tam wycieczki. Można na niego wejść od drogi na Maruszynę, bardzo dobrze zadbaną ścieżką za ostatnimi domami w Szaflarach. Post scriptum: od mniej więcej miesiąca Ranisborg nie świeci. Po jakiejś burzy zgasło światło. Medialny wójt szaflarski (bardzo lubię jego głos w Radio Alex) pan Stanisław Ślimak, choć widziałem go na mszy pod krzyżem w stroju góralskim, jakoś nic nie robi, żeby znowu nad Ranisborgiem i Podhalem zapaliło się światło. Nie znam się na elektryce, może to jest za trudne?

Tygodnik Podhalański 35/2008

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Podszerstek 2021-05-21 10:09:35

"...miał się samoubić..."
To mi przypomina taki dialog: " szto on skazał piered samoubitiem?
- on niciewo nie skazał, on tolko kriknuł "tawariszci, nie strielajtie"

Niezwykła góra

Nad Szaflarami wznosi się Ranisborg. Wiedziałeś o tym?

"Na wierch Maruszynie, na wierch Ranisborgu krzyż ponad las stoi, świyci tymu chłopcu, co sie Boga boi."

Dyplomowa wystawę w Szkole Kenara

Szkoła Kenara po wielkim remoncie

Tatromaniacy pod Giewontem

Jubileuszowa Gala Szpitala na Ciągłówce

Na Kamieńcu w Zakopanem stanie dom wielofunkcyjny

Małopolska Wspiera Talenty

Zakopane, święconka w parafii Świętego Krzyża

Święcenie pokarmów z Majerankami przy rabczańskim, starym kościółku

Stanisław Kulon w Salonie Marcowym

Konwencja wyborcza Maciej Tokarz i Nowy Targ zasługuje na więcej

Marka Tatrzańska 2023 w Teatrze Witkacego

Jubileuszowa Wiosna Jazzowa Zakopane 2024

Świat, w którym nie widać nic czyli Barbara Sowińska w przedszkolu

Luna czyli spektakl bez słów dla najmłodszych widzów

Konwencja wyborcza Grzegorza Watychy i komitetu Nasze Miasto

Przyszłość Powiatu Nowotarskiego przedstawia

Biały Miś - jeden i tylko jeden, prawdziwy

Podhalańczycy pod Giewontem

Kto krzyż odgadnie, ten nie upadnie

Przedszkolaki na stoku

Karnawał na Śniegu czyli Mali Śwarni na natach

Ach co to był za bal

Grupa exMaanam w Nosalowym Dworze

Pnioki, Krzoki, Ptoki

Obrazy Natalii Kuropki w "Kmicicu"

Kolędowanie Martyny Kasprzyckiej i Macieja Czemplika

Hanna Zbyryt u Ojców Jezuitów na Górce

Mateusz Ziółko dla Centrum Pomocy Dzieciom

Kolędowanie z "Krywaniem"

Szkolne urodziny w "Kmicicu"

Zobacz pozostałe galerie