2021-07-07 10:00:00

Szczawnica

Dworzec zagadka

Każde miejsce ma swoją historię. Czasem pełną dziwnych przypadków, innym razem niedomówień, romantycznych spotkań, planów biznesowych. Taką historię ma też Dworzec Gościnny w Szczawnicy.

Klubokawiarnia, teatr, sala balowa na 500 osób, czytelnia? Nie da się jednym słowem określić, czym tak naprawdę był Dworzec Gościnny. Powstał w XIX w. w Szczawnicy, do której z całej Polski, i nie tylko, przyjeżdżali kuracjusze. W tym okresie potrzeba budowy obiektu, w którym z jednej strony goście mogliby odpocząć, a z drugiej dobrze się bawić, była ogromna. Zdawał sobie z tego sprawę Józef Szalay – założyciel uzdrowiska. To właśnie on postanowił wybudować ogromny budynek w Parku Górnym. Niestety, na realizację pomysłu hrabiemu zabrakło zarówno pieniędzy, jak i czasu. Z czasem marzenia twórcy Szczawnicy urzeczywistniła Akademia Umiejętności, która po jego śmierci zaczęła zarządzać zdrojami. Budowa dworca trwała cztery lata, a zakończyła się w 1885 r.

Początkowo ogromna bryła z wieloma wieżyczkami niezbyt przypadła do gustu mieszkańcom. Dla jednych była zbyt nowoczesna, dla innych za mało szczawnicka. Jednak Dworzec już wkrótce przyciągał tłumy. – W centralnym miejscu była sala balowa na 500 osób – tłumaczy Barbara Węglarz, dyrektor Muzeum Pienińskiego. – Wokół tej sali biegła galeria dla publiczności i muzyki. Znalazło się miejsce na garderobę dla aktorów i czytelnię, jadalnię, kawiarnię, w której naraz mogło wypić kawę sto osób. Było też atelier, wybudowane specjalnie dla znanego i cenionego wówczas fotografa Awista Szuberta. Było także pełno niezwykłych zakamarków: piwniczka na wino, pomieszczenie dla restauratora, służby i stróża.

– To tu koncentrowało się całe życie kulturalne Szczawnicy – odbywały się odczyty, powstawały obrazy Henryka Siemiradzkiego. Na deskach teatru Dworca Gościnnego występowała Helena Modrzejewska. Debiutował tu także w 1904 r. Stefan Jaracz – dodaje Barbara Węglarz. Do dworca Gościnnego przyjeżdżała publiczność z całej Polski, by obejrzeć przedstawienia. Największym powodzeniem cieszyły się w tym czasie sztuki patriotyczne, głównie osławiona w prasie „Gwiazda Syberii”.

Przystań dla przeszłości

Historia Dworca Gościnnego byłaby niepełna bez historii Muzeum Pienińskiego. To tu w 1959 r. wystawiono zbiór niezwykłych eksponatów, ukazujących piękno i bogactwo Pienin. Ekspozycja powstała dzięki społecznej zbiórce. Po raz pierwszy zaapelował o nią etnograf Konstanty Rajski. Z czasem dołączył do niego pisarz Jan Wiktor. Niestety, starania obu panów spełzły na niczym. Dopiero po powołaniu przez dra Artura Wernera – znanego szczawnickiego społecznika, oddziału miłośników kultury i sztuki górali pienińskich, sytuacja się zmieniła. Kolekcja zaczęła rosnąć w oczach, głównie za sprawą Michała Słowika Dzwona. Pojawiły się w niej obrazy Józefa Szalaya, albumy Awista Szuberta, księgozbiory znanych pisarzy.

By zachęcić górali do przekazywania na rzecz muzeum rodzinnych pamiątek, w Gminnej Spółdzielni stowarzyszenie stworzyło specjalne okno, w którym prezentowane były eksponaty. Na terenie Szczawnicy Wyżnej i Niżnej pojawiły się także głośniki, przez które co jakiś czas powtarzana była informacja o zbiórce zabytkowych rzeczy. Początkowo zebrane eksponaty trafiły do Pienińskiego Parku Narodowego. W 1959 r. przeniesione zostały do Dworca Gościnnego, gdzie mogli je oglądać goście i mieszkańcy miasta.

Ogień legenda

W 1962 r. dworzec spłonął. Na szczęście wszystkie eksponaty udało się wynieść z pożaru. Po dziesięciu latach zaprezentowano je ponownie w willi Pałac (gdzie są do dziś). – Dworzec Gościnny obrósł legendą i wspomnieniami – mówi dyrektor muzeum. – W latach 70.-80. ub. wieku podjęto w Szczawnicy próbę odbudowy dworca, powstał nawet komitet obywatelski. Niestety, nie udało się zebrać pieniędzy na odnowę. Trzy lata temu Dworzec Gościnny postanowiła odbudować spółka Thermaleo, której prezesem jest Krzysztof Mańkowski, prawnuk ostatniego właściciela uzdrowiska. W piątek 8 maja inwestor uroczyście zakończył I etap budowy obiektu. – Mam nadzieję, że do maja przyszłego roku wszystko zostanie ukończone i będziemy mogli tam tańcować – złożył obietnicę Andrzej Mańkowski – ojciec Krzysztofa.

„W pięknym, stylowo zbudowanym budynku, przeznaczonym do użytku gości, mieści się czytelnia zakładowa, gdzie znajdują się pisma codzienne oraz tygodniki – tak opisuje Dworzec Gościnny w książce Zakład Zdrojowy – Szczawnica” z 1925 r. dr Artur Karol Werner. – Jest w nim także duża sala, w której odbywają się przedstawienia teatralne, koncerty śpiewaków, muzyków i monologistów, rauty oraz dancingi. Te ostatnie raz w tygodniu urządza komisja zdrojowa. Obok dworca znajduje się także plac tenisowy, z którego mogą korzystać goście codziennie już od godz. 8-ej rano”.

Aneta Dusik

Tygodnik Podhalański 2009

Dziś Dworzec Gościnny to perełka Szczawnicy pod każdym względem. Zajrzyj a się przekonasz.

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Gida 2021-07-08 08:14:25

Może czas napisać nowy artykuł z datą 2021? Nie cofajmy się, patrzmy w przyszłość. Co się teraz dzieje w Szczawnicy? Co hrabiowie robią dla Szczawnicy? Co z pustymi, zniszczonymi budynkami, które straszą, które jak to wszem i wobec zapewniali odzyskają dawną świetność? Kiedy pytam!! Ścieżka zdrowia też zarosła, na rozlatujących się ławkach można spotkać lokalnych pijaczków. Wstyd!!!

kuracjusz 2021-07-08 07:49:49

@wspomnień czar. Wierzby z gruszkami poszły za komuną w siną dal. No i co z tego, że Kursalon stoi. W środku pusty a bez ludzi dziczeje. Szkoda, że Pani dyrektor pominęła lata Polski Ludowej bo w tym krótkim okresie Dworek z nazwy neonu przeżywał lata świetności .

news 2021-07-07 19:41:01

@ wspomnień czar

Obecne hrabiostwo kocha się we wszchobecnym kamieniu a nie drzewach. Wycinają co się da a nie sadzą nic nowego. Zniknęły wierzby z gruszkami, rajskie jabłonki, piękne magnolie, dorodne tuje. Szkoda bo dawna Szczawnica była zielona i kolorowa od kwiatów.

wspomnień czar 2021-07-07 15:22:52

Co się podziało z wierzbami na których rosły gruszki.

Reklama

Galerie

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Z Placu Niepodległości na podhalańskie drogi

Maciej Pinkwart i Kapela Hanki Wójcik w Kombinacie

Jak górali z Tatr wygnali, żeby stworzyć TPN

Tatrzańskie Chichoty, czyli z wizytą na plenerze im. Anny Górskiej

Macierzyństwo na szkle malowane i nie tylko

Warszawa ma "Złote tarasy", a Zakopane tarasy cenniejsze od złota

Na dnie oceanu w Kolibie

Nagrody za Macierzyństwo rozdane

Punk Styku u Rząsów

Sportowcy HANDICAP Zakopane podsumowali sezon

Nauczyciele i sportowcy docenieni w Poroninie

XXXII Jesienny Wyścig Rowerowy w Małem Cichem

Zaufaj Panu już dziś

Malarstwo Beaty Kołaciak w Jutrzence

Biesiada pod Giewontem

Adam Bałdych i Daniele di Bonaventura U Wnuka

Dawid Lubowicz Quartet U Wnuka

Kapele, instrumentaliści i śpiewacy ludowi na scenie

Góralskie żywioły na festiwalowej scenie

Festiwalowe Targi Staroci

Barbara i Agata na folkową nutę

Mistrzostwa Podhala w powożeniu

Góralski świat Zofii Stryjeńskiej w Czerwonym Dworze

Jubileusz 150-lecia przewodnictwa tatrzańskiego

Konkurs na wzorcowego oscypka 2025

XVI Europejskie Targi Produktów Regionalnych

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupie - pilnie kupie dom w Nowym Targu lub okolicy tel 660797241.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | dam
Zatrudnię do sprzątania apartamentów w okolicy ul. Strążyskiej w Zakopanem. Praca na stałe, 3-4 dni w tygodniu (w weekendy również) w godz. od 9-15. 609097999
Tel.: 609097999
PRACA | dam
Stacja Narciarska Polana Szymoszkowa zatrudni na sezon zimowy do pracy w gastronomii: PIZZERÓW, BARMANKI, BUFETOWE, POMOCE KUCHENNE, OSOBY NA ZMYWAK, OSOBY DO SPRZĄTANIA SALI. Kontakt osobisty pod nr tel.: 693 319 707
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia MIESZKANIE, I piętro, Waksmund. 515 503 494.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DOMEK LETNISKOWY W GORCACH. 515 503 494.
MOTORYZACJA | sprzedaż
SKUTER SNIEŻNY POLARIS. 515 503 494.
USŁUGI | budowlane
WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, REMONTY, ZABUDOWY GK, ADAPTACJA PODDASZY. 660 079 941.
SPRZEDAŻ | różne
OPAŁ BUK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Zakopane centrum - MAŁY POKÓJ Z BALKONEM NA DŁUŻEJ - TANIO - 502 879 648.
PRACA | dam
Przyjmę MURARZY, DEKARZY. Praca Polska, Niemcy. 608729122.
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
PRACA | dam
CENTRALNY OŚRODEK SPORTU w Zakopanem zatrudni POMOC KUCHENNĄ. Tel.: 725 300 095, e-mail: rekrutacja.zakopane@cos.pl, www https://bip.cos.pl/6469/2025-10-31-zapytanie-ofertowe-wykonanie-czynnosci-pomocy-kuchennej-w-ramach-umowy-cywilnoprawnej
PRACA | dam
NIEMCY: MURARZ, CIEŚLA, MALARZ, OCIEPLENIA, ELEKTRYK, SPAWACZ, KRANISTA. Umowy na warunkach niemieckich. Kontakt: 0048 601-218-955
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DZIAŁKĘ W ŁAPSZACH WYŻNYCH (nr 2903, 2904, 2905). 572624414.
PRACA | dam
Poszukuję chłopaka z umiejętnością j. niemieckiego na wyjazd do Niemiec (4-7.12.25). 664 497 808.
SPRZEDAŻ | różne
SPRZEDAM OPAŁ SUCHY - 788 344 233.
PRACA | dam
Przyjmę BRYGADY I POJEDYNCZE OSOBY NA TYNKI I WYLEWKI MASZYNOWE. 503 532 680.
USŁUGI | budowlane
TYNKI I WYLEWKI MASZYNOWE tanio i solidnie, zacieranie mechaniczne, technika silosowa. Realizujemy małe i duże obiekty 18 26 550 39, 503 532 680.
PRACA | dam
Nowe miejsce na mapie Białki Tatrzańskiej rekrutuje ! Na stanowiska: -kucharz produkcyjny, kucharz wydawkowy, pizzer, pomoc kuchenna, pracownik obsługi sali restauracyjnej Jeżeli jesteś zainteresowany/ zainteresowana pracą zadzwoń, lub wyślij CV. 798625975 restauracjadwatopory@gmail.com
Tel.: 798625975
USŁUGI | budowlane
PŁYTKI, REMONTY, ELEWACJE, PODDASZA. 793 677 268.
USŁUGI | budowlane
PŁYTKI, REGIPSY, MALOWANIE, WYKOŃCZENIE WNĘTRZ. 787 479 002.
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Wynajmę umeblowane MIESZKANIE EMERYTCE - Szaflary. 601 707 235.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam tanio! PENSJONAT Z WYPOSAŻENIEM W SZAFLARACH. 513 243 420.
PRACA | dam
Pracownia Projektowa SŁOWIK ARCHITEKTURA poszukuje ARCHITEKTA. Oczekujemy: *ukończonego kierunku studiów pierwszego stopnia na Wydziale Architektury *znajomości programu ArchiCAD * min. 2 lata doświadczenia. 668 309 058 https://slowikarchitektura.pl/
Tel.: 668 309 058
WWW: slowikarchitektura.pl/
PRACA | dam
Poszukiwana osoba do pracy w sklepie na Krupówkach na stanowisko sprzedawcy. 723 745 984
Tel.: 723
PRACA | dam
KASJER/KASJERKA PRACA W SKLEPIE SPOŻYWCZYM BUKOWINIE TATRZAŃSKIEJ WIĘCEJ INFORMACJI POD NR TEL. 609820250 as.stasik@op.pl
Tel.: 609820250
USŁUGI | inne
PRZERÓBKI - KOŻUCHÓW, FUTER, NA PILOTKI NOWEGO KROJU. NIEDROGO, PROFSJONALNIE. 606989935.
PRACA | dam
Przyjmę do pracy na budowie - docieplenia, budowy od podstaw, wykończenia. Zakopane i najbliższe okolice.. 500160574
Tel.: 500160574
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Skupujemy nieruchomości za GOTÓWKĘ, PODHALE. 600404554
Tel.: 600404554
USŁUGI | inne
PROFESJONALNA WYCINKA DRZEW, GAŁĘZI Z PODNOŚNIKA I Z UŻYCIEM LINY. 889 105 476
USŁUGI | budowlane
DOTACJA Z CZYSTEGO POWIETRZA - TERMOMODERNIZACJA. Oferujemy bezpłatną pomoc od A do Z w pozyskiwaniu dotacji, przeprowadzeniu termomodernizacji oraz rozliczeniu dotacji z programu Czyste Powietrze. Zmień swój dom. 888 276 582.
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Osoba prywatna KUPI DZIAŁKĘ BUDOWLANĄ - okolice Nowego Targu. Płacę gotówką. 608 729 122.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYDZIERŻAWIENIA DZIAŁKA W LUDŹMIERZU PRZY DRODZE NA CZARNY DUNAJEC. 608 729 122
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Zarządzanie domkami i apartamentami na wynajem krótkoterminowy. 788 63 36 33 www.zarzadzanieapartamentami.info
Tel.: 788
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
PRACA | dam
Przyjmę PIEKARZA. 607 44 55 66.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.