2021-10-08 10:00:00

Z archiwum

Orawscy Żydzi

Reklama

Berta Strauska prowadziła najpopularniejszą karczmę w Lipnicy Wielkiej. Wybudowano ją, zanim powstał kościół. Żydowska była też farbiarnia płótna.

Dawniej w wielu miejscowościach pod Babią Górą były karczmy. Najczęściej prowadzili je Żydzi. - Od dawna były karczmy w Lipnicy Wielkiej - opowiadał Karol Fitak. - Tam, gdzie obecnie znajduje się gminna spółdzielnia, znajdowała się drewniana karczma żydowska Strauski. Według przekazów miała być zbudowana przed rozpoczęciem budowy obecnego kościoła. Drewno na jej postawienie pochodziło z Kocego Zomku, czyli Kociego Zamku. Nie wiem, czy tam było dużo kotów. Ta nazwa od dawna funkcjonuje. W tym czasie las sięgał aż do lipnickich zabudowań. Tak opowiadali mi starzy ludzie - przypominał sobie. Żyd wybudował karczmę, widząc w tym spory interes, bo w niej stołowali się i mieszkali zamiejscowi robotnicy, pracujący przy budowie kościoła. - Proste roboty wykonywali lipniczanie, ale trzeba było też nająć fachowców - tłumaczył pan Karol. Do lat 30. ubiegłego stulecia - przed przeróbkami i przebudową - budynek ten mieścił karczmę, szynkwas, izbę gościnną, kuchnię, magazyn, sień, sklep, boisko, stajnię, a nawet skład lodu. - Podwórze było ogrodzone płotem z desek, wysokim na 2 metry. Od drogi publicznej była brama wjazdowa, zamykana na noc od wewnątrz, obok niej bramka dla pieszych - wspominał Karol Fitak. - Wcześniej, gdy kupcy wozili towar furmankami, to nocowali w karczmach. Wóz z towarem stał na dworze i był zabezpieczony zamkniętą bramą. Gdy mieli cenniejszy towar, wóz był zamknięty w boisku, a konie odpoczywały w stajni - opowiadał.

W początkach lat 30. ubiegłego wieku karczmę odkupiło od wyjeżdżającej do Czechosłowacji Berty Strauski kółko rolnicze. Kosztowała ówczesnych 1.800 dolarów. Członkowie kółka rolniczego pożyczyli dolary od Zięby z Lipnicy Małej, który akurat przyjechał z Ameryki. Pożyczkę tę podżyrowało 13 osób. W zakupionym budynku kółko rolnicze nadal prowadziło karczmę i sklep. - Była specjalna izba, w której przyjmowało się gości, odbywały się różne obrady - przypominał sobie pan Karol. Ostatecznie budynek karczmy - po wielokrotnych przebudowach - został rozebrany w 1984 roku. Lipnicę Wielką zamieszkiwało wielu Żydów. Zajmowali się handlem, mieli własne gospodarstwa, hodowali konie. Niektórzy prowadzili wyszynk. - Karczma stała też w górze, w miejscu, gdzie teraz jest piekarnia i był ośrodek maszynowy. To był murowany budynek - wspominał Karol Fitak. - Żydzi dawali też zarobić, bo najmowali służbę. Byli to lipniczanie. U Bamchora służył ojciec mojej żony - dodaje. - Nieraz, gdy przyszłam do ojca, to Żydzi częstowali mnie macą, którą piekli. Bardzo mi smakowała. A ponieważ wtedy nie było toreb, więc zawsze mi coś zapakowali do chusty - dodała Karolina Fitak, żona pana Karola. W czasie okupacji niektórzy lipniccy Żydzi trafili do obozu w Oświęcimiu. Ci, co się uratowali, wyjechali do Izraela. Pan Karol zapamiętał Erno Bamchora, który wstąpił do wojska polskiego, do armii Berlinga. - Pamiętam, że przyjechał tu po wojnie. Był jeszcze w wojsku, w stopniu sierżanta. Zapamiętałem go w wojskowym ubraniu. Ale jego rodzinnego domu już nie było. Wszystko zostało rozkradzione. Nie wiem, gdzie wtedy poszedł. Później dowiedziałem się, że dostał się do Izraela. Po wielu latach Lipnicę odwiedził jego syn, bo przyjechał z jakąś rządową delegacją do Warszawy. Dowiedziałem się, że Erno zmarł - wspominał Karol Fitak.

Farbiarnia płótna
Niemal w każdym lipnickim domu były krosna, na których kobiety tkały płótno. Zagony były niebieskie od lnu. - Len uprawiało się w każdym gospodarstwie. Za węgierskich czasów, przed pierwszą wojną światową, warsztatów tkackich w Lipnicy było bardzo dużo. W Namiestowie znajdował się nawet cech „płócienników”. Oni dawali nici, przędzę, a kto chciał, to nawet mógł wziąć do domu krosna, i to bez wcześniejszej zapłaty. Kobiety z powierzonych nici tkały płótno w domu i gotowe już oddawały w Namiestowie, otrzymując zapłatę. To było coś w rodzaju dzisiejszego chałupnictwa. Lipniczanki masowo brały tę pracę do domu. Ilość płótna była liczona w tak zwanych ryfach lub kąskach. Temu, kto wziął krosna, cech w ratach odbierał należność - opowiadał pan Karol. Na Orawie znajdowały się farbiarnie płótna. Jedna z nich była w Lipnicy Wielkiej. Mieściła się w tym miejscu, gdzie obecnie jest urząd gminy. Prowadził ją Żyd. - To miejsce, gdzie stała farbiarnia i cały sznur przyległego pola nazywało się Farbiorzówka. I ta nazwa do dziś pozostała - wyjaśniał Karol Fitak. - Płótno farbowane było na różne kolory, ale najczęściej na niebieski, granatowy lub czarny. W miejscach niezafarbowanych zostawał biały kolor, który tworzył rozmaite wzorki, np. kwiatki - dodał. W Murowanicy było dużo kupców płótna, których nazywali płóciennikami. - Oni kupcyli płótnem. Do pomocy zatrudniali pachołków. Mieli specjalne wozy przykryte płachtami i osadzone na wysokich kołach - wspominał Karol Fitak. Gdy wozy wyładowali płótnem, jechali na Węgry i dalej na południe, a nawet na Bałkany. Aby go sprzedać, zapuszczali się też do Palestyny czy Egiptu. Są tego ślady w postaci listów do rodziny i krewnych oraz dokumentów, które znajdują się w archiwach i muzeach na Słowacji. W podróży byli nawet kilka miesięcy. Płóciennicy sprzedawali płótno za pieniądze lub wymieniali je na inny towar, który z kolei sprzedawali po drodze lub przywozili pod Babią Górę.

Jarmarki
Żydzi handlowali też na targach. W Lipnicy Wielkiej były 3 jarmarki w roku. Jeden w pierwszy poniedziałek po Nawróceniu Pawła, czyli po 25 stycznia. Drugi przypadał na pierwszy poniedziałek po święcie Nawiedzenia Matki Boskiej, które obchodzone jest 2 lipca. Trzeci jarmark był organizowany na lipnicki odpust św. Łukasza. - W odpust jarmark odbywał się koło kościoła. Było na nim wszystko - bydło, owce, konie, różne narzędzia i wiele rozmaitych rzeczy - wymieniał pan Karol. Pozostałe jarmarki organizowane były na kamieńcu, przy drodze odchodzącej do Lipnicy Małej, poniżej obecnie istniejącego mostu. Dziś stoją tam domy. - Kupcy przyjeżdżali z daleka. Wszystkim handlowali. Sprzedawali gliniane i żeliwne garnki, miski, putnie, cebrzyki, skopce do dojenia. Pod Babią Górą było bardzo dużo bednarzy, którzy sprzedawali swoje wyroby. A na jarmarki zjeżdżali ludzie nawet spoza Orawy - przekonywał Karol Fitak.

Jolanta Flach
Tygodnik Podhaląński 51-52/2011

Zostań Patronem Tygodnika Podhalańskiego.

Reklama
Komentarze Facebook
Dodaj komentarz
Wysłanie komentarza oznacza akceptację regulaminu komentowania na łamach 24tp.pl
Tonald Dusk 2021-10-08 17:35:44
rys, o nienawiści może nic nie pisz. Ani ty, ani ta(f)dek
WSI'ok 2021-10-08 15:50:54
I lichwa to też była ich domena, do dziś im to pozostało zresztą.
rys 2021-10-08 15:04:25
Analityk - zgadnij kto przejol te majatki i dlaczego ich sie tak nienawidzi.
Analityk 2021-10-08 13:08:23
Super "mieli karczmy" w których rozpijali górali i "dawali zarobić" wynajmując ich jako służbę. Mamy teraz za co im dziękować
radon 2021-10-08 11:30:45
Chciałbym się przenieść w tamte czasy na chwilę. Dziś wydają się takie romantyczne, chociaż pewnie szybko by się okazało, że było to trudne życie...

Jest takie zdanie w jednym z Psalmów:

"Miarą naszych lat jest lat siedemdziesiąt
lub, gdy jesteśmy mocni, osiemdziesiąt;
a większość z nich to trud i marność:
bo szybko mijają, my zaś odlatujemy."

Reklama
  • PRACA | dam
    Zlecę SZYCIE NARZUT z kawałków skór włoskich, kożuchowych. Dzwonić tylko z doświadczeniem. 504 636 921.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    DOMEK LETNISKOWY W GORCACH. 515 503 494.
  • PRACA | dam
    POTRZEBNA OPIEKUNKA DO 8-MIESIĘCZNEGO DZIECKA, 4-5 godzin dziennie. Zakopane. 692 278 855.
  • NIERUCHOMOŚCI | wynajem
    Oferujemy powierzchnię parkingową dla pojazdów osobowych/dostawczych/ciężarowych z możliwością składowania /przechowywania towaru, na monitorowanym obiekcie z własną stacja paliw. Przemysłowa dzielnica Nowego Targu blisko wjazdu na S7. Zapraszamy. Tel. 602 290 555
  • SPRZEDAŻ | różne
    Sprzedam ROWER DZIECIĘCY 24" koła. 603 750 117.
  • PRACA | dam
    PIEKARNIA W ZAKOPANEM ZATRUDNI PIEKARZA. Na stałe, umowa. 602 759 709
  • PRACA | dam
    Zatrudnię SPRZEDAWCZYNIĘ DO SKLEPU SPOŻYWCZEGO W ZAKOPANEM. 602 759 709
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Sprzedam DZIAŁKĘ BUDOWLANĄ 25 arów w Niedzicy z dobrym dojazdem, tel. 503-723-789
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Sprzedam DZIAŁKĘ W ŁAPSZACH WYŻNYCH (nr 2903, 2904, 2905). 572624414.
  • MOTORYZACJA | sprzedaż
    SKUTER SNIEŻNY POLARIS. SILNIK ŻUKOWSKI prawie nowy. 515 503 494.
  • NIERUCHOMOŚCI | wynajem
    Do wynajęcia MIESZKANIE, I piętro, Waksmund. 515 503 494.
  • USŁUGI | budowlane
    DROBNE USŁUGI STOLARSKIE. OKNA, DRZWI NA ZAMÓWIENIE. RENOWACJA STARYCH SCHODÓW, PODŁÓG I MEBLI. 502 647 392.
  • MOTORYZACJA | sprzedaż
    MERCEDES E KLASSE, combi, W211, 2.2 CDI, r. 2004 - 502 647 392
  • USŁUGI | budowlane
    USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
  • KUPNO
    OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
  • USŁUGI | budowlane
    FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
  • USŁUGI | budowlane
    KAMIENIARSTWO. 882080371.
  • PRACA | dam
    NIEMCY - murarz cieśla malarz ocieplenia spawacz elektryk kranista. 601-218-955
  • USŁUGI | budowlane
    HYDRAULIK - 660 404 104.
  • PRACA | szukam
    KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
  • USŁUGI | budowlane
    PRACE WYSOKOŚCIOWE, MALOWANE DACHÓW, MALOWANIE ELEWACJI METODĄ NATRYSKOWĄ ORAZ KLASYCZNĄ. 537 160 398.
  • KUPNO
    Kupię LIMBĘ na pniu. 605 306 244
  • PRACA | dam
    Praca na budowie - docieplenia, budowy od podstaw, wykończenia. Zakopane i okolice. tel. 500160574. 500160574
    Tel.: 500160574
  • PRACA | dam
    PRACA W SKLEPIE SPOŻYWCZYM - BUKOWINA TATRZAŃSKA - STOISKO MIĘSNO-WĘDLINIARSKIE. 609820250 as.stasik@op.pl
    Tel.: 609820250
  • USŁUGI | inne
    WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
  • PRACA | dam
    Restauracja w Zakopanem zatrudni POMOC KUCHENNĄ na sezon letni. 601 533 566, 18 20 64 305
  • PRACA | dam
    POSZUKUJEMY KANTORA DO UDZIAŁU W TRADYCYJNEJ MSZY ŚWIĘTEJ WSZECHCZASÓW. 697 718 044
  • PRACA | dam
    Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
  • PRACA | dam
    GALERIA CREO MAZUR ZAKOPANE ZATRUDNI STUDENTKĘ/UCZNIA (Z UBEZPIECZENIEM) DO SPRZEDAŻY BIŻUTERII - elastyczny grafik+ premie! CV prosimy o wysyłanie na maila: gcreocv@gmail.com, bądź zapraszamy osobiście do salonu "Złoto Srebro" ul. Kościuszki 10, Zakopane
    E-mail: gcreocv@gmail.com
  • PRACA | dam
    POSZUKUJEMY OSÓB DO PRACY W KARCZMIE PRZY KRUPÓWKACH na stanowisko: KUCHARZ, POMOC KUCHENNA. 600 035 355.
  • USŁUGI | budowlane
    OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002.
  • SPRZEDAŻ | różne
    DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
  • NIERUCHOMOŚCI | kupno
    Kupię działkę na Podhalu GOTÓWKA!!! 600 404 554
    Tel.: 600
  • USŁUGI | budowlane
    CIEŚLA BLACHARZ, BUDOWA OD PODSTAW. 516 563 400.
  • USŁUGI | budowlane
    MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
  • USŁUGI | budowlane
    KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
  • USŁUGI | budowlane
    OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
2025-07-08 10:24 Warto zajrzeć do orawskiego skansenu 2025-07-08 10:17 Remodeling sklepu - dlaczego warto odświeżać wystrój placówki? 2025-07-08 10:00 Powtórka z planu 2025-07-08 09:34 Lipiec w Kolejarzu z ciekawymi wykładami 2025-07-08 09:00 Rządowe alerty, przed nami dwa dni nawalnych opadów z groźbą podtopień 1 2025-07-08 08:00 Poeci zjechali się do Rogoźnika (ZDJĘCIA) 2025-07-07 21:00 Ostatnia droga Michała Borzęckiego (ZDJĘCIA) 1 2025-07-07 20:50 Strażacy usuwali powalone drzewa 2025-07-07 20:47 Stan po poniedziałkowej burzy - zerwanych 90 dachów, ewakuacja harcerzy 2025-07-07 20:30 Niepełnosprawni sportowcy z Zakopanego wywalczyli złoto i srebro w Pradze 2025-07-07 19:30 Kolejni dwaj kierowcy za jazdę z promilami stracili prawa jazdy 2 2025-07-07 18:33 Spadający kamień z Giewontu zranił turystkę w głowę (WIDEO) 2025-07-07 18:15 Zderzenie trzech samochodów w Krościenku 2025-07-07 17:54 Rowerzysta popił i jechał "na procentach", stracił dwa i pół tysiąca złotych 3 2025-07-07 17:30 Jak przygotować się do górskiej wycieczki 2 2025-07-07 16:45 Uwaga! Gwałtowne burze z bardzo silnym wiatrem już w całej Małopolsce 2025-07-07 16:30 Kontrowersyjny Park Miliona Świateł stanie pod Giewontem na zimę w nowej odsłonie 14 2025-07-07 15:30 Emocje na scenie, emocje na boisku (WIDEO) 2025-07-07 14:30 Ćwierć miliarda za 13 milionów. Co dalej z galerią Color Park? 9 2025-07-07 14:00 998 strażaków na Babiej Górze 2025-07-07 13:25 Przyjaciele Andrzeja Brandstattera z Wierchowych Spotkań i całej Polski (WIDEO) 2025-07-07 13:00 Wypadek w Zubrzycy Dolnej, poszkodowany przetransportowany śmigłowcem do szpitala 1 2025-07-07 12:00 Muzyka świata w Krościenku 2025-07-07 11:41 Oberwanie chmury, gwałtowna ulewa, wiatr i znowu świeci słońce (WIDEO) 2025-07-07 11:36 Odszedł Michał Borzęcki 2025-07-07 11:00 Biały haft w Czerwonym Dworze czyli dziedzictwo rodziny Zaryckich (WIDEO) 2025-07-07 10:48 Wakacje w Chorwacji - jakie miasta odwiedzić? Jak przygotować się do wyjazdu? 2025-07-07 10:00 Zderzenie auta ze skuterem skutkowało mandatem półtora tysiąca złotych 1 2025-07-07 09:36 Siedemnaście wyjazdów druhów OSP Ząb 2025-07-07 09:00 Pożegnanie. Dwie dekady organisty Stanisława Landowskiego (ZDJĘCIA) 2025-07-07 08:30 Uwaga na burze i gradobicie, nadciągają deszczowe chmury 2 2025-07-07 08:02 Romowie z gminy Krościenko będą mieć swoje miejsce 5 2025-07-06 22:45 Tragiczne wieści z Tatr Słowackich. Na Ganku zginął polski taternik 2025-07-06 21:00 Na górę nie wejdziesz 2 2025-07-06 20:00 Policyjna przygoda w ramach Lata z Radiem, pod Giewont przybył inspektor Wawelek 4 2025-07-06 19:30 Requiem dla gazdówki 2025-07-06 19:00 Przed nami drugi koncert festiwalu "Muzyka u Wnuka" 2025-07-06 18:45 Młody zawodnik z Szaflar w gronie najlepszych zawodników w Europie! 5 2025-07-06 18:42 Piękny widok z Antałówki. Jeden budynek psuje krajobraz 4 2025-07-06 18:30 Dwa dni podniebnego szaleństwa nad Nowym Targiem 2025-07-06 18:00 Na jednej lufie się nie kończy 2025-07-06 17:36 Okolice Nowego Targu zamieniły się w arenę zmagań kolarskich 2025-07-06 17:30 Inspirowane pienińskimi zwierzętami 2025-07-06 17:00 W środę w Bukowinie Tatrzańskiej rozpoczną się "Sabałowe Bajania" (wideo) 3 2025-07-06 16:00 Zakopane - edycja chińska 3 2025-07-06 15:00 Policjanci na Spotkaniach z Gorcami 2025-07-06 14:30 Łapszanka kusi widokami (WIDEO) 2025-07-06 14:20 Pożar traw w Rabie Wyżnej 1 2025-07-06 14:00 W tych miejscach znajdziesz oryginalne, unikatowe pamiątki z Zakopanego 1 2025-07-06 13:00 Dla ochłody nowotarskie lody 3
NAJPOPULARNIEJSZE ARTYKUŁY
NAJCZĘŚCIEJ KOMENTOWANE
OSTATNIE KOMENTARZE
2025-07-08 09:33 1. Jeśli informują, że hotel się zamyka, a jednocześnie przyjmują zaliczki, tzn. że chcą przed zamknięciem jak najwięcej NAKRAŚĆ. ZŁODZIEJE. Nie bójmy się używać prawdziwych słów. 2025-07-08 09:29 2. przygotujcie się i zabezpieczcie swoje domy, piwnice, garaże. Zeby nie było płaczu i biadolebnia. 2025-07-08 09:02 3. Szczawnica baranami stoi !! Nawet drogę spitolili żeby lepiej się wypromować 2025-07-08 08:56 4. Do duże zagrożenie ! Pamiętajmy Nie pojmuję jak w takim przypadku jak jazda na rowerze po pijaku można wypisywać takie bzdury na koniec teza gdzie my żyjemy no właśnie teraz ja sobie zadaje pytanie gdzie my żyjemy po tym co napisałeś dno 2025-07-08 08:14 5. Żyjemy w normalnym kraju. Jak łamiesz prawo, to ponosisz tego konsekwencje. Powinni mu jeszcze zabrać przedmiot przestępstwa. Nie ma co się cackać z pijakami 2025-07-08 08:11 6. Potencjalni mordercy na drodze powinni być elminowani. To jest realne zagrożenie, a nie jacyś uchodźcy, których i tak potrzebujemy żeby się gospodarczo rozwijać 2025-07-08 08:06 7. Czy ci inzynierowie i lekarze są teraz z nami w pokoju? Daliście się zmanipulować cwanym politykom, bąkiewiczom i ruskiej propagandzie i teraz tańczycie jak wam zagrają. Tymczasem morduje ludzi biały kłusownik, który co niedzielę chodził do kościółka. Zabija lokalny pijany kierowca czy przemoc domowa. To wam realnie zagraża 2025-07-08 07:42 8. @ Patafian, myszko agresorko wrrrrróćć i cała ekipo nieudaczników wrrrróć! Myszko będziesz mogła wprowadzić swoje muuuundre obiecanki ryneczek nad potokiem przy Szkolnej będzie tam tłok turystów i mieszkańców :-) A wy reszta bezkręgowców będzie mieli pole do popisu i zamiast jakiegoś parku miliona świateł w tym miejscu będziecie mogli wybudować np. jakiś sky tower nr. 2 zakopiański 2025-07-08 07:05 9. Puk puk czyli jesteś następny uśmiechnięty który nie zauważa prawidłowości że po zaprzysiężeniu tuska Polska dołuje by zachodnie głównie niemieckie podmioty mogły jak najtaniej przejąć polskie upadające firmy i spółki.Mowił o tym między innymi Lepper który miał papiery na tuska Pawlaka i ich przekręt gazowy od ukraińskiego wywiadu,jaki cel mieli Ukraińcy to się dowiedz czytając książkę Niebezpieczne związki Andrzeja Leppera,Więc nie istotne jest pytanie kiedy się to zaczęło tylko istotnymi zapytaniem jest to dlaczego z nikąd nie mam pomocny i dlaczego Polska tuska patrzy na obywateli i przedsiębiorców jak na wrogów lub dojne krowy 2025-07-08 06:51 10. Nie pajac,nie obrażajcie bo działał na Podhalu całkiem niedawno i wykrył nie jedno ,zapomnieliście.
2025-06-22 01:24 1. Wzbogacony o 8 kolejnych budynków:):):) Wzbogacony:):):) 2025-06-22 00:36 2. A, czyli wyrżnąć drzewa i walnąć betonowe kloce tak jak już Radisson zrobił na miejscu przepięknego Modrzejowa, który powinien być muzeum, a rozjechały go spychacze. Brawo! Oby tak dalej, zalejemy betonem wszystką zieleń, dziedzictwo wyburzyć. Lepiej się zaborcy obchodzili z polskim krajobrazem i architekturą niż deweloperzy. 2025-06-12 19:04 3. Dla wielu osób za drogo, może by tak pomyśleć o zniżce dla mieszkańców? 2025-05-19 17:33 4. Jan mnie tam tyz zabrakło bo kosula w krate mi nie wyschła... miałem portki na posek zapinane ... rekonesans taki a sztuka "Ulice Jerozolimy " , Ulice pise się z duzej litery pamiytej .se tło .. i suchej co powiado doktor ... sztuk pięknych... 2025-04-24 10:37 5. Tylko na zdjęciach i w realu pusto przez fatalny dojazd do Szczawnicy. Stać w korku I niszczyć zawieszenie, to średnia przyjemność. 2025-04-02 12:01 6. A co na to czorne misie? Te brązowe tyż złe mogą być. 2025-03-28 12:31 7. Co Palace ma wspólnego z Wyklętymi. Ktoś chyba pomylił wątki i miejsca. Czyżby nowy starosta bał się OGNIA ? 2025-03-18 00:29 8. No i teraz wreszcie będzie prawo i sprawiedliwość. 2025-03-12 11:25 9. Na spotkaniu zabrakło schorowanego już pana dra Ryszarda Dąbrowieckiego, który jest pasjonatem twórczości mistrza Hasiora. Wydał nawet o nim książkę pt. "Upadły Anioł- Rzecz o Władysławie Hasiorze" 2025-03-04 09:43 10. Ach ten nieszczęsny młotek. Rośnie w siłę nasza ideologiczna brać
WARUNKI W GÓRACH
POGODA W WYBRANYCH MIASTACH REGIONU
Reklama