2021-12-26 10:00:00

Reklama

Historia

Przepowiednia zdrady

Rozalia i Andrzej Czerwińscy z Pyzówki cudem uniknęli śmierci w czasie niemieckiej okupacji. O tym, że mogą mieć kłopoty, przestrzegła ich miejscowa wróżka.

Jadwiga Myrda, z domu Czerwińska, urodziła się w lutym 1937 r. w Pyzówce. Kiedy wybuchła II wojna, była małym dzieckiem, a mimo to zapamiętała dramatyczne sceny, jakie rozegrały się wtedy w jej rodzinnym domu. Niestety, dziś z powodu złego stanu zdrowia sama nie może już opowiedzieć o tamtych zdarzeniach. Jej wspomnienia zachowała córka Jadwiga Czaja, która pamięta również opowieści wojenne swojej babci. - Mamie utkwiło w pamięci, że jak rozpoczęła się wojna, to nad Pyzówką z ogromnym hukiem przelatywały niemieckie samoloty. Ludzie przeczuwali, że dzieje się coś groźnego, więc zwołali dzieci i zamknęli je w piwnicy. Wśród nich była też mama, która miała wtedy 2 lata - rozpoczyna opowieść Jadwiga Czaja z Pyzówki. - Podobno wszystkie dzieci płakały w tej ciemnej piwnicy.

Bił babcię po twarzy

Prawdziwe chwile grozy Czerwińscy przeżyli na początku 1943 r., kiedy jedna z mieszkanek Pyzówki doniosła okupantom, że w domu rodziców Jadwigi Myrdy - Andrzeja i Rozalii Czerwińskich ukrywa się oficer wojska polskiego. - Niemcy przyjechali do moich dziadków w nocy. Nie czekali, aż ktoś otworzy drzwi. Rozbili szybę na ganku, aby dostać się do środka. Zastali oficera, który się tam ukrywał - opowiada Jadwiga Czaja. - Mama miała wtedy niecałe 6 lat. Wspominała, że jeden z Niemców na jej oczach bił babcię po twarzy i krzyczał: „mów prawdę”! Chciał, aby babcia przyznała się, kim jest człowiek, którego z dziadkiem ukrywali. Rozalia Czerwińska nie powiedziała prawdy. Tłumaczyła się, że mężczyzna jest handlarzem z Krakowa. Oficerowie ukrywali się również u jej siostry w Morawczynie i u brata w Pyzówce. Niemcy kazali Rozalii, żeby zaprowadziła ich do brata, który mieszkał niedaleko. - Kiedy szli do niego, też bili babcię. Później całe nogi miała sine. Oficerowi udało się uciec sprzed domu jej brata. Schronił się w Obrocznej, a potem z Morawczyny przewieziono go do plebanii w Klikuszowej, gdzie leczył odmrożenie stóp, ponieważ uciekał boso. Dopiero po wojnie dziadkowie dowiedzieli się, że nie przeżył - trafił do więzienia Montelupich w Krakowie i tam został rozstrzelany, kiedy próbował uciec - mówi Jadwiga Czaja.

Śmierć za złą wróżbę

Z wydarzeniami z 1943 roku przeplata się historia wróżki, która mieszkała w Pyzówce i przepowiedziała Rozalii Czerwińskiej, że może mieć kłopoty. Przed wizytą Niemców oficer zostawił u Czerwińskich skórzane buty, które po jakimś czasie zginęły. - Prawdopodobnie ktoś je ukradł. Babcia czuła się niezręcznie, że oficer wróci, a butów nie będzie, więc poszła do wróżki prosić o pomoc we wskazaniu złodzieja - opowiada Jadwiga Czaja. - Dowiedziała się, że buty już się nie znajdą. Wróżka jeszcze raz wyłożyła karty i powiedziała: „strzeż się, bo będziesz miała policję w domu i kłopoty”. Babcia pani Jadwigi wspominała, że wróżka 3 razy przepowiedziała Niemcom, że Hitler przegra wojnę. Z tego powodu została aresztowana i rozstrzelana w lesie w Ludźmierzu. - Babcia mówiła, że do tej wróżki przyjeżdżali też ludzie z sąsiednich wsi. Nawet ktoś przybił do smreka tabliczkę z napisem: „do wróżki”, bo wszyscy ciągle pytali, gdzie mieszka, i mylili dom wróżki z innym domem, który też był pod lasem - opowiada.

Podwójny cud ocalenia

Podczas nocnego najścia u Czerwińskich Niemcy przeszukali strych. - W sąsieku przechowywane było mięso niemal z całej świni. Nie wolno było w domu prowadzić uboju. Babcia mówiła, że to był cud, że Niemcy chodzili obok sąsieku, ale żadnemu nie przyszło do głowy, aby do niego zajrzeć - wspomina Jadwiga Czaja. Dodaje, że kolejny „cud” zdarzył się, kiedy przesłuchiwali babcię przy stole, na którym leżała mała poduszka, a pod nią ukryty był pistolet. Żaden z żołnierzy nie sprawdził, co jest pod poduszką. - Gdyby odkryli broń, prawdopodobnie rozstrzelaliby całą rodzinę. Po wojnie babcia w Ludźmierzu zamówiła mszę dziękczynną za cudowne ocalenie. Po ucieczce oficera z Pyzówki okupanci jeszcze kilka razy przyjeżdżali do Czerwińskich. Mąż Rozalii, Andrzej, trafił do zakopiańskiego Palace. - Wraz z rodziną zgodził się przyjąć kenkartę, aby przeżyć i ocalić rodzinę przed obozem. Ale nie oznaczało to, że dziadkowie byli bezwzględnie posłuszni Niemcom - zapewnia Jadwiga Czaja. Jej dziadek był łącznikiem partyzantów. To do jego domu przychodzili się posilić, a on odprowadzał ich często w stronę Starych Wierchów. Jadwiga Czaja wspomina, że dziadkowie wiedzieli, kto doniósł na nich w 1943 r. Nigdy jednak nie wydali tej osoby - ani partyzantom, którzy chcieli zabić zdrajczynię, ani też władzy ludowej, która przesłuchiwała dziadka po wojnie. - Ta kobieta przyszła do dziadków po jakimś czasie i prosiła o wybaczenie - mówi Jadwiga Czaja. - W latach 80. ub. wieku dziadek spotkał też jednego z donosicieli z Sieniawy. Jeszcze wtedy przepraszał dziadka za wszystkie przykrości wojenne.

Monika Para

Tygodnik Podhalański 13-14/2013

Fot.: z archiwum Jadwigi Czaji

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Uśka 2021-12-26 23:52:31

@POP(pełn.obow.polaka) a jak, wystarczyło "wyspowiadać się księdziu" kościół był blisko, niestety. Mojego dziadka ostrzegł organista i już więcej nie przekroczył progu kościoła. Przed Bogiem spowiadał się w domu, bez pośredników.

POP(pełn.obow.polaka) 2021-12-26 10:24:58

We wojne mieli ułatwione kablowanie, nie musieli jeździć do Brukseli.

Galerie

Ostry zakręt w Hyrnym

Wieczór autorski Angeliki Chrapkiewicz-Gądek

Dyplomowa wystawę w Szkole Kenara

Szkoła Kenara po wielkim remoncie

Tatromaniacy pod Giewontem

Jubileuszowa Gala Szpitala na Ciągłówce

Na Kamieńcu w Zakopanem stanie dom wielofunkcyjny

Małopolska Wspiera Talenty

Zakopane, święconka w parafii Świętego Krzyża

Święcenie pokarmów z Majerankami przy rabczańskim, starym kościółku

Stanisław Kulon w Salonie Marcowym

Konwencja wyborcza Maciej Tokarz i Nowy Targ zasługuje na więcej

Marka Tatrzańska 2023 w Teatrze Witkacego

Jubileuszowa Wiosna Jazzowa Zakopane 2024

Świat, w którym nie widać nic czyli Barbara Sowińska w przedszkolu

Luna czyli spektakl bez słów dla najmłodszych widzów

Konwencja wyborcza Grzegorza Watychy i komitetu Nasze Miasto

Przyszłość Powiatu Nowotarskiego przedstawia

Biały Miś - jeden i tylko jeden, prawdziwy

Podhalańczycy pod Giewontem

Kto krzyż odgadnie, ten nie upadnie

Przedszkolaki na stoku

Karnawał na Śniegu czyli Mali Śwarni na natach

Ach co to był za bal

Grupa exMaanam w Nosalowym Dworze

Pnioki, Krzoki, Ptoki

Obrazy Natalii Kuropki w "Kmicicu"

Kolędowanie Martyny Kasprzyckiej i Macieja Czemplika

Hanna Zbyryt u Ojców Jezuitów na Górce

Mateusz Ziółko dla Centrum Pomocy Dzieciom

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKALE HANDLOWO - USŁUGOWO - BIUROWE o powierzchniach ok. 58 i 55 m2, oraz PIWNICA 23 m2. Możliwość połączenia lokali. Zakopane centrum, ul. Kościuszki - 691 124 272.
USŁUGI | budowlane
REMONTY I WYKOŃCZENIA. 660 079 941.
SPRZEDAŻ | budowlane
DESKI ŚWIERKOWE, dł. 5 m, gr. 53 mm. DRZEWO OPAŁOWE BUK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
ADAPTACJA PODDASZY, OCIEPLENIA WEŁNĄ MINERALNĄ, SUFITY PODWIESZANE, ZABUDOWY GK, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
ŁAZIENKI KUCHNIE PLYTKI INSTALACJE MONTAZ MEBLI ARMATURY. 602839607
Tel.: 602839607
PRACA | dam
Centralny Ośrodek Sportu w Zakopanem zatrudni Kasjera. 725300144 https://bip.cos.pl/1509/zakopane praca.zakopane@cos.pl
Tel.: 725300144
USŁUGI | budowlane
WYKONCZENIA I REMONTY. 602839607
Tel.: 602839607
SPRZEDAŻ | budowlane
ŁAZIENKI KUCHNIE PLYTKI INSTALACJE MONTAZ MEBLI ARMATURY. 602839607
Tel.: 602839607
USŁUGI | budowlane
TYNKI I WYLEWKI MASZYNOWE tanio i solidnie, zacieranie mechaniczne, technika silosowa. Realizujemy małe i duże obiekty 18 26 550 39, 503 532 680.
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, SPRZĄTANIE. 796 358 958.
SPRZEDAŻ | zwierzęta
SZCZENIAKI SHIH TZU. 730 519 594.
PRACA | dam
Przyjmę Cieślę - budowa w Kluszkowcach Stawka do uzgodnienia Proszę dzwonić - 788 624 940. 788 624 940 aleksandra@tatrastyle.pl
Tel.: 788
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL NA PIZZERIĘ W ZAKOPANEM. 502 658 638
SPRZEDAŻ | różne
SPRZEDAM SIANO W BALACH. 502 658 638
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA PLAC POD MAGAZYN. 502 658 638
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA HALE NA WARSZTAT SAMOCHODOWY, LAKIERNIĘ, PRALNIE, HURTOWNIĘ, MAGAZYN. 502 658 638
USŁUGI | budowlane
USŁUGI REMONTOWO-BUDOWLANE, ŁAZIENKI, ZABUDOWY, ADAPTACJA PODDASZY, REMONTY, DOCIEPLENIA BUDYNKÓW, FASADY. 693 206 403.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI REMONTOWO-BUDOWLANE, DOMY OD PODSTAW, POKRYCIA DACHOWE, SZALUNKI STROPOWE. 693 206 403.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI MINIKOPARKĄ 2.5 TONY - 722 307 227.
SPRZEDAŻ | budowlane
Sprzedam KANTÓWKĘ, KROKWIE, DESKI, GONTY i OPAŁ - 788 344 233.
PRACA | dam
PENSJONAT "Willa Park" W CENTRUM ZAKOPANEGO ZATRUDNI OSOBĘ DO SPRZĄTANIA I RZYGOTOWYWANIA ŚNIADAŃ. 509 578 689.
PRACA | dam
Kucharz al'a carte- Restauracja Górska w Białce Tatrzańskiej Do uzupełnienia zespołu poszukujemy osoby na stanowisko: KUCHARZ. Oferta pracy dla kucharza z doświadczeniem zawodowym. Praca na stałe, bardzo dobre warunki pracy. Więcej informacji pod nr. 518 259 536 www.restauracjagorska.pl rest.gorska@gmail.com
Tel.: 518 259 536
E-mail: rest.gorska@gmail.com
WWW: www.restauracjagorska.pl
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Działka pow. 41ar do zabudowy położona w Lipnicy Wielkiej pod Babią Górą. 603071487, 609325040.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Las z drzewostanem pow. 41ar w Lipnicy Wielkiej 603071487, 609325040.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
APARTAMENT Za Strugiem, Zakopane - 607 506 428.
USŁUGI | inne
PROFESJONALNA WYCINKA DRZEW, GAŁĘZI Z PODNOŚNIKA I Z UŻYCIEM LINY. 889 105 476
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
NAUKA
NATIVE SPEAKER - JĘZYK ANGIELSKI - nauka face to face lub online, PRZYGOTOWANIE DO MATURY - Zakopane, okolice - 605 069 173
USŁUGI | budowlane
TYNKI MASZYNOWE. 604 857 880.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.