2021-12-29 09:00:26

Reklama

Pożegnanie

Zmarła jedna z bohaterek książki "Twardy jak skała, silna jak halny"

Odeszła Antonina Palenica, jedna z bohaterek książki "Twardy jak skała, silna jak halny" autorstwa Bartłomieja Jureckiego.

Tak zmarłą żegna Bartłomiej Jurecki:

"Odeszła... Ktoś tam po drugiej stronie bardzo chciał mieć tą silniejszą od halnego góralkę koło siebie. Jeszcze niedawno widzieliśmy się w Kościelisku na premierze książki „Twardy jak skała, silna jak halny”. Była taka uśmiechnięta a potem na scenie opowiadała i wspominała stare czasy. Dziś ksiądz w kościele żegnał ją i opowiadał jak była dumna, że trafiła do mojej książki. Pani Antonino! To był dla mnie zaszczyt i nigdy Pani nie zapomnę. Dziękuję i do zobaczenia!"

Przypominamy tekst autorstwa Marka Kalinowskiego, który znalazł się w książce:

Antonina Palenica

Najwcześniejsze wspomnienie z dzieciństwa: do izby wpada sąsiadka i mówi: „Jaśka odprowadzili i zabili na młace”.

Antonina Palenica ukradkiem, zza zasłony spogląda na wznoszącą się za oknem dość stromo łąkę. Na polu pasą się dwie łaciate „żywicielki” i właśnie przed nimi się gospodyni ukrywa.

– Jak mnie zobaczą, to zaraz będą chciały, żebym je do domu zabrała. – Gaździna uśmiecha się dobrotliwie.

Z dawnej gazdówki właściwie te dwie krówki zostały i kawał pola. Dziś już to nie te czasy, żeby się człowiek musiał trzymać krówskiego ogona. Kiedyś było inaczej. W stajni najmniej 6-7 sztuk bydła stało i koń. Po stromych brzyzkach się ziemniaki sadziło i rządki własnymi rękami obrabiało. Dziś nikt już z bliskich Antoniny z rolnictwa nie żyje. Nie z wygodnictwa. Po prostu, nie dało się wyżyć z gazdówki, to trzeba było poszukać roboty w mieście. Praca na roli to już bardziej takie hobby. Traktor jest, to i polowe roboty mniej czasu zajmują.

A kiedyś było zupełnie inaczej. Ziemia twarda, skalista, nieurodzajna – była jedynym gwarantem przetrwania. Bardzo ciężko się żyło, szczególnie jeśli ktoś, jak pani Antonina, przyszedł na świat w 1940 roku, na samym początku okupacji. Choć to niewiarygodne, wojenne obrazy są pierwszymi wspomnieniami z najwcześniejszego dzieciństwa.

– W 1943 roku miałam trzy lata. Niemcy strzelali ludzi po Bystrem. Zabili sąsiada. Siedmioro dzieci po nim zostało, jedno miało ledwie pięć miesięcy. Myśmy z siostrą w pościeli leżały, gdy do izby przyleciała sąsiadka. „Jaśka odprowadzili i zabili na młace”, powiedziała…

Zaraz po wojnie też lekko nie było, a mimo to Antonina ten czas dobrze wspomina. Myśli zaraz błądzą po korytarzach podstawówki w Bystrem. Szkołę Antonina uwielbiała, choć po nauki chodziła pod – wcale nie przysłowiową – górkę. Drogi nie było, a śniegi to wówczas bywały „na chłopa”. Do tego mrozy siarczyste. Czasami z powodu złych warunków szkołę zamykano – wtedy mała Antosia prawie płakała ze złości. Nawet jak dziewczynka chora była, to jej w domu nikt zatrzymać nie był w stanie. W czasie siedmioletniej edukacji opuściła zaledwie dwa szkolne dni.

– Ja byłam uparta do szkoły, ale kiedyś po Wielkiej Niedzieli strasznie zachorowałam. Dwa dni leżałam bez ducha – usprawiedliwia się dzisiaj.

Swych świadectw przed wnukami Antonina też chować nie musi głęboko w szufladzie. Na każdej cenzurce z góry na dół tylko bardzo dobre oceny. A pochodzą z czasów, gdy „piątka” w dzienniku była notą najwyższą i za piękne oczy jej nie stawiali.

– Byłam najlepsza w klasie. Ja i jeszcze jeden kolega ze Starego Bystrego. Panie nauczycielki nas na dalszą naukę kierowały. Ja też skierowanie dostałam. Ale tata nie dał mi się uczyć. Młodsze rodzeństwo w domu było, miałam obowiązki, trzeba było dzieci bawić. Temu koledze, co był drugim prymusem, też do szkół iść nie dali. Miał już jednego brata, co się na księdza uczył i rodzice stwierdzili, że jeden wykształcony wystarczy…

Dziś większość czasu pani Antonina spędza w domu córki. Ot, dwa kroki od starego rodzinnego domu jeszcze po teściach. Ale na przeprowadzkę starsza pani się nie zdecydowała. W starej chałupie ma swoją izdebkę. Nigdzie jej tak dobrze nie będzie, i to pomimo że domostwo nieco podupadło w ostatnich latach. W 2002 roku na Podhalu się ziemia zatrzęsła. Kościół w Miętustwie popsuło i chałupa Paleniców też ucierpiała. Mur popękał i piec. Niespełna dziesięć lat później domownicy przenieśli się do nowego, pięknego lokum. A pani Antonina jakoś ze starą chałupą rozstać się nie może… Pełno tu wspomnień. Przecież ze Staszkiem całe życie tu spędzili… Gdy tylko temat schodzi na ślubnego Antoniny – oczy kobiety wilgotnieją, a wkrótce z ich kącików spływają wielkie jak perły łzy. Gospodyni je ukradkiem ociera rąbkiem fartucha, jakby się troszkę wstydziła słabości. Od śmierci Staszka minęły dwadzieścia cztery lata, a mimo to natrętne łzy płyną.

– Jak żeśmy się poznali? A wie pan, że nie pamiętam… Razem się na nogach do Zakopanego chodziło, to tak jakoś po drodze żeśmy się nawzajem wypatrzyli. – Starsza pani o dobrotliwym spojrzeniu zawiesza głos.

To były początki lat sześćdziesiątych. W 1964 roku był ślub, po którym Antonina przeprowadziła się z rodzinnego Nowego Bystrego do Cichego. Nowożeńcy zamieszkali z teściami. Antonina nigdy tej przeprowadzki nie żałowała. Teściowie byli bardzo dobrzy, a Staszek… godny syn swoich rodziców.

Za to życie człowieka nie rozpieszczało. Ciężko było, szczególnie gdy Staszek zaczął chorować. Biedował dłuższy czas, ale nie tak zwyczajnie. Chłop objawy bagatelizował, ale Antonina miała złe przeczucia. Do doktora go wyganiała, a ten posłusznie chodził. Ale doktor tylko tabletki na kaszel przepisywał i kazał w łóżku leżeć. Gdy wreszcie Staszek trafił do specjalisty – dowiedział się, że ma raka płuc.

– Byłam zaskoczona. Wszyscy mówili, że to choroba od papierosów, a mąż wcale dużo nie palił. – Antonina zamyśla się, znów ukradkiem ocierając perliste łzy.

Doktorzy namawiali Staszka na operację, ale twardy góral się pokroić nie pozwolił. Dobrze wiedział, że na jego chorobę lekarstwa nie ma. Zmarł zimą 94 roku, dokładnie 30 stycznia, w wieku zaledwie sześćdziesięciu dwóch lat. Antonina musiała nauczyć się żyć bez Staszkowej pomocy. Właściwie to się już wcześniej tego nauczyła. Jak chłopa zmogła choroba, to musiała na siebie wziąć ciężar utrzymania. W dzień w polu robiła, a nocami stawała przy krosnach i tkała góralskie kilimy dla Cepelii. Cepelia to była kiedyś poważna firma. Antonina pamięta ten ogromny gmach na Szymonach w Zakopanem i wszystkie te działy rękodzieła: drewniany, tkacki, hafciarski. Gdy jednak Staszkowi całkiem się pogorszyło, a teść zmarł, trzeba było zakończyć współpracę z Cepelią. Cała gazdówka pozostawała na głowie gaździny. Na tkanie nawet po nocach nie zostawało już czasu.

– Krosno mi jeszcze zostało, jakby kto chciał robić, to chętnie nauczę – deklaruje z uśmiechem gaździna z Cichego, próbując odgonić bolesne wspomnienia.

Wspólnie ze Staszkiem Antonina trzy córki odchowała. Wszystkie się pożeniły i jakoś sobie w życiu radzą. Teraz wnuki już dorastają. Jest ich jedenastka. I prawnuków sześcioro.

Pani Antonina znów ukradkiem zerka przez okno. Cielątko i jałówka chyba już ją dostrzegły, bo natrętnie wlepiają ślepia w okno chałupy.

– To już teraz trzeba będzie do nich zajrzeć – podsumowuje ze śmiechem, załamując ręce, Silna jak halny gospodyni.

Marek Kalinowski

Fot. Bartłomiej Jurecki

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.

Galerie

Dyplomowa wystawę w Szkole Kenara

Szkoła Kenara po wielkim remoncie

Tatromaniacy pod Giewontem

Jubileuszowa Gala Szpitala na Ciągłówce

Na Kamieńcu w Zakopanem stanie dom wielofunkcyjny

Małopolska Wspiera Talenty

Zakopane, święconka w parafii Świętego Krzyża

Święcenie pokarmów z Majerankami przy rabczańskim, starym kościółku

Stanisław Kulon w Salonie Marcowym

Konwencja wyborcza Maciej Tokarz i Nowy Targ zasługuje na więcej

Marka Tatrzańska 2023 w Teatrze Witkacego

Jubileuszowa Wiosna Jazzowa Zakopane 2024

Świat, w którym nie widać nic czyli Barbara Sowińska w przedszkolu

Luna czyli spektakl bez słów dla najmłodszych widzów

Konwencja wyborcza Grzegorza Watychy i komitetu Nasze Miasto

Przyszłość Powiatu Nowotarskiego przedstawia

Biały Miś - jeden i tylko jeden, prawdziwy

Podhalańczycy pod Giewontem

Kto krzyż odgadnie, ten nie upadnie

Przedszkolaki na stoku

Karnawał na Śniegu czyli Mali Śwarni na natach

Ach co to był za bal

Grupa exMaanam w Nosalowym Dworze

Pnioki, Krzoki, Ptoki

Obrazy Natalii Kuropki w "Kmicicu"

Kolędowanie Martyny Kasprzyckiej i Macieja Czemplika

Hanna Zbyryt u Ojców Jezuitów na Górce

Mateusz Ziółko dla Centrum Pomocy Dzieciom

Kolędowanie z "Krywaniem"

Szkolne urodziny w "Kmicicu"

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, SPRZĄTANIE. 796 358 958.
SPRZEDAŻ | zwierzęta
SZCZENIAKI SHIH TZU. 730 519 594.
PRACA | dam
Przyjmę Cieślę - budowa w Kluszkowcach Stawka do uzgodnienia Proszę dzwonić - 788 624 940. 788 624 940 aleksandra@tatrastyle.pl
Tel.: 788
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL NA PIZZERIĘ W ZAKOPANEM. 502 658 638
SPRZEDAŻ | różne
SPRZEDAM SIANO W BALACH. 502 658 638
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA PLAC POD MAGAZYN. 502 658 638
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA HALE NA WARSZTAT SAMOCHODOWY, LAKIERNIĘ, PRALNIE, HURTOWNIĘ, MAGAZYN. 502 658 638
USŁUGI | budowlane
USŁUGI REMONTOWO-BUDOWLANE, ŁAZIENKI, ZABUDOWY, ADAPTACJA PODDASZY, REMONTY, DOCIEPLENIA BUDYNKÓW, FASADY. 693 206 403.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI REMONTOWO-BUDOWLANE, DOMY OD PODSTAW, POKRYCIA DACHOWE, SZALUNKI STROPOWE. 693 206 403.
USŁUGI | budowlane
REMONTY I WYKOŃCZENIA. 660 079 941.
SPRZEDAŻ | budowlane
DESKI ŚWIERKOWE, dł. 5 m, gr. 53 mm. DRZEWO OPAŁOWE BUK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
ADAPTACJA PODDASZY, OCIEPLENIA WEŁNĄ MINERALNĄ, SUFITY PODWIESZANE, ZABUDOWY GK, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI MINIKOPARKĄ 2.5 TONY - 722 307 227.
SPRZEDAŻ | budowlane
Sprzedam KANTÓWKĘ, KROKWIE, DESKI, GONTY i OPAŁ - 788 344 233.
USŁUGI | budowlane
REMONTY I WYKOŃCZENIA WNĘTRZ KRÓTKIE TERMINY GWARANCJA NA WYKONANE ROBOTY. 602839607
Tel.: 602839607
PRACA | dam
PENSJONAT "Willa Park" W CENTRUM ZAKOPANEGO ZATRUDNI OSOBĘ DO SPRZĄTANIA I RZYGOTOWYWANIA ŚNIADAŃ. 509 578 689.
PRACA | dam
Kucharz al'a carte- Restauracja Górska w Białce Tatrzańskiej Do uzupełnienia zespołu poszukujemy osoby na stanowisko: KUCHARZ. Oferta pracy dla kucharza z doświadczeniem zawodowym. Praca na stałe, bardzo dobre warunki pracy. Więcej informacji pod nr. 518 259 536 www.restauracjagorska.pl rest.gorska@gmail.com
Tel.: 518 259 536
E-mail: rest.gorska@gmail.com
WWW: www.restauracjagorska.pl
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Zakopane - DOM na ulicy Grunwaldzkiej. 660 797 241
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Działka pow. 41ar do zabudowy położona w Lipnicy Wielkiej pod Babią Górą. 603071487, 609325040.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Las z drzewostanem pow. 41ar w Lipnicy Wielkiej 603071487, 609325040.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
APARTAMENT Za Strugiem, Zakopane - 607 506 428.
PRACA | dam
Zatrudnię TYNKARZA I POMOCNIKA przy tynkach maszynowych. 730 39 73 01.
PRACA | dam
Poszukujemy osób do pomalowania drewnianych balkonów w obiekcie turystycznym w Zakopanem. Osoby zainteresowane prosimy o kontakt pod numerem telefonu: 693 692 100. 693692100
Tel.: 693692100
KUPNO
SKUP STARYCH SPAWAREK. 536269912.
RÓŻNE
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. 536269912.
USŁUGI | inne
PROFESJONALNA WYCINKA DRZEW, GAŁĘZI Z PODNOŚNIKA I Z UŻYCIEM LINY. 889 105 476
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
POLE - 1.6 HA i 42 AR. 505 429 375.
NAUKA
NATIVE SPEAKER - JĘZYK ANGIELSKI - nauka face to face lub online, PRZYGOTOWANIE DO MATURY - Zakopane, okolice - 605 069 173
USŁUGI | budowlane
TYNKI MASZYNOWE. 604 857 880.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.