2022-07-27 10:00:00

Tajemnicza krypta w Niedzicy

Wakacje z duchami

Są miejsca, które skrywają wiele tajemnic. Świątynia św. Bartłomieja w Niedzicy właśnie jedną z nich odkryła. Czy to kolejny ślad zasztyletowanej inkaskiej księżniczki Uminy?

Podczas wymiany posadzki związanej z instalacją nowego ogrzewania kościoła pracownicy natknęli się obok ołtarza na tajemnicze sklepienie, a za nim schody i zamurowane wejście. - Panowie szybko się zorientowali, że jest to krypta - wspomina ks. proboszcz Józef Bednarczyk. W obecności archeologa Emila Zaitza z Muzeum Archeologicznego w Krakowie z krypty wyciągnięto 3 cegły. Wystarczająco dużo, by zajrzeć do środka. A tam znajdowała się bardzo dobrze zachowana trumna. Drewniana, dość dużych rozmiarów, skromna, ustawiona na kamieniach. Bez inskrypcji. Tajemnicza. Nie było to jedyne odkrycie. Pod posadzką w kaplicy Matki Bożej Bolesnej także znajdowały się kości, które najwyraźniej już wcześniej były przekopywane. Złożono je w jednym miejscu, pochowane zostaną na miejscowym cmentarzu.

Nabożna niewiasta czy może...

Kto może spoczywać w trumnie? Na to pytanie ksiądz Józef nie potrafi jednoznacznie odpowiedzieć. Według niektórych źródeł, jak wyjaśnia duchowny, może być ktoś z rodu Janelli. Np. wyjątkowo pobożna niewiasta, stąd jej pochówek pod samym ołtarzem. Inne informacje sugerują, że może to być miejsce spoczynku oddanego miejscowości proboszcza. - Niestety, nie robiliśmy żadnych badań, więc nic więcej nie możemy na ten temat powiedzieć - tłumaczy proboszcz parafii w Niedzicy. Dlaczego nikt nie zajrzał pod wieko trumny? Powodów było kilka. Po pierwsze parafia chciała jak najszybciej zakończyć rozpoczęte prace, bowiem od ich rozpoczęcia nabożeństwa odbywają się w remizie. Po drugie prace wykonywane w kościele były przeprowadzane na początku czerwca, gdy panowały dość wysokie temperatury, co wyklucza prowadzenie takich badań. Najistotniejsza jednak kwestia wiąże się z finansami. - Jeśli, ktoś w przyszłości będzie chciał się dowiedzieć, kto spoczywa w kościele, będzie to można oczywiście zrobić - mówi ks. proboszcz Józef Bednarczyk. Obecnie nad wejściem do krypty została położona płyta.

Kilkanaście pochówków

Odkryciem krypty w kościele w Niedzicy nie jest do końca zaskoczony Paweł Dziuban, były wójt gminy Łapsze Niżne, a obecnie kierownik nowotarskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. - Mogliśmy się spodziewać okrycia krypty w prezbiterium przed ołtarzem, bo takie informacje znajdują się przecież w źródłach pisanych - tłumaczy Paweł Dziuban. Krypta, jak wyjaśnia konserwator, była sklepiona w połowie XVIII w., prawdopodobnie w czasie, gdy ks. Michał Lorenc (+1769 r.) dobudował kaplicę Matki Bożej Bolesnej. To on przecież zapoczątkował przebudowę ołtarzy gotyckich na barokowe. - Nie mieliśmy nakazu odkrycia trumny, tak że do końca nie wiemy, co się w niej znajduje - mówi Paweł Dziuban. - Trumna jest dość dużych rozmiarów, więc można domniemywać, że w środku są jakieś ossuaria ze średniowiecza i z okresu gotyckiego. Według ksiąg parafialnych ta krypta może zawierać nawet kilkanaście pochówków - dodaje konserwator, który podkreśla, że obecnie czeka na przygotowanie dokumentacji archeologa Emila Zaitza i zawarte w niej informacje. Przy okazji tego odkrycia w kościele przeprowadzono także badania geofizyczne, by sprawdzić, co jeszcze kryją podziemia kościoła. - Według źródeł pisanych w kościele powinna być także druga kryta, którą ks. Michał Lorenc miał wybudować w kaplicy Matki Bożej Bolesnej. Wydaje się jednak, że tam nic nie ma. Są tylko pozostałości masy pochówków, ale dobudowana część znajduje się przecież na miejscu przykościelnych cmentarzy - wyjaśnia Paweł Dziuban.

Spekulować? Nie spekulować?

W historii Niedzicy można odnaleźć wątki inkaskie. Tu miała znaleźć schronienie księżniczka Umina. Może zatem w końcu udało się natrafić na ślad jej pochówku? - Nie chcę spekulować, jestem archeologiem. Są autorzy, którzy specjalizują się w takich publikacjach - mówi konserwator. - Być może jest to jakiś ślad, sprawa jest otwarta. Może jakieś muzeum lub Polska Akademia Nauk się tym zainteresuje i dokona już konkretnych badań. Tak jak mówię, trumna jest nietypowych rozmiarów - dość obszerna - dodaje Paweł Dziuban. Być może pochowane są w niej dwie osoby, a być może jej wnętrze kryje inną, właściwą trumnę? Bogatszą, godną inkaskiej księżniczki? Nie wiadomo. Jak zaznacza konserwator, badania archeologiczne są dość kosztowne. Gdyby jednak znalazł się sponsor, który by je sfinansował, zapewne można by się było więcej dowiedzieć.

- Jeśli w trumnie znajdzie się Umina, będziemy się z tego bardzo cieszyć - mówi ks. proboszcz Józef Bednarczyk i dodaje, że dopóki nie zostaną przeprowadzone kolejne badania, do końca takiej możliwości nie można wykluczyć. Jacek Walczak, podróżnik, autor publikacji poświęconej historii Inków, nie kryje zainteresowania odkryciem w kościele św. Bartłomieja w Niedzicy. - Historia Uminy jest wyjątkowo ciekawa. Przekazywane z ust do ust informacje mówią o tym, że księżniczka po śmierci została pochowana w krypcie na zamku w Niedzicy. Tradycyjnym zwyczajem inkaskim trumna miała być bardzo bogato wyposażona w drogocenności i złoto - opowiada. Jej pochówek mógł mieć miejsce - jak tłumaczy Walczak - pod koniec XVIII w. Czy kolejny właściciel zamku natrafił na trumnę zasztyletowanej księżniczki i stąd miał środki, by go odbudować? Gdzie mogły zostać przeniesione szczątki Uminy? To pytania, które raz po raz powracają. - Niewykluczone, że jej ciało złożone zostało na miejscowym cmentarzu. Legenda związana z Uminą mówi, że nie zazna spokoju, dopóki nie znajdziemy jej szczątków. Chociażby dlatego warto zajrzeć do trumny w kościele. Wiem, że to spore naukowe przedsięwzięcie, ale warto - uważa Jacek Walczak.

Aneta Dusik, Beata Denis-Jastrzębska

Tygodnik Podhalański 28/2014

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Tajemnicza krypta w Niedzicy

Wakacje z duchami

Są miejsca, które skrywają wiele tajemnic. Świątynia św. Bartłomieja w Niedzicy właśnie jedną z nich odkryła. Czy to kolejny ślad zasztyletowanej inkaskiej księżniczki Uminy?

Nagrodzeni zasłużeni dla Kościeliska

Tatry dla krwiodawców i nie tylko

Joanny Wnuk-Nazarowej opowieść o Henryku Mikołaju Góreckim

Jubileuszowe spotkanie krwiodawców w Witkacym

Wymiana desek z Sopotem za nami, sezon zimowy otwarty

Nocne niebo na Stacji Kultura Zakopane

Kapitan Barbara Grocholska-Kurkowiak ma ciepły dom

Podhalańskie mamuty i astronauci z Gliczarowa

Wielkie Forum Samorządowe pod Giewontem

Grecko-chrześcijańskie tropy pod Giewontem

Dom Pamięci w Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem

Tu króluje rzeźba, "Jutrzenka", sala po prawej

Na osnowie czasu, czyli pół wieku Małgorzaty Kowalczyk

Agata Kowal w "Jutrzenkowej" Galerii ARTPARK

Okno pogodowe nad Morskim Okiem

Morskie Oko w komiksie

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Z Placu Niepodległości na podhalańskie drogi

Maciej Pinkwart i Kapela Hanki Wójcik w Kombinacie

Jak górali z Tatr wygnali, żeby stworzyć TPN

Tatrzańskie Chichoty, czyli z wizytą na plenerze im. Anny Górskiej

Macierzyństwo na szkle malowane i nie tylko

Warszawa ma "Złote tarasy", a Zakopane tarasy cenniejsze od złota

Na dnie oceanu w Kolibie

Nagrody za Macierzyństwo rozdane

Punk Styku u Rząsów

Sportowcy HANDICAP Zakopane podsumowali sezon

Zobacz pozostałe galerie