2022-08-21 10:00:00

Na dnie jeziora

Nessi wciąż u nas nie mieszka

Na dnie Jeziora Czorsztyńskiego nie zalągł się żaden potwór. Sprawdziliśmy.

Gdyby jakaś namiastka Nessi miała wybrać pieniński akwen jako miejsce do życia - z pewnością zamieszkałaby pod koroną zapory. Dlaczego? Po pierwsze dlatego, że woda w tym miejscu jest najgłębsza. Dno od lustra dzieli jakieś 55 metrów mniej lub bardziej przejrzystej wody. Po wtóre potwór nie musiałby brać się za budowę odpowiedniego domu. Dokładnie pod zaporą jest już gotowa przytulna „miejscówka”, zdolna pomieścić Nessi nawet z wielopokoleniową rodziną. Mieszkanko jest przytulne, choć nieco mroczne. To jednak z punktu widzenia potwora może być tylko atutem. Lokum jest też cieplutkie, bo choć na zewnątrz mróz trzaska - w potwornym „gniazdku” jest jakieś 4 stopnie na plusie. Właściwie jedyny problem to panujący nieustannie przeciąg, a właściwie to przepływ. Jednym słowem - wartki nurt. No i sąsiedztwo dwóch dość hałaśliwych 46-megawatowych turbin elektrowni... - Jaki tam Nessi? Żaden potwór by się u nas nie zalągł. Loch Ness to może mieć potwora. W końcu istnieje od milionów lat. A nasze jezioro to przecież osesek - łapie się za głowę Arkadiusz Czarnecki, dyrektor techniczny Zespołu Elektrowni Wodnych Niedzica S.A. Dyrektor, osoba pragmatyczna, z wykształceniem inżynierskim, nie daje się łatwo sprowokować do dywagacji na temat domniemanej czorsztyńskiej mutacji Nessiego. Zapewnia przy tym, że właśnie teraz jest bodaj najlepsza pora, aby się z wszelkimi plotkami na temat potwora raz na zawsze rozprawić. W końcu i tak powierzchnia zbiornika zmniejszyła się o prawie połowę. To sprawiło, że z odmętów wyłoniły się po wielu latach prawie całe dawne Maniowy. - Ludzie spacerują po dnie suchą nogą. Z sentymentem oglądają drogę, która prowadziła środkiem miejscowości, i fundamenty domów, kościoła. Niektórzy wciąż dobrze pamiętają, gdzie co się znajdowało - przekonuje dyrektor.

Za niespotykanie niski stan wody odpowiada tegoroczna susza. Poziom jeziora opadł na tyle, że ZEW postanowił przeprowadzić przypadający raz na 9 lat przegląd ogromnych gardzieli doprowadzających wody jeziora do turbin czorsztyńskiej elektrowni. - Według kalendarza cała operacja wypadała w przyszłym roku, ale ze względu na warunki hydrologiczne postanowiliśmy prace przyspieszyć. No bo po co później specjalnie obniżać poziom wody, skoro on się już sam obniżył - zauważa rezolutnie dyrektor techniczny. Śmieje się, dementując wszelkie docierające także do ZEW teorie na temat niskiego poziomu wody. - Zapora wcale nie pękła. Nie doszło do żadnej awarii. Nie napadli nas islamiści ani talibowie - zapewnia przedstawiciel ZEW. Dodaje, że wbrew tym katastroficznym wizjom wyniki ostatnich wnikliwych badań ogromnych sztolni doprowadzających wodę do dwóch gigantycznych hydrozespołów (wprawianych w ruch siłą wody generatorów) dają powody do optymizmu. Sama zapora i wszelkie jej elementy są w perfekcyjnym stanie technicznym. Prawdę mówiąc stan elementów w ogóle się nie pogorszył w ciągu tych niemal 20 lat eksploatacji. - Przeprowadziliśmy tylko konserwację. Poza nalotem mułu nic niepokojącego nie stwierdziliśmy. Na elementach trzyma się wciąż fabryczna farba - podkreśla Arkadiusz Czarnecki. Co równie ważne, w ogromnych tunelach wijących się pod zaporą nie stwierdzono obecności żadnego wodnego potwora, choćby najmniejszego... A jeśli „prasa” ma jakieś „uzasadnione wątpliwości”, to zaraz może poszukać potwora... sama.

Od strony pomieszczeń elektrowni do apartamentów Nessiego można się dostać przez wąski, okrągły właz, zakręcany kilkunastoma gigantycznymi śrubami. Potrzeba prawdziwego strongmana, żeby uchylić stalowe drzwi choć o centymetr. Właz należy pokonać wypraktykowaną przez czołgistów metodą „nogami do przodu”. Tuż za wejściem znajduje się drabinka. Po jej pokonaniu człowiek ląduje... na samym dnie. Jakieś 55 metrów poniżej normalnego poziomu lustra jeziora. Tak „technicznie”, potencjalny dom Nessi jest gigantyczną stalową rurą o parometrowym przekroju, prowadzącą wprost do turbiny generatora. Tylko ten jeden element, stanowiący napęd każdego z dwóch hydrozespołów, waży około 80 ton. Obie turbiny przyjechały w Pieniny aż z czeskich zakładów Skody. Ogromna kolejowa platforma dowiozła wirniki do Nowego Targu. Stamtąd były transportowane na specjalnej podczołgowej lawecie. - Przed tą operacją trzeba było wykonać ekspertyzy nośności wszystkich mostów i przepustów pomiędzy Nowym Targiem a Sromowcami. Aż dziw bierze, że żaden z drogowych obiektów się nie rozleciał - wspomina dyrektor techniczny.

Każdy z wytwarzających prąd hydrozespołów niedzickiej elektrowni ma 18 metrów wysokości i waży około 400 ton. Generator produkuje prąd przemienny o napięciu 15 tysięcy woltów i osiąga moc 46 megawatów. W razie potrzeby zespół może być też użyty jako ogromna pompa zasysająca wodę z dolnego zbiornika elektrowni i wtłaczająca ją do Jeziora Czorsztyńskiego. - W praktyce nasza elektrownia może pobierać prąd, gdy ten jest najtańszy, i pompować wodę przy pomocy hydrozespołów, by później - w szczycie, gdy cena energii wzrasta - znów wykorzystać wtłoczoną do jeziora wodę do produkcji energii - tłumaczy dyrektor Czarnecki. Zaznacza jednak, że w 2003 ZEW ostatecznie zarzucił praktykę pompowania wody. Wahania taryfy na rodzimym rynku energii są zbyt małe, by pompowanie miało uzasadnienie ekonomiczne.

Im dalej od generatorów, tym średnica sztolni staje się większa. Cały czas jednak poruszamy się ogromną rurą. Z tą tylko różnicą, że ściany ze stali ustąpiły miejsca konstrukcji żelbetowej. Po kilkuset metrach sztolnie nagle kończą się ogromnymi zasuwami. Właśnie one oddzielają nas teraz od wód jeziora i sprawiają, że apartament Nessiego możemy pokonać suchą nogą. Oddzielają zresztą niezbyt dokładnie. Z zasuw z niepokojącym szumem tryskają kaskady wody, tworzące na dnie rury coś w rodzaju rwącego potoku. Nessi faktycznie pod zaporą nie mieszka. Na mule nie ma żadnych odcisków płetw ichtiozaura. Na ścianach brakuje śladów pazurów czy zębów. Nie ma też kości porwanych dziewic lub kawalerów. Poza wodą i śladami rdzy nie ma zupełnie nic.

Marek Kalinowski

Tygodnik Podhalański 4/2016

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Na dnie jeziora

Nessi wciąż u nas nie mieszka

Na dnie Jeziora Czorsztyńskiego nie zalągł się żaden potwór. Sprawdziliśmy.

Joanny Wnuk-Nazarowej opowieść o Henryku Mikołaju Góreckim

Jubileuszowe spotkanie krwiodawców w Witkacym

Wymiana desek z Sopotem za nami, sezon zimowy otwarty

Nocne niebo na Stacji Kultura Zakopane

Kapitan Barbara Grocholska-Kurkowiak ma ciepły dom

Podhalańskie mamuty i astronauci z Gliczarowa

Wielkie Forum Samorządowe pod Giewontem

Grecko-chrześcijańskie tropy pod Giewontem

Dom Pamięci w Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem

Tu króluje rzeźba, "Jutrzenka", sala po prawej

Na osnowie czasu, czyli pół wieku Małgorzaty Kowalczyk

Agata Kowal w "Jutrzenkowej" Galerii ARTPARK

Okno pogodowe nad Morskim Okiem

Morskie Oko w komiksie

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Z Placu Niepodległości na podhalańskie drogi

Maciej Pinkwart i Kapela Hanki Wójcik w Kombinacie

Jak górali z Tatr wygnali, żeby stworzyć TPN

Tatrzańskie Chichoty, czyli z wizytą na plenerze im. Anny Górskiej

Macierzyństwo na szkle malowane i nie tylko

Warszawa ma "Złote tarasy", a Zakopane tarasy cenniejsze od złota

Na dnie oceanu w Kolibie

Nagrody za Macierzyństwo rozdane

Punk Styku u Rząsów

Sportowcy HANDICAP Zakopane podsumowali sezon

Nauczyciele i sportowcy docenieni w Poroninie

XXXII Jesienny Wyścig Rowerowy w Małem Cichem

Zobacz pozostałe galerie