Turnia do skansenu

Od długiego czasu trwa batalia o uratowanie willi Turnia, stojącej przy ul. Kościuszki. Wiele lat upłynęło, zanim obiekt wpisano do rejestru zabytków. Budynek w stylu zakopiańskim powstał w 1908 r. i na przestrzeni prawie 100 lat znacząco wpisał się w historię miasta. Z tym miejscem związane są postacie twórców polskiego harcerstwa - Olgi i Andrzeja Małkowskich. Kiedyś na Turni widniał wizerunek polskiego orła, który przetrwał nawet okupację. Kilka lat temu zniknął bez śladu.

Budynek niszczeje, ale konserwator zabytków twierdzi, że przedstawia on wielką wartość historyczną, niezależnie od jego stanu technicznego. Turnia jest budynkiem nieprzerabianym od czasu jej powstania. Posiada wszelkie cechy stylu zakopiańskiego.

Dwa la temu Turnią zainteresowała się Fundacja Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w Kuklówce Radziejowickiej. - Przyjeżdżam od lat do Zakopanego i z przerażeniem obserwowałam Turnię, która z roku na rok była coraz bardziej zdewastowana - opowiada Joanna Biniszewska, prezes Fundacji. - Zaczęłam prowadzić negocjacje z jej właścicielami w sprawie przeniesienia willi do skansenu obok dworu Biniszewice, w którym znajduje się Muzeum Kresów Wschodnich i siedziba fundacji. Olga i Andrzej Małkowscy, którzy byli związani z Turnią, to rodowici Lwowiacy. Tutaj przebywał Józef Piłsudski, a my mamy wiele pamiątek z nim związanych. Przeniesienie Turni to szansa na jej uratowanie - przekonuje prezes i dodaje, że ma plany na zagospodarowanie obiektu.

Planuje w niej odtworzyć ideę teatru ludowego, stworzyć muzeum harcerstwa polskiego oraz muzeum Huculszczyzny. Byłaby też sala przeznaczona na wystawy czasowe. - Budynki w stylu zakopiańskim powstawały chociażby w Zaleszczykach. Dawna Huculszczyzna miała związki z Podhalem i Zakopanem - tłumaczy Joanna Biniszewska, która równocześnie podkreśla, że fundacja jest pod opieką Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Prezes przekonuje, że całe przedsięwzięcie będzie przeprowadzone pod nadzorem konserwatorów. - Chciałabym odtworzyć wszystkie zniszczone elementy Turni, łącznie z piecami, które pochodziły ze słynnej firmy Niedźwieckiego - zapowiada.

Joanna Biniszewska wyjaśnia, że wiele spraw jest już załatwionych, łącznie z pozytywną opinią Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ustną umową przy świadkach z właścicielami Turni. Teraz czeka tylko na decyzję Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Zaprzecza temu Leszek Szelągowski, współwłaściciel Turni. - Na razie nie ma żadnej umowy. Żona prowadzi rozmowy, ale to ja będę ostatecznie podpisywał umowę. Były już różne fundacje, które chciały kupić budynek, ale ja na razie się nie godzę - zapowiada.. Od lat istnieje projekt murowanego budynku, który powstałby na miejscu zabytkowej willi. - W podziemiach nowego budynku, który powstałby na tej działce, byłaby restauracja. Drewnianymi elementami z rozebranej Turni wyłożyłbym ściany restauracji - planuje współwłaściciel obiektu. Danuta Szelągowska twierdzi, że przeniesienie Turni jest nadal aktualne.

Obiekt znajduje się także w tzw. strefie podwyższonej ochrony wartości kulturowych i wszelkie plany dotyczące takich obiektów musi zaakceptować konserwator zabytków. - Na razie nie ma zgody konserwatora zabytków na przeniesienie Turni. Aktualnie ta sprawa jest rozpatrywana - twierdzi Andrzej Pietraszkiewicz, kierownik nowotarskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie.

jof