Reklama

2018-01-07 11:51:32

Reklama

Blog

ZAKOPANE. MIASTO KOBIET

Reklama

W plenerowej przestrzeni wystawienniczej w Parku Miejskim wciąż prezentowana jest wystawa zatytułowana „Zakopane. Miasto kobiet”. Szczególnie w kontekście ostatnich wydarzeń i trendów – odzyskiwania przez kobiety silnej tożsamości, stanowczych ruchów emancypacyjnych, sprzeciwiania się przemocy wobec kobiet i kreowania nowej, mocnej podmiotowości, wydaje się ona być wyrazistym głosem przypominającym o roli kobiet w historii i współczesności Zakopanego.

     Przypominam o tej wystawie, bo przemknęła trochę bez echa. Warto ją zobaczyć, póki jeszcze wisi (do kiedy, nie wiadomo). Do tej pory narracja o historii i tradycji miasta wydawała się być pisana z męskiego punktu widzenia. Ale dziś jest to już – na szczęście – anachroniczne i chyba niemożliwe. Oto poniżej wprowadzenie do wspomnianej wystawy.

     Liczby są nieubłagane. W 2015 roku na stu mężczyzn w Zakopanem przypadało sto piętnaście kobiet. I nie jest to przypadek. Od ostatnich dekad XIX wieku do dziś „piękna płeć” dominuje w naszej strukturze demograficznej. Zakopiańskiej przemianie – od biednej, nieznanej góralskiej wsi do modnego i popularnego centrum rekreacji, sportu, wydarzenia w polskiej kulturze – kobiety towarzyszą liczniej niż mężczyźni. Cóż z tego, że w cieniu często pozostają. Bez ich pracy, oddania, talentów, bez upartej woli i silnego charakteru połączonego z wdziękiem, bez miasta kobiet podlejsze byłoby miejsce po Giewontem. 
     Przypomnijmy. Klementyna Homolacs właścicielka dóbr zakopiańskich znacząco przyczyniła się w latach czterdziestych XIX wieku do powstania zakopiańskiej parafii. Miało to nie tylko religijne, ale też cywilizacyjne znaczenie.  Jadwiga Zamoyska stworzyła Szkołę Domowej Pracy Kobiet, do której, poza pannami z dobrych domów, przyjmowano także dziewczęta z tak zwanych niższych klas. Oczywisty – choć być może nie zamierzony – był emancypacyjny wymiar tego projektu. Fach, możliwość pracy i zarobkowania zmieniała pozycję kobiet w domu, rodzinie, społeczeństwie. Zmiana tym bardziej była prawdopodobna, że po Tatrami spotkać można było panie prawdziwie niebanalne. Niezależne, sprawcze, słynne talentem, wiedzą, przymiotami charakteru. 
     Wspaniała Helena Modrzejewska, dla której – choć nie tylko dla niej – do Zakopanego przybywał Tytus Chałubiński, Ignacy Paderewski, Stanisław Witkiewicz. Bronisława Dłuska, Maria Skłodowska-Curie, Klara Jelska – ileż uczyniły one dla leczących się w „polskim Davos”. Spotkanie z takimi osobami musiało odmieniać wyobrażenia o relacjach damsko-męskich i możliwych rolach kobiet w modernizującym się społeczeństwie. Duchowa aura miejsca, do którego przybywano by  wyzdrowieć, odrodzić się, przez chwilę choćby inaczej żyć, sprzyjała osłabieniu konwenansów, rozmiękczała stabuizowane, konserwujące bariery. Kobiety ubrały spodnie i w męskim towarzystwie chodziły w góry. Obrazoburcze były to czyny. 
     Potem przyszedł sport – narciarstwo i taternictwo – otwierając drogę, na której dziewczyny udowodniły, że chcą, mogą, potrafią. Pewnie, że czasami przychodziło za to płacić cenę najwyższą. Przy próbie kobiecego przejścia południowej ściany Zamarłej Turni giną młodziutkie siostry Marzena i Lida Skotnicówny. Ale ruchu na raz już osiągniętej emancypacyjnej drodze nikt już zatrzymać nie mógł. Narty i lina stały się dla wielu kobiet, także z góralskich rodzin, kluczem do kariery, mocniejszej pozycji, ciekawszego i pełniejszego życia. Helena Marusarzówna może być ich symbolem. 
     Wojna zniszczy szalony „pępek świata” i jego piękny gwiazdozbiór: Marusię Kasprowiczową, Zofię Stryjeńską, Ritę Sacchetto, Wandę Gentil-Tippenhauer, Helenę Roj-Kozłowską, Marię Pawlikowską-Jasnorzewską. Ich gwiezdny czas minął, bo realny socjalizm, który na pół wieku zagościł pod Giewontem był ponuro-poważny, buro-przaśny i zasadniczo wrogi barwności, indywidualności, subtelnemu wdziękowi istnienia. Mimo te wszystkie braki i niedobory, na przekór im Maria Bujakowa i Halina Micińska-Kenarowa współtworzyły i latami prowadziły znakomite artystyczne szkoły. Krystyna Słobodzińska twórczo i kompetentnie animowała miejską kulturę. Pracowały, tworzyły, działały Zofia Radwańska-Paryska, Anna Górska, Barbara Gawdzik-Brzozowska, Helena Warszawska, Ewelina Pęksowa trwałe zostawiając po sobie ślady w zakopiańskiej historii. A ileż niewymienionych tu z nazwiska znakomitych kobiet sprawiało, że sfeminizowane obszary – służba zdrowia, edukacja, obsługa ruchu turystycznego mimo ideologicznych absurdów działały. 
     Koniecznie pamięcią wracać trzeba do tamtego czasu. Do braku podstawowych dóbr, kolejek, biedy. Po to by uzmysłowić sobie, kim był zbiorowy anonimowy bohater przecież nie tylko tamtej rzeczywistości. To „One” – matki, żony, przyjaciółki, dziewczyniny i niewiasty wystawał, zdobywały, przemieniały szare na złote, podtrzymując i upiększając życie. Mimo symbolicznej i bywało fizycznej przemocy, mimo alkoholizmu, którego nie raz były ofiarami, pomimo różnych mimo. Jednoczył ten los panie, ceperki, góralki – prawdziwe przewodniczki tutejszego istnienia. „Zakopane jest opowieścią”, ale ta o mieście kobiet wciąż czeka na napisanie. Wszystkim jest nam potrzebna. Bez tego nie pojmiemy kim jesteśmy i w jakim miejscu biegnie nasza egzystencja.

 „Zakopane. Miasto kobiet”. Scenariusz i opracowanie: Fundacja „Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości”. Opracowanie graficzne: Stanisław Berbeka. Wystawa zrealizowana na zamówienie i sfinansowana ze środków Urzędu Miasta Zakopanego. Park Miejski od strony ulicy Grunwaldzkiej. 

Zostań Patronem Tygodnika Podhalańskiego.

Komentarze Facebook
Dodaj komentarz
Wysłanie komentarza oznacza akceptację regulaminu komentowania na łamach 24tp.pl
koniczyna 2018-01-08 11:34:37
"Szczególnie w kontekście ostatnich wydarzeń i trendów ? odzyskiwania przez kobiety silnej tożsamości, stanowczych ruchów emancypacyjnych, sprzeciwiania się przemocy wobec kobiet i kreowania nowej, mocnej podmiotowości..."
a konkretnie - o co siem rozchodzi, jakie "ostatnie wydarzenia i trendy"?
czyżbym coś przeoczyła?
czy taka np Fibi lub Uorcyk, nie mówiąc już o mnie, nie mają silnej tożsamości i podmiotowości?
Ja np. w żaden sposób nie uważam, by panie demonstrujące pod lewackimi (tęczowymi, mojomacicowymi itp) hasłami były reprezentatywną dla Polek grupą. Bo chyba tylko o takie "wydarzenia i trendy" może chodzić.
Janowski 2018-01-08 10:19:21
Te rtyndy to feminizm , zwrócenie na kobiecość uwagi kolczykiem w d.... ? Chciałeś powiedzieć lewackość zakolczykowana tu i ówdzie ? wytatuowana doszczętnie ? Kolego Krupa nie podobają mi się twoje tryndowate wypociny i tyle ..
Góral z Trójmiasta 2018-01-07 23:27:27
Czyli jest szansa poznać jakąś samotną Zakopiankę z widokiem na Tatry :)
niepełnosprawny umysłowo 2018-01-07 13:10:34
Jak to leciało z ust .Nowośmiesznej emancypantki i feministki? : "Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet." A durny i bezmyślny tłum jak echo za nią powtarzał: "Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet."

Reklama
  • BIZNES
    POSIADAM LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY 110 m2 w Nowym Targu, ul. Krzywa - NAWIĄŻĘ WSPÓŁPRACĘ. 608 806 408
  • PRACA | dam
    ZLECĘ REMONT DUŻEGO DACHU Z WYMIANĄ POKRYCIA. 608 806 408
  • PRACA | dam
    ZLECĘ WYKONANIE POKRYCIA BLACHĄ TRZECH DOMÓW w ZAKOPANEM. 608 806 408
  • PRACA | dam
    NAWIĄŻĘ WSPÓŁPRACĘ Z BRYGADĄ BUDOWLANĄ - WYKOŃCZENIE TRZECH DOMÓW w ZAKOPANEM. 608 806 408
  • PRACA | dam
    ZATRUDNIĘ DO PRAC REMONTOWO-PORZĄDKOWYCH PRZY PENSJONACIE. 608 806 408
  • NIERUCHOMOŚCI | wynajem
    DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY 110m2 W CENTRUM NOWEGO TARGU, UL. KRZYWA. 608 806 408
  • NIERUCHOMOŚCI | wynajem
    ZAKOPANE - KOŚCIELISKO DO WYNAJĘCIA MIESZKANIA 35-38m2. 608 806 408
  • NIERUCHOMOŚCI | wynajem
    Do wynajęcia MIESZKANIE 2-pokojowe, blok, Zakopane ul. Orkana - NA DŁUŻEJ - 731 959 074.
  • USŁUGI | budowlane
    TYNKI I WYLEWKI MASZYNOWE tanio i solidnie, zacieranie mechaniczne, technika silosowa. Realizujemy małe i duże obiekty 18 26 550 39, 503 532 680.
  • PRACA | dam
    Zatrudnię pracownika budowlanego ZBROJARZ DEKARZ. 601 508736.
  • PRACA | dam
    Przyjmę CIEŚLI DACHOWYCH, DEKARZY, POMOCNIKA DEKARZA. 608729122.
  • PRACA | dam
    Przyjmę MURARZY. Praca Polska, Niemcy. 608729122.
  • USŁUGI | inne
    WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
  • PRACA | dam
    Piekarnia w Zakopanem zatrudni EKSPEDIENTKĘ. Bardzo dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
  • USŁUGI | budowlane
    BRUKARSTWO, ODWODNIENIA - tanio, solidnie. 512 345 109.
  • KUPNO
    OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
  • PRACA | dam
    POTRZEBNA OPIEKA NAD SENIORKĄ 93 lata. W dobrej kondycji fizycznej, chodząca. Ze względu na otępienie wymaga towarzystwa i nadzoru. Oferujemy zamieszkanie okresowo (co 6-8 tygodni) w Zakopanem i w Zielonce pod Warszawą. Warunki pracy i płacy do uzgodnienia. Zgłoszenia na adres mailowy: opieka@intermedix.pl lub telefonicznie: Elżbieta, 692-306-329 (tylko wieczorem po 18:30).
  • PRACA | dam
    Zatrudnimy POKOJOWĄ do sprzątania apartamentów w Białce Tatrzańskiej. Oferujemy stabilne zatrudnienie i atrakcyjne wynagrodzenie. Osoby zainteresowane prosimy o kontakt pod numerem +48 504428461.
  • SPRZEDAŻ | zwierzęta
    SZCZENIAKI SHIH TZU. 730 519 594.
  • USŁUGI | budowlane
    FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
  • USŁUGI | budowlane
    KAMIENIARSTWO. 882080371.
  • USŁUGI | budowlane
    USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
  • PRACA | dam
    NIEMCY: murarz, cieśla, malarz, ocieplenia, elekryk, spawacz, operator koparki, dźwigowy. Umowy na warunkach Niemieckich 0048 601 218 955
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    DZIAŁKA BUDOWLANA 8 arów - Gołkowice k/N. Sącza. 531 402 576.
  • SPRZEDAŻ | różne
    WYPRZEDAŻ INSTRUMENTÓW MUZYCZNYCH. 531 402 576.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    PORONIN MAJERCZYKÓWKA - DZIAŁKA 4000 m - w połowie budowlana, dojazd bezpośredni z drogi, uzbrojona - 607 506 428.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    DZIAŁKA NIEBUDOWLANA, Zakopane, ul. Broniewskiego, 1900 m, dojazd prosto z ulicy, widok na Tatry - 607 506 428.
  • NAUKA
    KOREPETYCJE - MATEMATYKA I FIZYKA (od SP po studia) - ZAKOPANE, KOŚCIELISKO I PORONIN - ROBERT RÓŻAK - 600 38 47 98.
  • PRACA | dam
    Regipsy Austria 2500 Euro netto bez zakwaterowania Wiedeń szukamy parami Monterów zatrudnienie na warunkach austryjackich + kasa urlopowa. +436606388124 office@mpabau.at
    Tel.: +436606388124
    E-mail: office@mpabau.at
  • PRACA | dam
    Restauracja Siwy Dym w Rabce-Zdrój zatrudni: KUCHARZA, KUCHARZA WYDAWKOWEGO, POMOC KUCHENNĄ. Praca na stałe lub dorywczo. CV na: rabka@siwydym.pl. Informacje pod numerem 887 080 004
  • PRACA | dam
    ZATRUDNIMY W KARCZMIE oraz W BARZE MLECZNYM: KUCHARZA, POMOC KUCHENNĄ, OBSŁUGĘ BARU MLECZNEGO, KELNERKĘ. Zakopane, bez zakwaterowania - 600 035 355.
  • PRACA | dam
    Przyjmę PIEKARZA. 607 44 55 66.
  • ZDROWIE I URODA
    Gabinet terapii behawioralnej - mgr Aleksandra Kaszczyszyn, psycholog, oligofrenopedagog, terapeuta behawioralny. Terapia zaburzeń zachowania u dzieci, młodzieży i dorosłych. Profesjonalna diagnoza, indywidualny plan terapii, wsparcie rodziny. +48604466768 alexandrazielinska23@gmail.com
    Tel.: 48604466768
    E-mail: alexandrazielinska23@gmail.com
  • KUPNO
    Kupię STARY SOSRĄB Z GÓRALSKIEJ IZBY. 605 306 244
  • MOTORYZACJA | kupno
    KUPIĘ MERCEDESA SPRINTERA (roczniki 1995-2010). 531 666 333.
  • KUPNO
    Kupię STARĄ GÓRALSKĄ SZAFĘ. 605 306 244
  • MOTORYZACJA | kupno
    KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. OSOBOWE, TERENOWE. CAŁE LUB USZKODZONE. 531 666 333.
  • USŁUGI | budowlane
    MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
  • SPRZEDAŻ | różne
    DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
  • USŁUGI | budowlane
    OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
2025-09-16 16:00 Życie warte osiem stówek 2025-09-16 15:30 Tydzień z Muzeum Tatrzańskim 2025-09-16 15:00 Recydywa w kratkę 1 2025-09-16 14:00 Strażacy z Czarnej Góry najlepsi w zawodach 2025-09-16 13:00 Dwa wypadki śmiertelne w Tatrach (WIDEO) 2025-09-16 12:30 Wernisaż na 34. urodziny Galerii Sztuki BWA Jatki 2025-09-16 12:25 Studencki koszyk zakupowy - jak przygotować jadłospis na tydzień? 2025-09-16 12:00 Zakopiańscy policjanci zatrzymali pięć osób 1 2025-09-16 11:30 Zawór celkowy - zastosowanie w przemyśle 2025-09-16 11:15 Niepełnosprawni w drodze nad Morskie Oko (WIDEO) 2025-09-16 10:48 Pożar auta na dwupasmówce 2 2025-09-16 10:30 Czarci krąg na Magurze Witowskiej 1 2025-09-16 10:00 Zoniówka zamknięta, ale sprzęt został 7 2025-09-16 09:00 Dziś w Tatrach i na Podhalu opady deszczu 2025-09-16 08:00 Zakopiański Charytatywny Maraton Badmintona już po raz dziesiąty 2025-09-15 20:59 Rezerwat nam rośnie 2 2025-09-15 20:30 Do sprzedania antyk - KREDENS ORZECHOWY 2025-09-15 20:00 Piękna czerwona jarzębina w Tatrach 2025-09-15 19:00 Za nami wielki finał cyklu Pucharu Szlaku Solnego MTB 2025-09-15 18:30 Maraton kajakowy szlakiem św. Jana Pawła II 2 2025-09-15 18:00 2. Jesienny Festiwal Literacki w Nowym Targu rozpoczyna się konkursowo 2025-09-15 17:15 Kolejny śmiertelny wypadek w Tatrach 2025-09-15 16:59 Taras z sześcioma granatami - remont zakończony wizytą saperów 3 2025-09-15 16:30 Człowiek a Podhale. Wernisaż wystawy 2025-09-15 15:59 Ostrzeżenie przed burzami 2025-09-15 15:00 Kraków Airport zostanie zamknięty?! 2025-09-15 13:59 Otwarcie Ośrodka Pomocy Społecznej. Nie spotkałam osoby, której się nie podoba(WIDEO) 2 2025-09-15 13:20 Dzień Sybiraka. 86. rocznica sowieckiej napaści na Polskę 10 2025-09-15 12:59 Plac zabaw w Parku Mickiewicza zamknięty. Remont potrwa do końca 2025 roku 2025-09-15 12:00 Bunce, oscypki, miody - Dożynki Miętusiańskie (ZDJĘCIA) 2025-09-15 11:02 Za nami chłodny, ale piękny poranek. W poniedziałek znowu deszcz (WIDEO) 2 2025-09-15 10:00 Nie żyje Janusz Kapłon 2025-09-15 10:00 Małopolska Noc Naukowców 2025 - jedyna taka noc w roku! 2025-09-15 09:35 Do sprzedania STÓŁ BILARDOWY 2025-09-15 09:30 Utrudnienia drogowe w Jaworkach 1 2025-09-15 09:01 2500 zł mandatu za przejażdżkę na hulajnodze elektrycznej 1 2025-09-15 08:00 Tyle w Zakopanem płacimy za uliczne kosze 5 2025-09-14 21:00 Targi Budowlane w Czarnym Dunajcu 2025-09-14 20:33 Mimo deszczu humory i apetyt dopisywały. Festiwal Smaku na Równi Krupowej (ZDJĘCIA) 1 2025-09-14 20:00 Istnienie Poszczególne w szponach sztucznej inteligencji 2025-09-14 19:00 Zapomniana budowa supermarketu w Rabce ruszyła na nowo 2025-09-14 18:00 Janda z Witkacym w Witkacym 6 2025-09-14 16:59 Krzyk, którego nikt nie usłyszał- eksperci o kryzysach psychicznych dzieci i młodzieży 2025-09-14 16:00 Flisacy pienińscy na rowerach dotarli na Jasną Górę 1 2025-09-14 15:30 Gdzie łączą się światy. Mamy dla Was książkę 2025-09-14 15:00 Kopieńcowa rodzina 2025-09-14 14:30 Warsztaty kolędnicze 4 2025-09-14 14:19 Ulewa w Tatrach, ulewa w Zakopanem (WIDEO) 2025-09-14 14:00 Mała opłata, wielki problem 10 2025-09-14 13:32 Wieczór u Karola z Atmy
NAJPOPULARNIEJSZE ARTYKUŁY
NAJCZĘŚCIEJ KOMENTOWANE
OSTATNIE KOMENTARZE
2025-09-16 15:38 1. Sprostowanie na WP w sprawie drona, zatrzymano Ukraińca a nie dwóch Białorusinów. Najwyższy czas inwigilowoć środowisko "bratanków" i Gruzinów. 2025-09-16 15:28 2. Szkoda, że w środku nie rosną palce diabła. Ale byłby widok. Palce diabła widziałem raz na Magurze więc nie jest to niemożliwe. 2025-09-16 15:28 3. poniedziałek 15 września "Nowy ambulans został oficjalnie poświęcony przez abp. Marka Jędraszewskiego. Pojazd już od kilku miesięcy służy mieszkańcom i turystom, ale dopiero teraz symbolicznie włączono go do floty zakopiańskiego ratownictwa. -Dzięki tej karetce dotarcie do pacjenta będzie łatwiejsze niż dotąd. Do tej pory często musieliśmy wspomagać się quadem, teraz wjedziemy całym ambulansem. To ogromny komfort i dla ratowników, i dla chorych - mówi Paweł Mickowski, koordynator ratownictwa medycznego." 2025-09-16 15:25 4. aha! to, dlatego że dał sprawę do zaopiniowania radnym, TO SIĘ ZGODZIŁ i ha ha i ha ha 2025-09-16 14:46 5. Do PoPisowy naganiacz ,akurat Burmistrz się zgodził tylko żeby nie było jakiejś haji to dał pismo do zaopiniowania radnym i akurat radni nie wyrazili zgody na uruchomienie sortowni.Imformacja od Pana S. który chce wynająć sortownie. A tak na marginesie Burmistrzowie mają dużo terenu obok swoich pensjonatów to niech wynajmią teren na sortownie i śmietnisko a nie Olczę i Cyrhle tym dziadostwem zalewać. 2025-09-16 13:14 6. przecież to IZERA prosto fabryki, którą morawiecki wybudował i ha ha i ha ha 2025-09-16 13:09 7. piszesz o tej ostatniej i drastycznej podwyżce za śmieci z 23 zł na 24 zł? :) nadal oglądaj tv. russpublika czy filmiki na TikToku, YouTube i głęboko w nie wierz a będziesz jeszcze mądrzejszy 2025-09-16 12:54 8. "dobrze ze burmistrz sie nie daje" Jasna sprawa. Lepiej dawać się cwaniaczkom od fantazyjnych grilów na wynajem, organizować bezpłatne sylwestry a mieszkańcom podnosić stawki za śmieci. A na śmieciach niech zarabia kolejny "zaufany najemca" jak na światełkach z bangladeszu w miejskim parku. W końcu za marne 20 tysięcy miesięcznie na nic więcej nas nie stać. 15 blokad na dziesiątki tysięcy turystów to wszystko na co nas stać. I broń boże organizować kontrole lewego wynajmu bo kolega się obrazi. A jak skontrolować przewodniczącego komisji ekonomiki? Przecież to herezja. Za to się idzie do piekła. 2025-09-16 12:52 9. VW DAS AUTO GERMAN QUALITE 2025-09-16 11:49 10. I znowu plone fajerwerki na Sylwestra.
WARUNKI W GÓRACH
POGODA W WYBRANYCH MIASTACH REGIONU
Reklama