Reklama

2018-01-07 11:51:32

Blog

ZAKOPANE. MIASTO KOBIET

Reklama

W plenerowej przestrzeni wystawienniczej w Parku Miejskim wciąż prezentowana jest wystawa zatytułowana „Zakopane. Miasto kobiet”. Szczególnie w kontekście ostatnich wydarzeń i trendów – odzyskiwania przez kobiety silnej tożsamości, stanowczych ruchów emancypacyjnych, sprzeciwiania się przemocy wobec kobiet i kreowania nowej, mocnej podmiotowości, wydaje się ona być wyrazistym głosem przypominającym o roli kobiet w historii i współczesności Zakopanego.

     Przypominam o tej wystawie, bo przemknęła trochę bez echa. Warto ją zobaczyć, póki jeszcze wisi (do kiedy, nie wiadomo). Do tej pory narracja o historii i tradycji miasta wydawała się być pisana z męskiego punktu widzenia. Ale dziś jest to już – na szczęście – anachroniczne i chyba niemożliwe. Oto poniżej wprowadzenie do wspomnianej wystawy.

     Liczby są nieubłagane. W 2015 roku na stu mężczyzn w Zakopanem przypadało sto piętnaście kobiet. I nie jest to przypadek. Od ostatnich dekad XIX wieku do dziś „piękna płeć” dominuje w naszej strukturze demograficznej. Zakopiańskiej przemianie – od biednej, nieznanej góralskiej wsi do modnego i popularnego centrum rekreacji, sportu, wydarzenia w polskiej kulturze – kobiety towarzyszą liczniej niż mężczyźni. Cóż z tego, że w cieniu często pozostają. Bez ich pracy, oddania, talentów, bez upartej woli i silnego charakteru połączonego z wdziękiem, bez miasta kobiet podlejsze byłoby miejsce po Giewontem. 
     Przypomnijmy. Klementyna Homolacs właścicielka dóbr zakopiańskich znacząco przyczyniła się w latach czterdziestych XIX wieku do powstania zakopiańskiej parafii. Miało to nie tylko religijne, ale też cywilizacyjne znaczenie.  Jadwiga Zamoyska stworzyła Szkołę Domowej Pracy Kobiet, do której, poza pannami z dobrych domów, przyjmowano także dziewczęta z tak zwanych niższych klas. Oczywisty – choć być może nie zamierzony – był emancypacyjny wymiar tego projektu. Fach, możliwość pracy i zarobkowania zmieniała pozycję kobiet w domu, rodzinie, społeczeństwie. Zmiana tym bardziej była prawdopodobna, że po Tatrami spotkać można było panie prawdziwie niebanalne. Niezależne, sprawcze, słynne talentem, wiedzą, przymiotami charakteru. 
     Wspaniała Helena Modrzejewska, dla której – choć nie tylko dla niej – do Zakopanego przybywał Tytus Chałubiński, Ignacy Paderewski, Stanisław Witkiewicz. Bronisława Dłuska, Maria Skłodowska-Curie, Klara Jelska – ileż uczyniły one dla leczących się w „polskim Davos”. Spotkanie z takimi osobami musiało odmieniać wyobrażenia o relacjach damsko-męskich i możliwych rolach kobiet w modernizującym się społeczeństwie. Duchowa aura miejsca, do którego przybywano by  wyzdrowieć, odrodzić się, przez chwilę choćby inaczej żyć, sprzyjała osłabieniu konwenansów, rozmiękczała stabuizowane, konserwujące bariery. Kobiety ubrały spodnie i w męskim towarzystwie chodziły w góry. Obrazoburcze były to czyny. 
     Potem przyszedł sport – narciarstwo i taternictwo – otwierając drogę, na której dziewczyny udowodniły, że chcą, mogą, potrafią. Pewnie, że czasami przychodziło za to płacić cenę najwyższą. Przy próbie kobiecego przejścia południowej ściany Zamarłej Turni giną młodziutkie siostry Marzena i Lida Skotnicówny. Ale ruchu na raz już osiągniętej emancypacyjnej drodze nikt już zatrzymać nie mógł. Narty i lina stały się dla wielu kobiet, także z góralskich rodzin, kluczem do kariery, mocniejszej pozycji, ciekawszego i pełniejszego życia. Helena Marusarzówna może być ich symbolem. 
     Wojna zniszczy szalony „pępek świata” i jego piękny gwiazdozbiór: Marusię Kasprowiczową, Zofię Stryjeńską, Ritę Sacchetto, Wandę Gentil-Tippenhauer, Helenę Roj-Kozłowską, Marię Pawlikowską-Jasnorzewską. Ich gwiezdny czas minął, bo realny socjalizm, który na pół wieku zagościł pod Giewontem był ponuro-poważny, buro-przaśny i zasadniczo wrogi barwności, indywidualności, subtelnemu wdziękowi istnienia. Mimo te wszystkie braki i niedobory, na przekór im Maria Bujakowa i Halina Micińska-Kenarowa współtworzyły i latami prowadziły znakomite artystyczne szkoły. Krystyna Słobodzińska twórczo i kompetentnie animowała miejską kulturę. Pracowały, tworzyły, działały Zofia Radwańska-Paryska, Anna Górska, Barbara Gawdzik-Brzozowska, Helena Warszawska, Ewelina Pęksowa trwałe zostawiając po sobie ślady w zakopiańskiej historii. A ileż niewymienionych tu z nazwiska znakomitych kobiet sprawiało, że sfeminizowane obszary – służba zdrowia, edukacja, obsługa ruchu turystycznego mimo ideologicznych absurdów działały. 
     Koniecznie pamięcią wracać trzeba do tamtego czasu. Do braku podstawowych dóbr, kolejek, biedy. Po to by uzmysłowić sobie, kim był zbiorowy anonimowy bohater przecież nie tylko tamtej rzeczywistości. To „One” – matki, żony, przyjaciółki, dziewczyniny i niewiasty wystawał, zdobywały, przemieniały szare na złote, podtrzymując i upiększając życie. Mimo symbolicznej i bywało fizycznej przemocy, mimo alkoholizmu, którego nie raz były ofiarami, pomimo różnych mimo. Jednoczył ten los panie, ceperki, góralki – prawdziwe przewodniczki tutejszego istnienia. „Zakopane jest opowieścią”, ale ta o mieście kobiet wciąż czeka na napisanie. Wszystkim jest nam potrzebna. Bez tego nie pojmiemy kim jesteśmy i w jakim miejscu biegnie nasza egzystencja.

 „Zakopane. Miasto kobiet”. Scenariusz i opracowanie: Fundacja „Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości”. Opracowanie graficzne: Stanisław Berbeka. Wystawa zrealizowana na zamówienie i sfinansowana ze środków Urzędu Miasta Zakopanego. Park Miejski od strony ulicy Grunwaldzkiej. 

Zostań Patronem Tygodnika Podhalańskiego.

Komentarze Facebook
Dodaj komentarz
Wysłanie komentarza oznacza akceptację regulaminu komentowania na łamach 24tp.pl
koniczyna 2018-01-08 11:34:37
"Szczególnie w kontekście ostatnich wydarzeń i trendów ? odzyskiwania przez kobiety silnej tożsamości, stanowczych ruchów emancypacyjnych, sprzeciwiania się przemocy wobec kobiet i kreowania nowej, mocnej podmiotowości..."
a konkretnie - o co siem rozchodzi, jakie "ostatnie wydarzenia i trendy"?
czyżbym coś przeoczyła?
czy taka np Fibi lub Uorcyk, nie mówiąc już o mnie, nie mają silnej tożsamości i podmiotowości?
Ja np. w żaden sposób nie uważam, by panie demonstrujące pod lewackimi (tęczowymi, mojomacicowymi itp) hasłami były reprezentatywną dla Polek grupą. Bo chyba tylko o takie "wydarzenia i trendy" może chodzić.
Janowski 2018-01-08 10:19:21
Te rtyndy to feminizm , zwrócenie na kobiecość uwagi kolczykiem w d.... ? Chciałeś powiedzieć lewackość zakolczykowana tu i ówdzie ? wytatuowana doszczętnie ? Kolego Krupa nie podobają mi się twoje tryndowate wypociny i tyle ..
Góral z Trójmiasta 2018-01-07 23:27:27
Czyli jest szansa poznać jakąś samotną Zakopiankę z widokiem na Tatry :)
niepełnosprawny umysłowo 2018-01-07 13:10:34
Jak to leciało z ust .Nowośmiesznej emancypantki i feministki? : "Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet." A durny i bezmyślny tłum jak echo za nią powtarzał: "Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet."

Reklama
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    DZIAŁKI W SZAFLARACH przy zakopiance 6198/2 i 6200/7 o łącznej pow. 823 m2. Kwota 70.000 zł. DZIAŁKI W SZAFLARACH przylegające do siebie o nr. 6251, 6252/1 i 6252/2 i 6264 o łącznej pow. 71 arów. Kwota 320.000 zł. 517 625 354.
  • PRACA | dam
    Przyjmę MURARZY, DEKARZY I POMOCNIKÓW BUDOWLANYCH. Praca Polska, Niemcy. 608729122.
  • PRACA | dam
    Cukiernia Samanta zatrudni SPRZEDAWCĘ/BARISTĘ. Oferujemy elastyczny czas pracy, wynagrodzenie od 4800 zł. brutto oraz szkolenia. Miejsce pracy: Kasprusie 34, Witkiewicza 2 (Zakopane) i Szeligówka (Kościelisko). Kontakt: 604 243 723, 606 884 223 (9.00-18.00).
  • NIERUCHOMOŚCI | wynajem
    SZUKAM MIESZKANIA LUB POKOJU (TYLKO PARTER) NA WYNAJEM DŁUGOTERMINOWY. TEL. 506 13 14 63.
  • MOTORYZACJA | sprzedaż
    SKUTER SNIEŻNY POLARIS. 515 503 494.
  • NIERUCHOMOŚCI | wynajem
    Do wynajęcia MIESZKANIE, I piętro, Waksmund. 515 503 494.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    DOMEK LETNISKOWY W GORCACH. 515 503 494.
  • NIERUCHOMOŚCI | wynajem
    MIESZKANIE 39 m, IV p., Polana Szaflarska Nowy Targ. Częściowo umeblowane. Studenci mile widziani. 889 228 159.
  • PRACA | dam
    PRODUCENT ŻYWNOSCI w Zakopanem zatrudni PRZEDSTAWICIELA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
  • USŁUGI | budowlane
    FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
  • USŁUGI | budowlane
    KAMIENIARSTWO. 882080371.
  • PRACA | dam
    WIZY USA, WYJAZDY, ZIELONA KARTA. 501 809 644
  • USŁUGI | budowlane
    USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
  • PRACA | dam
    NIEMCY: murarz, cieśla, malarz, ocieplenia, elekryk, spawacz, operator koparki, dźwigowy. Umowy na warunkach Niemieckich 0048 601 218 955
  • NIERUCHOMOŚCI | kupno
    Kupię DOM do 100.000 zł. 500 221 028.
  • PRACA | dam
    Restauracja Górska - Białka Tatrzańska zatrudni kucharza z doświadczeniem zawodowym, oferujemy stabilne zatrudnienie na pełen etat, bardzo dobre warunki pracy i atrakcyjne wynagrodzenie. CV prosimy przesyłać na adres:. rest.gorska@gmail.com www.restauracjagorska.pl
    E-mail: rest.gorska@gmail.com
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    DOM I LAS - SPYTKOWICE. 732 810 638.
  • SPRZEDAŻ | zwierzęta
    Polecam szczeniaki Jack Russell Terrier zarejestrowane w ZKwP i FCI z hodowli FREEDOM VIEW FCI. Pieski są odrobaczone dwa razy, zaszczepione i chipowane, zapraszam do kontaktu. 501540540 kingabatkiewicz84@gmail.com
    Tel.: 501540540
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    DZIAŁKA BUDOWLANA 8 arów - Gołkowice k/N. Sącza. 531 402 576.
  • SPRZEDAŻ | różne
    WYPRZEDAŻ INSTRUMENTÓW MUZYCZNYCH. 531 402 576.
  • PRACA | dam
    Hotel "Foluszowy Potok" Zakopane, ul. Zamoyskiego 42 zatrudni do restauracji hotelowej: KELNERA/-KĘ. Zapewniamy stabilną, całoroczną pracę w restauracji hotelowej. Kontakt wyłącznie telefoniczny: 660 41 00 46
  • BIZNES
    Wydzierżawię działkę w Ludźmierzu przy trasie Nowy Targ-Czarny Dunajec lub przyjmę reklamę. 608 729 122.
  • ZDROWIE I URODA
    BAŃKI LEKARSKIE. Przeziębienia, bóle, migreny, oskrzela, reumatyzm. Ratułów 348 B. Tel. 601-34-36-63 www.holistyczneprzywracaniezdrowia.pl
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    PORONIN MAJERCZYKÓWKA - DZIAŁKA 4000 m - w połowie budowlana, dojazd bezpośredni z drogi, uzbrojona - 607 506 428.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    DZIAŁKA NIEBUDOWLANA, Zakopane, ul. Broniewskiego, 1900 m, dojazd prosto z ulicy, widok na Tatry - 607 506 428.
  • NAUKA
    KOREPETYCJE - MATEMATYKA I FIZYKA (od SP po studia) - ZAKOPANE, KOŚCIELISKO I PORONIN - ROBERT RÓŻAK - 600 38 47 98.
  • PRACA | dam
    Przyjmę DO OPIEKI NAD STARSZĄ OSOBĄ. 602 534 193.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Sprzedam DOM, centrum Zakopanego - 602 633 931.
  • SPRZEDAŻ | różne
    OPAŁ BUK. 660 079 941.
  • USŁUGI | budowlane
    REMONTY I WYKOŃCZENIA. 660 079 941.
  • PRACA | dam
    Regipsy Austria 2500 Euro netto bez zakwaterowania Wiedeń szukamy parami Monterów zatrudnienie na warunkach austryjackich + kasa urlopowa. +436606388124 office@mpabau.at
    Tel.: +436606388124
    E-mail: office@mpabau.at
  • PRACA | dam
    Restauracja Siwy Dym w Rabce-Zdrój zatrudni: KUCHARZA, KUCHARZA WYDAWKOWEGO, POMOC KUCHENNĄ. Praca na stałe lub dorywczo. CV na: rabka@siwydym.pl. Informacje pod numerem 887 080 004
  • PRACA | dam
    ZATRUDNIMY W KARCZMIE oraz W BARZE MLECZNYM: KUCHARZA, POMOC KUCHENNĄ, OBSŁUGĘ BARU MLECZNEGO, KELNERKĘ. Zakopane, bez zakwaterowania - 600 035 355.
  • PRACA | dam
    Przyjmę PIEKARZA. 607 44 55 66.
  • ZDROWIE I URODA
    Gabinet terapii behawioralnej - mgr Aleksandra Kaszczyszyn, psycholog, oligofrenopedagog, terapeuta behawioralny. Terapia zaburzeń zachowania u dzieci, młodzieży i dorosłych. Profesjonalna diagnoza, indywidualny plan terapii, wsparcie rodziny. +48604466768 alexandrazielinska23@gmail.com
    Tel.: 48604466768
    E-mail: alexandrazielinska23@gmail.com
  • USŁUGI | inne
    WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    DZIAŁKA UZBROJONA W ŁOPUSZNEJ. 506 525 884.
  • KUPNO
    Kupię STARY SOSRĄB Z GÓRALSKIEJ IZBY. 605 306 244
  • MOTORYZACJA | kupno
    KUPIĘ MERCEDESA SPRINTERA (roczniki 1995-2010). 531 666 333.
  • KUPNO
    Kupię STARĄ GÓRALSKĄ SZAFĘ. 605 306 244
  • MOTORYZACJA | kupno
    KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. OSOBOWE, TERENOWE. CAŁE LUB USZKODZONE. 531 666 333.
  • IMPREZY OKOLICZNOŚCIOWE
    OKOLICZNOŚCIOWY PRZEWÓZ OSÓB MERCEDES V-Klasa z KIEROWCĄ, BIAŁE BMW X7 z KIEROWCĄ. IMPREZY OKOLICZNOŚCIOWE, WESELA, TRANSFERY itp. Telefon: 602 290 555
  • USŁUGI | budowlane
    MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
  • SPRZEDAŻ | różne
    DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
  • USŁUGI | budowlane
    OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
2025-09-02 18:00 SKY WALK za pół ceny i obniżki w sklepach, karczmach i na termach 2025-09-02 17:30 Muzyczna podróż dookoła świata w Teatrze Witkacego 2025-09-02 17:00 Śmieci coraz droższe 2025-09-02 16:00 Instytucje kultury zapraszają uczniów zakopiańskich szkół 2025-09-02 15:58 Kulig w Zakopanem - atrakcja, którą musisz sprawdzić! 2025-09-02 15:00 Piękny poranek na Sarniej Skale. Tu kiedyś szukali skarbów (WIDEO) 2025-09-02 14:18 Spółka SEWIK informuje o przerwach w dostawie wody 2025-09-02 14:07 Jak wybrać prywatny akademik w Krakowie? Praktyczny poradnik dla studentów 2025-09-02 14:00 Rękawice z drewnianej deski 1 2025-09-02 13:01 Czy ćwiczenia mogą pomóc w leczeniu pulsującego bólu kolana? 2025-09-02 13:00 Spinkarz Andrzej Bukowski i Twórcy Podhala 10, czyli preludium Muzyki na Szczytach 1 2025-09-02 12:31 Jak przygotować się do podróży autostradą? Praktyczne wskazówki 2025-09-02 12:00 Władze Zakopanego chwalą się rekordowymi inwestycjami w oświacie 8 2025-09-02 11:00 Statystyki i rekordy sierpnia w Balicach 1 2025-09-02 10:03 Nad Giewontem wał z chmur. Wieje z południa 2 2025-09-02 09:35 Ach, co to był za ślub 2025-09-02 09:11 Plan przestrzenny dla Kościeliska z protestami 4 2025-09-02 08:00 Geniusz z Ostrowska. Niezywkła historia Stefana Banacha 3 2025-09-01 21:30 Ruszyła budowa nowoczesnego ośrodka edukacyjnego MORGI 2 2025-09-01 21:00 Kulturalna awantura u górali 1 2025-09-01 20:30 Andrzej Bargiel już Base Camp pod Everestem 2025-09-01 20:00 Uczeń przynosił nauczycielowi "przyucne" 2025-09-01 19:29 Muzeum Tatrzańskie zaprasza 2025-09-01 19:27 Rocznica niemieckiego ataku na Polskę. Uroczystości w Zakopanem 8 2025-09-01 19:00 Kierunek Café w Lipnicy Wielkiej 2025-09-01 18:30 Plan zagospodarowania Kościeliska po raz siódmy 1 2025-09-01 17:59 Sportowy quiz na najwyższym poziomie (WIDEO) 2 2025-09-01 17:30 Termopile Maczka: Bohaterowie spod Wysokiej (WIDEO) 1 2025-09-01 17:05 Nowy Targ pamięta o 86. rocznicy wybuchu II wojny światowej 2 2025-09-01 16:59 Zakopiańskie artystki w Volosko 2025-09-01 16:30 Na Krupówkach widać, że zaczął się wrzesień (WIDEO) 2 2025-09-01 16:00 Duet czarodziejów, Adam Bałdych i Daniele di Bonaventura u Wnuka (WIDEO) 2025-09-01 15:00 (Nie)szczęśliwe powroty z wakacji 8 2025-09-01 14:30 Początek września na Kasprowym Wierchu (WIDEO) 2025-09-01 14:02 Jesteśmy trofeami - mówi Sławosz Smoleń 2 2025-09-01 12:59 Czołowe zderzenie w Leśnicy. Sprawca pijany i bez prawa jazdy 1 2025-09-01 12:00 Szkolny budynek w Tylmanowej jak nowy 2025-09-01 11:00 45-lecie "Solidarności". Obchody pod Giewontem (WIDEO) 32 2025-09-01 10:16 Pierwszy dzwonek. Początek roku szkolnego 2025/2026 (WIDEO) 2025-09-01 09:30 Nocny pożar w Starem Bystrem 2025-09-01 08:59 Poniedziałkowy poranek przyniósł piękną pogodę 2025-09-01 08:34 Drzewo spadło na samochód 2025-09-01 08:00 Ostrowsko oddało hołd wybitnemu matematykowi. Odsłonięcie pomnika Stefana Banacha w 80. rocznicę jego śmierci 2 2025-08-31 21:59 Pod osłoną nocy w Zakopanem postawili dom mieszkalny 55 2025-08-31 21:17 Czołowe zderzenie w Leśnicy 2025-08-31 21:03 Najlepsi druhowie z Kiczor 2025-08-31 20:13 Poważny wypadek w Ponicach 2025-08-31 20:00 Samowola budowlana z obłędnym widokiem na Tatry 9 2025-08-31 19:00 OREADA - folk-alternatywa napędzana porywającym rytmem 2025-08-31 18:00 Sąd nad burmistrzem 1
NAJPOPULARNIEJSZE ARTYKUŁY
NAJCZĘŚCIEJ KOMENTOWANE
OSTATNIE KOMENTARZE
2025-09-02 15:37 1. Wszystko pięknie, zgrabnie spisane według dostępnych źródeł pisanych i przekazów ustnych na temat wybitnego człowieka i naukowca profesora Stefana Banacha. Jednak jest pewne "ale"... Jak to powiedział bohater filmowy, Kresowiak, Władysław Kargul: "Eee, jakby ja breszczaty był na jedno oko, to by może i uwierzył..." że Stefan Banach pochodził z Ostrowska... Pytanie zasadnicze brzmi - z jakiego powodu ostrowskie urodzenie i pochodzenie, ostrowskie korzenie Stefana Greczka (biologicznego ojca Banacha, nieuwzględnionego jako ojciec w dokumentach Stefana Banacha) przypisywane są Stefanowi Banachowi, zaś kompletnie pomijane są rodowodowe korzenie Banacha ze strony matki wybitnego matematyka - Katarzyny Banach pochodzącej z Borównej koło Lipnicy Murowanej??? Czyje ego ma "głaskać" to odwracanie PRAWDY??? Kogo chce się wymazać z życia słynnego matematyka, a kto chce ogrzać się w jego sławie??? 2025-09-02 15:00 2. Spinkarz????? Chłop się takimi rzeczami zajmuje? :-)))))))) Ale beka... 2025-09-02 14:24 3. @kinia świnia, świat piłkarski (świat pisowski) wszyscy śmieją się z takich jak ty!!! bo to jest stadion dla młodzieży szkolnej PANIAŁ




















2025-09-02 14:22 4. Jest się czym chwalić tylko że są to wszystkie inwestycje rozpoczęte przez poprzedników . Ja czekam na inwestycje obiecane przez obecnego burmistrza i jego doradców bo jak narazie to żadnej nie rozpoczął. 2025-09-02 14:21 5. Nie licytuj nie się bo jedni i drudzy jesteście siebie warci. Potraficie tylko dojić naród. Daniny na rząd i duchowieństwo, daniny na Watykan i Brukselę a teraz od "wojny" na rainęUk. Cytując Pawlaka z filmu "sami swoi", przyjdą ruskie i raz dwa zrobią z wami porządek. 2025-09-02 14:14 6. Blazenada i tak zrobią co chcą, a zresztą już wszystko wysprzedane więc o co kaman,lepiej kładami i śmieciami się zająć zasypywanymi potokami,i co cepry robia 2025-09-02 14:12 7. Za poprzednich rządów PO byłoby to niedomyślenia. Likwidacji lotów do Chicago a w zamian uruchomienie do Hanoi takie były ich pierwsze "pomysły" 2025-09-02 14:05 8. piejo kury piejo ni mają koguta 2025-09-02 13:29 9. Z tego stadionu śmieje się cały polski piłkarski świat. Na prawdę. 2025-09-02 12:48 10. Oświata od żłobka do przedszkola, a szkołach podstawowych rozwój WF. Bardzo potrzebne inicjatywy, ale w sąsiednim Nowym Targu stawiają również na szkoły średnie i Uczelnie. Można?
WARUNKI W GÓRACH
POGODA W WYBRANYCH MIASTACH REGIONU
Reklama