Blog

JA, GENIUSZ.

Taki podtytuł nosi pierwsza biografia Witolda Gombrowicza. To jeden z trzech, obok Witkacego i Schulza, wielkich reformatorów polskiej literatury XX wieku. Wszyscy trzej związani byli z Zakopanem. Zapraszam na spotkanie z autorką biografii Gombrowicza Klementyną Suchanow. Spotkanie z cyklu »CZARNE NA BIAŁYM« odbędzie się 22 stycznia 2018 roku, w poniedziałek, o godz. 18:00, w czytelni Miejskiej Biblioteki Publicznej, Zakopane, os. Łukaszówki 4a.

Liczne i stosunkowo mało znane są związki Witolda Gombrowicza z Zakopanem. Bywał tu w latach 30., a Zakopane i Tatry są scenerią jego ostatniej powieści zatytułowanej Kosmos. Książka Klementyny Suchanow Gombrowicz. Ja, geniusz to - jak pisze wydawca - "podróż pełna zagadek i znaków zapytania. Zaczyna się na długo przed 1904 rokiem i kończy śmiercią pisarza. To nie tylko podróż, w czasie której z nieopierzonego ziemiańskiego syna wyrośnie pewny swej indywidualności twórca, kreujący zupełnie nowy język filozof i w końcu zmęczony sławą człowiek, to również wędrówka przez kompleksy polskiej – i nie tylko – literatury, historii, tradycji i obyczajowości

Tom pierwszy wprowadza w zawiłości życia rodzinnego i ziemiańskiego na tle historii rodów Gombrowiczów i Kotkowskich. Mały Itek, „dziwak”, niemieszczący się w wielkopańskim comme il fault, przeobraża się w pisarza Witolda, który własne klęski i lęki przekuwa konsekwentnie w swój oręż. Wydanie Pamiętnika z okresu dojrzewania otwiera mu drzwi do warszawskiego środowiska literackiego, poznaje Schulza, Witkacego i zaczyna „prowadzić swoje gry” przy stoliku nad małą czarną. Fascynuje i odpycha, usilnie walcząc o „narzucenie” siebie. W 1938 roku wydaje Ferdydurke, ale sukces pierwszej powieści przytłumia zbliżająca się wojna. Podróż do Argentyny uchroni Witolda przed wojennym losem, który przypadnie jego bliskim, a równocześnie pozwoli się ostatecznie wyzwolić, doszlifować warsztat literacki i oddać homoerotycznym przygodom w labiryncie Buenos Aires. Gdy w 1945 roku kończy się wojna, Witold nie zamierza wracać do Polski i rozpoczyna los pisarza na emigracji.

Mieszkanie przy ulicy Venezuela 615 i kawiarnia Rex stają się sceną kolejnego aktu w życiu Witolda Gombrowicza. Pisarz, który decyduje się zostać w Ameryce Południowej, zaczyna batalię o tłumaczenie Ferdydurke. Choć kończy się ona klęską, wprowadza w jego życie jedną z najważniejszych dla niego osób, młodego Alejandra Rússovicha. Ponieważ brak środków do życia staje się coraz bardziej dotkliwy, czterdziestoparoletni Witold musi podjąć pierwszą etatową pracę – urzędnika w banku. Przełomem w życiu pisarza okaże się nawiązanie współpracy z paryską „Kulturą”, która opublikuje kolejne części Dziennika, Trans-Atlantyku i Ślub.

Gombrowicz znów zaczyna być czytany, lecz dopiero tłumaczenie jego dzieł we Francji oraz wywalczone przez Konstantego Jeleńskiego stypendium w Niemczech w 1963 roku pozwolą na powrót do Europy na pokładzie statku Frederico C. Mijają lata, zanim osiąga stabilizację i staje się starszym panem z Vence, który czeka na Nobla u boku młodej towarzyszki życia Rity Labrosse. Umiera w 1969 roku nękany przez astmę i kłopoty z sercem, nie otrzymawszy tej najważniejszej nagrody literackiej i pozostając „najbardziej znanym z nieznanych pisarzy”.

Choć trudno w to uwierzyć, Gombrowicz. Ja, geniusz to pierwsza pełna biografia pisarza. Klementyna Suchanow przez lata zbierała materiały, prowadziła rozmowy i podróżowała śladami Gombrowicza. Efektem jest monumentalne dzieło, w którym odbija się nie tylko Itek/Witold, ale także fermentująca kulturowo Europa XX wieku na tle skomplikowanych historycznych wydarzeń".

Profesor Michał Paweł Markowski napisał: „Dzięki wyczerpującej, opartej na wielu nieznanych źródłach i dokumentach biografii Suchanow wiemy w końcu, kim był Gombrowicz i jakie miał życie. Dzięki uporowi i talentowi autorki mamy nareszcie kompletną opowieść o jednym z najważniejszych pisarzy nowoczesnych. Teraz nie pozostaje nam nic innego, jak odkryć ponownie jego dzieła”.

Znany felietonista i pisarz Krzysztof Varga następująco przedstawił tę książkę: „Gombrowicz. Ja, geniusz to jest rzecz nie tylko opasła, ale zabójczo precyzyjna, każdy szczegół z życia tego w istocie geniusza, a też największego bodaj wśród pisarzy kabotyna, tu jest opisany, wszystko z chirurgiczną precyzją nakreślone, nie tylko życie i poglądy autora Ferdydurke, ale i kontekst społeczny, polityczny, obyczajowy, słowem wszelaki jest nam tu podany, cała kawalkada postaci i wielka mapa miejsc z Witoldo, jak go w Argentynie nazywali, związana”.

Klementyna Suchanow to historyczka literatury, która od lat zajmuje się badaniem życia i twórczości Witolda Gombrowicza oraz historii i literatury Ameryki Łacińskiej. Napisała i opublikowała Argentyńskie przygody Gombrowicza (2005) oraz Królową Karaibów (2013).

Klementyna Suchanow, Gombrowicz. Ja, geniusz. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017. Współwydawca: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza. Tom I - 576 str., tom II - 600 str.

Burmistrz Miasta Zakopanego, Wydawnictwo Czarne, Miejska Biblioteka Publiczna, Muzeum Tatrzańskie oraz Fundacja „Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości” zapraszają na spotkanie z cyklu »CZARNE NA BIAŁYM« z udziałem KLEMENTYNY SUCHANOW autorki książki GOMBROWICZ. JA, GENIUSZ. Rozmowę z autorką poprowadzi Maciej Krupa. Spotkanie odbędzie się 22 stycznia 2018 roku, w poniedziałek, o godz. 18:00, w czytelni Miejskiej Biblioteki Publicznej, Zakopane, os. Łukaszówki 4a. Wstęp wolny. Zapraszamy.

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

majachogori 2018-01-21 19:25:01

Klementyna Suchanow to dzielna bojowniczka, która nie boi się reżimu dyktatora Kaczyńskiego. Prawdopodobnie tajna policja cały czas ją śledzi, inwigiluje, podsłuchuje i czyta jej książki, nic nie rozumiejąc. Za rzucanie zgniłymi jajami w kolumnę samochodów prezydenta i inne uliczne antyrządowe protesty, może zostać wyrzucona z pracy, pozbawiona szans na przetrwanie. Ta władza ma długie, śliskie szpony i każe zbuntowanych. Twórczość Witolda Gombrowicza jest ciekawa, ale chyba dla prawicowej zakopiańskiej, narodowej konserwy to za trudny i odległy kosmicznie temat. Gombrowicz miał to szczęście, nie musiał mieszkać w skłóconym politycznie kraju, ciągle walczących ze sobą, agresywnych, słowiańskich plemion i żądnych władzy i, zemsty dyktatorów. Miał tę daleką południowoamerykańską perspektywę, mógł tworzyć i nie paplać się w politycznym bagnie. Ja osobiście kocham sztukę, muzykę i poezję wolności Indian Quechua, Aymara, Mapuche, nawet byłam w tej tropikalnej, skąpanej w deszczach Kubie. I uwielbiam twórczość Gabriela Marqueza, Mario Vargas Llosy i innych pisarzy z Ameryki Południowej. Wszystkim polecam podróż starymi andyjskimi drogami Inków w Peru, Boliwii i Ekwadorze. I poznawanie fascynującego świata przedinkaskich kultur i zabytków zniszczonych przez hiszpańskich konkwistadorów żądnych złota i katolickich siepaczy z Watykanu.

Blog

JA, GENIUSZ.

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Z Placu Niepodległości na podhalańskie drogi

Maciej Pinkwart i Kapela Hanki Wójcik w Kombinacie

Jak górali z Tatr wygnali, żeby stworzyć TPN

Tatrzańskie Chichoty, czyli z wizytą na plenerze im. Anny Górskiej

Macierzyństwo na szkle malowane i nie tylko

Warszawa ma "Złote tarasy", a Zakopane tarasy cenniejsze od złota

Na dnie oceanu w Kolibie

Nagrody za Macierzyństwo rozdane

Punk Styku u Rząsów

Sportowcy HANDICAP Zakopane podsumowali sezon

Nauczyciele i sportowcy docenieni w Poroninie

XXXII Jesienny Wyścig Rowerowy w Małem Cichem

Zaufaj Panu już dziś

Malarstwo Beaty Kołaciak w Jutrzence

Biesiada pod Giewontem

Adam Bałdych i Daniele di Bonaventura U Wnuka

Dawid Lubowicz Quartet U Wnuka

Kapele, instrumentaliści i śpiewacy ludowi na scenie

Góralskie żywioły na festiwalowej scenie

Festiwalowe Targi Staroci

Barbara i Agata na folkową nutę

Mistrzostwa Podhala w powożeniu

Góralski świat Zofii Stryjeńskiej w Czerwonym Dworze

Jubileusz 150-lecia przewodnictwa tatrzańskiego

Konkurs na wzorcowego oscypka 2025

XVI Europejskie Targi Produktów Regionalnych

Zobacz pozostałe galerie