Opowieści wigilijne

Ryzyko wpisane w podłazy

Prof. Stanisławowi Hodorowiczowi podłazy kojarzą się głównie z bitkami, Bartłomiej Koszarek podczas jednej z takich wizyt wpadł do pościeli rodziców panny.

- Chodziłem na podłazy przez kilka lat, ale bez zobowiązań matrymonialnych - podkreśla Bartłomiej Koszarek, dyrektor Domu Ludowego w Bukowinie Tatrzańskiej, znany regionalista. Zaraz jednak dodaje, że jednego kolegę z paczki udało się w ten sposób ożenić. - Poszliśmy na podłazy całą grupą, ale w jednym z domów Jędruś został, nie poszedł już dalej z nami i z Magdusią się potem ożenił - wyjaśnia.

Umawiali się po pasterce, brali jakąś wypitkę, podłaźniczkę zrobioną z gałązek jodły i owies. - Szliśmy przez wieś ze śpiewem na ustach. Zanim weszliśmy do domu, podłaźniczkę wtykało się za framugę, tak żeby wszyscy widzieli, że u panny byli podłaźnicy, bo to dla niej był honor - tłumaczy. - "Suło" się szczodrze owsem i składało życzenia, posiedziało się chwilę z dziewczyną, potem z jej rodzicami.

Nie za długo, bo podczas tej szczególnej nocy odwiedzali kilka "wybranek". Podłazy kończyli ok. 6-7 rano.

Jedne odwiedziny zapamiętał szczególnie. - Na podłazy chodziło się do swoich sympatii, więc były to wizyty umówione. Szliśmy "śpiewajęcy", więc już z daleka nas było słychać. Raz, gdy zbliżaliśmy się do domu, w budynku zaświeciło się kilka razy światło, co odebraliśmy jako sygnał od tej dziewczyny, że mamy wejść. Po kolei wspinaliśmy się do okienka, jeden drugiemu pomagając, i wchodziliśmy do środka. A ten, który wchodził, za każdym razem, kiedy był już w izbie - wybuchał śmiechem. Okazało się, że pod samym oknem łóżko mieli rodzice, więc każdy, kto zeskakiwał z okna, wpadał prosto do ich pościeli. A dziewczyna dała światłem znak i czekała na nas przy drzwiach wejściowych. Nie mogła zrozumieć, dlaczego wybraliśmy drogę przez okno - ze śmiechem wspomina Bartek.

Prof. Stanisław Hodorowicz, pochodzący z Bukowiny Tatrzańskiej, także miał stałą grupę kolegów, z którymi za kawalerki przez kilka lat jeździł na podłazy. Baciarka ich cieszyła. Rodzinna wioska im nie wystarczała, zapuszczali się do sąsiednich, co w tamtych czasach wiązało się ze sporą odwagą. Jeździli do Rzepisk, Brzegów. - Bitki wpisane były w ryzyko. Podłazy w sąsiedniej wsi zawsze kończyły się jakimś starciem, szczególnie gdy dziewczę było piękne, a nie daj Boże jeszcze majętne - opowiada.

Na podbój sąsiedniej wsi jechali saniami w 4-6 kawalerów, ze śpiewem na ustach i flaszką okowity w kieszeni. Najczęściej podczas takiej nocy zdążyli odwiedzić jedną wybraną dziewczynę. - Ja w tej grupie byłem najmłodszy, byłem tylko towarzyszem, nie miałem swojej wybranki - podkreśla. - Jak rodzice byli radzi podłaźnikowi, to nas gościli, na stół kładli słoninę, wódkę i wizyta kończyła się rano - podkreśla. Dodaje, że nie jeździło się do przypadkowych dziewczyn, bo taka wizyta ze strony podłaźnika to był sygnał, że ma się wobec panny poważne zamiary. - A jak ojciec był domyślny, to i podczas takiej wizyty pozwolił swoją córkę kawalerowi "wypróbować" - dodaje.

Maria Dudek z Kobylarzówki, choć na brak podłaźników nie mogła narzekać, za męża wzięła sobie cepra. Za jej czasów nie było już w wigilijną noc starć, ale jej mama wspominała, jak to chłopcy "skolami" przepędzali podłaźników z innej wsi. - Każda panna chciała, żeby podłaźnik do niej przyszedł. Przychodzili zaraz po pasterce w pojedynkę albo czasem taki, co chciał się z panną żenić, brał sobie kolegę do towarzystwa - opowiada.
Z największym sentymentem wspomina jednak nie swoich podłaźników, ale tego, który przychodził do najstarszej z jej córek - Agnieszki. - Kuba, dziś już mój zięć, jest z góralskiej rodziny i bardzo przestrzegał wszystkich dawnych rytuałów związanych z tradycyjnymi podłazami. Była gałązka jedliny wetknięta nad drzwi, sypanie owsem, piękne życzenia i śpiew - wspomina.

Zofia Kobylarczyk z Gronia ma 3 córki, wszystkie w podobnym wieku, bo urodziły się w przeciągu 5 lat, więc kiedy jeszcze nie były mężatkami, w wigilijną noc dom był pełen gości. - Przychodzili podłaźnicy nie tylko z Gronia, ale i z Białki, Zaskala, Gronkowa. Bywało, że w jednej izbie się nie mieścili, a mąż tylko chodził od jednych do drugich, z każdym pożartował, zaśpiewał. W domu było gwarno i wesoło. Żadnych bitek nie było, bo to już nie było tak, jak za moich młodych czasów. Ja pamiętam nerwowe chwile i wzrok mamy, kiedy jeden podłaźnik siedział już w izbie, a drugi z towarzyszami zajeżdżał saniami z turlikami na podwórze. Podłaźnicy moich córek byli pokojowo nastawieni, no i zamiast sań były już samochody - opowiada.

***

Podłazy - wizyty kawalerów u panien po pasterce to na Podhalu ciągle żywa tradycja. Młodzi górale w pojedynkę lub w towarzystwie swoich kolegów odwiedzają w tę szczególną noc dom dziewczyny, wobec której mają poważne zamiary. Gdy rodzice dziewczyny zaproszą kawalera do stołu i biesiadują z nim, to znak, że są mu przychylni.

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Opowieści wigilijne

Ryzyko wpisane w podłazy

Prof. Stanisławowi Hodorowiczowi podłazy kojarzą się głównie z bitkami, Bartłomiej Koszarek podczas jednej z takich wizyt wpadł do pościeli rodziców panny.

Wiosenna Szczawnica

Palace, Katownia Podhala i brama do Auschwitz

Cały świat Zofii Szwajnos

Przystań na Kamieńcu rośnie dzień po dniu

Szczęśliwa trzynastka, czyi Miś Zakopiański wybrany

Morskie Oko okiem młodych artystów

W sąsiedztwie Domu Doktora

Młodzi artyści i ich wizje kubizmu

Hasior - rekonesans w Czerwonym Dworze

Zawody Koziołka Matołka 2025

Aukcja dla Domu Doktora

Cześć i chwała żołnierzom wyklętym

Drań Witkacy na nas patrzy

Odważnej Estery Karp wyprowadzanie z zapomnienia

Tomasz Gluziński i jego twórczość w Opolance

Dzień Babci i Dziadka w SP Ciche 1

Dom Doktora powstaje po pożarze

Otwarcie 31. Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Sportach Zimowych

Świat dorożek i powozów na Podhalu

Urodzinowy Chasior u Hasiora

WOŚP na Chotarzu w Kościelisku

Śleboda Józefa Koszarka w Okszy

Premierowa "Wdowa po sołtysie"

Kolędy i pastorałki w Miejskiej Galerii Sztuki

Noworoczne kolędowanie w Czerwony Dworze

Święto gwary w Białym Dunajcu

Cudnej mimozie - wstrętna pokrzywa, czyli duch Makuszyńskiego w Opolance

Halina Rząsa - dokumentalistka pra-ekologii

"Widziałam Joannę" Mariusza Koperskiego w Gwarno

Benefis Eugeniusza Karkoszki z Lipnicy Wielkiej

Zobacz pozostałe galerie