Architekci mówią dość

- Jesteśmy bezradni, praca zakopiańskich urzędników przekłada się na konkretne straty finansowe dla nas - mówi jeden z architektów. Podkreśla, że urzędników powiatu tatrzańskiego nie obowiązują przepisy ogólnopolskie. Na wydanie pozwolenia na budowę trzeba czekać nawet rok, mimo że zgodnie z przepisami powinno być wydane w ciągu 65 dni. - W urzędzie są lepsi i gorsi, a każda kłótnia czy jakakolwiek pretensja odbija się potem na sprawie, która jest w wydziale. Dlatego żaden z architektów czy inwestorów nie składa oficjalnej skargi na urzędników, bo strzeliłby sobie w kolano - mówi architekt.

Narzekają też na kulturę osobistą urzędników i traktowanie petentów z góry. Dodzwonienie się do  niektórych urzędników w wydziale budownictwa - zdaniem naszych rozmów - graniczy z cudem. - Jeśli ktoś przyjdzie bez umówienia, to zostaje z góry na dół zjechany. Mój pracownik przekonał się o tym na własnej skórze - opowiada jeden a architektów. - Jest kilku urzędników, którzy wręcz sieją terror - dodaje. Uważa, że jeśli starostwo nie radzi sobie, to powinno przenieść wydział budownictwa i architektury do Nowego Targu.

Nowy Targ - Zakopane, niebo a ziemia

Architekci zgodnie podkreślają, że wizyta w starostwie nowotarskim i tatrzańskim to niebo a ziemia. Tam terminowość to święta rzecz, kontakt z urzędnikami jest sympatyczny. Z panią naczelnik bez problemu można porozmawiać, jest dla architektów dostępna. Urzędnicy potrafią doradzić, podsunąć nawet jakiś pomysł, gdy pojawia się problem.

Nasi rozmówcy przekonują, że wszyscy boją się inwestycji w powiecie tatrzańskim jak ognia a przez zakopiańskich urzędników nie długo zaczną padać firmy. - Nie możemy dokończyć inwestycji, a przez to inwestorzy nie wypłacają pieniędzy za naszą pracę - podkreślają.

W grudniu zeszłego roku przed świętami Bożego Narodzenia architekci spotkali się ze starostą Piotrem Bąkiem i mówili o swoich bolączkach. Starosta zobowiązał się wtedy, że początkiem roku zorganizuje spotkanie z wójtami. - Do tej pory spotkania nie zorganizował, nie zmieniła się też ani deko praca jego urzędników - słyszymy. Dlatego postanowili napisać petycję do Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP oraz do Rady Powiatu Tatrzańskiego. Pod petycją podpisało się 175 osób - głównie architektów, ale także inwestotów.

Może pomoże petycja

"W związku z dramatyczną sytuacją związaną z wszelkimi procedurami administracyjnymi prowadzonymi przez Wydział Budownictwa i Architektury Starostwa Tatrzańskiego zwracamy się z prośbą o podjęcie działań w celu zapewnienia stosownej ochrony naszego zawodu architekta. Od kilkunastu miesięcy mierzymy się z ogromnymi problemami związanymi z przeprowadzeniem procedury pozwolenia na budowę, a sytuacja, z którą mamy obecnie do czynienia jest wręcz patologiczna" - piszą.

Zarzucają przy wydawaniu pozwoleń na budowę przewlekłość i stronniczość. "Decyzje w podobnych sprawach są rozpatrywane w skrajnie różny sposób, co podważa zaufanie do architektów, ale też do organu, co już z kolei stoi w jawnej sprzeczności z podstawowymi zapisami prawa" - czytamy.

Zauważają, że opisywana przez nich sytuacja uderza "nie tylko w architektów, którzy są z reguły pełnomocnikami stron, ale uderza w poszczególnych obywateli, którzy realizują swoje podstawowe prawa". Dlatego proszą radnych o przeprowadzenie interwencji legislacyjnej oraz pomoc w rozwiązaniu ciągnącego się problemu.

Prawo w starostwie się nie przyjęło?

 Architekci przypominają art. 12. § 1 Kodeksu Postępowania Administracyjnego, zgodnie z którym "organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie".

Z kolei Ustawa Prawo Budowlane (Art. 35 ust. 6.1) mówi o karach. Organ administracji architektoniczno-budowlanej, który nie wyda decyzji w sprawie pozwolenia na budowę w terminie 65 dni od dnia złożenia wniosku, powinien zapłacić za każdy dzień zwłoki 500 zł. Wpływy z kar stanowią dochód budżetu państwa.

- Biorąc pod uwagę ok. 600 wniosków o pozwolenie na budowę na rok, niech każdy będzie 60 dni (a jest dużo więcej, czasem nawet po 10 miesięcy) "przeterminowany",  to robi się kwota 18 milionów. Pytanie, kto za to wszystko zapłaci? - pytają.

Architekci podkreślają jednocześnie, że prowadzone rejestry często nie zgadzają się z rzeczywistymi datami i nie są na bieżąco uzupełniane.

Słabe zarobki, trudni inwestorzy

- Powiat tatrzański to teren specyficzny ze względu na atrakcyjność nieruchomości położonych pod Tatrami. Do Wydziału Budownictwa w starostwie nie raz przychodzi inwestor z przedstawicielami kancelarii prawnych i urzędnik wydziału musi posiadać odpowiednie kompetencje, by przy wydawaniu decyzji administracyjnych zabezpieczyć się przed jego roszczeniami - podkreśla Edward Tybor, przewodniczący Rady Powiatu Tatrzańskiego.

- Jestem przekonany, iż praca naszych urzędników jest o wiele trudniejsza niż w innych starostwach, gdzie inwestycji w takiej skali po prostu nie ma. Po drugie starostwo - jako pracodawca - nie jest konkurencyjne, jak chodzi o proponowane pensje, w porównaniu do pracy i odpowiedzialności, jaką ponoszą urzędnicy tego wydziału - mówi.

Zauważa, że starostwo proponując angaż pracownikowi, musi zmieścić się w odpowiednich tabelach uregulowanych dla danego stanowiska urzędniczego. - To powinno się zmienić, choć starosta na ten moment nie ma zbyt wielkich możliwości w tym względzie. Pewnym rozwiązaniem jest oczekiwana przez starostwo zmiana rozporządzeń dotyczących wynagrodzeń urzędników samorządowych - wyjaśnia Edward Tybor. - Trudno o entuzjazm w pracy przy proponowanych stawkach na poziomie minimalnego wynagrodzenia dla rozpoczynającego pracę kandydata do pracy w wydziale - tłumaczy przewodniczący.

Podkreśla, że temat jest ważny i jest wola Zarządu Powiatu, by nim się zająć poważnie. Natomiast petycja, którą architekci prześlą do Rady Powiatu, winna trafić po 14 kwietnia do ustawowej Komisji Skarg, Wniosków i Petycji, gdzie odbędzie się nad nią merytoryczna dyskusja z udziałem radnych nie tylko tej komisji.

- Wszystkim nam bardzo zależy, by sytuacja zmieniła się na lepsze - uważa Edward Tybor. Twierdzi jednak, że wymaga to szczerości obydwu stron konfliktu. - Rada powiatu dotychczas nie zajmowała się tym tematem z powodu braku oficjalnej skargi na działalność Wydziału Budownictwa. Środowisko naszych architektów, jeżeli chce szybkich zmian, powinno podjąć temat z otwartą przyłbicą. Czytając petycję, która jest w tej chwili prezentowana w internecie, widać, iż czas wypowiedzi anonimowych mamy już za sobą, co pozwoli na ostudzenie emocji i poważne zajęcie się tym problemem - uważa przewodniczący.

Starostwo odpowiada

Poprosiliśmy także o komentarz władze starostwa.  Marek Możdżeń, sekretarz Powiatu Tatrzańskiego podkreśla, że petycja formalnie nie została złożona w Starostwie Powiatowym w Zakopanem. "Jeśli taka petycja wpłynie, zostanie rozpoznana - pisze sekretarz.  Podkreśla też, że w dbałości o transparentność działania Wydziału Budownictwa Starostwa Powiatowego w Zakopanem, informacje o wszystkich wnioskach o pozwolenie na budowę zamieszczane są na stronie www.powiat.tatry.pl w zakładce z ogłoszeniami Wydziału Budownictwa. Przypomina, że szczegóły dotyczące przebiegu postępowania oraz wydłużeń ustawowego terminu z przyczyn niezawinionych przez organ można wyszukać w publicznej wyszukiwarce Rejestr Wniosków, Decyzji i Zgłoszeń w sprawach budowlanych - https://wyszukiwarka.gunb.gov.pl/ .

"Pragnę wyjaśnić, że Starosta Tatrzański, wykonując swoje zadania z zakresu administracji architektoniczno-budowlanej dba o wykonywanie ich m.in. zgodnie z zasadą legalności. Stronom i ich pełnomocnikom, które uważają, że ich prawa zostały naruszone aktami administracyjnymi wydanymi w konkretnych postępowaniach, przysługują środki prawne przewidziane przepisami prawa powszechnie obowiązującego. Sprawy przydzielane pracownikom są rozpatrywane według obiektywnego kryterium kolejności wpływu i następnie według czasu pozostałego do końca ustawowego terminu. Z danych znajdujących się w systemie TurboEwid (zintegrowany system informatyczny), wynika, że w postępowaniach zakończonych decyzjami pozytywnymi 2022 r. (postępowania zainicjowane w 2022 r. i w latach wcześniejszych) średni termin liczony od dnia wpływu wniosku do dnia wydania decyzji wynosił 70,23 dnia (przy czym wydano 475 decyzji).  Czas oczekiwania na decyzję wahał się od 10 do 404 dni. Z tej liczby decyzji, czas wydania 396 wynosił do 70 dni" - pisze Marek Możdżeń.

Podkreśla, że znaczna część postępowań, których czas prowadzenia był powyżej ww. średniej została zainicjowana wnioskami, do których złożono dokumentację projektową zawierającą elementarne braki, nielicujące z zawodem architekta i są to w szczególności braki, które powodują naruszenie interesów osób trzecich w zakresie dojazdu czy prawidłowości lokalizacji projektowanych budynków.

"Wiele braków dotyczy też szeroko pojętego ładu przestrzennego, np. niezachowania określonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego współczynników zabudowy i terenu biologicznie czynnego, czy też samej formy projektowanych budynków. Jak wynika z rejestru wniosków, w 2022 roku do Starostwa Powiatowego w Zakopanem wpłynęło 613 wniosków o udzielenie pozwolenia na budowę, które były rozpatrywane średnio przez dziewięciu pracowników (poziom zatrudnienia w ciągu roku był zmienny), prowadzących w tym czasie niezakończone postępowania o pozwolenie na budowę z lat ubiegłych, jak również postępowania przekazane do ponownego rozpatrzenia, postępowania w sprawie wznowienia postępowania, postępowania w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia, uchylenia i przeniesienia pozwolenia na budowę, postępowania w sprawie udostępnienia informacji publicznej. Zauważyć należy, że poczucie dezorientacji, co do przebiegu postępowania, które towarzyszy inwestorom, niejednokrotnie wynika z tego, że udzielając projektantowi pełnomocnictwa, nie są oni rzetelnie informowani o etapie postępowania oraz o obiektywnych przyczynach wydłużenia terminu załatwienia sprawy" - czytamy dalej.

Sekretarz podkreśla, że zrozumiałe jest trudne położenie środowiska architektów, którzy przy projektowaniu muszą mierzyć się z wieloma niesprzyjającymi czynnikami, jak niejasne uregulowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, wymogi ochrony środowiska, wytyczne konserwatorskie, istniejąca już intensywna zabudowa przy jednoczesnych niewielkich gabarytach działek przeznaczonych pod zabudowę, czy też problem faktycznego i prawnego dostępu do dróg publicznych, który spełniałby wymogi obowiązujących przepisów.