2023-12-10 17:00:28

Reklama

Zakopane

Mniej znaczy więcej

Reklama

To nie jest hasło dla Zakopanego, bo tu zawsze chcemy mieć więcej, budować wyżej, szerzej i "na bogato", tak, by strumień dudków szybciej zapełniał bankowe konta, a sąsiad pękał z zazdrości.

Sala im. Borysa Wigilewa wypełniła się błyskawicznie. Kolejni wchodzący na spotkanie zajmowali już miejsca stojące. Najwyraźniej organizatorzy wernisażu zbyt uwierzyli w hasło "Mniej znaczy więcej". Nawet wąski korytarz zaczął wypełniać się coraz szczelniej.

Jacek Kłak, szef podhalańskiego oddziału SARP - Stowarzyszenia Architektów Polskich, przywitał wszystkich tak licznie przybyłych na spotkanie poświęcone zakopiańskiej architekturze modernistycznej.

Jak zaznaczył prowadzący spotkanie Piotr Mazik - modernizm wymaga dopieszczenia, bo styl ten jest w Zakopanem kapitalny, ale całkowicie został zdominowany przez styl regionalny.

W zakopiańskiej siedzibie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej na Równi Krupowej odbył się wernisaż wystawy "Mniej znaczy więcej, czyli niewidzialna architektura Zakopanego". Wystawę, która prezentowana jest w parku miejskim oraz w Willi "Koliba", zorganizował krakowski oddział SARP - Stowarzyszenia Architektów Polskich oraz Muzeum Tatrzańskie.

Nie sama architektura

"Mniej znaczy więcej" - to słowa, które powiedział doskonały architekt Ludwig Mies van der Rohe i do nich dostosował swe projekty będące dziś wyznacznikiem modernizmu. Proste, wkomponowane w otoczenie funkcjonalne bryły, które nie ingerują w przestrzeń, lecz dopełniają otaczającą je naturę.

- Ale modernizm znany był dużo wcześniej, bo to styl nie tylko w architekturze. Pojawia się w chwili ważnych przemian. Począwszy od wydarzeń takich jak schizma, gdy kościół dzieli się na dwa obrządki - wschodni i zachodni. Już możemy mówić o modernizmie - podkreślał Piotr Mazik, otwierając niecodzienną wystawę.

W trakcie wykładu prezentował liczne, choć zapomniane przykłady doskonałego modernizmu, które dziś przetrwały w Zakopanem. To obiekty w Centralnym Ośrodku Sportu, Centrum Edukacji Przyrodniczej Tatrzańskiego Parku Narodowego, willa "Palace", "Wierchy", budynek urzędu miasta, hotel "Helios", Dom Handlowy "Granit", dolna stacja kolejki na Kasprowy Wierch, stacja górna i przesiadkowa na Myślenickich Turniach czy sztandarowy przykład architektury modernistycznej - budynek IMGW na Równi Krupowej. A także budynki willowe, takie jak "Sosnów", willa Sendzimirów przy ul. Orkana czy willa Janickich na Bystrem.

- "Mniej" - to nie jest hasło dla Zakopanego. W żadnej mierze. U nas nigdy mniej nie znaczyło więcej. To miasto przeciw temu hasłu. Miasto zawsze kapitalistyczne, zawsze nastawione na zysk - dodał Piotr Mazik.

Bardziej niż sama architektura modernistyczna interesują go przyczyny jej pojawienia się pod Giewontem. Przez ostatnie dwa lata w Muzeum Tatrzańskim brał udział w projekcie badawczym "W stronę Nowego Zakopanego". Odpowiadał za publiczną rozmowę z architektami.- Bardzo się starałem, żeby zadać im pytanie o modernizm. W tym, co mówili, nie było ani miłości, ani nienawiści do tej architektury. Jesteśmy bezradni wobec tego stylu - stwierdził prowadzący spotkanie.

Medycyna, sport, polityka

W historii kultury europejskiej modernizmów można wskazać bardzo dużo. Począwszy od wspomnianej schizmy w kościele z roku 1052. - Następuje modernizacja kościelnej instytucji. Albo XVI wiek, reformacja i kontrreformacja. Gigantyczna modernizacja, która ma wpływ na architekturę. Kto był w Rzymie, wie, że to kontrrefomistyczne miasto. Te wszystkie bazyliki to modernizm w architekturze. Następnie rewolucja francuska, kolejno rewolucja przemysłowa - wyliczał Piotr Mazik.

W jego opinii ruch pojawia się i znika. "Nasz modernizm" podobnie - ma początek w połowie XIX wieku i zanika w latach 70. ubiegłego wieku. A wszystkie te modernizmy łączy fakt, że są szerokim ruchem. Wiąże się ze zmianami społecznymi, zmianami ustrojów politycznych, ruchami ogromnych mas społecznych.

- U nas to był postęp i ogólny dostęp do medycyny. Przykładowo znany dobrze budynek "Rialto". Zbudowany jako drewniany dom sanatoryjny. Został otynkowany nie ze względów estetycznych, tylko ze względów bezpieczeństwa. Sanatorium musi być dezynfekowane. Czyli higiena i bezpieczeństwo - podkreślił Piotr Mazik.

Na slajdach prezentował kolejne wiekowe, duże budynki na zboczu Gubałówki. Sanatorium nauczycielskie, szpital płucny, dawne sanatorium Odrodzenie. Ekspozycja słoneczna, duże tarasy, wielkie południowe okna - to początek modernizmu w Zakopanem.

Druga grupa budynków, mocno związanych z modernizmem, to budynki budowane dla potrzeb sportowców i ważnych wydarzeń sportowych. Dla kibiców i zawodników rywalizacja to czysty sport. Dla rządzących to polityka. Największe imprezy FIS to ekspozycja kraju na arenie międzynarodowej. Stąd w 1939 mamy w Zakopanem kolej na Kasprowy Wierch, na Gubałówkę.

Bogaci mieszkańcy też chcą budować nowocześnie. Powstają modernistyczne wille Sendzimirów na Orkana, willa Sosnów (dziś rozbudowana) na Goszczyńskiego, czy willa Janickich na Bystrem ze słonecznym, dziś zabudowanym tarasem i klatką schodową przypominającą kiosk okrętu podwodnego. Kolejny FIS - najbardziej modernistyczny rok 1962. Powstaje m.in. restauracja "Wierchy" (Krupówki), a na Równi Krupowej Polski Instytut Hydrometeorologiczny (oba autorstwa Jerzego Dajewskiego). Rośnie bar FIS przy dworcu kolejowym i bar Pod Smrekami przy drodze do Kuźnic, które zaprojektował Stanisław Tylka. Bardzo odważna siedziba Tatrzańskiego Parku Narodowego przy Rondzie Kuźnickim, liceum "Liliana" z pasowymi oknami, budynek urzędu miasta, hotel "Helios" na dolnej Równi Krupowej.

Gotyk kontra klasycyzm

Jeden z cenniejszych obiektów - hala sportowa w Ośrodku Przygotowań Olimpijskich wyrasta w Centralnym Ośrodku Sportu. Zaprojektował ją zespół pod kierunkiem profesora Andrzeja Skoczka z Politechniki Krakowskiej. Wśród projektantów był m.in. Stanisław Karpiel. Bryła z charakterystycznym siodłowym dachem do dziś zachwyca formą na tle pozostałych, przeciętnych realizacji obiektów sportowych w COS Zakopane. Dach w przekroju to rysunek odwróconej paraboli hiperbolicznej. Drugi obiekt w Polsce z takim dachem (autorstwa Arseniusza Romanowicza) postawiono w Warszawie. To Dworzec PKP Ochota. Kraj PRL prezentuje się na świecie jako kraj nowoczesny.

Prowadzący spotkanie pytał, czy wybudowane w stylu modernizmu obserwatorium meteorologiczne na Kasprowym Wierchu mogłoby mieć kształt pięknego, zdobnego Domu pod Jedlami? - Bardzo kocham styl zakopiański, nie mam nic przeciw regionalizmowi, to jednak zobaczcie państwo sami, czy Dom pod Jedlami by tam pasował? Tylko ten budynek w stylu modernizmu wpisuje się w tatrzański krajobraz doskonale. Bo styl zakopiański to swoisty, pełen zdobień gotyk. A modernizm to czysta forma nawiązująca do porządku i klasycyzmu - porównał Piotr Mazik.

Zwrócił też uwagę, że modernizm pojawia się w momencie przełomu i wyciszenia. Spokoju społecznego. Na przykład - gdy kończy się wojna. - Natomiast u nas ostatnie 25-30 lat to moment kapitalistycznego ognia. Musimy stawiać jak najwięcej, na bogato. Mam nadzieję, że teraz nastąpi moment i miejsce dla modernizmu - podsumował prowadzący.

Po wykładzie publiczność miała też okazję do zwiedzenia stacji meteorologicznej od piwnic po zewnętrzne tarasy.

Rafał Gratkowski

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Do X.Pełofila 2023-12-11 11:18:59

Jak dla Ciebie to "datek" lub "dziatek".

X.Pełofil 2023-12-11 11:03:17

Czyli "jeden dutek" jest POprawną formą, tak? Nie mąć bo dudek był zawsze tylko jak zwykle górale wszystko przekręcą. Przykład rondo kompaktowe na dole Chramcówek, oni go szybko przerobili na rondo kontaktowe.

X.Teofil 2023-12-11 08:54:50

@Yayami: obie formy są dozwolone ale pochodzenie jest od dudka. Doucz się, zanim kolejny raz walniesz omate.

Ziutek 2023-12-10 21:10:29

A ty Jajaty dowiedz sie co było na tym pieniażku że go nazwano DUDEK!

Yayami omate 2023-12-10 18:52:34

Nie "dudków" analfabeci i ignoranci! Dudek to jest ptak albo Jerzy Dudek. Dutków! Przez "t".

xxx 2023-12-10 17:56:25

Ja bardzo chętnie. Oszczędnie i pragmatycznie. Uncja złota temu kto mi załatwi taki dach. Szarakowi z plebsu.

Reklama

Galerie

Biesiada pod Giewontem

Adam Bałdych i Daniele di Bonaventura U Wnuka

Dawid Lubowicz Quartet U Wnuka

Kapele, instrumentaliści i śpiewacy ludowi na scenie

Góralskie żywioły na festiwalowej scenie

Festiwalowe Targi Staroci

Barbara i Agata na folkową nutę

Mistrzostwa Podhala w powożeniu

Góralski świat Zofii Stryjeńskiej w Czerwonym Dworze

Jubileusz 150-lecia przewodnictwa tatrzańskiego

Konkurs na wzorcowego oscypka 2025

XVI Europejskie Targi Produktów Regionalnych

Święto ulicy Zamoyskiego w Zakopanem

Fioletowo na Hali Gąsienicowej

Morskie Oko w deszczu, mgle i chmurach

Orkiestra Akademii Beethovenowskiej w Belvedere

Kultura na Bani. Koncert 2 plus 1

Nigdy o Tobie nie zapomnę

Łemkowska Watra z Orawskimi Roztokami

Ceramika Pauli Solańskiej w Kmicicu

Tatry w Galerii YAM

Orkiestra Arte Symfoniko w Czerwonym Dworze

Mike del Ferro i Kacper Smoliński Quartet U Wnuka

"Nasze Zakopane" z Nagrodą Literacką Zakopanego

Zakopiański Festiwal Literacki

Andre Bachleda Curuś u Wnuka

Przyjaciele Andrzeja Brandstattera w Nosalowym Dworze

Biały haft w Czerwonym Dworze

Festiwal Muzyka u Wnuka wystartował

Leszek Możdżer w Nosalowym Dworze

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

ANTYKI
Do sprzedania PIĘKNY ANTYK - KREDENS ORZECHOWY W OKRESU MIĘDZYWOJENNEGO. Rozmiar 200 × 160 x 67. Cena do negocjacji. Odbiór: Zakopane. Kontakt: podhale2025@onet.pl
PRACA | dam
PRODUCENT ŻYWNOŚCI w Zakopanem zatrudni PRZEDSTAWICIELA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam piękny STóŁ KONFERENCYJNO-BILARDOWY (10 osób) z krzesłami. Wymiary stołu: 280 x 150 x 82. Cena do negocjacji. Odbiór: Zakopane. Kontakt: podhale2025@onet.pl
BIZNES
POSIADAM LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY 110 m2 w Nowym Targu, ul. Krzywa - NAWIĄŻĘ WSPÓŁPRACĘ. 608 806 408
PRACA | dam
ZLECĘ REMONT DUŻEGO DACHU Z WYMIANĄ POKRYCIA. 608 806 408
PRACA | dam
ZLECĘ WYKONANIE POKRYCIA BLACHĄ TRZECH DOMÓW w ZAKOPANEM. 608 806 408
PRACA | dam
NAWIĄŻĘ WSPÓŁPRACĘ Z BRYGADĄ BUDOWLANĄ - WYKOŃCZENIE TRZECH DOMÓW w ZAKOPANEM. 608 806 408
PRACA | dam
ZATRUDNIĘ DO PRAC REMONTOWO-PORZĄDKOWYCH PRZY PENSJONACIE. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY 110m2 W CENTRUM NOWEGO TARGU, UL. KRZYWA. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
ZAKOPANE - KOŚCIELISKO DO WYNAJĘCIA MIESZKANIA 35-38m2. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia MIESZKANIE 2-pokojowe, blok, Zakopane ul. Orkana - NA DŁUŻEJ - 731 959 074.
USŁUGI | budowlane
TYNKI I WYLEWKI MASZYNOWE tanio i solidnie, zacieranie mechaniczne, technika silosowa. Realizujemy małe i duże obiekty 18 26 550 39, 503 532 680.
PRACA | dam
Zatrudnię pracownika budowlanego ZBROJARZ DEKARZ. 601 508736.
PRACA | dam
Przyjmę CIEŚLI DACHOWYCH, DEKARZY, POMOCNIKA DEKARZA. 608729122.
PRACA | dam
Przyjmę MURARZY. Praca Polska, Niemcy. 608729122.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
USŁUGI | budowlane
BRUKARSTWO, ODWODNIENIA - tanio, solidnie. 512 345 109.
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
PRACA | dam
POTRZEBNA OPIEKA NAD SENIORKĄ 93 lata. W dobrej kondycji fizycznej, chodząca. Ze względu na otępienie wymaga towarzystwa i nadzoru. Oferujemy zamieszkanie okresowo (co 6-8 tygodni) w Zakopanem i w Zielonce pod Warszawą. Warunki pracy i płacy do uzgodnienia. Zgłoszenia na adres mailowy: opieka@intermedix.pl lub telefonicznie: Elżbieta, 692-306-329 (tylko wieczorem po 18:30).
PRACA | dam
Zatrudnimy POKOJOWĄ do sprzątania apartamentów w Białce Tatrzańskiej. Oferujemy stabilne zatrudnienie i atrakcyjne wynagrodzenie. Osoby zainteresowane prosimy o kontakt pod numerem +48 504428461.
SPRZEDAŻ | zwierzęta
SZCZENIAKI SHIH TZU. 730 519 594.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
PRACA | dam
NIEMCY: murarz, cieśla, malarz, ocieplenia, elekryk, spawacz, operator koparki, dźwigowy. Umowy na warunkach Niemieckich 0048 601 218 955
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA BUDOWLANA 8 arów - Gołkowice k/N. Sącza. 531 402 576.
SPRZEDAŻ | różne
WYPRZEDAŻ INSTRUMENTÓW MUZYCZNYCH. 531 402 576.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
PORONIN MAJERCZYKÓWKA - DZIAŁKA 4000 m - w połowie budowlana, dojazd bezpośredni z drogi, uzbrojona - 607 506 428.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA NIEBUDOWLANA, Zakopane, ul. Broniewskiego, 1900 m, dojazd prosto z ulicy, widok na Tatry - 607 506 428.
NAUKA
KOREPETYCJE - MATEMATYKA I FIZYKA (od SP po studia) - ZAKOPANE, KOŚCIELISKO I PORONIN - ROBERT RÓŻAK - 600 38 47 98.
PRACA | dam
Regipsy Austria 2500 Euro netto bez zakwaterowania Wiedeń szukamy parami Monterów zatrudnienie na warunkach austryjackich + kasa urlopowa. +436606388124 office@mpabau.at
Tel.: +436606388124
E-mail: office@mpabau.at
PRACA | dam
Przyjmę PIEKARZA. 607 44 55 66.
KUPNO
Kupię STARY SOSRĄB Z GÓRALSKIEJ IZBY. 605 306 244
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ MERCEDESA SPRINTERA (roczniki 1995-2010). 531 666 333.
KUPNO
Kupię STARĄ GÓRALSKĄ SZAFĘ. 605 306 244
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. OSOBOWE, TERENOWE. CAŁE LUB USZKODZONE. 531 666 333.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.