2023-12-10 17:00:28

Reklama

Zakopane

Mniej znaczy więcej

Reklama

To nie jest hasło dla Zakopanego, bo tu zawsze chcemy mieć więcej, budować wyżej, szerzej i "na bogato", tak, by strumień dudków szybciej zapełniał bankowe konta, a sąsiad pękał z zazdrości.

Sala im. Borysa Wigilewa wypełniła się błyskawicznie. Kolejni wchodzący na spotkanie zajmowali już miejsca stojące. Najwyraźniej organizatorzy wernisażu zbyt uwierzyli w hasło "Mniej znaczy więcej". Nawet wąski korytarz zaczął wypełniać się coraz szczelniej.

Jacek Kłak, szef podhalańskiego oddziału SARP - Stowarzyszenia Architektów Polskich, przywitał wszystkich tak licznie przybyłych na spotkanie poświęcone zakopiańskiej architekturze modernistycznej.

Jak zaznaczył prowadzący spotkanie Piotr Mazik - modernizm wymaga dopieszczenia, bo styl ten jest w Zakopanem kapitalny, ale całkowicie został zdominowany przez styl regionalny.

W zakopiańskiej siedzibie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej na Równi Krupowej odbył się wernisaż wystawy "Mniej znaczy więcej, czyli niewidzialna architektura Zakopanego". Wystawę, która prezentowana jest w parku miejskim oraz w Willi "Koliba", zorganizował krakowski oddział SARP - Stowarzyszenia Architektów Polskich oraz Muzeum Tatrzańskie.

Nie sama architektura

"Mniej znaczy więcej" - to słowa, które powiedział doskonały architekt Ludwig Mies van der Rohe i do nich dostosował swe projekty będące dziś wyznacznikiem modernizmu. Proste, wkomponowane w otoczenie funkcjonalne bryły, które nie ingerują w przestrzeń, lecz dopełniają otaczającą je naturę.

- Ale modernizm znany był dużo wcześniej, bo to styl nie tylko w architekturze. Pojawia się w chwili ważnych przemian. Począwszy od wydarzeń takich jak schizma, gdy kościół dzieli się na dwa obrządki - wschodni i zachodni. Już możemy mówić o modernizmie - podkreślał Piotr Mazik, otwierając niecodzienną wystawę.

W trakcie wykładu prezentował liczne, choć zapomniane przykłady doskonałego modernizmu, które dziś przetrwały w Zakopanem. To obiekty w Centralnym Ośrodku Sportu, Centrum Edukacji Przyrodniczej Tatrzańskiego Parku Narodowego, willa "Palace", "Wierchy", budynek urzędu miasta, hotel "Helios", Dom Handlowy "Granit", dolna stacja kolejki na Kasprowy Wierch, stacja górna i przesiadkowa na Myślenickich Turniach czy sztandarowy przykład architektury modernistycznej - budynek IMGW na Równi Krupowej. A także budynki willowe, takie jak "Sosnów", willa Sendzimirów przy ul. Orkana czy willa Janickich na Bystrem.

- "Mniej" - to nie jest hasło dla Zakopanego. W żadnej mierze. U nas nigdy mniej nie znaczyło więcej. To miasto przeciw temu hasłu. Miasto zawsze kapitalistyczne, zawsze nastawione na zysk - dodał Piotr Mazik.

Bardziej niż sama architektura modernistyczna interesują go przyczyny jej pojawienia się pod Giewontem. Przez ostatnie dwa lata w Muzeum Tatrzańskim brał udział w projekcie badawczym "W stronę Nowego Zakopanego". Odpowiadał za publiczną rozmowę z architektami.- Bardzo się starałem, żeby zadać im pytanie o modernizm. W tym, co mówili, nie było ani miłości, ani nienawiści do tej architektury. Jesteśmy bezradni wobec tego stylu - stwierdził prowadzący spotkanie.

Medycyna, sport, polityka

W historii kultury europejskiej modernizmów można wskazać bardzo dużo. Począwszy od wspomnianej schizmy w kościele z roku 1052. - Następuje modernizacja kościelnej instytucji. Albo XVI wiek, reformacja i kontrreformacja. Gigantyczna modernizacja, która ma wpływ na architekturę. Kto był w Rzymie, wie, że to kontrrefomistyczne miasto. Te wszystkie bazyliki to modernizm w architekturze. Następnie rewolucja francuska, kolejno rewolucja przemysłowa - wyliczał Piotr Mazik.

W jego opinii ruch pojawia się i znika. "Nasz modernizm" podobnie - ma początek w połowie XIX wieku i zanika w latach 70. ubiegłego wieku. A wszystkie te modernizmy łączy fakt, że są szerokim ruchem. Wiąże się ze zmianami społecznymi, zmianami ustrojów politycznych, ruchami ogromnych mas społecznych.

- U nas to był postęp i ogólny dostęp do medycyny. Przykładowo znany dobrze budynek "Rialto". Zbudowany jako drewniany dom sanatoryjny. Został otynkowany nie ze względów estetycznych, tylko ze względów bezpieczeństwa. Sanatorium musi być dezynfekowane. Czyli higiena i bezpieczeństwo - podkreślił Piotr Mazik.

Na slajdach prezentował kolejne wiekowe, duże budynki na zboczu Gubałówki. Sanatorium nauczycielskie, szpital płucny, dawne sanatorium Odrodzenie. Ekspozycja słoneczna, duże tarasy, wielkie południowe okna - to początek modernizmu w Zakopanem.

Druga grupa budynków, mocno związanych z modernizmem, to budynki budowane dla potrzeb sportowców i ważnych wydarzeń sportowych. Dla kibiców i zawodników rywalizacja to czysty sport. Dla rządzących to polityka. Największe imprezy FIS to ekspozycja kraju na arenie międzynarodowej. Stąd w 1939 mamy w Zakopanem kolej na Kasprowy Wierch, na Gubałówkę.

Bogaci mieszkańcy też chcą budować nowocześnie. Powstają modernistyczne wille Sendzimirów na Orkana, willa Sosnów (dziś rozbudowana) na Goszczyńskiego, czy willa Janickich na Bystrem ze słonecznym, dziś zabudowanym tarasem i klatką schodową przypominającą kiosk okrętu podwodnego. Kolejny FIS - najbardziej modernistyczny rok 1962. Powstaje m.in. restauracja "Wierchy" (Krupówki), a na Równi Krupowej Polski Instytut Hydrometeorologiczny (oba autorstwa Jerzego Dajewskiego). Rośnie bar FIS przy dworcu kolejowym i bar Pod Smrekami przy drodze do Kuźnic, które zaprojektował Stanisław Tylka. Bardzo odważna siedziba Tatrzańskiego Parku Narodowego przy Rondzie Kuźnickim, liceum "Liliana" z pasowymi oknami, budynek urzędu miasta, hotel "Helios" na dolnej Równi Krupowej.

Gotyk kontra klasycyzm

Jeden z cenniejszych obiektów - hala sportowa w Ośrodku Przygotowań Olimpijskich wyrasta w Centralnym Ośrodku Sportu. Zaprojektował ją zespół pod kierunkiem profesora Andrzeja Skoczka z Politechniki Krakowskiej. Wśród projektantów był m.in. Stanisław Karpiel. Bryła z charakterystycznym siodłowym dachem do dziś zachwyca formą na tle pozostałych, przeciętnych realizacji obiektów sportowych w COS Zakopane. Dach w przekroju to rysunek odwróconej paraboli hiperbolicznej. Drugi obiekt w Polsce z takim dachem (autorstwa Arseniusza Romanowicza) postawiono w Warszawie. To Dworzec PKP Ochota. Kraj PRL prezentuje się na świecie jako kraj nowoczesny.

Prowadzący spotkanie pytał, czy wybudowane w stylu modernizmu obserwatorium meteorologiczne na Kasprowym Wierchu mogłoby mieć kształt pięknego, zdobnego Domu pod Jedlami? - Bardzo kocham styl zakopiański, nie mam nic przeciw regionalizmowi, to jednak zobaczcie państwo sami, czy Dom pod Jedlami by tam pasował? Tylko ten budynek w stylu modernizmu wpisuje się w tatrzański krajobraz doskonale. Bo styl zakopiański to swoisty, pełen zdobień gotyk. A modernizm to czysta forma nawiązująca do porządku i klasycyzmu - porównał Piotr Mazik.

Zwrócił też uwagę, że modernizm pojawia się w momencie przełomu i wyciszenia. Spokoju społecznego. Na przykład - gdy kończy się wojna. - Natomiast u nas ostatnie 25-30 lat to moment kapitalistycznego ognia. Musimy stawiać jak najwięcej, na bogato. Mam nadzieję, że teraz nastąpi moment i miejsce dla modernizmu - podsumował prowadzący.

Po wykładzie publiczność miała też okazję do zwiedzenia stacji meteorologicznej od piwnic po zewnętrzne tarasy.

Rafał Gratkowski

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Do X.Pełofila 2023-12-11 11:18:59

Jak dla Ciebie to "datek" lub "dziatek".

X.Pełofil 2023-12-11 11:03:17

Czyli "jeden dutek" jest POprawną formą, tak? Nie mąć bo dudek był zawsze tylko jak zwykle górale wszystko przekręcą. Przykład rondo kompaktowe na dole Chramcówek, oni go szybko przerobili na rondo kontaktowe.

X.Teofil 2023-12-11 08:54:50

@Yayami: obie formy są dozwolone ale pochodzenie jest od dudka. Doucz się, zanim kolejny raz walniesz omate.

Ziutek 2023-12-10 21:10:29

A ty Jajaty dowiedz sie co było na tym pieniażku że go nazwano DUDEK!

Yayami omate 2023-12-10 18:52:34

Nie "dudków" analfabeci i ignoranci! Dudek to jest ptak albo Jerzy Dudek. Dutków! Przez "t".

xxx 2023-12-10 17:56:25

Ja bardzo chętnie. Oszczędnie i pragmatycznie. Uncja złota temu kto mi załatwi taki dach. Szarakowi z plebsu.

Reklama

Galerie

Szkolnie i kolędowo

Zaglądamy do Czerwonego Dworu

Jedla z koncertem w Atmie

Żółty żonkil nadzieją dla hospicjum

Złote, srebrne i brązowe medale dla karateków

Wychowanie fizyczne na nartach

Kraków - Zakopane - 50 lat elektryfikacji linii kolejowej

Powiatowa Gala Stypendialna w Teatrze Witkacego

Górskie serki i pasterskie dzwonki

Fenomen szopki krakowskiej

Nagrodzeni zasłużeni dla Kościeliska

Tatry dla krwiodawców i nie tylko

Joanny Wnuk-Nazarowej opowieść o Henryku Mikołaju Góreckim

Jubileuszowe spotkanie krwiodawców w Witkacym

Wymiana desek z Sopotem za nami, sezon zimowy otwarty

Nocne niebo na Stacji Kultura Zakopane

Kapitan Barbara Grocholska-Kurkowiak ma ciepły dom

Podhalańskie mamuty i astronauci z Gliczarowa

Wielkie Forum Samorządowe pod Giewontem

Grecko-chrześcijańskie tropy pod Giewontem

Dom Pamięci w Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem

Tu króluje rzeźba, "Jutrzenka", sala po prawej

Na osnowie czasu, czyli pół wieku Małgorzaty Kowalczyk

Agata Kowal w "Jutrzenkowej" Galerii ARTPARK

Okno pogodowe nad Morskim Okiem

Morskie Oko w komiksie

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

PRACA | dam
Szukamy dziennikarza dziennikarki do publikowania treści na Pieknesny.pl Rozwijamy serwis Pieknesny.pl, poświęcony tematyce zdrowego snu, regeneracji i dobrego samopoczucia. Szukamy osoby, która potrafi pisać rzetelnie, lekko i z myślą o czytelniku. https://pieknesny.pl/ magda@pieknesny.pl
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam bez pośredników ATRAKCYJNĄ NIERUCHOMOŚĆ zabudowaną BUDYNKIEM MIESZKALNYM 135 m2, działka 19 ar, widokowa, pełne uzbrojenie. Dojazd i lokalizacja idealne. Okolice Raby Wyżnej/Skawy na Łysej Górze. 510 386 494 do godz. 18-tej.
USŁUGI | budowlane
ELEKTRYK SZUKA ZLECEŃ - 602 317 519.
PRACA | dam
Górska Grupa Inwestycyjna - Firma wynajmująca apartamenty zatrudni KONSERWATORA/PRACOWNIKA TECHNICZNEGO do obsługi apartamentów w Zakopanem i Kościelisku. Oferujemy stabilne zatrudnienie i atrakcyjne wynagrodzenie. Wymagane prawo jazdy i doświadczenie. Osoby zainteresowane prosimy o przesłanie CV na adres a.rysula@gorskagrupa.pl lub telefon 535391391.
PRACA | dam
Produkcja pączków, piekarz Pączkarnia-ZAKOPANE przyjmie do pracy dziewczynę-kobietę z Zakopanego lub okolic,do produkcji pączków. Praca na stałe, zmianowa, w godzinach od 6.oo-18.00. Informacja tylko telefonicznie. 609097999
Tel.: 609097999
SPRZEDAŻ | różne
PIERZE I PUCH Z GĘSI. 536 88 77 35.
USŁUGI | budowlane
WYKAŃCZANIE WNĘTRZ, ZABUDOWY GK, MALOWANIE. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
ADAPTACJE PODDASZY, OCIEPLANIE WEŁNĄ MINERALNĄ. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
REMONTY, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, ZABUDOWY GK, ADAPTACJA PODDASZY. 660 079 941.
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Sprzedaż NIERUCHOMOŚCI na Podhalu. Zadzwoń 792 250 793 lub skorzystaj z formularza na www.dobrasprzedaz.pl
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię MIESZKANIE w Nowym Targu. Bezpośrednio od właściciela. Może być do remontu. Pomogę załatwić formalności. Tel. 603 607 360.
PRACA | szukam
PRZERÓBKI - KOŻUCHÓW, FUTER, NA PILOTKI NOWEGO KROJU. NIEDROGO, PROFSJONALNIE. 606989935.
MOTORYZACJA | sprzedaż
Sprzedam Toyotę Rav4 , z niezawodnym silnikiem 2.0 benzyna , 151 KM, rocznik 2015. Auto z polskiego salonu. Dwa komplety opon, opony zimowe po jednym sezonie. Więcej info pod numerem telefonu. 880869664 telka.mirabelka@gmail.com
Tel.: 880869664
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
USŁUGI | budowlane
WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, REMONTY, ZABUDOWY GK, ADAPTACJA PODDASZY. 660 079 941.
SPRZEDAŻ | różne
OPAŁ BUK. 660 079 941.
PRACA | dam
Sprzątanie apartamentów, pokojowa, Zatrudnie do sprzątania apartamentów w okolicy ul. Strążyskiej w Zakopanem (wskazane auto w celu dojechania do apartamentów). Praca na stałe, 3-4 dni w tygodniu (gdy są wyjazdy w weekendy również) w godzinach 9-15.. 609097999
Tel.: 609097999
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Zakopane centrum - MAŁY POKÓJ Z BALKONEM NA DŁUŻEJ - TANIO - 502 879 648.
PRACA | dam
Poszukujemy OSÓB DO OBSŁUGI KLIENTA w biurze Szkoły Narciarskiej na Polanie Szymoszkowej w Zakopanem! Praca sezonowa: grudzień - marzec. ZAKRES OBOWIĄZKÓW. - Obsługa klientów bieżących w biurze szkoły, - Obsługa e-maila i przyjmowanie rezerwacji telefonicznych, - Sprzedaż usług szkoły narciarskiej, - Rozliczanie lekcji oraz współpraca z instruktorami. WYMAGANIA: - Komunikatywność i cierpliwość, - Dobra organizacja pracy i umiejętność samodzielnego działania, - Umiejętność obsługi komputera, - Łatwość w nawiązywaniu kontaktów, - Zdolność do pracy przy kilku zadaniach jednocześnie, - Komunikatywna znajomość języka angielskiego. OFERUJEMY: - Pracę w przyjaznej, sportowej atmosferze, - Możliwość nauki i rozwoju w branży turystyczno-narciarskiej, - Zimowy sezon pełen dobrej energii i górskiego klimatu! OSOBY ZAINTERESOWANE prosimy o przesyłanie aplikacji na e-mail: szkola@szymoszkowa.pl lub kontakt telefoniczny: 734 011 011. CZEKAMY WŁAŚNIE NA CIEBIE!
MOTORYZACJA | sprzedaż
CITROEN JUMPER, r.p. 2013, cen do uzgodnienia - 604 102 804.
MOTORYZACJA | sprzedaż
VW TRANSPORTER, r.p. 2013, cena do uzgodnienia, 604 102 804.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
MOTORYZACJA | inne
PELLET!!! W sprzedaży posiadamy pellet olczyk i barlinek w najlepszej cenie na Podhalu!!!. 607695394 romar.zakopane@wp.pl
Tel.: 607695394
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
SPRZEDAM MIESZKANIE KRAKÓW - KURDWANÓW - ŚWIETNA LOKALIZACJA. Oferujemy na sprzedaż jasne i przestronne mieszkanie położone w zadbanym budynku na osiedlu Kurdwanów. Powierzchnia 28,12 m kw. Budynek wyposażony jest w trzy windy, w tym jedną towarową. UKŁAD MIESZKANIA: - duży pokój z wnęką (nyżą), - jasna kuchnia z oknem, - duża, oszklona loggia, - piwnica przynależna do mieszkania. Mieszkanie jest słoneczne i ustawne, IDEALNE DLA SINGLA, PARY lub JAKO INWESTYCJA POD WYNAJEM. Lokalizacja zapewnia szybki dojazd do centrum oraz dostęp do pełnej infrastruktury - sklepy, przystanki komunikacji miejskiej, szkoły i tereny zielone w zasięgu kilku minut spacerem. SPRZEDAŻ BEZ POŚREDNIKÓW. Cena 450 tys zł - do negocjacji. Kontakt: 604 08 16 43
PRACA | dam
PAPI SERVICE SP. Z O.O. ZATRUDNI KIEROWCÓW. WYMAGANE KAT. C+E ORAZ UPRAWNIENIA ADR. MOŻLIWE PRZESZKOLENIE ADR/TDT Z ZAKRESU PRZEWOZU PALIW PŁYNNYCH . TEL.602290555
PRACA | dam
Stacja Narciarska Polana Szymoszkowa zatrudni na sezon zimowy do pracy w gastronomii: PIZZERÓW, BARMANKI, BUFETOWE, POMOCE KUCHENNE, OSOBY NA ZMYWAK, OSOBY DO SPRZĄTANIA SALI. Kontakt osobisty pod nr tel.: 693 319 707
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Skupujemy nieruchomości za GOTÓWKĘ, PODHALE. 600404554
Tel.: 600404554
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Zarządzanie domkami i apartamentami na wynajem krótkoterminowy. 788 63 36 33 www.zarzadzanieapartamentami.info
Tel.: 788 63 36 33
WWW: www.zarzadzanieapartamentami.info
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.