Dzieci więcej, ślubów kościelnych mniej

Choć statystyki w Polsce nie są optymistyczne, na Podhalu nie jest źle z przyrostem naturalnym.

Duży wzrost urodzeń odnotował w 2023 r. zakopiański Urząd Stanu Cywilnego. W ciągu roku zarejestrował aż 561 aktów urodzenia, prawie drugie tyle, co rok wcześniej (w 2022 - 327 aktów). Do tego dochodzą jeszcze dzieci urodzone za granicą, ale zarejestrowane w Zakopanem. To kolejne 129 aktów urodzenia, tyle samo, co rok wcześniej.

Za to zmarło mniej osób, być może ma to związek z pandemią, która nie zbiera już tak śmiertelnego żniwa. W 2023 r. zakopiański USC zarejestrował w sumie 521 aktów zgonu, rok wcześniej - 541. W tym 25 aktów zgonu dotyczy osób, które zmarły za granicą, gdzie mieszkają. Identyczna liczba była w roku 22 i 23.

Optymistyczne są też dane w USC w Nowym Targu. Tutejszy USC, obsługujący miasto i gminę, odnotował w 2023 r. 1165 urodzeń i 254 kolejnych - urodzonych poza granicą Polski, a tu zarejestrowanych. To porównywalne liczby do poprzedniego roku.

Zmalała za to nieco liczba zgonów. W zeszłym roku było ich 1011, w 2022 r. - 1095. Liczba zgonów byłaby o wiele mniejsza, gdyby nie szpital w stolicy Podhala, który obsługuje nie tylko miasto i okalające go wsie, ale cały powiat nowotarski.

Mniej optymizmu w samym Nowym Targu, gdzie dodatniego przyrostu naturalnego nie ma od 2004 r. Najgorszy wynik był w 2021 r. (-324), w 2023 wynosił -214.

Optymizmem napawają dane z USC w Bukowinie Tatrzańskiej. Tu w 2023 roku w USC zostały zarejestrowane 132 urodzenia, w tym samym okresie zmarły 84 osoby.

Nikodem, Hanka czy Agata

Zuzanna i Nikodem to najczęściej rejestrowane imiona w nowotarskim USC. W czołówce tutaj są też: Hanna, Maja, Wiktoria, Oliwia i Jakub, Stanisław, Jan oraz Antoni. Nie spotkają raczej w klasie imienniczki: Wanda, Aneta, Agata, Barbara czy Ewa, Tomasz, Marek, Szczepan, Tadeusz czy Krzysztof. Dlaczego? W ciągu całego 2023 r. nowotarski USC odnotował po jednym przypadku rejestracji tych imion.

W zakopiańskim USC najczęściej urzędnicy rejestrowali Franciszka, Antoniego, Filipa, Wojciecha, Nikodema, Zofię, Marię, Wiktorię, Zuzannę i Emilię.

Ukraińcy zadomowili się na Podhalu

Pojawienie się w statystykach podhalańskich USC takich imion, jak Amina, Jegor, Damir, Amir czy Timur, świadczy o tym, że rodzi się coraz więcej dzieci ukraińskich. Jak się można domyślać, nasze urzędy rejestrują także nieco więcej małżeństw ukraińskich, choć są to nadal niewielkie liczby. W Zakopanem takich małżeństw było na przykład siedem w ciągu całego, został tu również zarejestrowany jeden akt małżeństwa w obrządku greckokatolickim.

Mąż z Australii, żona z Ukrainy

A z kim najczęściej wchodzą w związek małżeński górale? Panowie najczęściej wybierają Ukrainki, u pań jest większe urozmaicenie. Według danych z nowotarskiego USC, mieszkanki Nowego Targu i okolic znalazły sobie w 2023 r. mężów wśród Niemców, Włochów, Australijczyków, Hiszpanów, Tunezyjczyków, Turków, Luksemburczyków, Bułgarów, Słowaków, a nawet egzotycznych Gabończyków. Oczywiście są to pojedyncze przypadki. W sumie małżeństw z cudzoziemcami było w nowotarskim USC tylko 16, co stanowi niecały jeden procent wszystkich. W Zakopanem częściej rejestrowane były śluby z obcokrajowcami, stanowiły one niecałe 7% wszystkich.

USC pod Giewontem odnotował w 2023 roku w sumie 302 śluby (w tym zawarte za granicą 57), mniej niż rok wcześniej - 309 (w tym za granicą - 48).

Za to w nowotarskim USC zarejestrowano w tym samym czasie 311 małżeństw (w tym 87 za granicą), o 50 więcej niż rok wcześniej.

Przed ołtarzem rzadziej

Maleje z roku na rok liczba małżeństw konkordatowych, czyli zawartych w kościele. - To tendencja zauważalna od kilku lat - podkreśla Grażyna Wielkiewicz, kierownik nowotarskiego USC. Na 224 udzielone tu śluby, w kościele zawartych zostało 80.

W Zakopanem sporządzono w zeszłym roku 107 aktów małżeństwa na podstawie zaświadczeń przekazanych z zakopiańskich parafii, mniej o 30 niż w 2022 r.

Najbardziej zaskakujące statystyki są w Bukowinie Tatrzańskiej - w ciągu 2023 roku na 167 sporządzonych tu aktów małżeństwa, tylko 54 to małżeństwa konkordatowe.

Ślubuję ci na Kasprowym

Takie liczby biorą się być może stąd, że rejestrowanych jest tu dużo małżeństw osób spoza Podhala. Na terenie gminy jest Morskie Oko i Rusinowa Polana - popularne miejsca, wybierane na śluby w plenerze.

W sumie w bukowiańskim USC poza urzędem złożyło w ubiegłym roku małżeńską przysięgę 41 par.  Byli też tacy, którzy wybrali Litwinkę. Kilka ślubów odbyło się też w restauracjach, tu prym wiodła Szymkówka.

W zakopiańskim USC zarejestrowano 25 małżeństw zawartych poza urzędem. Tak jak w latach poprzednich, młode pary składały najczęściej przysięgę na Kasprowym Wierchu i Kalatówkach. Były też śluby w zakopiańskich hotelach, restauracjach, willach, a także galerii.

W nowotarskim USC śluby w plenerze były sporadycznie. Jeśli przyrzeczenie było poza urzędem, były to najczęściej restauracje, w jednym przypadku domki turystyczne w Klikuszowej.

Powiat w liczbach

Danych za rok 2023 dla powiatów jeszcze nie ma. Na stronie "Polska w liczbach " można znaleźć dane dotyczące powiatów nowotarskiego i tatrzańskiego z grudnia 2022 r. Można się z nich dowiedzieć, że powiat nowotarski miał wtedy 190 tys. 143 mieszkańców, z czego 51,2% stanowiły kobiety, a 48,8% mężczyźni. W latach 2002-2022 liczba mieszkańców wzrosła o 6,0%. Średni wiek mieszkańców wynosi 40 lat. Prognozowana liczba mieszkańców powiatu nowotarskiego w 2050 roku to186,6 tys. mieszkańców.

Mieszkańcy powiatu nowotarskiego zawarli w 2022 roku 785 małżeństw, co odpowiada 4,1 małżeństwom na 1000 mieszkańców. W tym samym okresie odnotowano jeden rozwód na 1000 mieszkańców, znacznie mniej od średniej wojewódzkiej i krajowej. 30,8% mieszkańców powiatu nowotarskiego na koniec 2022 r. było stanu wolnego, 57,6% żyło w małżeństwie, 4,1% mieszkańców była po rozwodzie, a 7,3% stanowili wdowcy.

Powiat nowotarski ma dodatni przyrost naturalny, wynoszący 55. W 2022 roku urodziło się 1 785 dzieci, w tym 48,2% dziewczynek i 51,8% chłopców. Średnia waga noworodków wynosiła tu 3 292 gramów. Współczynnik dynamiki demograficznej, czyli stosunek liczby urodzeń żywych do liczby zgonów wynosi 1,03 i jest to wynik wyższy od średniej dla województwa oraz kraju.

Powiat tatrzański na koniec 2022 r. liczył  66 tys. 566 mieszkańców, z czego 51,7% stanowiły kobiety i 48,3% mężczyźni. W latach 2002-2022 liczba mieszkańców wzrosła o 1,9%. Średni wiek mieszkańców wynosi tu 41,1 lat. Prognozowana liczba mieszkańców powiatu tatrzańskiego w 2050 roku to 68 843.

Mieszkańcy powiatu tatrzańskiego zawarli w 2022 r. roku 257 małżeństw, co odpowiada 3,9 małżeństwom na 1000 mieszkańców. Podobnie jak w powiecie nowotarskim, odnotowano tu jeden rozwód na 1000 mieszkańców. 30,9% mieszkańców powiatu tatrzańskiego jest stanu wolnego, 54,3% żyje w małżeństwie, 6,6% mieszkańców jest po rozwodzie, a 7,9% to wdowy/wdowcy.

Powiat tatrzański miał na koniec 2022 r. ujemny przyrost naturalny wynoszący -70. Odpowiada to przyrostowi naturalnemu -1,05 na 1000 mieszkańców.

W 2022 roku urodziło się 585 dzieci, w tym 48,2% dziewczynek i 51,8% chłopców. Średnia waga noworodków to 3 280 gramów. Współczynnik dynamiki demograficznej wynosił tu 0,89.
Beata Zalot