2024-08-21 22:30:16

Reklama

Mszana Dolna, Rabka

Rękopis znaleziony w Mszanie Dolnej

Reklama

Kłócił się na łamach z samym Orkanem, napisał pamiętnik, by mieć z czego żyć. Choć umarł ponad pół wieku temu, ma swoje konto na Facebooku.

Sebastian Flizak ma swoją ulicę w Mszanie Dolnej i jeszcze jedną w Limanowej. Ale pewnie większość mieszkańców tej okolicy nie byłaby w stanie powiedzieć, kim był ich patron. Świat skazał Flizaka na zapomnienie, ale ten się obronił. Takiego życiorysu się po prostu nie da zapomnieć. Życiorysu długiego, zahaczającego o dwa stulecia, życiorysu, którym można obdzielić z tuzin awanturników.

Katarzyna Ceklarz trafiła na informacje o Flizaku wertując archiwa rabczańskiego Muzeum im. Władysław Orkana jeszcze w czasie studiów etnograficznych. Okazało się, że był on przez krótki czas dyrektorem rabczańskiej placówki. Już lektura tych pierwszych notatek i publikacji Flizaka intrygowała. On interesował się Zagórzanami, opisywał grupę etnograficzną, którą doskonale znał i z której sam się wywodził. A Katarzyna pisała pracę magisterską o placówce, której był kierownikiem. Przelana na papier wiedza Flizaka okazała się nieoceniona. Sylwetka etnografa amatora, pochodzącego z Podobina, okazała się intrygująca na tyle, że stała się głównym tematem pracy doktorskiej Katarzyny.

Dalsze badania, przeszukiwanie archiwów rozrzuconych po całej Polsce przyniosło jeszcze bardziej zaskakujące wyniki. Flizak napisał pamiętnik. Monumentalne dzieło swojego życia. Pamiętnik powstawał w latach pięćdziesiątych. Flizak spisał go dla chleba. Lata 50. nie były łatwe dla samotnego starca, emerytowanego nauczyciela. Flizak sprzedał prawa wydawnicze Ossolineum. Jak sam napisał, zrobił to, by mieć za co żyć. Z jednej strony chciał udokumentować swoje życie i badania, a z drugiej - w grę wchodziły najbardziej podstawowe, najprostsze potrzeby. Ale jak to u Flizaka, nawet te pisane dla chleba pamiętniki okazały się nietuzinkowe. - On był etnografem, znakomitym obserwatorem, błyskotliwym autorem. Te teksty się świetnie czyta. Był złośliwy i autoironiczny - zaznacza Katarzyna Ceklarz.

Flizak nie bał się podejmować kwestii kontrowersyjnych. Był świadkiem zagłady Mszańskich Żydów. Dziś w świetle najnowszych ustaleń IPN-u, które rozłożyły temat na czynniki pierwsze, już tych kontrowersji wspomnienia Flizaka nie wzbudzają. Ale w czasach, gdy autor żył - byłyby zapewnie sensacją.

Sebastian Flizak był przede wszystkim człowiekiem świetnie wykształconym. Studiował w Krakowie i Monachium. Podczas pierwszej wojny światowej został wcielony do austro-węgierskiej armii. Dostał się do niewoli rosyjskiej i został wywieziony na Syberię. Tam pracował w fabryce słodu. Właścicielem przedsiębiorstwa był Polak, który sprzyjał rodakom i dawał lepsze warunki. Pracodawca opiekował się Flizakiem i starał się go oszczędzać. Dał posadę nauczyciela języka niemieckiego i polskiego. Flizak nawet na zesłaniu nie zaniedbał też własnej edukacji - podczas pobytu na Syberii nauczył się rosyjskiego, robił też obserwacje etnograficzne.

Gdy wrócił z niewoli - uczył w gimnazjach, między innymi w Brzozowie. Pracował też w Warszawie, Krakowie i Sanoku.

Flizaka irytowały dostrzegane zmiany zachodzące w kulturze zagórzan. Przede wszystkim - ekspansja wpływów podhalańskich. Uważał, że zagórzanie zatracają swoją tożsamość. Obwiniał tym po części Władysława Orkana. Flizak i Orkan doskonale się znali. Pochodzili z sąsiadujących ze sobą wiosek, chodzili do tych samych szkół. Początkowo obaj szli niemal dokładnie tą samą drogą. Tyle że Orkan nie zdał matury, a Flizak nie dość że zdał egzamin dojrzałości, to jeszcze skończył studia, a nawet obronił doktorat.

Gdy jednak pisarz stał się sławnym młodopolskim wieszczem, Flizak miał mu za złe, że lansuje kulturę Podhala, a nie zagórzańską. Wytykał też Orkanowi, że w "Listach ze wsi" - nie zawsze w korzystnym świetle - opisywał swoich sąsiadów. Jeden z wątków cyklicznej publikacji pisarz z Poręby poświęcił konfliktowi Flizaka z jego ojcem. W 1930 roku Flizak za własne pieniądze wydał broszurę w nakładzie 100 egzemplarzy, poświęconą Orkanowi i swoim z nim relacjom. Laurka dla Orkana to nie była…

Gdy wybuchła druga wojna światowa, urodzony w 1881 roku Flizak był już człowiekiem sędziwym. W 1933 przeszedł na emeryturę. Wojenną zawieruchę postanowił przeczekać w rodzinnych stronach. Zamieszkał w Mszanie Dolnej ze swoimi niezamężnymi siostrami. Jednak niespokojna natura nie pozwalała wieść życia emeryta. Flizak zaangażował się w tajne nauczanie. Był egzaminatorem maturalnym.

Tuż po wojnie założył w Mszanie liceum koedukacyjne i przez pięć lat był jego dyrektorem. Szkoła mieściła się w budynku dawnego sądu. Dziś przy głównym wejściu do gmachu jest tablica upamiętniająca jego zasługi. Szkoła dawała możliwość uczenia się tym młodym ludziom, którzy przez pięć lat okupacji z edukacji korzystać nie mogli. Mimo że placówka edukacyjna cieszyła się dużą popularnością wśród uczniów - liceum zostało zlikwidowane. Władze komunistyczne doszły do wniosku, że nie ma potrzeby utrzymywać szkoły, gdy w pobliskiej Rabce działa placówka o podobnym profilu. Flizak znów musiał szukać pracy. Wkrótce ją znalazł w Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce. W zdobyciu posady przydała się protekcja ówczesnego dyr. Muzeum Etnograficznego w Krakowie - Seweryna Udzieli.

Nowy szef błyskawicznie zabrał się do roboty. Za jego rządów został wyremontowany kamienny mur przy zabytkowym kościółku - siedzibie muzeum. W dawnych, oficjalnych dokumentach zaznaczyła się też kpiarska natura dyrektora. Gdy władza nakazała zorganizowanie modnego w czasach komuny „czynu społecznego”, dyrektor w ramach chwalebnej społecznej akcji odmalował ławkę stojącą przy wejściu do muzeum.

Gdy rzeczywiście przyszedł już czas emerytury, Flizak ani myślał zasiąść w bujanym fotelu. Zamiast tego oddał się całkowicie życiowej pasji - etnografii. Formalnie był amatorem, ale on nie uznawał półśrodków. Na Uniwersytecie Lwowskim brał udział w wykładach traktujących o etnografii jako wolny słuchacz. Współpracował z Polskim Towarzystwem Ludoznawczym. Nawiązał współpracę ze słynnym etnologiem, profesorem Adamem Fisherem. Robił dla niego badania z etnobotaniki do wielkiej europejskiej pracy, której niestety Fisher przed swą śmiercią nie zdołał dokończyć. Sebastian Flizak opracował też atlas stroju Zagórzan. Napisał monografię dotyczącą sukcesji w rodach zagórzańskich „Rozporządzanie mieniem nieruchomym u ludności włościańskiej na północ od Gorców w pierwszej połowie XIX w.” Książka została oceniona bardzo wysoko, ale autor jej nie wydał, bo… nie dostał przydziału na papier.

- To dzieło pozostaje w formie maszynopisu - zaznacza dr Katarzyna Ceklarz. Dodaje, że po Flizaku zostało też bardzo wiele wydanych publikacji. To on opracował monografie kilku zagórzańskich wiosek: Łostówki, rodzinnego Podobina, Słomki (dziś dzielnica Mszany Dolnej). Pozostawił też po sobie artykuły o stroju zagórzańskim i o demonologii Zagórzan.

Sebastian Flizak założył w Mszanie Dolnej w 1947 roku oddział Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, który istnieje do dzisiaj. Gdy już czuł się naprawdę stary i zmęczony, złożył rezygnację z szefowania organizacji, ale członkowie oddziału jej nie przyjęli. Próbował w sumie sześć razy zrezygnować z funkcji prezesa. Ostatni raz podał się do dymisji w grudniu 1972 roku. W dość dramatycznym wystąpieniu zarzucił, że członkowie Towarzystwa robią mu krzywdę zmuszając do szefowania PTL. Tym razem apel poskutkował. Sebastian Flizak przestał być prezesem. Nazajutrz zmarł.

Katarzyna Ceklarz przyznaje, że jest wielką fanką twórczości zapomnianego już nieco etnografa i stała się też jej propagatorką. Publikacji doczekała się biografia Flizaka, która powstała jako praca doktorska Katarzyny Ceklarz. Ostatnio udało się też pozyskać finansowanie projektu „Edycja krytyczna pamiętnika Sebastiana Flizaka”. Katarzyna Ceklarz i jej kolega historyk dr Łukasz Burkiewicz postanowili dokładnie prześwietlić pamiętniki. Praca badawcza zajmie trzy lata i zakończy się w 2027 - wydaniem pamiętników opatrzonych obszernymi przypisami dwójki redaktorów.

- Muszę przyznać, że to nie jest łatwa praca. Przeanalizowaliśmy około jednej trzeciej całego materiału. Flizak to przecież z wykształcenia germanista, który biegle posługiwał się pięcioma językami. I wykorzystywał tę swoją znajomość języków również w pamiętnikach, przytaczając niejednokrotnie wyspecjalizowane słownictwo, którego znaczenie już dziś bardzo trudno rozszyfrować. Chodzi na przykład o nomenklaturę wojskową z czasów, gdy Flizak służył w cesarsko-królewskiej armii - zaznacza Katarzyna Ceklarz. Zapewnia przy tym, że Sebastian Flizak okazał się bardzo wiarygodnym autorem. Poza drobnymi pomyłkami, czy niezbyt precyzyjnym określeniem dat pewnych wydarzeń - cała spisana stuletnia historia (sięgająca czasów Rabacji Galicyjskiej) okazała się bezbłędna.

- W trakcie swych badań nawiązałam kontakt z rodziną Flizaka. To bardzo sympatyczni ludzie. Do nich należą prawa wydawnicze twórczości etnografa, ale zgodzili się na publikację. Sami wsparli mnie przekazując niektóre materiały i zdjęcia. Założyłam Flizakowi profil na Facebooku. Sporo się tam dzieje - śmieje się Katarzyna Ceklarz.

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.

Galerie

Dożynki Podhalańskie w Ludźmierzu

Zakopane: Biegiem po oddech dla chorych na mukowiscydozę

Traktoriada w mieście

Dzień Pstrąga - konkurs kulinarny

Jubileusz 60-lecia Zespołu Regionalnego Zbójnicek

Trebunie-Tutki świętują w rodzinnym gnieździe

Dzień Pstrąga w Białym Dunajcu, wędkarze na start

Dzień Architektury Drewnianej, groźba ognia

Turbo Pomoc pod Giewontem

Koncert finałowy 55. Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich

Rewia żywiołów na festiwalowej scenie

Koncert inauguracyjny 55. MFFZG Zakopane 2024

Festiwalowy korowód na Krupówkach

Joanna Franosz Podhalańską Królową Miodu 2024

Zakopower na festiwalowej scenie

Tour de Pologne mordercza trasa i królewska koronacja

Trzydzieści lat Trebuniów-Tutków

Mistrzostwa Podhala w Powożeniu i Fiakier Roku 2024

Jarmark Podhalański już trwa

Funkowa Muzyka U Wnuka

Zlot pojazdów typu SAM czyli Festyn Stasikowiański

Pamiętamy o Karłowiczu: Karłowicz Recomposed

Festiwal Muzyka U Wnuka

Grzegorz Wilk i Piosenki Mistrzów

Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej

Czar Poroniańskiego Lata

Karpacki dom Andrzeja Gąsienicy-Makowskiego

Teledyskowa premiera Basi Giewont

Prace Jana Muskata w Kmicicu

Deszczowe wybory Nośwarniyjsej Gorolecki w Białym Dunajcu

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

MOTORYZACJA | sprzedaż
IVECO DAILY 3515 KONTENER, 2003, dł. kontenera 5 m, 22.000 zł. 503 723 789.
NAUKA
GABINET LOGOPEDYCZNY w Bukowinie Tatrzańskiej! Ruszają zapisy na nowy rok szkolny. Nauka poprawnej artykulacji i wymowy Pomoc w nauce w klasach 1-3 Terapia dziecka z orzeczeniem lub opinią Wsparcie leczenia ortodontycznego ZADZWOŃ: 798 796 075. 798796075 nata.gawron@gmail.com
Tel.: 798796075
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002.
PRACA | dam
Zatrudnimy REZYDENTA do obsługi apartamentów w Zakopanem. Zapewniamy stabilne zatrudnienie oraz atrakcyjne wynagrodzenie. Zainteresowanych prosimy o kontakt pod numerem 666 522 367 i przesłanie CV na adres rezerwacja@goskagrupa.pl.
PRACA | dam
Zatrudnię KONSERWATORA. Bardzo dobre warunki pracy. Zakopane. 604 102 804, 601 512 211.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Zatrudnię CUKIERNIKA. Zakopane. Praca stała, bardzo dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Drewnex Spytkowice Domy Drewniane. PRACA BIUROWA -OBSŁUGA KLIENTA - MARKETING. Mile widziane doświadczenie w branży. 692193449
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
PENSJONAT "WATRA" - BUKOWINA TATRZAŃSKA, działka 3700 m2. 500 503 695.
BIZNES
Do wydzierżawienia SKLEPIK SPOŻYWCZY k. szkoły i kościoła - Stasikówka. 3000 zł. 660 263 111, 604 088 381.
USŁUGI | budowlane
TYNKI, WYLEWKI MASZYNOWE ZACIERANE POD MALOWANIE, WYSUSZENIE BUDYNKU W CENIE. 787 485 507
Tel.: 787
USŁUGI | budowlane
REMONTY, WYKOŃCZENIA, PŁYTKI, PANELE, MALOWANIE itp. OBRÓBKI BLACHARSKIE (balkony, tarasy, podbitki). 796 544 016.
PRACA | szukam
Szukam pani do sprzątania mieszkań w Monachium. Mile widziana znajomość języka niemieckiego lub angielskiego. Tel. +48668595553. 668595553 danuta.wojciak@interia.pl
Tel.: 668595553
PRACA | dam
LEŚNICZÓWKA RESTO BAR w Zakopanem poszukuje osoby do pracy na stanowisku KUCHARZ i POMOC KUCHENNA. Dołącz do naszego zespołu i rozpocznij pracę w sercu Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wyślij swoje CV rekrutacja@zako-hi.pl lub zadzwoń: +48 784-307-067
PRACA | dam
ZATRUDNIĘ W KOŚCIELISKU! PRACA STAŁA: RECEPCJA, MARKETING, PRACE BIUROWE. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
WYNAJMĘ LOKAL POD GABINETY, BIURA - NOWY TARG, ul. KRZYWA. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
WYNAJMĘ KOMFORTOWE MIESZKANIA W KOŚCIELISKU 35-50m2. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
WYNAJMĘ NOWE KOMFORTOWE MIESZKANIE W CENTRUM NOWEGO TARGU - DWA POKOJE + SALON. 608 806 408
SPRZEDAŻ | budowlane
SPRZEDAM TANIO- DRZWI PENSJONATOWE, KOMPLETNE. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
NOWY TARG CENTRUM UL. KRZYWA DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY: 110m2 I 220m2. 608 806 408
PRACA | dam
Poszukujemy POKOJOWYCH do sprzątania apartamentów w Białce Tatrzańskiej. Zapewniamy stabilne zatrudnienie oraz atrakcyjne wynagrodzenie. Osoby zainteresowane prosimy o kontakt +48 504428461.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam BACÓWKĘ, nowo wybudowaną na Sralówkach. 515 503 494.
PRACA | dam
ZATRUDNIĘ KIEROWCĘ KAT: C+E B+E praca w pomocy drogowej. 602261925
Tel.: 602261925
PRACA | dam
Polskie Koleje Linowe S.A. są liderem wśród operatorów kolei linowych w Polsce. Obecnie poszukujemy osób na stanowisko: SPECJALISTA DS. KADR I PŁAC. Miejsce pracy: Zakopane. Co będzie należeć do Twoich obowiązków? - Kompleksowe prowadzenie bieżącej ewidencji i dokumentacji kadrowo-płacowej, - Sporządzanie umów o pracę i prowadzenie dokumentacji pracowniczej związanej ze stosunkiem pracy (m.in. prowadzenie akt osobowych, tworzenie dokumentacji związanej z nawiązywaniem, zmianą warunków zatrudnienia oraz rozwiązywaniem stosunku pracy), - Sporządzanie umów cywilnoprawnych, - Naliczanie wynagrodzeń i sporządzanie list płac, - Sporządzanie deklaracji ZUS, PIT, PFRON, - Kontrola i rozliczanie czasu pracy, - Bieżąca współpraca z instytucjami zewnętrznymi (US, ZUS, PFRON, GUS), - Przygotowywanie zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, - Przygotowywanie zestawień, analiz i raportów dotyczących danych kadrowo-płacowych, - Rozliczanie ZFŚS, - Współpraca z innymi działami w Grupie PKL. DOŁĄCZ DO NAS! Szczegółowe informacje na: https://www.pkl.pl/post/specjalista-ds-kadr-i-plac.html. Aplikacje prosimy przesyłać na adres rekrutacja@pkl.pl z dopiskiem: "PKL Specjalista ds. Kadr i Płac". Informujemy, że skontaktujemy się z wybranymi kandydatami. Prosimy o dopisanie oświadczenia o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych.
WWW: https://www.pkl.pl/post/specjalista-ds-kadr-i-plac.html
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia dwa samodzielne LOKALE każdy o pow. 5 m2 nadające się na biuro, gabinet. Lokalizacja ul. Gimnazjalna - Zakopane. Tel. 20 68 501.
PRACA | dam
Pensjonat w Zakopanem zatrudni POKOJOWE, tel. 666 37 83 57.
ANTYKI
KOLEKCJONERSKIE TARGI STAROCI. PLAC NIEPODLEGŁOŚCI. 19-22 WRZEŚNIA. 668 58 95 37
PRACA | dam
PRZYJMĘ PANIĄ DO PRZYGOTOWYWANIA I WYDAWANIA ŚNIADAŃ, SPRZĄTANIA POKOI W PENSJONACIE W ZAKOPANEM. 601 45 33 91.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO OPAŁOWE KOMINKOWE BUK I ŚWIERK. DOWÓZ DO KLIENTA. 608 690 989, 608 691 133.
PRACA | dam
Pensjonat w Zakopanem zatrudni KONSERWATORA DO DROBNYCH PRAC PORZĄDKOWYCH (dbanie porządek na posesji, koszenie trawy, odśnieżanie, znoszenie brudnej pościeli do magazynu), oraz drobnych prac naprawczych. Wymiar pracy ok. 3-4h dziennie. 666378357.
USŁUGI | budowlane
REMONTY I WYKOŃCZENIA od A do Z. 572624414.
USŁUGI | budowlane
BUDOWY DOMÓW OD PODSTAW ORAZ WIĘŹBY DACHOWE WRAZ Z POKRYCIEM. 572624414.
PRACA | dam
Poszukuję pracowników budowanych do elewacji, dociepleń, budowy od podstaw i prac wykończeniowych. Zakopane i okolice. 500160574
Tel.: 500160574
USŁUGI | budowlane
REMONTY I WYKOŃCZENIA. 660 079 941.
SPRZEDAŻ | budowlane
DESKI ŚWIERKOWE, dł. 5 m, gr. 53 mm. 660 079 941.
PRACA | dam
CENTRALNY OŚRODEK SPORTU w Zakopanem poszukuje w procesie naboru zewnętrznego SPECJALISTY DS. ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH. Szczegóły oferty: bip.cos.pl/1509/zakopane. Tel.: 18 263 26 60, e-mail: praca.zakopane@cos.pl.
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
SPRZEDAŻ | różne
NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
SPRZEDAŻ | różne
OPAŁ BUK, ŚWIERK SUCHY. 609 927 174.
PRACA | dam
Zatrudnię dziewczyny na stoisko z oscypkami. Miejsce pracy Krupówki/ plac pod Gubałówką. Atrakcyjne wynagrodzenie, elastyczny grafik. Więcej informacji udzielę telefonicznie. 517376076
Tel.: 517376076
PRACA | dam
Restauracja zatrudni pracowników na stałe Barmanów Kelnerów Pomoc kuchenną. 512351742 watra@zakopane-restauracje.pl
Tel.: 512351742
NAUKA
KOREPETYCJE - MATEMATYKA I FIZYKA (od SP po studia) - ZAKOPANE, KOŚCIELISKO I PORONIN - ROBERT RÓŻAK - 600 38 47 98.
SPRZEDAŻ | budowlane
Sprzedam KANTÓWKĘ, KROKWIE, DESKI, GONTY, ŁATY - 788 344 233.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DZIAŁKĘ WIDOKOWĄ 20 ARÓW. 505 429 375
PRACA | dam
Poszukujemy OSÓB DO PRACY W KARCZMIE oraz W BARZE MLECZNYM na stanowiska: KUCHARZ, POMOC KUCHENNA, OBSŁUGA BARU MLECZNEGO, KELNER/-KA. Zakopane - 600 035 080, 600 035 355.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA, POSADZKI, KOMINKI, PARAPETY, STOPNIE, BLATY, FLIZOWANIE, MALOWANIE, WYKOŃCZENIA BUDYNKÓW od A do Z. 607 572 312.
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupie dom, działkę. GOTÓWKA!!! Podhale. +48 600 404 554
Tel.: 48
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.