2025-04-07 08:00:18

Zakopane

Nieszczęsny dar - nie każdy chce go przyjąć, bo wolność to odpowiedzialność

Wolność to drugie imię człowieka. Człowieka można zniewolić, a on dalej będzie wolny, póki nikt nie będzie w stanie kierować naszymi myślami.

Urodził się na Podlasiu, wychował w Bełchatowie, a studiował w Krakowie i Niemczech. Filozof, wykłada w Uniwersytecie Ignatianum i Papieskim Uniwersytecie w Krakowie. Interesuje się głównie filozofią Józefa Tischnera, mówi o sobie "Tischnerowiec". Ksiądz Przemysław Bukowski gościł w Atelier Witkacy, gdzie dał wykład "Czy wszystko mi wolno? W nawiązaniu do filozofii księdza Tischnera". Jak zapowiedziała Beata Zalot, szefowa Atelier, to pierwszy wykład z całego cyklu spotkań. Salę wypełniła w czwartkowe przedpołudnie młodzież zakopiańskich i nowotarskich szkół średnich.

- Czy wolność pozwala nam na wszystko? W filozofii Tischnera to temat bardzo ważny, bo z wolnością mamy do czynienia każdego dnia. Wy chcieliście tu przyjść - tak zażartowałem, bo to przecież spotkanie w ramach lekcji. Ksiądz Tischner mówił, że wolność to jest drugie imię człowieka. Jak się wolność człowiekowi zabierze, to się człowiek zaczyna buntować. Właściwie o wolności nie dyskutujemy, jest tak naturalna jak powietrze. Jak tlen. Nad tlenem człowiek się nie zastanawia. Dopóki nie dopadnie go astma i zacznie się nocą dusić. Bez wziewnych środków można się umrzeć. Wtedy człowiek zaczyna zastanawiać się nad dostępem do tlenu. Będąc na cmentarzu, odkryłem, że cmentarze to są miejsca, w których człowiek bardzo intensywnie myśli o życiu. O swoim życiu, o życiu tych, co tu spoczęli. W momencie zetknięcia ze śmiercią myślimy o życiu. W momencie wojny myślimy o pokoju, w momencie braku wolności zaczynamy myśleć czym jest wolność. Zaczynamy ją doceniać. Wolność należy do wielkich wartości - podkreślił ksiądz Bukowski. Dodał, że można mieć różne skojarzenia z wolnością.

Prosta śleboda

Wolność to niezależność. To swoboda lub po góralsku śleboda. To dziecięce chcę albo nie chcę. - Ale to nie jest najgłębsza wolność, o którą nam chodzi. Bo wolność ma swoje poziomy. Nie da się powiedzieć do końca, że jestem wolny albo jestem zniewolony. Fenomen świadomości - psychologowie mówią, że jak śpimy, to jesteśmy pozbawieni świadomości. Ale to też nie do końca prawda. Bo też ma swoje poziomy, nadświadomość, podświadomość, bieżąca, aktualna, wsteczna. Ja teraz mam świadomość, że w moich żyłach płynie krew, bije mi serce. Przedtem tej świadomości nie miałem. Czułem to, ale dopiero rozumem sobie uświadomiłem. Świadomość jest warstwowa jak cebula. Tak też można rozważać wolność. Jak przechodzę obok sklepu z kosmetykami lub jedzeniem, coś mi zapachnie, to ja tam chcę wejść. Moje ciało tam chce iść, bo fajnym jedzonkiem zapachniało. To "chcę" jeszcze nie jest na poziomie rozumu - mówił "Tischnerowiec". Podkreślał, że człowiek wolny "chce" nie tylko na poziomie dziecka, instynktu, zapachu. Jest wolny też na wyższym poziomie, który pozwala na przekraczanie granic.

- Gdy chcemy coś osiągnąć, chcemy iść dalej. Mogę coś ze swoim życiem zrobić. Coś tworzyć. Zdobyć nagrodę Nobla - dodał Przemysław Bukowski. Zwrócił uwagę, że dziś otwiera się cały rozdział z dylematami wolności korzystania ze sztucznej inteligencji. Czym jest wolność w świecie algorytmów, spersonalizowanej reklamy? Czy my możemy wykorzystywać w pracy AI czy nie? Gdy generujemy jakiś tekst - to ten tekst nie jest nasz? Czy to, co stworzyło AI (AI - Artificial Intelligence, Sztuczna Inteligencja) należy do nas? - Ale jak ja napiszę esej, a AI go tylko poprawi stylistycznie - to czy to jeszcze moja praca, czy to już praca AI? To wielki temat we współczesnym świecie - zaznaczył ksiądz Bukowski.

Ryzyko zaufania

Ksiądz Tischner inspirując się innymi niemieckimi filozofami powtarzał, że wolność jest wartością wyjątkową, ponieważ pozwala zaistnieć innym wartościom. Gdyby nie wolność, to nauczyciel nie myślałby nawet czy może być sprawiedliwym nauczycielem. Nie byłoby czegoś takiego jak rzetelny student czy kochająca mama. "Wolność to sposób istnienia dobra" - mówił ksiądz Tischner. Dlaczego dobra, a nie zła? Przecież możemy zrobić też coś złego. Ale Tischner powtarzał, że aby zrobić coś dobrego, człowiek musi być wolny. Żeby czynić zło - wolnym być nie musi. - W niektórych sytuacjach wolność narażona jest na trudne próby. Gdy od nas zależy życie ludzi. Rodzice czasem mają takie dylematy jak pokierować dzieckiem, żeby życia sobie nie zmarnowało - podkreślił wykładowca.

Przedstawiał też szereg znanych w filozofii i etyce tematów, takich jak "paradoks Ikara" czy "dylemat wagonika". Jesteśmy dróżnikiem. Po torach pędzi wagonik, którego nie da się zatrzymać. Dojeżdża do rozwidlenia. Na jednym kierunku do torów przywiązanych jest kilku ludzi. Na drugim - jeden człowiek. To my musimy zdecydować, gdzie pojedzie wagonik. Czy zabije kilka osób, czy tylko jedną. Jak wybrać "mniejsze zło"? Czy istnieje "mniejsze zło"? Na ten dylemat nie ma dobrej odpowiedzi.

Ikar - czy warto realizować marzenia, czy kierować się uczuciami? Czy ojciec pozwoli synowi, by był wolny? Bo wolność wiąże się z ryzykiem. Możesz zrobić dobrze, możesz zrobić źle. Możesz kogoś skrzywdzić. - Częsty motyw w literaturze. Nawet w Biblii od pierwszej strony mamy do czynienia z dylematami wolności. Adam i Ewa. Pierwszy dar od Boga to życie. Drugi świadomy dar to jest wolność. Jak skorzystać z wolności. Jak się komuś daje wolność, to podejmuje się ryzyko. Jakie to trudne, zaufać np. dziecku, gdy ma 16 lat i ty mu dajesz wolność. To jest wielkie ryzyko. Może zmarnuje sobie życie, kilka lat życia, gdy wybierze takie a nie inne studia. Wolność to jest drugie imię człowieka - podkreślił ksiądz Bukowski.

Matrix ograniczeń

Wykładowca prezentował na kolejnych slajdach, że żyjemy w świecie wielu ograniczeń, takich jak prawo, przepisy ruchu drogowego, regulaminy, przykazania kościelne. To wszystko stopuje naszą wolność. Nie wszystko możemy. Najczęściej rodzi się w nas bunt. Mówimy "nie". Każde pokolenie przeżywa swój bunt, ale gdy na przejściu dla pieszych jest czerwone światło, to musimy się zatrzymać. Choć nas to ogranicza.

- W przyrodzie mówimy o determinizmie, brak jest wolności. Nas też ogranicza biologia, ogranicza nas fizyka. Nie potrafimy latać. Gdy skoczę z wieżowca z okrzykiem chcę latać, to biologia mojego ciała i grawitacja Ziemi przypomni mi o naturalnych ograniczeniach. Brak skrzydeł, brak kości pneumatycznych. Biologia, chemia - to nasze naturalne ograniczenia - przypomniał wykładowca. Przestrzegł jednak przed niebezpiecznym myśleniem o opatrzności. Wielu z nas twierdzi, że cokolwiek człowiek zrobi, to i tak Bóg kieruje naszymi drogami. Można się buntować, a i tak nic nie wskórasz. To groźne myślenie w kategoriach przyrody, praw, myślenia zewnętrznego o wolności. Nie do końca głębokie. Kiedy człowiek ma władzę nad tym, co na zewnątrz, przeżywa wolność zewnętrzną. Ale w takiej wolności chce się również zawładnąć drugim człowiekiem. Stąd działania poprzez narkotyki, terroryzm.

Wolności nie da się zanegować, bo to również wyraz wolności.

Nie muszę, ale mogę

- Czasem kłamiemy. My księża też. To nie jest wielki problem. Problem zaczyna się, gdy kłamstwo staje się naszą drugą naturą. Kłamstwo staje się rodzajem prawdy, mojego stylu życia. To jest problem. Podobnie z wolnością. Problem zaczyna się we wnętrzu człowieka. Niewola daje człowiekowi poczucie niewinności. Chcemy być wolni, dorośli, dojrzali, ale musimy być odpowiedzialni. A nie każdy chce być odpowiedzialny, bo ponosi się konsekwencje. A my się tego strasznie boimy. Być odpowiedzialnym za swoją żonę, za partnerkę, wziąć na całe życie odpowiedzialność za drugiego człowieka. Wolności się boimy. Dlatego to nieszczęsny dar, bo to jest ryzyko. Wiele studiów psychologicznych, socjologicznych o tym mówi. Wielu czterdziestoparolatków żyje na garnuszku rodziców. Bo boimy się wziąć na siebie ryzyka - wyjaśniał Przemysław Bukowski.

Wolność ujawnia się w świadomości tego, czego człowiek nie musi. Nie muszę okłamywać drugiego, nie muszę zdradzać, nie muszę okradać. Wolność kieruje się ku czemuś innemu, jakiejś wartości, ku jakiemuś dobru. Pierwszym dobrem wolności jest prawda. Im więcej prawdy między nami, tym więcej wolności. - Ale nie zawsze powiedzieć prawdę to dobrze. Są sytuacje, gdy nie wolno nam powiedzieć prawdy. Gdy okupant wpada do domu i pyta gdzie reszta rodziny, to zgodnie z prawdą powinniśmy powiedzieć "a tam, w piwnicy się pochowali". Ale właśnie wtedy nie wolno nam powiedzieć prawdy - podkreślał wykładowca.

Można człowieka zniewolić, a człowiek i tak pozostanie wolnym. Można człowieka zniewolić na jednym poziomie, a głębiej on będzie wciąż wolnym. - Można kogoś przymusić, by przyszedł na wykład, ale nie mam ani ja, ani nauczyciele wpływu na to, co sobie słuchający o mnie myślał. Można człowieka zmusić do wielu rzeczy w życiu. Ale nie można zmusić do tego, co będzie myślał. W głowie będzie wolny. Tischner napisał kiedyś, że ojciec Maksymilian Kolbe był najbardziej wolnym człowiekiem w zniewolonym świecie w Auschwitz - przypomniał ksiądz Bukowski.

Spełnienie w prawdzie

Ksiądz Józef Tischner mówił, że im wyższa wartość, tym większa wolność. Człowiek nie jest wolny wobec kromki chleba, kiedy jest gody. Kiedy mu się chce pić - nie jest wolny wobec szklanki wody. Kiedy mu się chce spać, traci wolność i zasypia. Musi spać, misi pić, musi jeść. Ale wobec Boga niczego nie musi. Wykładowca zaprezentował też piramidę potrzeb Maslowa - hierarchię potrzeb człowieka. U podstawy piramidy wpisany dziś Internet, potem potrzeby fizjologiczne, potrzeba bezpieczeństwa, potrzeba przynależności, potrzeba szacunku i uznania, a na szczycie piramidy potrzeba samorealizacji.

- Są takie sytuacje w życiu, że musisz ukraść, ale nie musisz chcieć kraść - to zdaniem księdza Tischnera kwintesencja wolności - Przemysław Bukowski przypomniał, że w latach 90. ubiegłego wieku kradzieże dla wielu były sposobem na życie.

Na koniec piękny cytat z księdza Tischnera: "Wolność człowieka z natury dąży do spełnienia. Jak wzrok nachyla się ku barwie, a słuch ku dźwiękom, tak i wolność ku czemuś się nachyla. Nie jest to jednak uniwersalna negacja. Wolność negująca wszystko jest wolnością obsesyjną, wolność taka musi kiedyś samą siebie zanegować. Nie jest też jednak wolnością akt rezygnacji w obliczu konieczności. Z wolności nie można zrezygnować, bo akt rezygnacji jest potwierdzeniem wolności. Kiedyż więc spełnia się wolność? Co jest tą „barwą” i „dźwiękiem” dla wolności? Wolność spełnia się wtedy, gdy kieruje się na zewnątrz samej siebie, ku jakiejś wartości, jakiemuś dobru, gdy je wybiera, urzeczywistnia. Ale co jest pierwszym dobrem wolności? Może chleb, może życie, może miłość, może Bóg? Nie, pierwszym dobrem wolności jest prawda. Im więcej jest między nami prawdy, tym więcej jest między nami wolności".

Rafał Gratkowski

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

dziadeek 2025-04-07 14:29:17

Uważam, że warto słuchać lub czytać tych ludzi co mają coś mądrego do powiedzenia.
Więc przeczytałem art. uważnie i taki urywek poniżej wkleję ku uwadze tu komentujących.
"pierwszym dobrem wolności jest prawda. Im więcej jest między nami prawdy, tym więcej jest między nami wolności".

Reklama

Galerie

Szczęśliwa trzynastka, czyi Miś Zakopiański wybrany

Morskie Oko okiem młodych artystów

W sąsiedztwie Domu Doktora

Młodzi artyści i ich wizje kubizmu

Hasior - rekonesans w Czerwonym Dworze

Zawody Koziołka Matołka 2025

Aukcja dla Domu Doktora

Cześć i chwała żołnierzom wyklętym

Drań Witkacy na nas patrzy

Odważnej Estery Karp wyprowadzanie z zapomnienia

Tomasz Gluziński i jego twórczość w Opolance

Dzień Babci i Dziadka w SP Ciche 1

Dom Doktora powstaje po pożarze

Otwarcie 31. Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Sportach Zimowych

Świat dorożek i powozów na Podhalu

Urodzinowy Chasior u Hasiora

WOŚP na Chotarzu w Kościelisku

Śleboda Józefa Koszarka w Okszy

Premierowa "Wdowa po sołtysie"

Kolędy i pastorałki w Miejskiej Galerii Sztuki

Noworoczne kolędowanie w Czerwony Dworze

Święto gwary w Białym Dunajcu

Cudnej mimozie - wstrętna pokrzywa, czyli duch Makuszyńskiego w Opolance

Halina Rząsa - dokumentalistka pra-ekologii

"Widziałam Joannę" Mariusza Koperskiego w Gwarno

Benefis Eugeniusza Karkoszki z Lipnicy Wielkiej

Pokonkursowa wystawa Moje Zakopane

Jubileuszowa Gala konkursu Tatrzańska Jesień

Gala Stypendialna Powiatu Tatrzańskiego

Fenomen krakowskiej szopki

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

PRACA | dam
Z. R. GŁOWACCY ZATRUDNI PRACOWNIKÓW BUDOWLANYCH DO ROBÓT WYKOŃCZENIOWYCH W ZAKOPANEM. 608 813 506
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia MIESZKANIE 39 m2 wraz z miejscem parkingowym w podziemnym garażu w cenie wynajmu - Nowy Targ, Polana Szaflarska. 2.500 zł/mc. 889 228 159, timeless.solutions2020@gmail.com
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
MIESZKANIE 39 m2 wraz z miejscem parkingowym w podziemnym garażu - Nowy Targ, Polana Szaflarska. Sprzeda właściciel 889 228 159, timeless.solutions2020@gmail.com
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Zakopane -kupie pilnie mieszkanie gotówka około 40-50 m2 tel 660797241.
USŁUGI | inne
Strony internetowe. Materiały reklamowe. 787839330 vprojekt@hoga.pl
Tel.: 787839330
PRACA | dam
PRZYJMĘ PANIĄ DO SPRZĄTANIA POKOI W PENSJONACIE W ZAKOPANEM. 601 45 33 91.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DZIAŁKĘ ROLNĄ 31 arów w Niedzicy z dobrym dojazdem tel. 503-723-789.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam 2 HEKTARY POLA i DZIAŁKĘ 20 AR. 505 429 375.
PRACA | dam
Spółka "Tesko" Tatrzańska Komunalna Grupa Kapitałowa poszukuje SPECJALISTY DS. OCHRONY ŚRODOWISKA. ZAKRES OBOWIĄZKÓW: 1. Identyfikacja potrzeb firmy wymaganych ustawodawstwem krajowym i unijnym z zakresu ochrony środowiska, wraz z określeniem stosownych działań zmierzających w kierunku spełnienia wymagań. 2. Opracowywnie wniosków o wydanie lub aktualizację wszystkich niezbędnych zezwoleń i decyzji środowiskowych z zakresu gospodarki odpadami, wymaganych w związku z działalnością prowadzoną przez Spółkę. 3. Bieżący kontakt z instytucjami wydającymi zezwolenia i decyzje, w celu prawidłowego przygotowania wniosków oraz uzyskania stosownych dokumentów. 4. Kompletowanie dokumentów niezbędnych do określenia wpływu firmy na środowisko, wraz z naliczaniem związanych z tym opłat. 5. Wykonywanie postanowień zawartych umów na odbiór i zagospodarowanie odpadów w zakresie informacyjnym i sprawozdawczym. 6. Sporządzanie wymaganych sprawozdań z zakresu gospodarki odpadami i ochrony środowiska. 7. Ustalanie właściwego zakresu monitoringu środowiskowego, wynikającego z posiadanych decyzji i przepisów prawa, wraz ze zlecaniem stosownych badań monitoringowych w odpowiednich terminach. 8. Określanie właściwego zakresu monitoringu wizyjnego, zgodnie z Ustawą o odpadach, oraz zapewnienie wymaganego dostępu dostępu dla odpowiednich organów. 9. Redagowanie korespondencji z zakresu swojej działalności. Godziny pracy: 7:00-15:00 (poniedziałek - piątek). Umowa o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, stabilne warunki zatrudnienia WYMAGANIA: - Samodzielność, dobra organizacja pracy i umiejętność planowania zadań, - Wykształcenie wyższe - preferowane. KONTAKT: tesko@tesko.pl, ul. Szymony 17a, Zakopane, tel. 18 20 25 620. Uprzejmie informujemy, że skontaktujemy się z wybranymi Kandydatami, którzy zostaną powiadomieni telefonicznie o terminie rozmowy kwalifikacyjnej.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam BACÓWKĘ, nowo wybudowaną na Sralówkach. 515 503 494, 18 265 39 77.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia BIURO w centrum Zakopanego. Kontakt 886489296.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA W GORCACH 30 arów. 503 868 728.
USŁUGI | budowlane
BUDOWY DOMÓW OD PODSTAW ORAZ WIĘŹBY DACHOWE WRAZ Z POKRYCIEM. 572624414.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DOM CENTRUM - ZAKOPANE - 609 09 35 99.
USŁUGI | budowlane
Witam, oferujemy Państwu kompleksowe usługi prac brukarskich.Wykonujemy między innymi: - odwodnienia - korytowanie - utwardzanie terenu - przygotowanie terenu pod ogrody-k W celu jakichkolwiek pytań i informacji proszę o kontakt 798 366 466. 798366466 biuro@czorsztynski.com biuro@czorsztynski.com
Tel.: 798366466
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Wynajmę lokal do prowadzenia działalności gastronomicznej (kuchnia i sala dla gości) w centrum Zakopanego- gotowy bądź do niewielkiego remontu-tel. 666522367
Tel.: 666522367
PRACA | dam
WIZY USA, WYJAZDY, ZIELONA KARTA. 501 809 644
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA MIESZKANIE lub POKÓJ - 880 390 028.
USŁUGI | inne
MYCIE DOMÓW DREWNIANYCH - 880 363 281.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni KIEROWCĘ. Dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni EKSPEDIENTKĘ. Bardzo dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię działkę budowalną min 10 arów z widokiem na Tatry. Koniecznie dojazd uregulowany, widok na góry. Zakopane, Ząb, Kościelisko, Gliczarów.. 600404554 grz.wicik@gmail.com
Tel.: 600404554
SPRZEDAŻ | zwierzęta
SHIH TZU.730 519 594.
ZDROWIE I URODA
Poszukiwany/a: Rehabilitant/Rehabilitantka OWR Krywań I Murzasichle Szukamy ambitnego i zaangażowanego rehabilitanta, który wspólnie z nami bedzie pomagał pacjentom wracać do sprawności.. 601544146 www.krywan-tatry.pl biuro@krywan-tatry.pl
Tel.: 601544146
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DOM W JABŁONCE centrum. 605 306 294.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA BUDOWLANA W MURZASICHLU 19 arów, kameralna. 517 018 380
PRACA | dam
ZATRUDNIMY W KARCZMIE oraz W BARZE MLECZNYM: KUCHARZA, POMOC KUCHENNĄ, OBSŁUGĘ BARU MLECZNEGO. Zakopane, bez zakwaterowania - 600 035 080, 600 035 355.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
SPRZEDAŻ | różne
NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.