2025-05-11 10:00:13

Podhale

Bacowie wyszli na hale

Reklama

Na górskich polanach rozpoczął się wypas owiec. Czego obawiają się bacowie?

Zgodnie z tradycją bacowie wychodzą na letnią gazdówkę po św. Wojciechu, czyli po 23 kwietnia. Co roku w Ludźmierzu odbywa się Święto Bacowskie. W tym roku uroczystość odbyła się 27 kwietnia, a rozpoczęła się przejściem stada owiec spod Domu Podhalańskiego na teren ludźmierskiej bazyliki. Bacowie zaopatrzyli się w święconą wodę ze źródełka oraz nadpalone w wielkosobotnim ognisku drewniane szczapki, przy pomocy których rozpalili w szałasach watry.

Na hale idą z nadzieją

Bacowie masowo zaczynają przychodzić na halne gazdówki. Nowotarski baca Józef Klimowski wypasa w połemkowskiej wiosce Czarne w Beskidzie Niskim. Z owcami i letnim dobytkiem pojechał tam kilka dni temu. Jesienią będzie prowadził największy redyk. Przez tydzień będzie wracał z owcami do Nowego Targu.

Wojciech Klimowski z Nowego Targu już bacuje na Białej Wodzie koło Jaworek. Ma tam około 400 owiec. - Trudno powiedzieć jaki będzie ten sezon. Przede wszystkim chodzi o to, żeby owce miały zapewnione pożywienie. Trochę obawiamy się suszy - ma obawy.

Od kilku dni Jan i Andrzej Hyrczykowie ze Starego Bystrego gospodarzą na swoich dwóch bacówkach - w Baligówce za Czarnym Dunajcem oraz na Łąkach w Jabłonce, gdzie wypasają około 700 owiec. - Na pewno to jest trudny początek, bo z jednej strony jest trochę deszczu, trochę słońca, ale mają się zacząć przymrozki - martwi się Andrzej Hyrczyk.

Baca Jarek Buczek z Ochotnicy Górnej dopiero z końcem tego tygodnia wyjdzie z owcami na gorczańskie polany. Prowadzi spore gospodarstwo owczarskie. Od kilku lat nie oddaje jagniąt do skupu. Ma swój rynek zbytu na jagnięcinę. Z baraniego mięsa robi kiełbasy, a z mleka owczego różne sery. Przetwarza też wełnę. Bundz częściowo przerabia na bryndzę, ale z mleka majowego i czerwcowego, bo jest najwartościowsze, produkuje głównie sery dojrzewające pod nazwą "brusek ochotnicki", które dojrzewają w naturalnych warunkach przez pół roku.

- Oscypki robię dopiero w lecie, najczęściej na zamówienie - mówi baca. - Co roku jest inaczej. Co się zdarzy w tym roku, tego nikt nie wie. Na hale idzie się zawsze z nadzieją, ale w nieznane. W najgorszym wypadku wytwarza się tyle sera, żeby przeżyć - podkreśla.

W Tatrach

Po zimowej przerwie owce wrócą też na tatrzańskie hale. W Tatrach na tzw. wypasie kulturowym jest ok. 1200 owiec. Początkowo bacowie wypasają na przepaskach, poza granicami Tatrzańskiego Parku Narodowego. Z owcami na Wielką Polanę Kuźnicką przyszedł już Andrzej Staszel Furtek.

W Tatrach owce pasą się na śródleśnych polanach, poniżej górnej granicy lasu, ale poza rezerwatami. Bacowie i juhasi powinni przestrzegać tradycyjnych obrzędów pasterskich, posługiwać się gwarą i nosić odzienia góralskie. W czasie wypasu zabytkowe szałasy znajdują się pod opieką bacy. Jednym z warunków wypasu w Tatrach jest hodowla miejscowej rasy owiec górskich i krów rasy czerwonej polskiej. Dobytku mają pilnować owczarki podhalańskie. Przy wyrobie serów bacowie powinni korzystać z tradycyjnego sprzętu, m.in. gielety, puciery, obońki, putni, feruli.

Oscypka nie trzeba promować

Andrzej Gąsienica Makowski, wiceprezes Towarzystwa Produktu Górskiego, twierdzi, że ludzie są coraz bardziej zainteresowani produktami regionalnymi, a oscypka nawet nie trzeba promować, bo jest znany w całej Polsce. Turyści chętnie przychodzą na bacówki, aby popatrzeć, jak bacowie „pucą” i przy okazji kupują świeże sery. Czasem napiją się żętycy, choćby z ciekawości.

Dwa miliony na wypas kulturowy

W tym roku po raz kolejny do małopolskich baców trafi wsparcie finansowe na prowadzenie tradycyjnego wypasu owiec w ramach programu pn. „Małopolski wypas kulturowy”. Na ten cel Zarząd Województwa Małopolskiego przeznaczył blisko 2 mln zł. Konkurs na prowadzenie tego projektu wygrał Związek Podhalan.

Dofinansowanie otrzymają bacowie z Małopolski, którzy wypasając owce, dbają o dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe regionów górskich, zachowują tradycyjne, starodawne zwyczaje. Związek Podhalan będzie realizował program w 10 regionach Małopolski: na Podhalu, w rejonie Babiej Góry, na Orawie, w Gorcach, na Spiszu, w Pieninach i Małych Pieninach, w regionie nowosądeckim, gorlickim, limanowskim.

26 października 2022 roku bacowanie, czyli praktyka kulturowego wypasu owiec w polskich Karpatach, zostało wpisane na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Tekst i fot.: Jolanta Flach

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

dietetyk 2025-05-11 14:45:23

"ukraińskie moskole produkowane że zboża technicznego" już dawno wcinamy z zadowoleniem. Żaden szanujący się biznesmen nie kupi droższej mąki z pewnego np. polskiego źródła gdy ma do dyspozycji za pół darmo "świetną" mąkę ze zboża technicznego. Każdy kto myśli inaczej jest otumaniony przez telewizję.

Oscyp 2025-05-11 13:53:10

Nauczcie się szanować to co polskie regionalne,bo niedługo będziecie jedli oscypki argentyńskie lub brazylijskie z niespodzianką w środku od Rafałka czyli larwą świerszcza dla wzbogacenia smaku.lub ukraińskie moskole produkowane że zboża technicznego

Do Prawdziwy gorol 2025-05-11 13:24:59

Jak znajdziesz takiego "świętego grala" to daj znać. Ja jestem w stanie zapłacić 5 razy tyle co za "prawdziwego oscypka w zaufanej bacówce". Ale to chyba trzeba sobie samemu owiec nakupić i zrobić bo ja też szukam od wielu lat. Takie rzeczy nie istnieją.

Prowdziwy gorol 2025-05-11 10:21:18

Szukam takiego bacy żeby mi zrobił prawdziwy oscypek ze 100% mleka owczego, taki jak robiono to za dawnych lat. Ale jest jeden warunek, jestem na bacowce i przy mnie owce są dojone,to mleko wlewane do puciyry i przy mnie klogane a na koniec ja go zabieram i wędze sobie sam w domu. Jestem gotowy dać 4 razy więcej niż za taki sam z certyfikatem. Aha, te znawczynie co twierdzą, że taki oscypek jest nie dobry bo ma gorzki smak i się sypie niech mnie tu nie uświadamiają bo ja wiem, że da radę zrobić dobry.

Reklama

Galerie

Leszek Możdżer w Nosalowym Dworze

Wielkie otwarcie wystawy prac Witkacego w Okszy

Witkacy w Okszy

Koniec roku szkolnego 2024/2025

Wspaniałe Powitanie Lata w Nowym Targu

Kurierzy Tatrzańscy w żywej pamięci

Czysta Piątka w Czystych Tatrach

Zwiedzamy zrujnowane Sanato

Z mamą i tatą fajnie jest!

Józefa Pęksa-Czerniawska, Agata Nowakowska-Wolak i Wojciech Strączek nagrodzeni w "Księżówce"

Szesnaście kobiet w Miejskiej Galerii Sztuki

Sky Walk Serce Poronina otwarte dla wszystkich

Sośnica ruszyła po rozbudowie i modernizacji

Wiosenna Szczawnica

Palace, Katownia Podhala i brama do Auschwitz

Cały świat Zofii Szwajnos

Przystań na Kamieńcu rośnie dzień po dniu

Szczęśliwa trzynastka, czyli Miś Zakopiański wybrany

Morskie Oko okiem młodych artystów

W sąsiedztwie Domu Doktora

Młodzi artyści i ich wizje kubizmu

Hasior - rekonesans w Czerwonym Dworze

Zawody Koziołka Matołka 2025

Aukcja dla Domu Doktora

Cześć i chwała żołnierzom wyklętym

Drań Witkacy na nas patrzy

Odważnej Estery Karp wyprowadzanie z zapomnienia

Tomasz Gluziński i jego twórczość w Opolance

Dzień Babci i Dziadka w SP Ciche 1

Dom Doktora powstaje po pożarze

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DZIAŁKĘ W ŁAPSZACH WYŻNYCH (nr 2903, 2904, 2905). 572624414.
MOTORYZACJA | sprzedaż
SKUTER SNIEŻNY POLARIS. SILNIK ŻUKOWSKI prawie nowy. 515 503 494.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia MIESZKANIE, I piętro, Waksmund. 515 503 494.
USŁUGI | budowlane
DROBNE USŁUGI STOLARSKIE. OKNA, DRZWI NA ZAMÓWIENIE. RENOWACJA STARYCH SCHODÓW, PODŁÓG I MEBLI. 502 647 392.
MOTORYZACJA | sprzedaż
MERCEDES E KLASSE, combi, W211, 2.2 CDI, r. 2004 - 502 647 392
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
PRACA | dam
NIEMCY - murarz cieśla malarz ocieplenia spawacz elektryk kranista. 601-218-955
USŁUGI | budowlane
HYDRAULIK - 660 404 104.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
ZAKOPANE - KOŚCIELISKO DO WYNAJĘCIA MIESZKANIA 35-38m2. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY 110m2 W CENTRUM NOWEGO TARGU, UL. KRZYWA. 608 806 408
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
PRACA | dam
Pilnie! Przyjmę DO OPIEKI NAD STARSZĄ OSOBĄ (przynajmniej trzy razy w tygodniu) - Skrzypne. 606 577 762.
USŁUGI | budowlane
PRACE WYSOKOŚCIOWE, MALOWANE DACHÓW, MALOWANIE ELEWACJI METODĄ NATRYSKOWĄ ORAZ KLASYCZNĄ. 537 160 398.
KUPNO
Kupię LIMBĘ na pniu. 605 306 244
USŁUGI | budowlane
ADAPTACJA STRYCHÓW, REMONTY, ŁAZIENKI, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ. 693 206 403.
PRACA | dam
Praca na budowie - docieplenia, budowy od podstaw, wykończenia. Zakopane i okolice. tel. 500160574. 500160574
Tel.: 500160574
PRACA | dam
KONSERWATORA/PRACE PORZĄDKOWE PRZY PENSJONACIE. Zakopane. 602 74 31 38
PRACA | dam
PRACOWNIK BIUROWY na hali sprzedaży (faktury, itp.). Zakopane. 602 74 31 38, gobo10@wp.pl
PRACA | dam
HURTOWNIA SPOŻYWCZO-MROŻONKOWA POSZUKUJE PRZEDSTAWICIELA HANDLOWEGO na teren Zakopanego i okolic. OFERUJEMY: - stabilne zatrudnienie, - atrakcyjny system wynagrodzenia (podstawa + prowizje), - samochód służbowy, telefon, laptop. CV NA ADRES: gobo10@wp.pl, tel. 602 74 31 38.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
LOKAL do wynajęcia ok.120 m2, Maruszyna, cena 2000 zł, do uzgodnienia, tel. 512293983
PRACA | dam
PRACA W SKLEPIE SPOŻYWCZYM - BUKOWINA TATRZAŃSKA - STOISKO MIĘSNO-WĘDLINIARSKIE. 609820250 as.stasik@op.pl
Tel.: 609820250
PRACA | dam
Poszukuję pielęgniarki do ośrodka rehabilitacyjnego w Murzasichlu. 601544146 www.krywan-tatry.pl biuro@krywan-tatry.pl
Tel.: 601544146
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | dam
Restauracja w Zakopanem zatrudni POMOC KUCHENNĄ na sezon letni. 601 533 566, 18 20 64 305
PRACA | dam
POSZUKUJEMY KANTORA DO UDZIAŁU W TRADYCYJNEJ MSZY ŚWIĘTEJ WSZECHCZASÓW. 697 718 044
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
USŁUGI | budowlane
BUDOWY DOMÓW OD PODSTAW ORAZ WIĘŹBY DACHOWE WRAZ Z POKRYCIEM. 572624414.
PRACA | dam
GALERIA CREO MAZUR ZAKOPANE ZATRUDNI STUDENTKĘ/UCZNIA (Z UBEZPIECZENIEM) DO SPRZEDAŻY BIŻUTERII - elastyczny grafik+ premie! CV prosimy o wysyłanie na maila: gcreocv@gmail.com, bądź zapraszamy osobiście do salonu "Złoto Srebro" ul. Kościuszki 10, Zakopane
E-mail: gcreocv@gmail.com
PRACA | dam
POSZUKUJEMY OSÓB DO PRACY W KARCZMIE PRZY KRUPÓWKACH na stanowisko: KUCHARZ, POMOC KUCHENNA. 600 035 355.
SPRZEDAŻ | budowlane
Sprzedam KANTÓWKĘ, KROKWIE, DESKI, GONTY, ŁATY - 788 344 233.
PRACA | dam
Kąpielisko Geotermalne Szymoszkowa przyjmie do pracy na sezon letni: PIZZERA, BARMANKI, OSOBY DO OBSŁUGI PUNKTÓW GASTRONOMICZNYCH. Więcej informacji pod nr tel.: 693 319 707
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002.
PRACA | dam
NIEMCY - MURARZ, CIEŚLA, MALARZ, OCIEPLENIA, SPAWACZ, ELEKTRYK. 601-218-955
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię działkę na Podhalu GOTÓWKA!!! 600 404 554
Tel.: 600
USŁUGI | budowlane
CIEŚLA BLACHARZ, BUDOWA OD PODSTAW. 516 563 400.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
SPRZEDAŻ | różne
NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.