Reklama

2018-01-07 11:51:32

Reklama

Blog

ZAKOPANE. MIASTO KOBIET

W plenerowej przestrzeni wystawienniczej w Parku Miejskim wciąż prezentowana jest wystawa zatytułowana „Zakopane. Miasto kobiet”. Szczególnie w kontekście ostatnich wydarzeń i trendów – odzyskiwania przez kobiety silnej tożsamości, stanowczych ruchów emancypacyjnych, sprzeciwiania się przemocy wobec kobiet i kreowania nowej, mocnej podmiotowości, wydaje się ona być wyrazistym głosem przypominającym o roli kobiet w historii i współczesności Zakopanego.

     Przypominam o tej wystawie, bo przemknęła trochę bez echa. Warto ją zobaczyć, póki jeszcze wisi (do kiedy, nie wiadomo). Do tej pory narracja o historii i tradycji miasta wydawała się być pisana z męskiego punktu widzenia. Ale dziś jest to już – na szczęście – anachroniczne i chyba niemożliwe. Oto poniżej wprowadzenie do wspomnianej wystawy.

     Liczby są nieubłagane. W 2015 roku na stu mężczyzn w Zakopanem przypadało sto piętnaście kobiet. I nie jest to przypadek. Od ostatnich dekad XIX wieku do dziś „piękna płeć” dominuje w naszej strukturze demograficznej. Zakopiańskiej przemianie – od biednej, nieznanej góralskiej wsi do modnego i popularnego centrum rekreacji, sportu, wydarzenia w polskiej kulturze – kobiety towarzyszą liczniej niż mężczyźni. Cóż z tego, że w cieniu często pozostają. Bez ich pracy, oddania, talentów, bez upartej woli i silnego charakteru połączonego z wdziękiem, bez miasta kobiet podlejsze byłoby miejsce po Giewontem. 
     Przypomnijmy. Klementyna Homolacs właścicielka dóbr zakopiańskich znacząco przyczyniła się w latach czterdziestych XIX wieku do powstania zakopiańskiej parafii. Miało to nie tylko religijne, ale też cywilizacyjne znaczenie.  Jadwiga Zamoyska stworzyła Szkołę Domowej Pracy Kobiet, do której, poza pannami z dobrych domów, przyjmowano także dziewczęta z tak zwanych niższych klas. Oczywisty – choć być może nie zamierzony – był emancypacyjny wymiar tego projektu. Fach, możliwość pracy i zarobkowania zmieniała pozycję kobiet w domu, rodzinie, społeczeństwie. Zmiana tym bardziej była prawdopodobna, że po Tatrami spotkać można było panie prawdziwie niebanalne. Niezależne, sprawcze, słynne talentem, wiedzą, przymiotami charakteru. 
     Wspaniała Helena Modrzejewska, dla której – choć nie tylko dla niej – do Zakopanego przybywał Tytus Chałubiński, Ignacy Paderewski, Stanisław Witkiewicz. Bronisława Dłuska, Maria Skłodowska-Curie, Klara Jelska – ileż uczyniły one dla leczących się w „polskim Davos”. Spotkanie z takimi osobami musiało odmieniać wyobrażenia o relacjach damsko-męskich i możliwych rolach kobiet w modernizującym się społeczeństwie. Duchowa aura miejsca, do którego przybywano by  wyzdrowieć, odrodzić się, przez chwilę choćby inaczej żyć, sprzyjała osłabieniu konwenansów, rozmiękczała stabuizowane, konserwujące bariery. Kobiety ubrały spodnie i w męskim towarzystwie chodziły w góry. Obrazoburcze były to czyny. 
     Potem przyszedł sport – narciarstwo i taternictwo – otwierając drogę, na której dziewczyny udowodniły, że chcą, mogą, potrafią. Pewnie, że czasami przychodziło za to płacić cenę najwyższą. Przy próbie kobiecego przejścia południowej ściany Zamarłej Turni giną młodziutkie siostry Marzena i Lida Skotnicówny. Ale ruchu na raz już osiągniętej emancypacyjnej drodze nikt już zatrzymać nie mógł. Narty i lina stały się dla wielu kobiet, także z góralskich rodzin, kluczem do kariery, mocniejszej pozycji, ciekawszego i pełniejszego życia. Helena Marusarzówna może być ich symbolem. 
     Wojna zniszczy szalony „pępek świata” i jego piękny gwiazdozbiór: Marusię Kasprowiczową, Zofię Stryjeńską, Ritę Sacchetto, Wandę Gentil-Tippenhauer, Helenę Roj-Kozłowską, Marię Pawlikowską-Jasnorzewską. Ich gwiezdny czas minął, bo realny socjalizm, który na pół wieku zagościł pod Giewontem był ponuro-poważny, buro-przaśny i zasadniczo wrogi barwności, indywidualności, subtelnemu wdziękowi istnienia. Mimo te wszystkie braki i niedobory, na przekór im Maria Bujakowa i Halina Micińska-Kenarowa współtworzyły i latami prowadziły znakomite artystyczne szkoły. Krystyna Słobodzińska twórczo i kompetentnie animowała miejską kulturę. Pracowały, tworzyły, działały Zofia Radwańska-Paryska, Anna Górska, Barbara Gawdzik-Brzozowska, Helena Warszawska, Ewelina Pęksowa trwałe zostawiając po sobie ślady w zakopiańskiej historii. A ileż niewymienionych tu z nazwiska znakomitych kobiet sprawiało, że sfeminizowane obszary – służba zdrowia, edukacja, obsługa ruchu turystycznego mimo ideologicznych absurdów działały. 
     Koniecznie pamięcią wracać trzeba do tamtego czasu. Do braku podstawowych dóbr, kolejek, biedy. Po to by uzmysłowić sobie, kim był zbiorowy anonimowy bohater przecież nie tylko tamtej rzeczywistości. To „One” – matki, żony, przyjaciółki, dziewczyniny i niewiasty wystawał, zdobywały, przemieniały szare na złote, podtrzymując i upiększając życie. Mimo symbolicznej i bywało fizycznej przemocy, mimo alkoholizmu, którego nie raz były ofiarami, pomimo różnych mimo. Jednoczył ten los panie, ceperki, góralki – prawdziwe przewodniczki tutejszego istnienia. „Zakopane jest opowieścią”, ale ta o mieście kobiet wciąż czeka na napisanie. Wszystkim jest nam potrzebna. Bez tego nie pojmiemy kim jesteśmy i w jakim miejscu biegnie nasza egzystencja.

 „Zakopane. Miasto kobiet”. Scenariusz i opracowanie: Fundacja „Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości”. Opracowanie graficzne: Stanisław Berbeka. Wystawa zrealizowana na zamówienie i sfinansowana ze środków Urzędu Miasta Zakopanego. Park Miejski od strony ulicy Grunwaldzkiej. 

Zostań Patronem Tygodnika Podhalańskiego.

Komentarze Facebook
Dodaj komentarz
Wysłanie komentarza oznacza akceptację regulaminu komentowania na łamach 24tp.pl
koniczyna 2018-01-08 11:34:37
"Szczególnie w kontekście ostatnich wydarzeń i trendów ? odzyskiwania przez kobiety silnej tożsamości, stanowczych ruchów emancypacyjnych, sprzeciwiania się przemocy wobec kobiet i kreowania nowej, mocnej podmiotowości..."
a konkretnie - o co siem rozchodzi, jakie "ostatnie wydarzenia i trendy"?
czyżbym coś przeoczyła?
czy taka np Fibi lub Uorcyk, nie mówiąc już o mnie, nie mają silnej tożsamości i podmiotowości?
Ja np. w żaden sposób nie uważam, by panie demonstrujące pod lewackimi (tęczowymi, mojomacicowymi itp) hasłami były reprezentatywną dla Polek grupą. Bo chyba tylko o takie "wydarzenia i trendy" może chodzić.
Janowski 2018-01-08 10:19:21
Te rtyndy to feminizm , zwrócenie na kobiecość uwagi kolczykiem w d.... ? Chciałeś powiedzieć lewackość zakolczykowana tu i ówdzie ? wytatuowana doszczętnie ? Kolego Krupa nie podobają mi się twoje tryndowate wypociny i tyle ..
Góral z Trójmiasta 2018-01-07 23:27:27
Czyli jest szansa poznać jakąś samotną Zakopiankę z widokiem na Tatry :)
niepełnosprawny umysłowo 2018-01-07 13:10:34
Jak to leciało z ust .Nowośmiesznej emancypantki i feministki? : "Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet." A durny i bezmyślny tłum jak echo za nią powtarzał: "Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet. Dość dyktatury kobiet."

Reklama
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Podczerwone -sprzedam mieszkanie 46m2 gotowe do zamieszkania tel 660797241 b12.pl.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Kościelisko-Czajki -dom na super widokowej działce -sprzedam tel 660797241 b12.pl.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Łopuszna działka budowlana 1466 m2 -media, dojazd asfaltowy tel 660797241 b12.pl.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Białka Tatrzańska -działka 1398m2 z planem zagospodarowania -MU , przy drodze asfaltowej, blisko wyciagi narciarskie tel 660797241 b12.pl.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Białka Tatrzańska -działka z pozwoleniem na budowę dwoch domków -blisko wyciąg narciarskie tel 660797241 b12.pl.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Jurgów-sprzedam do do zamieszkania tel 660797241 b12.pl.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Suche --działka 2000m2 z pozwoleniem na budowę , blisko wyciagu tel 660797241 b12.pl.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Białka Tatrzańska -działka 2500m2 -pierwsza linia zabudowy, zjazd, wz sprzedam tel 660797241 b12.pl.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Zakopane- Jaszczurówka -dom -pensjonat na dużej działce 1758 m2 -sprzedam 660797241 b12.pl.
  • NIERUCHOMOŚCI | wynajem
    Zakopane -Jaszczurówka- lokal pod gastronomie w apartamentowcu 100m2 -do wynajęcia lub sprzedaży tel 6607972410.
  • NIERUCHOMOŚCI | kupno
    Kupię DOM do 100.000 zł. 500 221 028.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Czerwienne - nowy piękny dom sprzedam gotowy do zamieszkania tel. 660797241 b12
    Tel.: 660797241
  • USŁUGI | inne
    WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
  • SPRZEDAŻ | zwierzęta
    Owczarek podhalański. 501816189
    Tel.: 501816189
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Sprzedam LAS w Łopusznej. 18 28 560 60.
  • PRACA | dam
    Wspólnota Mieszkaniowa INFINIUM - Aleje 3 Maja 5 w Zakopanem - POSZUKUJE FIRMY ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI SPRZĄTANIA BUDYNKU (klatki schodowe, korytarze, itp.) ORAZ TERENU ZEWNĘTRZNEGO. Kontakt w sprawie zakresu do złożenia oferty tel. 889 18 91 54 - zarządca nieruchomości.
  • PRACA | dam
    Pensjonat w Zakopanem zatrudni POKOJOWĄ - 666 37 83 57.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Sprzedam BACÓWKĘ, nowo wybudowaną na Sralówkach. 515 503 494, 18 265 39 77.
  • PRACA | szukam
    KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
  • PRACA | dam
    Zatrudnię pracowników budowlanych, ekipy, podwykonawców. 601 508736.
  • PRACA | dam
    Zatrudnimy Panią na pokoje. Praca całoroczna stała w małym obiekcie 40-50 osób w Zakopanym. Panie chętne, proszę o kontakt. 18 2061434 sgzakopane@interia.eu
    Tel.: 18
  • MOTORYZACJA | sprzedaż
    MITSHUBISHI OUTLANDER 2,2 DI-D, 4X4, r.p.2014, przebieg 224 tys. km, I właściciel, bogata wersja Intense Plus, dodatkowo kpl. kół zimowych z felgami, zdejmowany hak,oryginalny bagażnik dachowy. 605 564 270.
  • KUPNO
    OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
  • PRACA | dam
    Hotel "Foluszowy Potok" Zakopane, ul. Zamoyskiego 42 zatrudni do restauracji hotelowej: KELNERA/-KĘ. Zapewniamy stabilną, całoroczną pracę w restauracji hotelowej. Kontakt wyłącznie telefoniczny: 660 41 00 46
  • PRACA | dam
    Restauracja Górska w Białce Tatrzańskiej do uzupełnienia zespołu poszukuje osoby na stanowisko ZASTĘPCA SZEFA KUCHNI. Praca w doświadczonym zespole, wysokie wynagrodzenie. Oferujemy pracę bez zamieszkania. Wymagane doświadczenie zawodowe,więcej info:. 518-259-536 www.restauracjagorska.pl email : rest.gorska@gmail.com
    Tel.: 518
  • PRACA | dam
    Przedsiębiorstwo Budowlane Sikora zatrudni pracowników na stanowisko: pomocnik budowlany, malarz, tynkarz, płytkarz, cieśla, zbrojarz, pracownik ogólnobudowlany .
    Tel.: 602 629 623
  • USŁUGI | budowlane
    MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
  • USŁUGI | budowlane
    OCIEPLANIE PODDASZY WEŁNĄ MINERALNĄ, ADAPTACJA PODDASZY, ZABUDOWA GK. 660 079 941.
  • USŁUGI | budowlane
    KOMPLEKSOWE WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, MALOWANIE, PANELE, MONTAŻ DRZWI, ŁAZIENKI, ZABUDOWY GK. 660 079 941.
  • USŁUGI | budowlane
    USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
  • PRACA | dam
    Z. R. GŁOWACCY ZATRUDNI PRACOWNIKÓW BUDOWLANYCH DO ROBÓT WYKOŃCZENIOWYCH W ZAKOPANEM. 608 813 506
  • USŁUGI | budowlane
    KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    Sprzedam 2 HEKTARY POLA i DZIAŁKĘ 20 AR. 505 429 375.
  • NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
    DZIAŁKA BUDOWLANA W MURZASICHLU 19 arów, kameralna. 517 018 380
  • SPRZEDAŻ | różne
    NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
  • SPRZEDAŻ | różne
    Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
  • USŁUGI | budowlane
    OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
  • SPRZEDAŻ | różne
    DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
2025-04-25 19:59 Prace podhalańskich artystów w hotelu Hyrny 2025-04-25 19:00 Otwarta Perć Akademicka na Babiej Górze 2025-04-25 18:28 Poszukiwani listami gończymi 2025-04-25 18:00 Ważny komunikat w sprawie rozbudowy drogi przy wjeździe do Szczawnicy 2 2025-04-25 17:58 Zderzenie osobówki z tirem w Spytkowicach 2025-04-25 16:59 Nowotarski Rynek opanowały Food Trucki! (WIDEO) 2025-04-25 16:31 W tym sklepie w Nowym Targu wita nas kandydat na prezydenta 14 2025-04-25 15:59 Rozpadało się w Zakopanem. Na targ pod Gubałówką patrzymy z estakady (WIDEO) 2025-04-25 15:00 Są nowi gospodarze bacówki PTTK na Maciejowej 2025-04-25 14:24 Co robić w weekend w Zakopanem? 2025-04-25 14:19 Wypożyczalnia maszyn budowlanych: klucz do efektywności i oszczędności 2025-04-25 13:30 Czy policjant znęcał się nad rodziną? 7 2025-04-25 12:45 Znęcał się nad zwierzętami. Krowy były brudne, głodne i zaniedbane 2025-04-25 12:33 Pędzle do makijażu - sekret perfekcyjnego makijażu 2025-04-25 12:30 Pełna humoru animacja na podstawie serii książek Justyny Bednarek. Mamy dla Was bilety 2025-04-25 12:03 Dwaj Słowacy ukradli... drzwi 4 2025-04-25 11:22 Namiot: Przewodnik po Świecie Biwakowania 2025-04-25 10:59 Na najwyższych szczytach w Tatrach pada śnieg 2025-04-25 10:59 Podhale poza sezonem - jak uniknąć tłumów i cieszyć się spokojem górskich szlaków? 2025-04-25 10:00 Trwa przebudowa boiska w Niedzicy 2025-04-25 09:20 Autorski wieczór Piotra Wojciechowskiego 2025-04-25 08:58 Akcja zakopiańskiej Straży Miejskiej: Porządek z wrakami 9 2025-04-25 07:59 W piątek jeszcze ostrzeżenie przed burzami. W weekend poprawa pogody 2025-04-24 21:00 Młodzi rowerzyści muszą mieć kartę rowerową. Apel policjatów do rodziców 1 2025-04-24 20:30 Uroczyste otwarcie sezonu flisackiego 6 2025-04-24 20:00 Ruszyły konsultacje w sprawie przebiegu południowej obwodnicy Nowego Targu 2025-04-24 19:00 Czterech polskich kardynałów weźmie udział w konklawe w Watykanie, jeden pracował w Poroninie 22 2025-04-24 18:00 Czy ktoś widział tego kotka? 2025-04-24 17:00 Harcerze na start! 2025-04-24 16:56 14-letni Jakub stracił tatę, teraz walczy o powrót do sprawności 2025-04-24 16:30 Kliknij. I poznasz historię gminy Ochotnica 2 2025-04-24 16:00 Już czas na letnie opony? 1 2025-04-24 15:30 Dziękczynienie za pontyfikat Franciszka - Papieża Miłosierdzia i głos pokoju dla Świata 2 2025-04-24 15:00 Zmarła nauczycielka z Zespołu Szkół Budowlanych w Zakopanem. Wychowała wiele pokoleń młodzieży 6 2025-04-24 14:11 Znowu pożar nieużytków w Lipnicy Małej 1 2025-04-24 14:00 Pofyrtany las czeka 2025-04-24 13:30 AKTUALIZACJA. Dzień Narciarza w Muzeum Tatrzańskim 1 2025-04-24 13:00 Nowa całoroczna linia autobusowa w Tatry Słowackie 4 2025-04-24 12:00 16 kolizji, 6 rannych, blisko 3 setki wykrytych wykroczeń 1 2025-04-24 11:30 Dzień Dobra w Parku Miejskim 2025-04-24 10:59 Trialowe zmagania na torze AMK Gorce 2025-04-24 10:29 Znacie to miejsce w Lipnicy Wielkiej? 2025-04-24 10:00 Ze względu na żałobę narodową festiwal przeniesiony na niedzielę 2025-04-24 09:30 Kolumna informacyjna Muzeum Tatrzańskiego 2025-04-24 09:00 Podhale na czerwono. Najwyższy stopień zagrożenia burzami 2025-04-24 08:00 Makabryczne odkrycie na Bachledach 2025-04-23 22:08 Już w piątek startuje 12. edycja Pieniny Ultra-Trail 2025-04-23 21:50 Dowódca straży zawieszony 5 2025-04-23 21:25 Od dziś można wypatrywać owiec na halach 1 2025-04-23 21:00 Derbowy mecz w Jabłonce: zamieszki, zatrzymania i oświadczenia klubów 2
NAJPOPULARNIEJSZE ARTYKUŁY
NAJCZĘŚCIEJ KOMENTOWANE
OSTATNIE KOMENTARZE
WARUNKI W GÓRACH
POGODA W WYBRANYCH MIASTACH REGIONU
Reklama