Taternicy a sprawa Wujka

Podczas ubiegłotygodniowej sesji naukowej, zorganizowanej przez katowicki IPN, nie zabrakło też podhalańskich akcentów. Jednym z gości panelu dyskusyjnego był Jacek Jaworski, autor Raportu Taterników, który przyczynił się znacznie do ostatecznego wyjaśnienia sprawy strzałów na Wujku.

Historia procesu zbrodniarzy z plutonu specjalnego, którzy otworzyli ogień do bezbronnych górników, zabijając dziewięciu z nich, to pasmo porażek wymiaru sprawiedliwości. Lata osiemdziesiąte to systematyczne zacieranie śladów, jakie mogłyby wskazać na konkretnego zabójcę. To także pierwszy, błyskawiczny proces uniewinniający podejrzanych w 1982 roku i blisko 20-letnia walka podczas trzech kolejnych procesów o wskazanie winnych. – Dlaczego ta prawda tak długo się przebija? – dziwi się Andrzej Dragoń, dyrektor katowickiego IPN, nawiązując jednoczenie do procesu autorów stanu wojennego. – Tu nie chodzi nawet o karę, ale o poznanie winnych. Przecież przed pojednaniem trzeba najpierw wyrazić skruchę!.

– Przez dwadzieścia lat nie udało się wydać wyroku w sprawie Kiszczaka i jego szyfrogramu pozwalającego na użycie broni, bez którego nie byłoby sprawy Wujka. Przez tyle lat nasz wymiar sprawiedliwości nie potrafi sobie poradzić z jedną kartką papieru! Ta sprawa powinna być załatwiona już na drugim posiedzeniu sądu. Mam nadzieję, że wiosną zapadnie wyrok i ta „szata honoru”, w którą Kiszczak się odział, zostanie z niego wreszcie zdjęta – podkreśla Jacek Margasiński, oskarżyciel posiłkowy w procesie śląskich kopalń.

Podczas dyskusji kończącej sympozjum przy stole zasiedli ranni wówczas górnicy Czesław Kłosek, Stanisław Płatek i Krzysztof Pluszczyk oraz Jacek Jaworski.

Choć formalnie Jaworski wówczas stał po drugiej stronie barykady, to jego zeznania i zaginiony wówczas „Raport Taterników” przyczyniły się do skazania członków plutonu specjalnego, którzy strzelali na kopalni. Jaworski, wówczas oficer milicji, choć sam nie był na Wujku – wkrótce potem szkolił w Tatrach tych, którzy 16 grudnia otworzyli ogień, stojąc na kopalnianej rampie. To podczas wspinaczek i potem zakrapianych imprez wraz z Ryszardem Szafirskim i Januszem Hierzykiem wyciągali prawdę na tema wydarzeń na Wujku. Jaworski miał spisać trzy kopie raportu, który chciał przekazać ówczesnym władzom Solidarności. Żaden z nich nie dotarł do adresata. Dopiero pod koniec lat 90. Jacek Jaworski odtworzył jego treść, a potem złożył zeznania przed katowickim sądem. – Przez niektórych jestem postrzegany jako były milicjant, który się złamał i przeszedł na drugą stronę. Ale ja jestem trenerem judo i moja rola polegała na szkoleniu plutonów specjalnych z całego kraju. Czy coś zyskałem dzięki mej działalności? Nic. Kiedyś miałem pensję czterokrotnie wyższą od górniczej, dziś ledwie starcza mi na życie. Ale wolę być tu, w wolnej Polsce, niż w tamtym systemie – podkreśla Jaworski.

Stanisław Płatek przypomina, że mimo upływu prawie 30 lat jeszcze dotąd wiele osób boi się zeznawać. Tak jest w przypadku wielu sanitariuszy, którzy sami byli bici za udzielanie pomocy rannym. Bo oprócz strzałów na Wujku, powszechnym działaniem zomowców było zatrzymywanie karetek, wywlekanie rannych z noszy i bicie pałkami zarówno ich, jak i personelu medycznego. – Jest jeszcze inna kwestia – żaden z poszkodowanych dotąd nie dostał żadnego odszkodowania od państwa. Jedynie rodzinom zabitych kopalnia wypłaciła pieniądze ze swego zysku. A przecież np. Józef Żmuda nosił do końca życia cztery kule w plecach. Umarł, nie doczekawszy się żadnej wdzięczności ze strony państwa! – dodaje Krzysztof Pluszczyk.

Kolejnym smutnym wnioskiem, jaki nasuwał się szczególnie podczas dyskusji, był widok niemal pustej auli uniwersytetu śląskiego, gdzie odbywało się sympozjum. Czyżby wydarzenia tak żywe dla uczestników – dziś już zupełnie nie interesowały młodzieży?

Józef Figura