2021-06-16 10:00:00
Rozmowa
Księża się powinni od Tischnera uczyć
Ci, którzy używali krzyża jako pałki, wzbudzali u Tischnera agresję i złość. Atakował tych, którzy z Ewangelii robili złą nowinę. Filozof z Łopusznej jest patronem dobrego myślenia, które wszędzie poszukuje okruchów dobra i kieruje ludzi ku dobru - mówi w rozmowie z Beatą Zalot prof. Zbigniew Stawrowski, współzałożyciel i dyrektor Instytutu Myśli Józefa Tischnera w Krakowie.
- Czy istnieje moda na Tischnera? Zainteresowanie jego filozofią?
–Nie jestem tego w stanie uczciwie ocenić. Nie mam wglądu w całe polskie środowisko filozoficzne. Wiem, że powstaje dużo prac magisterskich na temat jego filozofii, także doktoratów.
–Skąd bierze się moda na Tischnera?
–To był człowiek wielowymiarowy, renesansowy. Każdy znał go z obszaru, na który sam był wrażliwy. Na Podhalu widzą w nim przede wszystkim księdza, kaznodzieję i człowieka, który dowartościował górali – ich kulturę i język. Dla nas najważniejszy jest wymiar jego myślenia. Tischner, jako początkujący filozof, założył sobie, że codziennie przez 6 godzin będzie czytał teksty filozoficzne. I konsekwentnie to robił. Ta ciężka intelektualna praca przynosiła stopniowo owoce we wszystkich dziedzinach jego życia. Warto jednak pamiętać, że był przede wszystkim filozofem, który troszczył się o duszę, był duszpasterzem w przebraniu filozofa.
–Ta głęboka mądrość filozoficzna szła w parze w bardzo przystępnym, prostym językiem, którym się posługiwał Tischner. Przekonałam się o tym, słuchając podczas studiów jego wykładów.
–To prawda, potrafił przekazywać wiedzę w sposób zrozumiały, dostosowywał język, obrazy, którymi się chętnie posługiwał, do słuchaczy. Posiadał umiejętność połączenia głębokiej filozofii z prostym językiem. Wiele osób miało mu za złe, że pisząc o filozofii, używa języka literackiego. To był jego świadomy wybór –chciał dotrzeć do ludzi. Ale potrafił też pisać teksty typowo filozoficzne –bardzo precyzyjne, analityczne. Przykładem jest jego praca habilitacyjna. Wielu widziało w nim uśmiechniętego, wyluzowanego księdza, który jak z rękawa sypał dowcipami. Za tym wszystkim kryła się jednak głęboka wrażliwość i głębokie myślenie. Także podczas ostrych dyskusji patrzył na ludzi życzliwie. Starał się zrozumieć polemistę.
–To dlaczego wzbudzał u innych taką agresję?
–Ale proszę zauważyć, u kogo. Przede wszystkim u księży. Patrzył na to środowisko szczególnie ostro, krytycznie, dlatego że, będąc jednym z nich, czuł się za nich odpowiedzialny. Ci, którzy używali krzyża jako pałki, wzbudzali jego agresję i złość. Atakował tych, którzy z Ewangelii robili złą nowinę, a nie dobrą. Tych nie oszczędzał.
–W środowisku filozoficznym też miał wrogów.
–Może nie wrogów, raczej przeciwników – zwłaszcza wśród tomistów. Według niego filozofia tomistyczna nie potrafi odpowiedzieć na autentyczne ludzkie bóle i problemy.
–W momencie przełomu w naszym kraju, ogólnej euforii po obaleniu komunizmu, on potrafił patrzeć dalej i głębiej. Widział w nas „homo sovieticusa”. Ciekawe, co dziś powiedziałby Polakom?
–Mam pewien dystans do ówczesnych tekstów Tischnera. Uważam, że się zagubił w ocenach sytuacji politycznej. Charakterystyczne, że we wszystkich, także w sobie samym, widział ślady homo sovieticusa, tylko nie w komunistach. Jego uwagi na temat lustracji i dekomunizacji czy – ujmując to inaczej – relacji między sprawiedliwością i miłosierdziem były zbyt jednostronne i uproszczone. Zresztą pod koniec życia je skorygował.
–Wiele osób ma dług wdzięczności wobec ks. prof. Tischnera. Spłacają go w różny sposób. Takie też zapewne są powody utworzenia Instytutu Myśli J. Tischnera, którym pan kieruje?
–To prawda, Instytut został założony przez uczniów i przyjaciół Tischnera, by chronić i upowszechniać jego dorobek, kontynuować najważniejsze wątki jego filozofii. Wiele dobrego robimy wspólnie ze Stowarzyszeniem „Drogami Tischnera”i związaną z nim rozrastającą się ciągle rodziną szkół tischnerowskich. Ściśle z nimi współpracujemy, bo zależy nam bardzo, by myślenie w duchu tischnerowskim przekazywać nauczycielom.
Jest jednak środowisko, które bardzo dużo zawdzięcza Tischnerowi, ale nie jest dzisiaj zbyt widoczne. To jego wychowankowie z seminarium. Ci księża, którym Tischner przypominał, że Ewangelia ma być dobrą nowiną, że ma otwierać horyzonty nadziei, a nie straszyć, nakazywać i budzić poczucie winy. Że ludzie są powołani do wolności.
–Jakie zadanie stoi przed jego wychowankami – księżmi?
–Przede wszystkim, by nie bali się myślenia i potrafili zaufać ludzkiej wolności, bo jest dobra. Może warto byłoby dostrzec w Tischnerze wzór dobrego duszpasterza na trudne czasy wolności. Mam wrażenie, że wśród wyniesionych na ołtarze brakuje nam takiego wzorca. Dla mnie Tischner jest patronem dobrego myślenia, które wszędzie poszukuje okruchów dobra i kieruje ludzi ku dobru. Taki wzór w dzisiejszych czasach zagubienia, chaosu i lęków jest bardzo potrzebny.
–Wróćmy jednak do Instytutu – na czym konkretnie polega jego praca?
–Nasze archiwum gromadzi spuściznę po Tischnerze – filozoficzną, duszpasterską, literacką, publicystyczną. Zbieramy jego zapiski, wszelkie relacje, zapisy na taśmach – magnetofonowych, video. Gromadzimy kazania, wykłady. To stanowi potem bazę dla tych, którzy prowadzą badania nad Tischnerem. Prowadzimy też działalność wydawniczą. Wydaliśmy niepublikowane dotąd doktorat oraz pracę habilitacyjną Tischnera „Studia z filozofii świadomości” – absolutne odkrycie, wielkie dzieło. Wydaliśmy też jego wykłady dla polonistów Uniwersytetu Jagiellońskiego z okresu stanu wojennego „Etyka a historia”. Niestety, materiały z innych lat i innych uczelni są niekompletne, więc gdyby ktoś miał jakiekolwiek nagrania jego wykładów, bylibyśmy bardzo wdzięczni za wypożyczenie. Jeśli zbierzemy całość, będziemy mogli znowu wydać kolejną publikację. Ważną dla nas działalnością jest seria wydawnicza „Drogi myślenia”, w której drukujemy książki filozoficzne, podejmujące istotne problemy, z którymi borykał się wcześniej Tischner.
–Na początku rozmawialiśmy tym, jak wiele górale zawdzięczają Tischnerowi. A co dziś oni – jak pan myśli – mogą zrobić dla Niego?
–Na to pytanie, górale powinni odpowiedzieć sobie sami. Na tym polega właśnie wolność, której nauczył nas Tischner.
*
Instytut Myśli Józefa Tischnera w Krakowie został założony przez uczniów i przyjaciół filozofa. Fundacja za cel obrała sobie ochronę i upowszechnianie dorobku oraz kontynuację najważniejszych wątków filozofii Tischnera. Działające przy Instytucie archiwum gromadzi jego spuściznę – filozoficzną, duszpasterską, literacką i publicystyczną. Wydaje jego teksty, a także prace tych, którzy myślenie filozoficzne Tischnera kontynuują. Instytut organizuje też konferencje, seminaria, coroczne Dni Tischnerowskie. IMJT posiada status organizacji użyteczności publicznej, dzięki czemu przy rozliczaniu podatków każdy może na konto fundacji przekazać 1% swoich dochodów. Według nowych zasad, by przekazać pieniądze na konto Instytutu, w ostatnich rubrykach zeznania podatkowego, oprócz wyliczonej kwoty (1%),
Tygodnik Podhalański 7/2009
-
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Siewierski Nieruchomości ul. Br. Czecha 1, Zakopane. +48 18 20 66 129, +48 506 13 14 63 www.siewierski.pl -
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupie Pilnie -Pensjonat w Zakopanym -tel 660797241 b12.pl. -
PRACA | dam
Zatrudnię KIEROWCĘ C+E na pracę po kraju ( poniedziałek - piątek). Praca na plandece. Kontakt 514 240 136, 691 758 882. -
SPRZEDAŻ | zwierzęta
Sprzedam konia czeskiego zimnokrwistego. Masc karogniady,przyjazny dla dzieci, jezdzil w zaprzęgu i siodle. WAŁACH. Prawie 3 lata. kontakt tylko telefoniczny 791818377. -
PRACA | dam
Przyjmę DO OPIEKI NAD STARSZĄ OSOBĄ. 602 534 193. -
SPRZEDAŻ | zwierzęta
Dwa KONIE 8.500 zł/szt. 790 759 407. -
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO OPAŁOWE 160zł/ m3 i odpad tartaczny 130zł/m3. 790 759 407. -
SPRZEDAŻ | budowlane
WIĘŹBA 950 zł/kubik. 790 759 407. -
MOTORYZACJA | sprzedaż
SKUTER SNIEŻNY POLARIS. SILNIK ŻUKOWSKI prawie nowy. 515 503 494. -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia MIESZKANIE, I piętro, Waksmund. 515 503 494. -
PRACA | dam
Skicontrol H.Martinczak.s.k.a. (Białka Tatrzańska) przedstawiciel na Polskę firmy SKIDATA, zatrudni: INFORMATYKA - SERWISANTA. Oferujemy: umowę o pracę, możliwość rozwoju zawodowego. Wymagania: znajomość rozwiązań IT, wykształcenie kierunkowe, doświadczenie na podobnym stanowisku, znajomość j.angielskiego, czynne prawo jazdy kat.B. Główne obowiązki: montaż i serwis systemu kontroli dostępu SKIDATA. CV prosimy przysłać na e-mail: praca@skicontrol.pl -
PRACA | dam
Zlecę SZYCIE NARZUT z kawałków skór włoskich, kożuchowych. Dzwonić tylko z doświadczeniem. 504 636 921. -
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DOMEK LETNISKOWY W GORCACH. 515 503 494. -
PRACA | dam
POTRZEBNA OPIEKUNKA DO 8-MIESIĘCZNEGO DZIECKA, 4-5 godzin dziennie. Zakopane. 692 278 855. -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Oferujemy powierzchnię parkingową dla pojazdów osobowych/dostawczych/ciężarowych z możliwością składowania /przechowywania towaru, na monitorowanym obiekcie z własną stacja paliw. Przemysłowa dzielnica Nowego Targu blisko wjazdu na S7. Zapraszamy. Tel. 602 290 555 -
PRACA | dam
PIEKARNIA W ZAKOPANEM ZATRUDNI PIEKARZA. Na stałe, umowa. 602 759 709 -
PRACA | dam
Zatrudnię SPRZEDAWCZYNIĘ DO SKLEPU SPOŻYWCZEGO W ZAKOPANEM. 602 759 709 -
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DZIAŁKĘ W ŁAPSZACH WYŻNYCH (nr 2903, 2904, 2905). 572624414. -
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484. -
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912. -
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371. -
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371. -
PRACA | dam
NIEMCY - murarz cieśla malarz ocieplenia spawacz elektryk kranista. 601-218-955 -
USŁUGI | budowlane
HYDRAULIK - 660 404 104. -
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958. -
USŁUGI | budowlane
PRACE WYSOKOŚCIOWE, MALOWANE DACHÓW, MALOWANIE ELEWACJI METODĄ NATRYSKOWĄ ORAZ KLASYCZNĄ. 537 160 398. -
KUPNO
Kupię LIMBĘ na pniu. 605 306 244 -
PRACA | dam
Praca na budowie - docieplenia, budowy od podstaw, wykończenia. Zakopane i okolice. tel. 500160574. 500160574
Tel.: 500160574 -
PRACA | dam
PRACA W SKLEPIE SPOŻYWCZYM - BUKOWINA TATRZAŃSKA - STOISKO MIĘSNO-WĘDLINIARSKIE. 609820250 as.stasik@op.pl
Tel.: 609820250 -
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098. -
PRACA | dam
POSZUKUJEMY KANTORA DO UDZIAŁU W TRADYCYJNEJ MSZY ŚWIĘTEJ WSZECHCZASÓW. 697 718 044 -
PRACA | dam
POSZUKUJEMY OSÓB DO PRACY W KARCZMIE PRZY KRUPÓWKACH na stanowisko: KUCHARZ, POMOC KUCHENNA. 600 035 355. -
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002. -
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105. -
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię działkę na Podhalu GOTÓWKA!!! 600 404 554
Tel.: 600 -
USŁUGI | budowlane
CIEŚLA BLACHARZ, BUDOWA OD PODSTAW. 516 563 400. -
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590. -
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.