Wprzewodniku Jana Reychmana z 1937 r. na temat Babiej Góry czytamy: „(...) Sam szczyt jest skalisty, zasłany głazami i obrywa się wspaniałymi, urwistymi stokami ku Pn; zwie się on Diablak; była niegdyś na nim kapliczka. Widok z Babiej Góry mało ma sobie równych w Karpatach Zachodnich... Do Babiej Góry przywiązanych jest wiele legend o zakopanych skarbach, zbójnikach, śpiących rycerzach itd.; sporo tu grot, piwnic, znaków poszukiwaczy skarbów...”. Rozwój turystyki babiogórskiej rozpoczął się na początku XIX w. i był związany głównie z naukowymi badaniami przyrodniczymi. Wtedy przyjeżdżali tu nie tylko naukowcy, ale również wysocy rangą urzędnicy i przedstawiciele instytucji państwowych. Pierwsza wzmianka o Babiej Górze znalazła się w publikacji Jana Długosza „Chronographia Regni Poloniae” z lat 1455-1480. Informacje o Królowej Beskidów odnaleziono w zielnikach z przełomu XV i XVI stulecia. Nieco później zaczęto nanosić ją - chociaż błędnie umiejscawianą - na mapy Polski. Za pierwszy obiekt turystyczny na szczycie Babiej Góry można uznać drewniany schron, który zbudowano w 1806 r. dla arcyksięcia Józefa Habsburga, palatyna Węgier, i kilkudziesięcioosobowego orszaku. Później schron służył innym wędrowcom. Jednym z pierwszych odkrywców Babiej Góry był Stanisław Staszic, który zawędrował tu konno od strony Orawy. Wiele ciekawych informacji o charakterze popularnonaukowym zamieścił w swoim dziele z 1815 r. „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski”. W XIX stuleciu Babią Górę odwiedzali: Ludwik Zejszner - geograf, geolog i ludoznawca, Ludwik Pietrusiński - publicysta i podróżnik, uważany za pierwszego polskiego turystę, Józef Łepkowski - profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także Maria Steczkowska, która jako pierwsza nazwała Babią Górę Królową Beskidów. W 1869 r. w „Tygodniku Ilustrowanym” ukazał się jej artykuł „Wycieczka na Babią Górę”, którą odbyła w 1855 r. Była to jej jedyna wyprawa w ten rejon. „Poważne czoło dumnie dźwiga w obłoki i z tej wysokości patrzy na kilkunastomilową przestrzeń ścielącą się u jej stóp, a ten majestatyczny widok, z którym co do rozległości nie mogą się mierzyć nawet widoki ze szczytów tatrzańskich, już stokrotnie wynagradza trudy niedalekiej podróży” - pisała Steczkowska. W 1860 r. ukazał się „Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin”, którego autorem był ks. Eugeniusz Janota.
Beskiden-Verein
Rozwój zorganizowanej turystyki rozpoczął się tu pod koniec XIX w. Dochodziło do rywalizacji między niemiecką organizacją turystyczną Beskidenverein, która weszła na ten teren jako pierwsza, i Towarzystwem Tatrzańskim. Powstawały znakowane szlaki i schroniska. Na szczycie Babiej Góry, pod Diablakiem, stanęło schronisko „Beskiden-Verein”. Jego historia sięga 1904 r., kiedy została ukończona budowa. Ten sam rok znajduje się na ozdobnej oprawie księgi meldunkowej. Uroczyste otwarcie odbyło się 11 czerwca 1905 r. Był to piętrowy obiekt, zbudowany na wysokości 1616 m n.p.m. z głazów piaskowca. Od strony południowo-zachodniej pozostawiono w murach wystające kamienie, z zamiarem dobudowania w przyszłości drugiej części schroniska. Parter stanowiło 5 pomieszczeń - magazyn, kuchnia, jadalnia oraz korytarz i ubikacja. Jadalnia połączona była z oszkloną werandą, z której roztaczał się widok na Tatry i Orawę. Na piętrze znajdowały się 4 pokoje noclegowe. W dwóch z nich stały piętrowe prycze, po 18 miejsc w pokoju. Pozostałe były 3-osobowe. Schronisko ogrzewano szamotowymi piecami. W Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej w Krakowie znajduje się książka meldunkowa ze schroniska „Beskiden-Verein”. Oprawna w ciemnobrązową skórę, ozdobiona napisami wykonanymi z metalu. Na pierwszej stronie widnieje odezwa do turystów w 3 językach - niemieckim, węgierskim i polskim. Czytamy w niej m.in.: „Wy wszyscy z bliska i z daleka, którzy stanęliście tu, na tym najwyższym szczycie Beskidów, bez wyjątku jakiej narodowości jesteście lub jakim mówicie językiem - wy wszyscy bądźcie serdecznie pozdrowieni i na pamiątkę we wspólnym interesie zapiszcie Wasze nazwisko do niniejszej księgi”. Podpisano: Sekcya Bielsko-Bialska Towarzystwa Beskidzkiego, Zielone Świątki 1905.
W księdze meldunkowej zachowały się autografy osób odwiedzających schronisko i Królową Beskidów w latach 1905-1922. Znajduje się tam ponad 10 tys. nazwisk, głównie niemieckich. Wśród nich na uwagę zasługuje wpis z 17 sierpnia 1905 r., złożony przez Kazimierza Sosnowskiego. Przebywał tam jeszcze przed wydaniem swojego pierwszego przewodnika po Beskidach Zachodnich. W schronisku 5 sierpnia 1907 r. zatrzymał się również Seweryn Udziela, twórca Muzeum Etnograficznego w Krakowie. W 1894 r. Niemiecki Związek Beskidowy jeszcze przed oddaniem do użytku schroniska „Beskiden-Verein” zamontował skrzynkę, w której umieścił książkę pamiątkową. Można w niej przeczytać wpisy turystów odwiedzających szczyt Babiej Góry. Trzy takie książki zostały ofiarowane Ośrodkowi Kultury Turystyki Górskiej na Markowych Szczawinach przez Oddział PTTK w Bielsku-Białej w 1966 r. W czerwcu 1937 r. schronisko „Beskiden-Verein” przeszło pod zarząd Lasów Państwowych i zmieniło nazwę na „Szczytowe Schronisko „Leśnik” na Babiej Górze”. Jego historia ostatecznie zakończyła się prawie 40 lat temu. Niszczejące ruiny rozebrano na polecenie dyrekcji Babiogórskiego Parku Narodowego w 1979 r.
Na Markowych Szczawinach
Na północnych stokach Babiej Góry było takie miejsce, gdzie schodziły się wszystkie ścieżki. W XIX w. turyści idący zobaczyć z Królowej Beskidów wschód słońca spędzali tam nocne godziny przed wejściem na szczyt. Tym magicznym miejscem były Markowe Szczawiny. Budowę schroniska w tym miejscu poprzedziły długie starania o utworzenie terenowego oddziału Towarzystwa Tatrzańskiego. W 1905 r. powstał Oddział Babiogórski TT, a był to sukces Hugona Zapałowicza, który równocześnie chciał wybudować polskie schronisko na Babiej Górze. Przez cały czas osobiście kierował pracami i doglądał budowy obiektu. W niespełna 2 miesiące od rozpoczęcia prac schronisko zostało oddane do użytku. 15 września 1906 r. nastąpiło jego uroczyste otwarcie. Pierwsi zimowi turyści pojawili się w 1908 r., a wśród nich Walery i Ferdynand Goetlowie, Władysława Pawlica i Władysława Kuryluk. W 1922 r. schronisko po raz pierwszy rozbudowano. Dobudowano izbę jadalną, a w 1925 r. - kuchnię i spiżarnię. Rok później podjęto decyzję o dołączeniu 2 pokoi mansardowych. W 1932 r. obiekt został unowocześniony. Wymieniono wyposażenie i dostosowano go do korzystania przez cały rok. Kolejną rozbudowę schronisko przeszło w 1934 r. Powstała nowa sala noclegowa na parterze i 3 pokoje na poddaszu. Połączono pokoje mansardowe, oszklono werandę. Doprowadzono również wodociąg grawitacyjny. Podczas II wojny światowej obiekt służył partyzantom. W 1949 r. został przeprowadzony jego gruntowny remont, a 2 lata później schronisko zostało przejęte przez PTTK. Drewniane schronisko na Markowych Szczawinach służyło turystom ponad 100 lat. W długi majowy weekend 2007 r. po raz ostatni gościło turystów. Zostało rozebrane, a na jego miejscu powstał nowy, murowany budynek. Nieopodal schroniska na Markowych Szczawinach stoi niewielkich rozmiarów drewniany budynek kryty gontem, który w swoim wnętrzu kryje wiele cennych materiałów oraz eksponatów związanych z Babią Górą i okolicą. Mieści się w nim pierwszy w historii Ośrodek Muzealny Komisji Turystyki Górskiej Zarządu Głównego PTTK, który został otwarty w 1966 r. Dzisiaj na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego znajduje się ponad 50 km szlaków, a Królową Beskidów co roku odwiedza ok. 70 tys. turystów.
Jolanta Flach
Tygodnik Podhalański 51-52/2015
Fot.: z arch. BgPN
Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.
-
PRACA | dam
Przyjmę CIEŚLI DACHOWYCH, DEKARZY, POMOCNIKA DEKARZA. 608729122.
-
PRACA | dam
Przyjmę MURARZY. Praca Polska, Niemcy. 608729122.
-
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
-
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni EKSPEDIENTKĘ. Bardzo dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
-
USŁUGI | budowlane
BRUKARSTWO, ODWODNIENIA - tanio, solidnie. 512 345 109.
-
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
-
PRACA | dam
Hotel "Foluszowy Potok" Zakopane, ul. Zamoyskiego 42 zatrudni do restauracji hotelowej: KELNERA/-KĘ. Zapewniamy stabilną, całoroczną pracę w restauracji hotelowej. Kontakt wyłącznie telefoniczny: 660 41 00 46
-
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia MIESZKANIE, I piętro, Waksmund. 515 503 494.
-
MOTORYZACJA | sprzedaż
SKUTER SNIEŻNY POLARIS. 515 503 494.
-
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DOMEK LETNISKOWY W GORCACH. 515 503 494.
-
PRACA | dam
POTRZEBNA OPIEKA NAD SENIORKĄ 93 lata. W dobrej kondycji fizycznej, chodząca. Ze względu na otępienie wymaga towarzystwa i nadzoru. Oferujemy zamieszkanie okresowo (co 6-8 tygodni) w Zakopanem i w Zielonce pod Warszawą. Warunki pracy i płacy do uzgodnienia. Zgłoszenia na adres mailowy: opieka@intermedix.pl lub telefonicznie: Elżbieta, 692-306-329 (tylko wieczorem po 18:30).
-
PRACA | dam
FIRMA W ZAKOPANEM zatrudni PRZEDSTAWICIELA. Bardzo dobre warunki, praca stała. 604 102 804, 602 285 793.
-
PRACA | dam
Zatrudnimy POKOJOWĄ do sprzątania apartamentów w Białce Tatrzańskiej. Oferujemy stabilne zatrudnienie i atrakcyjne wynagrodzenie. Osoby zainteresowane prosimy o kontakt pod numerem +48 504428461.
-
SPRZEDAŻ | zwierzęta
SZCZENIAKI SHIH TZU. 730 519 594.
-
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
MIESZKANIE 39 m, IV p., Polana Szaflarska Nowy Targ. Częściowo umeblowane. Studenci mile widziani. 889 228 159.
-
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
-
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
-
PRACA | dam
WIZY USA, WYJAZDY, ZIELONA KARTA. 501 809 644
-
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
-
PRACA | dam
NIEMCY: murarz, cieśla, malarz, ocieplenia, elekryk, spawacz, operator koparki, dźwigowy. Umowy na warunkach Niemieckich 0048 601 218 955
-
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA BUDOWLANA 8 arów - Gołkowice k/N. Sącza. 531 402 576.
-
SPRZEDAŻ | różne
WYPRZEDAŻ INSTRUMENTÓW MUZYCZNYCH. 531 402 576.
-
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
PORONIN MAJERCZYKÓWKA - DZIAŁKA 4000 m - w połowie budowlana, dojazd bezpośredni z drogi, uzbrojona - 607 506 428.
-
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA NIEBUDOWLANA, Zakopane, ul. Broniewskiego, 1900 m, dojazd prosto z ulicy, widok na Tatry - 607 506 428.
-
NAUKA
KOREPETYCJE - MATEMATYKA I FIZYKA (od SP po studia) - ZAKOPANE, KOŚCIELISKO I PORONIN - ROBERT RÓŻAK - 600 38 47 98.
-
PRACA | dam
Regipsy Austria 2500 Euro netto bez zakwaterowania Wiedeń szukamy parami
Monterów zatrudnienie na warunkach austryjackich + kasa urlopowa.
+436606388124 office@mpabau.at
Tel.: +436606388124
E-mail: office@mpabau.at
-
PRACA | dam
Restauracja Siwy Dym w Rabce-Zdrój zatrudni: KUCHARZA, KUCHARZA WYDAWKOWEGO, POMOC KUCHENNĄ. Praca na stałe lub dorywczo. CV na: rabka@siwydym.pl. Informacje pod numerem 887 080 004
-
PRACA | dam
ZATRUDNIMY W KARCZMIE oraz W BARZE MLECZNYM: KUCHARZA, POMOC KUCHENNĄ, OBSŁUGĘ BARU MLECZNEGO, KELNERKĘ. Zakopane, bez zakwaterowania - 600 035 355.
-
PRACA | dam
Przyjmę PIEKARZA. 607 44 55 66.
-
ZDROWIE I URODA
Gabinet terapii behawioralnej - mgr Aleksandra Kaszczyszyn,
psycholog, oligofrenopedagog, terapeuta behawioralny. Terapia zaburzeń
zachowania u dzieci, młodzieży i dorosłych. Profesjonalna diagnoza,
indywidualny plan terapii, wsparcie rodziny. +48604466768
alexandrazielinska23@gmail.com
Tel.: 48604466768
E-mail: alexandrazielinska23@gmail.com
-
KUPNO
Kupię STARY SOSRĄB Z GÓRALSKIEJ IZBY. 605 306 244
-
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ MERCEDESA SPRINTERA (roczniki 1995-2010). 531 666 333.
-
KUPNO
Kupię STARĄ GÓRALSKĄ SZAFĘ. 605 306 244
-
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. OSOBOWE, TERENOWE. CAŁE LUB USZKODZONE. 531 666 333.
-
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
-
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
-
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.