Wprzewodniku Jana Reychmana z 1937 r. na temat Babiej Góry czytamy: „(...) Sam szczyt jest skalisty, zasłany głazami i obrywa się wspaniałymi, urwistymi stokami ku Pn; zwie się on Diablak; była niegdyś na nim kapliczka. Widok z Babiej Góry mało ma sobie równych w Karpatach Zachodnich... Do Babiej Góry przywiązanych jest wiele legend o zakopanych skarbach, zbójnikach, śpiących rycerzach itd.; sporo tu grot, piwnic, znaków poszukiwaczy skarbów...”. Rozwój turystyki babiogórskiej rozpoczął się na początku XIX w. i był związany głównie z naukowymi badaniami przyrodniczymi. Wtedy przyjeżdżali tu nie tylko naukowcy, ale również wysocy rangą urzędnicy i przedstawiciele instytucji państwowych. Pierwsza wzmianka o Babiej Górze znalazła się w publikacji Jana Długosza „Chronographia Regni Poloniae” z lat 1455-1480. Informacje o Królowej Beskidów odnaleziono w zielnikach z przełomu XV i XVI stulecia. Nieco później zaczęto nanosić ją - chociaż błędnie umiejscawianą - na mapy Polski. Za pierwszy obiekt turystyczny na szczycie Babiej Góry można uznać drewniany schron, który zbudowano w 1806 r. dla arcyksięcia Józefa Habsburga, palatyna Węgier, i kilkudziesięcioosobowego orszaku. Później schron służył innym wędrowcom. Jednym z pierwszych odkrywców Babiej Góry był Stanisław Staszic, który zawędrował tu konno od strony Orawy. Wiele ciekawych informacji o charakterze popularnonaukowym zamieścił w swoim dziele z 1815 r. „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski”. W XIX stuleciu Babią Górę odwiedzali: Ludwik Zejszner - geograf, geolog i ludoznawca, Ludwik Pietrusiński - publicysta i podróżnik, uważany za pierwszego polskiego turystę, Józef Łepkowski - profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także Maria Steczkowska, która jako pierwsza nazwała Babią Górę Królową Beskidów. W 1869 r. w „Tygodniku Ilustrowanym” ukazał się jej artykuł „Wycieczka na Babią Górę”, którą odbyła w 1855 r. Była to jej jedyna wyprawa w ten rejon. „Poważne czoło dumnie dźwiga w obłoki i z tej wysokości patrzy na kilkunastomilową przestrzeń ścielącą się u jej stóp, a ten majestatyczny widok, z którym co do rozległości nie mogą się mierzyć nawet widoki ze szczytów tatrzańskich, już stokrotnie wynagradza trudy niedalekiej podróży” - pisała Steczkowska. W 1860 r. ukazał się „Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin”, którego autorem był ks. Eugeniusz Janota.
Beskiden-Verein
Rozwój zorganizowanej turystyki rozpoczął się tu pod koniec XIX w. Dochodziło do rywalizacji między niemiecką organizacją turystyczną Beskidenverein, która weszła na ten teren jako pierwsza, i Towarzystwem Tatrzańskim. Powstawały znakowane szlaki i schroniska. Na szczycie Babiej Góry, pod Diablakiem, stanęło schronisko „Beskiden-Verein”. Jego historia sięga 1904 r., kiedy została ukończona budowa. Ten sam rok znajduje się na ozdobnej oprawie księgi meldunkowej. Uroczyste otwarcie odbyło się 11 czerwca 1905 r. Był to piętrowy obiekt, zbudowany na wysokości 1616 m n.p.m. z głazów piaskowca. Od strony południowo-zachodniej pozostawiono w murach wystające kamienie, z zamiarem dobudowania w przyszłości drugiej części schroniska. Parter stanowiło 5 pomieszczeń - magazyn, kuchnia, jadalnia oraz korytarz i ubikacja. Jadalnia połączona była z oszkloną werandą, z której roztaczał się widok na Tatry i Orawę. Na piętrze znajdowały się 4 pokoje noclegowe. W dwóch z nich stały piętrowe prycze, po 18 miejsc w pokoju. Pozostałe były 3-osobowe. Schronisko ogrzewano szamotowymi piecami. W Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej w Krakowie znajduje się książka meldunkowa ze schroniska „Beskiden-Verein”. Oprawna w ciemnobrązową skórę, ozdobiona napisami wykonanymi z metalu. Na pierwszej stronie widnieje odezwa do turystów w 3 językach - niemieckim, węgierskim i polskim. Czytamy w niej m.in.: „Wy wszyscy z bliska i z daleka, którzy stanęliście tu, na tym najwyższym szczycie Beskidów, bez wyjątku jakiej narodowości jesteście lub jakim mówicie językiem - wy wszyscy bądźcie serdecznie pozdrowieni i na pamiątkę we wspólnym interesie zapiszcie Wasze nazwisko do niniejszej księgi”. Podpisano: Sekcya Bielsko-Bialska Towarzystwa Beskidzkiego, Zielone Świątki 1905.
W księdze meldunkowej zachowały się autografy osób odwiedzających schronisko i Królową Beskidów w latach 1905-1922. Znajduje się tam ponad 10 tys. nazwisk, głównie niemieckich. Wśród nich na uwagę zasługuje wpis z 17 sierpnia 1905 r., złożony przez Kazimierza Sosnowskiego. Przebywał tam jeszcze przed wydaniem swojego pierwszego przewodnika po Beskidach Zachodnich. W schronisku 5 sierpnia 1907 r. zatrzymał się również Seweryn Udziela, twórca Muzeum Etnograficznego w Krakowie. W 1894 r. Niemiecki Związek Beskidowy jeszcze przed oddaniem do użytku schroniska „Beskiden-Verein” zamontował skrzynkę, w której umieścił książkę pamiątkową. Można w niej przeczytać wpisy turystów odwiedzających szczyt Babiej Góry. Trzy takie książki zostały ofiarowane Ośrodkowi Kultury Turystyki Górskiej na Markowych Szczawinach przez Oddział PTTK w Bielsku-Białej w 1966 r. W czerwcu 1937 r. schronisko „Beskiden-Verein” przeszło pod zarząd Lasów Państwowych i zmieniło nazwę na „Szczytowe Schronisko „Leśnik” na Babiej Górze”. Jego historia ostatecznie zakończyła się prawie 40 lat temu. Niszczejące ruiny rozebrano na polecenie dyrekcji Babiogórskiego Parku Narodowego w 1979 r.
Na Markowych Szczawinach
Na północnych stokach Babiej Góry było takie miejsce, gdzie schodziły się wszystkie ścieżki. W XIX w. turyści idący zobaczyć z Królowej Beskidów wschód słońca spędzali tam nocne godziny przed wejściem na szczyt. Tym magicznym miejscem były Markowe Szczawiny. Budowę schroniska w tym miejscu poprzedziły długie starania o utworzenie terenowego oddziału Towarzystwa Tatrzańskiego. W 1905 r. powstał Oddział Babiogórski TT, a był to sukces Hugona Zapałowicza, który równocześnie chciał wybudować polskie schronisko na Babiej Górze. Przez cały czas osobiście kierował pracami i doglądał budowy obiektu. W niespełna 2 miesiące od rozpoczęcia prac schronisko zostało oddane do użytku. 15 września 1906 r. nastąpiło jego uroczyste otwarcie. Pierwsi zimowi turyści pojawili się w 1908 r., a wśród nich Walery i Ferdynand Goetlowie, Władysława Pawlica i Władysława Kuryluk. W 1922 r. schronisko po raz pierwszy rozbudowano. Dobudowano izbę jadalną, a w 1925 r. - kuchnię i spiżarnię. Rok później podjęto decyzję o dołączeniu 2 pokoi mansardowych. W 1932 r. obiekt został unowocześniony. Wymieniono wyposażenie i dostosowano go do korzystania przez cały rok. Kolejną rozbudowę schronisko przeszło w 1934 r. Powstała nowa sala noclegowa na parterze i 3 pokoje na poddaszu. Połączono pokoje mansardowe, oszklono werandę. Doprowadzono również wodociąg grawitacyjny. Podczas II wojny światowej obiekt służył partyzantom. W 1949 r. został przeprowadzony jego gruntowny remont, a 2 lata później schronisko zostało przejęte przez PTTK. Drewniane schronisko na Markowych Szczawinach służyło turystom ponad 100 lat. W długi majowy weekend 2007 r. po raz ostatni gościło turystów. Zostało rozebrane, a na jego miejscu powstał nowy, murowany budynek. Nieopodal schroniska na Markowych Szczawinach stoi niewielkich rozmiarów drewniany budynek kryty gontem, który w swoim wnętrzu kryje wiele cennych materiałów oraz eksponatów związanych z Babią Górą i okolicą. Mieści się w nim pierwszy w historii Ośrodek Muzealny Komisji Turystyki Górskiej Zarządu Głównego PTTK, który został otwarty w 1966 r. Dzisiaj na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego znajduje się ponad 50 km szlaków, a Królową Beskidów co roku odwiedza ok. 70 tys. turystów.
Jolanta Flach
Tygodnik Podhalański 51-52/2015
Fot.: z arch. BgPN
Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.
-
USŁUGI | budowlane
HYDRAULIK - 660 404 104.
-
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
ZAKOPANE - KOŚCIELISKO DO WYNAJĘCIA MIESZKANIA 35-38m2. 608 806 408
-
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY 110m2 W CENTRUM NOWEGO TARGU, UL. KRZYWA. 608 806 408
-
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
-
PRACA | dam
Pilnie! Przyjmę DO OPIEKI NAD STARSZĄ OSOBĄ (przynajmniej trzy razy w tygodniu) - Skrzypne. 606 577 762.
-
USŁUGI | budowlane
PRACE WYSOKOŚCIOWE, MALOWANE DACHÓW, MALOWANIE ELEWACJI METODĄ NATRYSKOWĄ ORAZ KLASYCZNĄ. 537 160 398.
-
MOTORYZACJA | sprzedaż
SKUTER SNIEŻNY POLARIS. SILNIK ŻUKOWSKI prawie nowy. 515 503 494.
-
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia MIESZKANIE, I piętro, Waksmund. 515 503 494.
-
KUPNO
Kupię LIMBĘ na pniu. 605 306 244
-
USŁUGI | budowlane
ADAPTACJA STRYCHÓW, REMONTY, ŁAZIENKI, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ. 693 206 403.
-
PRACA | dam
Praca na budowie - docieplenia, budowy od podstaw, wykończenia. Zakopane i okolice. tel. 500160574. 500160574
Tel.: 500160574
-
PRACA | dam
KONSERWATORA/PRACE PORZĄDKOWE PRZY PENSJONACIE. Zakopane. 602 74 31 38
-
PRACA | dam
PRACOWNIK BIUROWY na hali sprzedaży (faktury, itp.). Zakopane. 602 74 31 38, gobo10@wp.pl
-
PRACA | dam
HURTOWNIA SPOŻYWCZO-MROŻONKOWA POSZUKUJE PRZEDSTAWICIELA HANDLOWEGO na teren Zakopanego i okolic. OFERUJEMY: - stabilne zatrudnienie, - atrakcyjny system wynagrodzenia (podstawa + prowizje), - samochód służbowy, telefon, laptop. CV NA ADRES: gobo10@wp.pl, tel. 602 74 31 38.
-
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
LOKAL do wynajęcia ok.120 m2, Maruszyna, cena 2000 zł, do uzgodnienia, tel. 512293983
-
PRACA | dam
PRACA W SKLEPIE SPOŻYWCZYM - BUKOWINA TATRZAŃSKA - STOISKO MIĘSNO-WĘDLINIARSKIE. 609820250 as.stasik@op.pl
Tel.: 609820250
-
PRACA | dam
Poszukuję pielęgniarki do ośrodka rehabilitacyjnego w Murzasichlu. 601544146 www.krywan-tatry.pl biuro@krywan-tatry.pl
Tel.: 601544146
-
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
-
PRACA | dam
Restauracja w Zakopanem zatrudni POMOC KUCHENNĄ na sezon letni. 601 533 566, 18 20 64 305
-
PRACA | dam
POSZUKUJEMY KANTORA DO UDZIAŁU W TRADYCYJNEJ MSZY ŚWIĘTEJ WSZECHCZASÓW. 697 718 044
-
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
-
PRACA | dam
Zatrudnię SPRZEDAWCZYNIĘ DO SKLEPU SPOŻYWCZEGO W ZAKOPANEM. 602 759 709
-
USŁUGI | budowlane
BUDOWY DOMÓW OD PODSTAW ORAZ WIĘŹBY DACHOWE WRAZ Z POKRYCIEM. 572624414.
-
PRACA | dam
GALERIA CREO MAZUR ZAKOPANE ZATRUDNI STUDENTKĘ/UCZNIA (Z
UBEZPIECZENIEM) DO SPRZEDAŻY BIŻUTERII - elastyczny grafik+ premie! CV
prosimy o wysyłanie na maila: gcreocv@gmail.com, bądź zapraszamy
osobiście do salonu "Złoto Srebro" ul. Kościuszki 10, Zakopane
E-mail: gcreocv@gmail.com
-
PRACA | dam
POSZUKUJEMY OSÓB DO PRACY W KARCZMIE PRZY KRUPÓWKACH na stanowisko: KUCHARZ, POMOC KUCHENNA. 600 035 355.
-
SPRZEDAŻ | budowlane
Sprzedam KANTÓWKĘ, KROKWIE, DESKI, GONTY, ŁATY - 788 344 233.
-
PRACA | dam
Kąpielisko Geotermalne Szymoszkowa przyjmie do pracy na sezon letni: PIZZERA, BARMANKI, OSOBY DO OBSŁUGI PUNKTÓW GASTRONOMICZNYCH. Więcej informacji pod nr tel.: 693 319 707
-
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002.
-
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam 2 HEKTARY POLA i DZIAŁKĘ 20 AR. 505 429 375.
-
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
-
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
-
PRACA | dam
NIEMCY - MURARZ, CIEŚLA, MALARZ, OCIEPLENIA, SPAWACZ, ELEKTRYK. 601-218-955
-
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
-
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię działkę na Podhalu GOTÓWKA!!! 600 404 554
Tel.: 600
-
USŁUGI | budowlane
CIEŚLA BLACHARZ, BUDOWA OD PODSTAW. 516 563 400.
-
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDEGO MERCEDESA SPRINTERA. 531 666 333.
-
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. OSOBOWE, TERENOWE. CAŁE LUB USZKODZONE. 531 666 333.
-
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
-
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
-
SPRZEDAŻ | różne
NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
-
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
-
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.