Z wizytą w wytwórni instrumentów muzycznych: Narodziny gitary

W tajniki zawodu wprowadza mnie Marcin Kaleta, jeden z kilku lutników pracujących w Waksmundzie w firmie Marka Kolasy. – Proces technologiczny trwa od dwóch tygodni do miesiąca. Produkujemy przede wszystkim gitary basowe i elektryczne, pod własną marką – „Mensinger” – mówi Marcin Kaleta. Nabywcami instrumentów produkowanych w Waksmundzie są znani muzycy, m.in. Bartek Papież, grający z Tatianą Okupnik. Firma wspiera też początkujących artystów, przyjeżdżających na warsztaty muzyczne do Muzycznej Owczarni w Szczawnicy. Marek Kolasa nie ukrywa, że popularność firmie przyniósł niemiecki muzyk związany z grupą „Kreator”. – Oni są zachwyceni naszymi gitarami – mówi krótko. Lutnik Kazimierz Bednarczyk śmieje się, że gdyby do wytwórni przyszli polscy fani zespołu „Kreator”, to oniemieliby z wrażenia, iż ich gwiazdor gra na gitarach zrobionych w Waksmundzie.

Lutnicy proszą mnie, żebym napisał, że jest to praca wyjątkowa. Edward Sroka zna wszystkie tajniki pracy w wytwórni gitar. Pamięta jeszcze czasy, kiedy wyrób gitar firmował Maciej Mensfeld. – Kiedy nie produkowano już gitar w Nowym Targu, przyszli do mnie pracownicy, m.in. Edward Sroka. Powiedzieli, że mają odpowiednie umiejętności. Brakowało im tylko odpowiedniego lokalu. Zaproponowali współpracę. I tak zaczęła się nasza przygoda – wspomina Marek Kolasa.
Wytwórnia gitar w Waksmundzie to jedna z nielicznych tego typu firm w Polsce. – Tutaj niemal wszystko robimy ręcznie – podkreślają lutnicy. Narzekają, że polski rynek został zalany przez instrumenty wyprodukowane w Chinach. – Gitary tam zrobione kosztują 500-600 zł. Nie nadają się w ogóle do grania. My wydajemy na materiały zdecydowanie więcej, niż cena gitary pochodzącej z Chin – mówią lutnicy. Gitara przez nich zrobiona kosztuje ok. 3 tys. zł.

Szybko przestaję się dziwić, skąd taka cena, kiedy dowiaduję się, że np. metr sześcienny drewna, z którego powstaje gitara, kosztuje aż 50 tys. zł. Drzewo sprowadza się z Afryki i Indii. Jednak najczęściej do produkcji gitar wykorzystuje się drewno z jesionu, który rośnie w bieszczadzkich lasach. Najlepiej jak rośnie na poziomie 600 metrów nad poziomem morza. – Kiedy drzewo jest ścięte, to trzeba je jeszcze osuszyć w specjalnym pomieszczeniu, gdzie wilgotność powietrza nie może zejść poniżej 8%. Potem poddajemy je selekcji. Wybieramy tylko takie, które nie ma sęków ani jakikolwiek zarysowań – mówi Marek Kolasa. Dodaje z uśmiechem, że lutnicy bardzo dużo drewna odrzucają, w efekcie niemal całą zimę ma czym palić w piecu.

Marcin Kaleta pokazuje mi już gotowe gitary. – Nieraz zamawiający gitary przyjeżdżają do nas i obserwują proces powstawania ich przyszłego instrumentu muzycznego. Robimy także zdjęcia po każdym etapie i wysyłamy listem elektronicznym – mówi Marcin Kaleta. Oglądam razem z nim kilka gitar, na których widnieją ozdoby z macicy perłowej. – Kiedyś klient uczestniczył w procesie obrabiania szyjki. Cały czas sprawdzał jej długość i szerokość, przykładając sobie ją do swojej ręki. Za którymś razem orzekł, że pasuje znakomicie – wspomina lutnik.

– Kiedy gitara jest prawie gotowa, drewno potrafi człowiekowi spłatać wiele figlów. A to się powygina, a to się rozeschnie. Wtedy lutnik bada drewno tak, jak lekarz bada chorego i od razu wie, co jest chore, co trzeba poprawić – mówi Edward Sroka. W tym momencie przypomina mi się majster Wisienka, który wystrugał niesfornego pajaca – Pinokia. Na szczęście pajac stał się chłopcem i zgrzeczniał. Pewnie gitary też stają się posłuszne i grają tak, jak muzycy nakazują. – My każdej gitarze dajemy duszę – podkreśla Edward Sroka.

Pytam lutników, czy odczuwają satysfakcję, będąc na koncercie, w czasie którego artysta gra na instrumencie przez nich zrobionym. Odpowiedź pada błyskawicznie. – Jasne, że tak – mówi Kazimierz Bednarczyk i po chwili dodaje: – Bardzo miłe jest to, że czasem dzwoni do nas jakiś muzyk i mówi, że już od pierwszego grania ocenia gitarę znakomicie. Po prostu artyści dzwonią i słychać w słuchawce coś w stylu: wasza gitara jest zaj…!

Paweł Dominik