Materiał sponsorowany, 2024-04-25 19:15:00

Artykuł sponsorowany

Ochrona torfowisk - jak to robić

Obok torfowisk nie sposób przejść obojętnie. Dawniej traktowane były jako miejsca bezużyteczne, wymagające zagospodarowania. Dziś coraz bardziej zaczynamy doceniać ich rolę w prawidłowym funkcjonowaniu całej planety - zarówno świata przyrody, jak i człowieka.

Rezerwat przyrody Bór na Czerwonem.
Fot. Monika Ankudowicz, UNEP/GRID-Warszawa

Torfowiska to rodzaj mokradeł, ekosystemy, których istnienie i funkcjonowanie zależą od wody i których główną cechą charakterystyczną jest zdolność do gromadzenia torfu, czyli nierozłożonych szczątków roślin, które na nich rosną. Po pierwsze, torfowiska to więc ogromne magazyny węgla. Istniejące obecnie złoża torfu powstawały przez tysiące lat, zatrzymując węgiel uwięziony w szczątkach roślinnych. Według szacunków w naszej strefie klimatycznej hektar zdrowego, żywego torfowiska rocznie akumuluje ok. 300 kg węgla w związkach organicznych powstałych w procesie fotosyntezy. To równowartość usunięcia z atmosfery 1100 kg dwutlenku węgla.

Po drugie, torfowiska stabilizują lokalne stosunki hydrologiczne. Działając jak gąbka, potrafią zatrzymać lub zmniejszyć ryzyko powodzi, a także oddać wodę w warunkach suszy. Tę niezwykle cenną właściwość zawdzięczają porastającym je roślinom, np. na torfowiskach wysokich – mchom torfowcom, które dzięki wyspecjalizowanej budowie są w stanie magazynować w swoich tkankach ogromne ilości wody (nawet ponad 10-krotność swojej suchej masy!).

Torfowiska to jednak nie tylko magazyny węgla, złoża torfu czy naturalne zbiorniki retencyjne. To również fascynujące ekosystemy z niezwykłym światem roślin i zwierząt. Poza wspomnianymi torfowcami można tu spotkać np. rzadkie owadożerne rośliny, takie jak rosiczki czy tłustosz pospolity, a także żurawinę, dla której torfowiska to naturalne miejsce występowania. Torfowiska upodobał sobie też m.in. cietrzew – bardzo nieliczny w Polsce ptak lęgowy, objęty ochroną ścisłą.

Samica cietrzewia.
Fot. Fotolia

Niestety, wiele torfowisk było lub nadal jest regularnie odwadnianych i eksploatowanych – głównie na potrzeby leśnictwa, rolnictwa czy przemysłu wydobywczego. Zajmują one zaledwie ok. 4% powierzchni lądowej kraju i stanowią jedne z najszybciej zanikających ekosystemów naszej strefy klimatycznej.

Jak zatem możemy im pomóc? Czasem najskuteczniej… nie robiąc nic. Torfowiskom będącym w dobrym stanie wystarcza ochrona bierna, czyli brak ingerencji w naturalne procesy przyrodnicze. Innego podejścia wymagają jednak torfowiska zdegradowane. Tam niezbędna okazuje się ochrona czynna. Jej podstawowym celem jest poprawa stosunków wodnych, tj. trwałe podniesienie poziomu wody (do ok. 5-10 cm poniżej poziomu gruntu). Kluczowe jest wtedy ograniczenie odpływu wody, np. poprzez zasypywanie rowów odwadniających. Działaniem dodatkowym może być usunięcie podrostu drzew i krzewów, które są zarówno efektem, jak i przyczyną nieprawidłowych stosunków wodnych – z jednej strony pojawiają się na torfowiskach przesuszonych, z drugiej dodatkowo „wyciągają” z nich wodę poprzez transpirację.

Ponieważ działania ochrony czynnej wymagają pewnej – niekiedy znacznej – ingerencji w terenie, dla osoby postronnej mogą wydawać się niezrozumiałe lub wręcz szkodliwe. Warto zatem podkreślić, że po pierwsze są one ujmowane w planach zadań ochronnych dla obszarów chronionych, co oznacza, że są przedyskutowane w gronie specjalistów, a po drugie płynące z nich długofalowe korzyści przewyższają ewentualne szkody związane z wykonywaniem prac. Niezwykle istotne jest jednak, by negatywny wpływ minimalizować, a działania zawsze opierać na kompleksowych badaniach. Dopiero znając szczegółową sytuację na danym terenie, możliwa jest diagnoza problemu i ustalenie mądrego planu działania.

Ochrona czynna torfowiska w rezerwacie przyrody Bór na Czerwonem

Jednym z najbardziej kompleksowych przedsięwzięć ochrony czynnej na torfowisku, przeprowadzonym na bezprecedensową skalę, był projekt Karpaty Łączą – ochrona Torfowisk Orawsko-Nowotarskich, zrealizowany przez Centrum UNEP/GRID–Warszawa w partnerstwie z Fundacją Przyroda i Człowiek oraz Asplan Viak z Norwegii.

Projekt koncentrował się na obszarze Boru na Czerwonem, wchodzącego w skład Torfowisk Orawsko-Nowotarskich – największego kompleksu torfowisk w południowej Polsce, stanowiącego bezcenny układ przyrodniczy i decydującego o warunkach hydrologicznych całego regionu. Bór na Czerwonem, jako jedyny z całego kompleksu, objęty jest ochroną w formie rezerwatu przyrody, a od 2018 roku jest jednym z 19 obiektów w kraju wpisanych na światową listę konwencji ramsarskiej, której celem jest ochrona i utrzymanie w niezmienionym stanie cennych obszarów wodno-błotnych. Znajdziemy w nim cenne gatunki i siedliska przyrodnicze. Co również istotne, rezerwat wraz z przyległym kompleksem leśnym znajduje się w strefie karpackiego korytarza ekologicznego, łączącego Babią Górę i Tatry z Gorcami i Pieninami.

Kopuła torfowiska w Borze na Czerwonem przed zabiegami ochrony czynnej.
Fot. Piotr Mikołajczyk, UNEP/GRID-Warszawa

Niestety, przez wieloletnią działalność człowieka stosunki wodne na torfowisku w Borze na Czerwonem zostały zaburzone – co uwidoczniało się w coraz silniejszym zarastaniu jego kopuły przez sosnę. W ramach projektu w rezerwacie przeprowadzono kompleksowe badania, dotyczące zarówno elementów nieożywionych (m.in. badania hydrologiczne, geologiczne, geochemiczne), jak i elementów ożywionych (m.in. roślin naczyniowych, mchów, owadów). Następnie, uwzględniając wyniki badań, wykonano działania ochronne. By odtworzyć bezleśny charakter nadmiernie zarastającego torfowiska oraz zahamować niekorzystne zmiany w strukturze roślinności, z kopuły i okrajka wycięto niepożądany podrost sosny.

Torfowisko w Borze na Czerwonem w trakcie usuwania podrostu sosny.
Fot. Monika Ankudowicz, UNEP/GRID-Warszawa

W celu zatrzymania wody na torfowisku i zapobiegnięcia jego murszeniu, zbudowano zastawki, uszczelniono groblę i zasypano rowy (wykorzystując biomasę pozyskaną z wycinki sosny z kopuły). By z kolei zapobiec presji antropogenicznej obszaru rezerwatu, zbudowano i zmodernizowano również infrastrukturę turystyczną: kładki i wiatę dla turystów. Prace te zostały przeprowadzone pod nadzorem przyrodniczym i – w przypadku działań wykraczających poza plan ochrony rezerwatu – uzgodnione z jednostką nadzorującą. Zastosowane w projekcie kompleksowe podejście (szeroko zakrojone badania, a następnie wypracowanie planu działania) może stanowić dobrą praktykę i model postępowania na przyszłość dla innych podobnych obiektów.

Budowa zastawki zatrzymującej odpływ wody z torfowiska.
Fot. Piotr Mikołajczyk, UNEP/GRID-Warszawa

Obok samej ochrony torfowisk istotna jest również edukacja. Dlatego w projekcie przeprowadzono szereg działań mających na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat torfowisk – od zajęć edukacyjnych dla dzieci, przez wizyty studyjne dla przedstawicieli mediów, po warsztaty dla lokalnych interesariuszy i wreszcie konferencję promującą znaczenie i ochronę torfowisk.

„Karpaty Łączą – ochrona Torfowisk Orawsko-Nowotarskich” korzysta z dofinansowania o wartości 1 340 159 euro otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG. Celem projektu jest ochrona cennych siedlisk przyrodniczych w rezerwacie „Bór na Czerwonem”: torfowiska wysokiego oraz bagiennych zbiorowisk leśnych w jego otoczeniu, wchodzących w skład kompleksu Torfowisk Orawsko-Nowotarskich. Dofinansowanie z budżetu państwa wynosi 867 599 zł.

Projekt realizowany jest przez UNEP/GRID–Warszawa w partnerstwie z Fundacją Przyroda i Człowiek oraz firmą Asplan Viak.

Wspólnie działamy na rzecz zielonej Europy

Reklama

Dodaj komentarz

Komentowanie tego artukułu zostało zablokowane. Przepraszamy

Reklama

Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.

Reklama

Galerie

Złote, srebrne i brązowe medale dla karateków

Wychowanie fizyczne na nartach

Kraków - Zakopane - 50 lat elektryfikacji linii kolejowej

Powiatowa Gala Stypendialna w Teatrze Witkacego

Górskie serki i pasterskie dzwonki

Fenomen szopki krakowskiej

Nagrodzeni zasłużeni dla Kościeliska

Tatry dla krwiodawców i nie tylko

Joanny Wnuk-Nazarowej opowieść o Henryku Mikołaju Góreckim

Jubileuszowe spotkanie krwiodawców w Witkacym

Wymiana desek z Sopotem za nami, sezon zimowy otwarty

Nocne niebo na Stacji Kultura Zakopane

Kapitan Barbara Grocholska-Kurkowiak ma ciepły dom

Podhalańskie mamuty i astronauci z Gliczarowa

Wielkie Forum Samorządowe pod Giewontem

Grecko-chrześcijańskie tropy pod Giewontem

Dom Pamięci w Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem

Tu króluje rzeźba, "Jutrzenka", sala po prawej

Na osnowie czasu, czyli pół wieku Małgorzaty Kowalczyk

Agata Kowal w "Jutrzenkowej" Galerii ARTPARK

Okno pogodowe nad Morskim Okiem

Morskie Oko w komiksie

Po ślubowaniu i pasowaniu

Odkopywanie Zakopanego w Hyrnym

Pamiętają o Tischnerze, pamiętają o Szymanowskim

Szpulki w Jutrzence

Z Placu Niepodległości na podhalańskie drogi

Maciej Pinkwart i Kapela Hanki Wójcik w Kombinacie

Jak górali z Tatr wygnali, żeby stworzyć TPN

Tatrzańskie Chichoty, czyli z wizytą na plenerze im. Anny Górskiej

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

USŁUGI | budowlane
REMONTY, WYKOŃCZENIA, PŁYTKI, PANELE, MALOWANIE itp. OBRÓBKI BLACHARSKIE (balkony, tarasy, podbitki). 796 544 016.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam POŁOWĘ DOMU W SPYTKOWICACH (piętro z tarasem). 608 35 83 95.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
USŁUGI | budowlane
WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, REMONTY, ZABUDOWY GK, ADAPTACJA PODDASZY. 660 079 941.
SPRZEDAŻ | różne
OPAŁ BUK. 660 079 941.
PRACA | dam
Sprzątanie apartamentów, pokojowa, Zatrudnie do sprzątania apartamentów w okolicy ul. Strążyskiej w Zakopanem (wskazane auto w celu dojechania do apartamentów). Praca na stałe, 3-4 dni w tygodniu (gdy są wyjazdy w weekendy również) w godzinach 9-15.. 609097999
Tel.: 609097999
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Zakopane centrum - MAŁY POKÓJ Z BALKONEM NA DŁUŻEJ - TANIO - 502 879 648.
PRACA | dam
Jeśli lubisz kontakt z ludźmi, a kawa to Twoja pasja. Zadzwoń i dołącz do Samanty w Zakopanem. Zapraszamy! Tel. 666 387 888.
MOTORYZACJA | sprzedaż
SKUTER ŚNIEŻNY POLARIS. 515 503 494.
PRACA | dam
Poszukujemy OSÓB DO OBSŁUGI KLIENTA w biurze Szkoły Narciarskiej na Polanie Szymoszkowej w Zakopanem! Praca sezonowa: grudzień - marzec. ZAKRES OBOWIĄZKÓW. - Obsługa klientów bieżących w biurze szkoły, - Obsługa e-maila i przyjmowanie rezerwacji telefonicznych, - Sprzedaż usług szkoły narciarskiej, - Rozliczanie lekcji oraz współpraca z instruktorami. WYMAGANIA: - Komunikatywność i cierpliwość, - Dobra organizacja pracy i umiejętność samodzielnego działania, - Umiejętność obsługi komputera, - Łatwość w nawiązywaniu kontaktów, - Zdolność do pracy przy kilku zadaniach jednocześnie, - Komunikatywna znajomość języka angielskiego. OFERUJEMY: - Pracę w przyjaznej, sportowej atmosferze, - Możliwość nauki i rozwoju w branży turystyczno-narciarskiej, - Zimowy sezon pełen dobrej energii i górskiego klimatu! OSOBY ZAINTERESOWANE prosimy o przesyłanie aplikacji na e-mail: szkola@szymoszkowa.pl lub kontakt telefoniczny: 734 011 011. CZEKAMY WŁAŚNIE NA CIEBIE!
MOTORYZACJA | sprzedaż
CITROEN JUMPER, r.p. 2013, cen do uzgodnienia - 604 102 804.
MOTORYZACJA | sprzedaż
VW TRANSPORTER, r.p. 2013, cena do uzgodnienia, 604 102 804.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
PRACA | dam
Restauracja do uzupełnienia zespołu zatrudni osobę na stanowisko kelnerki/kelnera - a la carte. Oferujemy pracę z doświadczonym zespole, szansę rozwoju zawodowego, atrakcyjne wynagrodzenie. Prosimy o przesyłanie CV na adres email: 888 213 215 www.restauracjagorska.pl rest.gorska@gmail.com
Tel.: 888
PRACA | dam
Przyjmiemy PRACOWNIKÓW NA WYCIĄG NARCIARSKI I SNOWTUBING. Gubałówka. 692 624 359.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA BUDA HANDLOWA, ZAKOPANE, UL. PODHALAŃSKA. 502 658 638
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA HALA NA: MAGAZYN, HURTOWNIĘ, LAKIERNIĘ, PRALNIĘ WODNĄ, itp. 502 658 638
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA HALE NA WARSZTAT SAMOCHODOWY, LAKIERNIĘ, PRALNIĘ, HURTOWNIĘ, MAGAZYN. 502 658 638
MOTORYZACJA | inne
PELLET!!! W sprzedaży posiadamy pellet olczyk i barlinek w najlepszej cenie na Podhalu!!!. 607695394 romar.zakopane@wp.pl
Tel.: 607695394
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
SPRZEDAM MIESZKANIE KRAKÓW - KURDWANÓW - ŚWIETNA LOKALIZACJA. Oferujemy na sprzedaż jasne i przestronne mieszkanie położone w zadbanym budynku na osiedlu Kurdwanów. Powierzchnia 28,12 m kw. Budynek wyposażony jest w trzy windy, w tym jedną towarową. UKŁAD MIESZKANIA: - duży pokój z wnęką (nyżą), - jasna kuchnia z oknem, - duża, oszklona loggia, - piwnica przynależna do mieszkania. Mieszkanie jest słoneczne i ustawne, IDEALNE DLA SINGLA, PARY lub JAKO INWESTYCJA POD WYNAJEM. Lokalizacja zapewnia szybki dojazd do centrum oraz dostęp do pełnej infrastruktury - sklepy, przystanki komunikacji miejskiej, szkoły i tereny zielone w zasięgu kilku minut spacerem. SPRZEDAŻ BEZ POŚREDNIKÓW. Cena 450 tys zł - do negocjacji. Kontakt: 604 08 16 43
PRACA | dam
PAPI SERVICE SP. Z O.O. ZATRUDNI KIEROWCÓW. WYMAGANE KAT. C+E ORAZ UPRAWNIENIA ADR. MOŻLIWE PRZESZKOLENIE ADR/TDT Z ZAKRESU PRZEWOZU PALIW PŁYNNYCH . TEL.602290555
PRACA | dam
Karczma "Czarci Jar" poszukuje osoby na stanowisko POMOC KUCHENNA. Tel. 602 366 750.
PRACA | dam
ZATRUDNIMY W KARCZMIE oraz W BARZE MLECZNYM: KUCHARZA, DOŚWIADCZONĄ POMOC KUCHENNĄ, OBSŁUGĘ BARU MLECZNEGO. Zakopane, bez zakwaterowania - 600 035 355.
PRACA | dam
Stacja Narciarska Polana Szymoszkowa zatrudni na sezon zimowy do pracy w gastronomii: PIZZERÓW, BARMANKI, BUFETOWE, POMOCE KUCHENNE, OSOBY NA ZMYWAK, OSOBY DO SPRZĄTANIA SALI. Kontakt osobisty pod nr tel.: 693 319 707
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Skupujemy nieruchomości za GOTÓWKĘ, PODHALE. 600404554
Tel.: 600404554
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Zarządzanie domkami i apartamentami na wynajem krótkoterminowy. 788 63 36 33 www.zarzadzanieapartamentami.info
Tel.: 788 63 36 33
WWW: www.zarzadzanieapartamentami.info
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.