2025-04-23 16:30:22
Czytamy
Pierwszy reportaż historyczny o polskich uchodźcach w Iranie. Mamy dla Was książkę
Dziś mamy dla Was książkę Katarzyny Rodackiej "Domy na piasku. Polacy w Iranie (1942-1945)".
Wstępem do książki jest rys historyczny dra Marcina Zwolskiego (Muzeum Pamięci Sybiru), który przypomina czytelnikom jaki proces doprowadził do deportacji polskich obywateli na tereny ZSRR. Warto tu wspomnieć, że Niemcy i Sowieci podpisali 23 sierpnia 1939 roku układ o nieagresji (pakt Ribbentrop-Mołotow), w którego tajnym protokole dokonali podziału terytoriów Europy Środkowej. „1 września do Polski wtargnął Wehrmacht, 17 września Armia Czerwona. Do początku października kraj został opanowany przez agresorów i podzielony między nich na pół. Sowieci podjęli natychmiastowe działania mające na celu wcielenie zagarniętych terytoriów polskich w skład Związku Sowieckiego i ich unifikację z resztą państwa. (…) Najbardziej masową formą sowieckiego terroru na zagarniętych polskich ziemiach były deportacje. Ludzi uznanych za groźnych lub niewygodnych dla władz wywożono całymi rodzinami w głąb Związku Sowieckiego, tam gdzie brakowało rąk do pracy, a gdzie ze względu na trudne do życia warunki nikt nie chciał jechać dobrowolnie – najczęściej na Syberię, do Kazachstanu i na daleką północ europejskiej części Rosji. Odbywało się to na mocy odgórnej decyzji administracyjnej, od której nie było odwołania. Operacje takie Sowieci prowadzili od wielu lat wobec swoich obywateli, mieli więc w nich ogromne doświadczenie” – pisze dr Zwolski.
Takich deportacji w latach 1940-1941 było cztery. Pierwsza miała miejsce w lutym 1940 roku. Deportowano wówczas sto czterdzieści tysięcy osób.
„85 lat temu, 10 lutego 1940 roku wiele osób mieszkających na Kresach zostało obudzonych w środku nocy i wywiezionych w pierwszej masowej deportacji NKWD na Syberię. Historyczna zawierucha sprawiła, że niektórzy z nich trafili potem do Iranu” - mówi Katarzyna Rodacka, autorka książki. Był to efekt „amnestii”, którą uzyskano dzięki podpisaniu 30 lipca 1941 roku układu Sikorski-Majski. Na jego mocy Sowieci potwierdzili nieważność ich porozumienia zawartego z Niemcami w 1939 roku i zobowiązali się do ogłoszenia „amnestii” dla obywateli polskich: więźniów, jeńców, łagierników i deportowanych. „Od 24 marca do 5 kwietnia 1942 roku przerzucono do Iranu czterdzieści cztery tysiące ludzi (w tym jedenaście tysięcy cywilów – najbardziej schorowanych i słabych). Dowożono ich pociągami i ciężarówkami do portu w Krasnowodzku, a stamtąd parowcami przez Morze Kaspijskie do Pahlawi w Iranie. (…) Druga tura ewakuacji trwała od początku sierpnia aż do połowy października 1942 roku. Większość transportowano przez Morze Kaspijskie, nielicznych przewieziono drogą lądową. Wielu wycieńczonych i schorowanych nie doczekało wolności. Umierali, czekając na ewakuację, w jej trakcie, a także tuż po zejściu na brzeg w Iranie. W sumie od marca do października ewakuowano niemal sto dwadzieścia tysięcy osób, w tym ponad czterdzieści tysięcy cywilów”.
Autorka dodaje tu: „Domy na piasku” to portret zbiorowy Polaków przebywających w Iranie w tamtym czasie. To opowieść o moim Iranie, próba opowiedzenia zniuansowanej historii, jak i fragment mojej własnej historii rodzinnej”. W posłowiu pisze: „Cała ta opowieść przez lata pojawiała się w moim życiu po kawałku, na długo przed decyzją o jej spisaniu. Kolejne elementy powoli budowały fundamenty pod powstanie tej książki: studia iranistyczne, liczne wyjazdy do Iranu, pisanie krótszych tekstów o tym kraju, wielokrotne odwiedziny cmentarza Dulab, zapoznanie się z pamiętnikami Heleny Stelmach czy pomoc w poszukiwaniu grobu dziewięcioletniej Alicji pochowanej w Teheranie. Ostatnim elementem stała się moja własna historia rodzinna. Wujek Henryk był w Iranie jako mały chłopiec. Z samego Iranu zapamiętał niewiele, o wiele więcej pamięta z Afryki Wschodniej. Do dzisiaj razem z kolegami z tamtego okresu, z którymi ma kontakt, w rozmowy po polsku wplatają dla zabawy słówka w suahili. Dalsze losy tej historycznej zawieruchy związały jego życie z Wielką Brytanią, gdzie mieszka do dziś. Jego historia jest dla mnie inspiracją, by w poszukiwaniu swoich korzeni wychodzić poza te najbliższe relacje”.
Jak zaznacza, praca nad książką była trudna. „Ci, którzy schodząc z pokładu statku w Pahlawi, byli dorośli i w pełni świadomi rozgrywających się wydarzeń, w większości już nie żyją. Ci, którzy mieli wtedy kilkanaście lat i całkiem sporo zapamiętali, z racji swojego wieku często wstępowali do junaków i wyruszali w dalszą drogę – Iran był dla nich tylko przystankiem. Wielu najmłodszych wciąż żyje, ale wówczas byli zbyt mali, by zapamiętać szczegóły. Odtworzenie tej mozaiki losów nie byłoby możliwe, gdyby nie praca archiwów”. Tam znalazła niezbędne materiały – od lapidarnych wyliczeń, poprzez prowadzone w trakcie wojny intymne pamiętniki, po spisywane przez lata wspomnienia o objętości grubych książek. Dzięki nim i rozmowom z tymi, którzy jako dzieci odbyli dramatyczną podróż do wolności, była w stanie pieczołowicie zrekonstruować ścieżki Polaków w Iranie. Jej „Domy na piasku” to jednocześnie opowieść o mniej znanych kartach z historii II wojny światowej, jak i poruszający obraz uniwersalnego doświadczenia uchodźców.
Podkreśla to Anna Alboth (dziennikarka, aktywistka i ekspertka od migracji) pisząc: „Mało kto wie, że Iran stał się podczas II wojny światowej przystanią dla tysięcy Polaków. Ta książka przywraca pamięć o ludziach, których historia rzuciła z Syberii w sam środek Bliskiego Wschodu. Napisana z historyczną precyzją i literacką wrażliwością pozwala poczuć, czym była ta niezwykła podróż – zarówno geograficznie, jak i w wymiarze ludzkim”.
Od Wydawnictwa ZNAK mamy egzemplarz książki. Otrzyma go osoba, która jako pierwsza wyśle do nas mail w czwartek 24.04 o godzinie 14 na adres: konkurs@24tp.pl. W treści prosimy podać imię, nazwisko i adres. Tytuł maila: Iran.
an

-
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Siewierski Nieruchomości ul. Br. Czecha 1, Zakopane. +48 18 20 66 129, +48 506 13 14 63 www.siewierski.pl -
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupie Pilnie -Pensjonat w Zakopanym -tel 660797241 b12.pl. -
PRACA | dam
Zatrudnię KIEROWCĘ C+E na pracę po kraju ( poniedziałek - piątek). Praca na plandece. Kontakt 514 240 136, 691 758 882. -
SPRZEDAŻ | zwierzęta
Sprzedam konia czeskiego zimnokrwistego. Masc karogniady,przyjazny dla dzieci, jezdzil w zaprzęgu i siodle. WAŁACH. Prawie 3 lata. kontakt tylko telefoniczny 791818377. -
PRACA | dam
Przyjmę DO OPIEKI NAD STARSZĄ OSOBĄ. 602 534 193. -
SPRZEDAŻ | zwierzęta
Dwa KONIE 8.500 zł/szt. 790 759 407. -
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO OPAŁOWE 160zł/ m3 i odpad tartaczny 130zł/m3. 790 759 407. -
SPRZEDAŻ | budowlane
WIĘŹBA 950 zł/kubik. 790 759 407. -
MOTORYZACJA | sprzedaż
SKUTER SNIEŻNY POLARIS. SILNIK ŻUKOWSKI prawie nowy. 515 503 494. -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia MIESZKANIE, I piętro, Waksmund. 515 503 494. -
PRACA | dam
Skicontrol H.Martinczak.s.k.a. (Białka Tatrzańska) przedstawiciel na Polskę firmy SKIDATA, zatrudni: INFORMATYKA - SERWISANTA. Oferujemy: umowę o pracę, możliwość rozwoju zawodowego. Wymagania: znajomość rozwiązań IT, wykształcenie kierunkowe, doświadczenie na podobnym stanowisku, znajomość j.angielskiego, czynne prawo jazdy kat.B. Główne obowiązki: montaż i serwis systemu kontroli dostępu SKIDATA. CV prosimy przysłać na e-mail: praca@skicontrol.pl -
PRACA | dam
Zlecę SZYCIE NARZUT z kawałków skór włoskich, kożuchowych. Dzwonić tylko z doświadczeniem. 504 636 921. -
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DOMEK LETNISKOWY W GORCACH. 515 503 494. -
PRACA | dam
POTRZEBNA OPIEKUNKA DO 8-MIESIĘCZNEGO DZIECKA, 4-5 godzin dziennie. Zakopane. 692 278 855. -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Oferujemy powierzchnię parkingową dla pojazdów osobowych/dostawczych/ciężarowych z możliwością składowania /przechowywania towaru, na monitorowanym obiekcie z własną stacja paliw. Przemysłowa dzielnica Nowego Targu blisko wjazdu na S7. Zapraszamy. Tel. 602 290 555 -
PRACA | dam
PIEKARNIA W ZAKOPANEM ZATRUDNI PIEKARZA. Na stałe, umowa. 602 759 709 -
PRACA | dam
Zatrudnię SPRZEDAWCZYNIĘ DO SKLEPU SPOŻYWCZEGO W ZAKOPANEM. 602 759 709 -
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DZIAŁKĘ W ŁAPSZACH WYŻNYCH (nr 2903, 2904, 2905). 572624414. -
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484. -
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912. -
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371. -
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371. -
PRACA | dam
NIEMCY - murarz cieśla malarz ocieplenia spawacz elektryk kranista. 601-218-955 -
USŁUGI | budowlane
HYDRAULIK - 660 404 104. -
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958. -
USŁUGI | budowlane
PRACE WYSOKOŚCIOWE, MALOWANE DACHÓW, MALOWANIE ELEWACJI METODĄ NATRYSKOWĄ ORAZ KLASYCZNĄ. 537 160 398. -
KUPNO
Kupię LIMBĘ na pniu. 605 306 244 -
PRACA | dam
Praca na budowie - docieplenia, budowy od podstaw, wykończenia. Zakopane i okolice. tel. 500160574. 500160574
Tel.: 500160574 -
PRACA | dam
PRACA W SKLEPIE SPOŻYWCZYM - BUKOWINA TATRZAŃSKA - STOISKO MIĘSNO-WĘDLINIARSKIE. 609820250 as.stasik@op.pl
Tel.: 609820250 -
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098. -
PRACA | dam
POSZUKUJEMY KANTORA DO UDZIAŁU W TRADYCYJNEJ MSZY ŚWIĘTEJ WSZECHCZASÓW. 697 718 044 -
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002. -
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105. -
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię działkę na Podhalu GOTÓWKA!!! 600 404 554
Tel.: 600 -
USŁUGI | budowlane
CIEŚLA BLACHARZ, BUDOWA OD PODSTAW. 516 563 400. -
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590. -
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.