2025-05-25 20:00:32

Reklama

Zakopane

Koziołek - prekursor Predatora, czyli na tropach genealogii koziego rodu

Reklama

Uwielbiany przez kolejne pokolenia czytelników Kornel Makuszyński to ojciec polskiej popkultury, który o dobre pół wieku wyprzedzał swą epokę, a jego Koziołek Matołek w poszukiwaniu Pacanowa przemierzał cały świat.

Czy kozica była krewną Koziołka Matołka? Wiemy kto był jego ojcem i matką. Babcia z domu Fik-Fikalska. Wiemy, że w Nowym Targu odnalazł wuja, a w Rabce odwiedził cioteczną babę. Czy wśród powinowatych był swojski Baran Wyłupiasteoko? Do niego jako do swego kuma w odwiedziny wybrała się babcia Koziołka Matołka, po mężu Capkozina. Czy w rodzinie Koziołka Matołka doszło do międzygatunkowego mezaliansu?

O tym, że niełatwo odpowiedzieć na te pytania można było się przekonać podczas Zakopiańskiej Nocy Muzeów. Próba stworzenia drzewa genealogicznego Koziołka to bardzo trudne zadanie. Tym bardziej, że tegoroczna Noc Muzeów w Muzeum Tatrzańskim odbywała się pod hasłem poszukiwania kozic. Karkołomnego zadania podjęła się Kinga Nędza-Sikoniowska, dając dzieciom starszym i nieco młodszym zabawny wykład z przymrużeniem oka "To Koziołek czy kozica? W tym tkwi jakaś tajemnica".

- Książeczka, którą doskonale znamy, a raczej cztery książki o przygodach Koziołka Matołka nic nam nie mówią o kozicach. Nie ma tam takiego zwierzęcia. Nie pojawia się wprost. Ale mamy przesłanki, które mówią o tym, że byli spokrewnieni. Była taka przygoda Koziołka Matołka, gdy zbóje chcieli zrobić mu krzywdę. Ale gdy zobaczyli kozła, przerazili się, że to rogaty diabeł. A nasz Koziołek Matołek to polski koziołek, do rany przyłóż - podkreśliła Kinga Nędza-Sikoniowska. Przypomniała, że kozioł był przez wieki kojarzony z symbolem diabelskim. Dlatego też w kolejnych opowieściach Kornel Makuszyński, twórca postaci Koziołka Matołka zaznaczał polski, kozi rodowód swego bohatera. Niewykluczone jednak, że kozica była jakąś kuzynką, może dlatego Koziołek odwiedzał Zakopane i Tatry "w śnieg srebrzysty przyodziane".

Podhalańska przygoda

- Jedna przygoda miała miejsce na Podhalu. Znalazł tu krewnych. To jest powiedziane wprost. Pojawia się kum, kuzyn kozy, Baran Wyłupiastooki. Niepokojący mezalians międzygatunkowy. Ale w komiksie mamy połączenie masy gatunków. Jest w tych opowieściach o Koziołku powieść drogi. Pełna najróżniejszych przygód. Jest powieść historyczna, kino kostiumowe, western, dreszczowiec. Thriller psychologiczny. Dramat, moralizatorskie kino familijne. Są sceny surrealistyczne. Pościgi na pustyni, w Arktyce. Ale przede wszystkim slapstickowa komedia. Ktoś się potknął, wywrócił, proste zdarzenia budzące śmiech - wyliczała Kinga Nędza-Sikoniowska.

Pewnym jest, że opowieści komiksowe autorstwa Kornela Makuszyńskiego (tekst) i Mariana Walentynowicza (ilustracje) to popkulturowy koktajl gatunków. Mało tego. Jest to też opowieść w opowieści, komiks w komiksie. Także popularny później autotematyzm. Gdy Kornel Makuszyński i rysownik Marian Walentynowicz pokazują się publiczności. Pokazują swój proces twórczy. To tak popularne jak kino w kinie. - Pan Makuszyński pokazywany jest na rysunkach często od tyłu, taki przysadzisty, a malarz taki tyczkowaty, wysoki, chudy. Jak Flip i Flap. Także w powieściach Kornela Makuszyńskiego nieraz mamy opowieści, w których nam opowiada, jak przyszła do niego dziewczynka i opowiedziała mu tę historię - przypomniała szefowa "Opolanki". Dodała, że w popkulturze liczą się dochody, pieniądze. Dlatego też autorzy połączyli w jednym komiksie dwójkę bohaterów.

Elitaryzm plus egalitaryzm

- Mamy miłośników jednego i drugiego komiksu. Ściągnijmy ich do jednego wydawnictwa. To zjawisko, które bardzo rzadko zdarza się w komiksie europejskim, ale często w amerykańskim. My mieliśmy to już 90 lat temu w komiksie o Małpce Fiki-Miki. W jednym komiksie spotykają się postacie z innego komiksu. W pewnym momencie łączy przygody Małpki Fiki-Miki z przygodami Koziołka Matołka. Bohaterowie Małpki Fiki-Miki oglądają komiks o przygodach Koziołka. Jest komiks w komiksie. - To się nazywa crossover, termin oznaczający w literaturze "gościnne występy". Tak jak dzieje się dziś w komiksach czy filmach takich jak Robocop kontra Terminator, Obcy kontra Predator - wyliczała Kinga Nędza-Sikoniowska.

Zaznaczyła, że dla twórców kultury, popkultury jeszcze bardziej, promocja jest rzeczą centralną. Niejednokrotnie wyprzedza powstanie książki, gry komputerowej, filmu. Rodzi zapotrzebowanie, na które następnie odpowiada twórca.

Kornel Makuszyński połączył elitaryzm z egalitaryzmem. Początkowo tworzył dla wąskiego grona odbiorców, dla elit. Potem stał się prawdziwym ojcem polskiej popkultury. Pierwszy pisał książki dla dziewcząt, gdy zauważył, że nie mamy takiej literatury. Jego komiksy czytali zarówno ludzie, jak to wtedy określano wysokiego i niskiego stanu. A koledzy literaci zazdrościli popularności. I pieniędzy.

Opowieść z morałem

- Makuszyński łączył oba światy. Pisał dla profesorów, poetów, artystów, dziennikarzy. Zwłaszcza w pierwszym okresie, w okresie lwowskim. Potem pojawiły się pierwsze jego zabawne opowiadania i powieści dla dzieci. Rozchodziły się jak ciepłe bułeczki. Ludzie je uwielbiali. Innym twórcom się to nie podobało. A on wyprzedził swój czas. W okresie międzywojennym odwiesił na kołek płaszcz Konrada, dekadenckie, smutne wiersze. Piszemy o tramwajach, nartach. Cieszymy się życiem. Połączenie egalitaryzmu z elitaryzmem wiązało się z dobrymi dochodami. Kultura masowa jako kultura szeroka nastawiona jest na zysk. Makuszyński miał smykałkę do biznesu, potrafił wstrzelić się w potrzeby. Wcześniej nie było dobrej literatury dla dziewcząt. On stworzył bohaterkę niezależną, łobuziarę łażącą po drzewach. Bohater książek, filmu i gier komputerowych to bohater odpowiadający na nasze potrzeby. Tacy byli bohaterowie opowieści Kornela Makuszyńskiego - podkreśliła prelegentka.

Kończąc wykład przypomniała motyw przewodni podróży Koziołka Matołka. Kozy z jego stada chodzą na czterech nogach, nie noszą ubrań. Wysyłają go w podróż. On rusza wyprostowany i ubrany w spodenki. - Podróż uczłowiecza Koziołka. To że biedaczysko ruszył szukać tego co ma bardzo blisko to jest morał. Najważniejszy w tej książce - podsumowała szefowa literackiego oddziału Muzeum Tatrzańskiego w "Opolance". Bo wiemy już doskonale, o czym wszystkim zebranym przypomniał Mieszko, miłośnik twórczości Kornela Makuszyńskiego, że w Pacanowie Kozy kują, czyli kowale o nazwisku Koza.

Nie tylko kultura popularna ale też sztuka zainteresowała się sympatycznym, rogatym bohaterem. Artysta Paweł Althamer przebiera się w Koziołka Matołka i tak zwiedza świat, fotografując się na tle znanych obiektów.

O podkuwaniu kóz, czym jest kopyto, czym różni się racica od raciczki? W jakim celu używa się podków i czy podkuwanie Koziołka Matołka miałoby sens? - na te pytania odpowiadał Michał Mierczak, kolejny wykładowca w trakcie Nocy Muzeów w "Opolance".

Rafał Gratkowski

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

woj 2025-05-25 20:25:52

Góralska doktor kultury radzieckiej jest teraz szefową Opolanki i opowiada o Koziołku Matołku? A to heca.

Reklama

Galerie

Sośnica ruszyła po rozbudowie i modernizacji

Wiosenna Szczawnica

Palace, Katownia Podhala i brama do Auschwitz

Cały świat Zofii Szwajnos

Przystań na Kamieńcu rośnie dzień po dniu

Szczęśliwa trzynastka, czyli Miś Zakopiański wybrany

Morskie Oko okiem młodych artystów

W sąsiedztwie Domu Doktora

Młodzi artyści i ich wizje kubizmu

Hasior - rekonesans w Czerwonym Dworze

Zawody Koziołka Matołka 2025

Aukcja dla Domu Doktora

Cześć i chwała żołnierzom wyklętym

Drań Witkacy na nas patrzy

Odważnej Estery Karp wyprowadzanie z zapomnienia

Tomasz Gluziński i jego twórczość w Opolance

Dzień Babci i Dziadka w SP Ciche 1

Dom Doktora powstaje po pożarze

Otwarcie 31. Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Sportach Zimowych

Świat dorożek i powozów na Podhalu

Urodzinowy Chasior u Hasiora

WOŚP na Chotarzu w Kościelisku

Śleboda Józefa Koszarka w Okszy

Premierowa "Wdowa po sołtysie"

Kolędy i pastorałki w Miejskiej Galerii Sztuki

Noworoczne kolędowanie w Czerwony Dworze

Święto gwary w Białym Dunajcu

Cudnej mimozie - wstrętna pokrzywa, czyli duch Makuszyńskiego w Opolance

Halina Rząsa - dokumentalistka pra-ekologii

"Widziałam Joannę" Mariusza Koperskiego w Gwarno

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

PRACA | dam
Pensjonat w Zakopanem poszukuje osoby - kucharka/pomoc kuchenna. Przygotowywanie śniadań, obiadokolacji, atrakcyjne wynagrodzenia, praca na stałe lub sezon. Zapraszamy do kontaktu: 602 616 887
Tel.: 602
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
GMINNA SPÓŁDZIELNIA WYDZIERŻAWI POMIESZCZENIA O POWIERZCHNI 105 M2 W CZARNYM DUNAJCU RYNEK 6A (ZA DELIKATESAMI CENTRUM). OBECNIE ZAKŁAD FRYZJERSKI. Z DOGODNYM DOJAZDEM I PARKINGIEM. 501503372 PARKOWA 3 gs@czarnydunajec.eu
Tel.: 501503372
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKI W SZAFLARACH przy zakopiance 6198/2 i 6200/7 o łącznej pow. 823 m2. Kwota 70.000 zł. DZIAŁKA W SZAFLARACH 6264 - 20 arów - kwota 80.000 zł. 517 625 354.
PRACA | dam
POTRZEBNA OPIEKUNKA DO 7-MIESIĘCZNEGO DZIECKA, 4-5 godzin dziennie. Zakopane. 692 278 855.
RÓŻNE
PRZYJMĘ ZIEMIĘ oraz GRUZ - 608 729 122
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
WYDZIERŻAWIĘ DZIAŁKĘ 21 arów, na trasie z Nowego Targu do Czarnego Dunajca oraz PRZYJMĘ REKLAMĘ - 608 729 122
USŁUGI | budowlane
BUDOWY DOMÓW OD PODSTAW, DACHY, ELEWACJE, 608 729 122.
PRACA | dam
Zatrudnię OSOBĘ DO FAKTUROWANIA - SKLEPY SPOŻYWCZE. 570 644 318
PRACA | dam
Zatrudnię SPRZEDAWCZYNIĘ DO SKLEPU SPOŻYWCZEGO W ZAKOPANEM. Mile widziane doświadczenie na stanowisku mięsnym. 602 759 709
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | dam
Firma Skóral poszukuje krawcowej do szycia odzieży skórzanej. Doświadczenie mile widziane. Praca od zaraz w Skomielnej Białej. Proponuję stabilne zatrudnienie na podstawie umowy, atrakcyjne wynagrodzenie adekwatne do umiejętności.. 601432035 firma@skoral.com
Tel.: 601432035
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię działkę na Podhalu GOTÓWKA!!! 600 404 554
Tel.: 600
PRACA | dam
DORYWCZO NAWIĄŻĘ WSPÓŁPRACĘ Z OPERATOREM KOPARKI - KOŚCIELISKO - 608 806 408
PRACA | dam
ZATRUDNIĘ DO PRAC REMONTOWO-PORZĄDKOWYCH PRZY PENSJONACIE. 608 806 408
PRACA | dam
NAWIĄŻĘ WSPÓŁPRACĘ Z BRYGADĄ BUDOWLANĄ - WYKOŃCZENIE TRZECH DOMÓW. 608 806 408
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY 110m2 W CENTRUM NOWEGO TARGU, UL. KRZYWA. 608 806 408
PRACA | dam
RESTAURACJA W KOŚCIELISKU ZATRUDNI: KUCHARZY, POMOCE KUCHENNE, KELNERÓW. 608 806 408
PRACA | dam
DORYWCZO - SPRZĄTANIE W KOŚCIELISKU. 608 806 408
PRACA | dam
KOŚCIELISKO - OSOBĘ DO OBSŁUGI IMPREZ: WESELA, KOMUNIE, CHRZCINY. 608 806 408
PRACA | dam
DO PRACY W PENSJONACIE W KOŚCIELISKU z możliwością zamieszkania. 608 806 408
PRACA | dam
Zatrudnię tynkarza z doświadczeniem lub brygadę. 535290865
Tel.: 535290865
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam BACÓWKĘ, nowo wybudowaną na Sralówkach. 515 503 494, 18 265 39 77.
PRACA | szukam
Zlecę sprzątanie pokoji, więcej informacji pod tel.513336088. 513336088 helena.nedza.chotarska@gmail.com
Tel.: 513336088
SPRZEDAŻ | różne
OPAŁ BUK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE PODDASZY WEŁNĄ MINERALNĄ, ADAPTACJA PODDASZY, ZABUDOWA GK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
KOMPLEKSOWE WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, MALOWANIE, PANELE, MONTAŻ DRZWI, ŁAZIENKI, ZABUDOWY GK. 660 079 941.
SPRZEDAŻ | budowlane
SPRZEDAŻ KRUSZYWA RZECZNEGO - ŻWIR, PIASEK, CEMENT, GRYZ (SPÓŁA). TRANSPORT. 503 532 680.
PRACA | dam
OPIEKA NAD SENIOREM 1-2h dziennie do południa. Krupówki. 604 171 837.
PRACA | dam
Zatrudnię pracowników budowlanych, ekipy, podwykonawców. 601 508736.
PRACA | dam
Restauracja Górska do uzupełnienia zespołu poszukuje osoby na stanowisko: KUCHARZ. Oferta pracy tylko dla kucharza z doświadczeniem zawodowym. Praca na pełen etat , bardzo dobre warunki pracy. Więcej informacji pod numerem :. 518 259 536 www.restauracjagorska.pl rest.gorska@gmail.com
Tel.: 518
PRACA | dam
Wspólnota Mieszkaniowa INFINIUM - Aleje 3 Maja 5 w Zakopanem - POSZUKUJE FIRMY ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI SPRZĄTANIA BUDYNKU (klatki schodowe, korytarze, itp.) ORAZ TERENU ZEWNĘTRZNEGO. Kontakt w sprawie zakresu do złożenia oferty tel. 889 18 91 54 - zarządca nieruchomości.
PRACA | dam
Stacja Narciarska Suche zatrudni Kierownika z doswiadczeniem i zamiłowaniem do Narciastwa praca całoroczna. 606835437 apartamenty@dw-jedrol.pl
Tel.: 606835437
PRACA | dam
WIZY USA, WYJAZDY, ZIELONA KARTA. 501 809 644
PRACA | dam
Pracownik budowlany. Firma budowlana poszukuje pracownika budowlanego na terenie: Zakopane, Nowy Targ, Białka Tatrzańska, Bukowina. 602493811
Tel.: 602493811
PRACA | dam
SPRZĄTANIE APARTAMENTÓW W KOŚCIELISKU, PRACA STAŁA UMOWA O PRACĘ/ZLECENIE. 698954671 www.osadawidokowa.pl d.zacharko@gorskagrupa.pl
Tel.: 698954671
SPRZEDAŻ | różne
AD BLUE - Z DYSTRYBUTORA - STACJA PALIW PAPI SERVICE, ZAKOPANE - SPYRKÓWKA 4. WYGODNE TANKOWANIE, NAJLEPSZE CENY! Tel. 18 20 17 467. www.papiservice.pl
NAUKA
Niepubliczne Przedszkole Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny w Zakopanem przy ul. Krzeptówki Potok 12 zaprasza dzieci w wieku 2,5 - 3 lata. Zapewniamy: świetną bazę lokalową, własną kuchnię, doświadczoną kadrę, przystępne ceny. Zapraszamy do kontaktu mailowego: przedszkolemisjonarki@gmail.com lub telefonicznego 690 124 554
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, ŁAZIENKI, MALOWANIE. 798 476 308.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
KUPNO
Kupię LIMBĘ na pniu. 605 306 244
USŁUGI | budowlane
CIEŚLA BLACHARZ, BUDOWA OD PODSTAW. 516 563 400.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDEGO MERCEDESA SPRINTERA. 531 666 333.
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. OSOBOWE, TERENOWE. CAŁE LUB USZKODZONE. 531 666 333.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA BUDOWLANA W MURZASICHLU 19 arów, kameralna. 517 018 380
SPRZEDAŻ | różne
NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.