2025-05-19 11:25:25

Reklama

Tatry

Była małopolska konserwator zabytków krytykuje remont schroniska na Kondratowej

Reklama

To definitywny koniec polskiej architektury drewnianej - pisze na profilu społecznościowym dr hab. Monika Bogdanowska.

Monika Bogdanowska - małopolska wojewódzka konserwator zabytków w Krakowie w latach 2019-2021 prowadzi Facebooka "Konserwator Zabytków". Na profilu znalazł się obszerny wpis, krytykujący remont schroniska PTTK na Hali Kondratowej.

Poniżej pełny tekst dr hab. Moniki Bogdanowskiej:

DEFINITYWNY KONIEC POLSKIEJ ARCHITEKTURY DREWNIANEJ

Miarą upadku i znakiem końca tradycji budowania z drewna na naszych ziemiach jest – moim zdaniem – nowe schronisko na Hali Kondratowej. Tak myślę, że gdyby, powiedzmy, pięćdziesiąt lat temu powiedzieć góralom, że im w „smiućkich Tatrach” ktoś wybuduje schronisko z pustaka, obłożone listewkami i nakryte gontopodobnym dachem, niejedna ręka zacisnęłaby się na ciupażce.

Tatrzańskie schroniska to osobne architektoniczne i społeczne zjawisko. Kiedyś niedostępne, znane tylko góralom wysokie góry stopniowo zdobywane były przez przybyszów z nizin. Pojawiali się badacze: geolodzy, botanicy, ale też ludzie szukający niezwykłych doznań, kontaktu z dziewiczą przyrodą. Rozwój Zakopanego jako ośrodka turystycznego, doskonałej bazy wypadowej dla górskich wypraw w naturalny sposób przyczynił się do „podboju” niedostępnych wcześniej obszarów, ale też budowy pierwszych, skromniutkich schronisk. Wcześniej, jeszcze po wojnie, funkcje „zohylin” pełniły bacówki. Ludzie ruszający w góry nie mieli wielkich wymagań: odpocząć na ławeczce wystawiając twarz do słońca i opierając się o pachnące starym drewnem ściany, schronić się przed deszczem, czasem też przenocować, gdy wyprawa nieco się wydłużyła. Te stosunkowo niskie oczekiwania z zasadzie się nie zmieniały, a drewniana chata, mniejsza, czy większa, z wielkimi stołami, wspólną sypialnią, a przede wszystkim ciepłym piecem, wspólnym wypoczynkiem i atmosferą tworzoną przez prowadzących schronisko ludzi, były właśnie tym, co tworzyło niezapomnianą atmosferę.

Schronisko na Hali Kondratowej należało właśnie do takich miejsc. Położone u stóp Giewontu miało burzliwą historię, pierwsza chatka przetrwała zaledwie kilka lat, w 1913 została zniszczona przez lawinę, w jej miejsce postawiono w latach 1930-tych bacówkę. „Prawdziwe” schronisko stanęło w latach 40-tych dzięki staraniom Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, a krótko potem zostało rozbudowane. I to poważnie uszkodziła kamienna lawina, trzydziestotonowy głaz wbił się w narożnik budynku 26 kwietnia 1953 roku. Widać Duch Gór nie życzył sobie w tym miejscu żadnych schronisk, ale ostatecznie odpuścił. Wyremontowany budynek służył turystom przez kolejne dziesięciolecia, cały czas prowadzony przez potomków Stanisława Skupnia olimpijczyka i narciarza. Do czasu. W maju 2022 roku wybuchł pożar, turyści rzucili się na ratunek, uruchomiono hydrant, wynoszono dobytek. Najprawdopodobniej zapaliły się sadze w kominie, a od nich gont. Zniszczenia nie były bardzo duże, ale w roku 2023 schronisko zamknięto. Rozpoczął się, jako to podawano w mediach, remont. Teraz zbliża się czas ponownego otwarcia. No i cóż. Niestety, w sercu Tatr, u stóp Giewontu stoi produkt współczesnej chemii budowlanej. Choć odtworzono formę, to do budowy wykorzystano materiały współczesne, szkodliwe dla środowiska w produkcji i utylizacji, w zasadzie nie poddające się recyclingowi. Na zdjęciach widzimy bloczki silikatowe, żelbet, wełnę mineralną, blachodachówkę gontopodobną, całość dla niepoznaki obito drewnianymi listwami.

Dlaczego tak? Bo zgodnie z współczesnymi normami budowlanymi obowiązującymi z jakichś (jakich?) przyczyn w naszym kraju budowa drewnianego domu zgodnie wypraktykowanymi setkami lat metodami jest ZAKAZANA. Nie ma bali, których grubość może spełnić współczynniki izolacyjności ścian (dwu i trzykrotnie grubszych niż stosowane w krajach północy i na Alasce), nie ma materiału innego niż syntetyczny, który zdaniem strażaków zapewni niepalność (choć wiemy, że niepalne materiały topią się, wydzielając toksyczne gazy), nie ma innego materiału do uszczelnień jak piany poliuretanowe. Nowy budynek wzniesiono w technice stosowanej od Pomorza po Podhale, nie wykorzystano okazji dla podtrzymania tradycyjnej techniki, do postawienia pomnika góralszczyznie. Zamiast pachnącego świeżym drewnem dzieła podhalańskiego, górskiego budownictwa mamy produkt „schroniskopodobny”.

Dlatego właśnie uważam, że jest to znak ostatecznego końca trwającej tysiące lat tradycji, z której nasze ziemie do niedawna słynęły w Europie: tradycji drewnianego budownictwa.

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Teodorslysz 2025-05-19 15:13:48

Z drugiej strony jest drewno specjalnie impregnowane p.poz. ale to też chemia i z tradycją ma nie wiele wspólnego.

Teodorslysz 2025-05-19 15:10:38

A gdyby .... wybuchł pożar i zginęłoby 11 osób w tym rodzina Pani konserwator, 4 dzieci i kilka innych osób. Ciekaw jestem co wtedy Pani konserwator by pisała?

kinia świnia 2025-05-19 14:04:28

Straszne to i smutne...

Olo 2025-05-19 13:36:16

Pseudo konserwatorzy chciliby żeby dalej były budy rozlatujące się i nazywają to zabytkami gdzie ludzie wtedy z biedy budowali byle tanio

jurek 2025-05-19 13:34:09

Zastanawiam się Wszyscy chcą przepisów unijnych a stare schronisko nie spełniało żadnych norm w tym p poż. Na etapie projektu wszyscy musieli wyrazić zgodę na takie rozwiązanie w tym straż pożarna Tam był czas na decyzje Jakoś nikt nie protestował jak znikał największy drewniany dach na Domu Turysty Najbardziej protestują ci co mieszkają w willach z betonu i szkła A chcą górali zamknąć w rezerwatach by cieszyć sie swoją estetyczną wyższością

Romano 2025-05-19 13:11:39

Super komentarz, jestem tego samego zdania. Szkoda że nie miał kto tego zablokować na etapie projektu :(

krzysiekzG. 2025-05-19 12:46:16

Cóż.Biedne?Tatry.Ofiara małej powierzchni i MAKSYMALNEJ popularności. DO ZAJECHANIA,ZADEPTANIA i ...... ZAPOMNIENIA.Mimo,że TPN,to jednak BIZNES i KASA są dla wiekszości ważniejsze.Bądzmy nowocześni - zlikwidujmy TPN . Tatry zadeptane ,żajechane, zasr...e będą nieatrakcyjne i po 200 latach opuszczenia przez "turystów" i byznesmenów, znów będą ostoją natury.

Tdz 2025-05-19 12:41:31

Krytykować każdy umie. Cepry chcą żeby górale mieszkali w szalasach z lat 50 i wcześniejszych, a jak natafia na kwaterę/pokoj/hotel o niskiej jakości to są zdziwieni że nie ma wifi, nie ma ciepłej wody itd... przecież sami tego chcą... nie rozumiem takich ludzi...

Derulo 2025-05-19 12:34:44

Ludzie nie chodzą na boso,
To koniec człowieka jakiego znamy..

Taki sobie czytelnik 2025-05-19 12:16:29

To bardzo ciekawy paradoks. Te wszystkie unijne "normy" oraz twórczość naszych lokalnych pajaców od "termoizolacji" które teoretycznie mają być ekologiczne, tak naprawdę są niszczące dla środowiska.

DDP 2025-05-19 11:41:40

I zgadzam się w 100% z tym artykułem zabrano Ducha Gór z jednego z najbardziej klimatycznych schronisk w Tatrach !!!!! Brawo dla Pani

Reklama

Galerie

Sośnica ruszyła po rozbudowie i modernizacji

Wiosenna Szczawnica

Palace, Katownia Podhala i brama do Auschwitz

Cały świat Zofii Szwajnos

Przystań na Kamieńcu rośnie dzień po dniu

Szczęśliwa trzynastka, czyi Miś Zakopiański wybrany

Morskie Oko okiem młodych artystów

W sąsiedztwie Domu Doktora

Młodzi artyści i ich wizje kubizmu

Hasior - rekonesans w Czerwonym Dworze

Zawody Koziołka Matołka 2025

Aukcja dla Domu Doktora

Cześć i chwała żołnierzom wyklętym

Drań Witkacy na nas patrzy

Odważnej Estery Karp wyprowadzanie z zapomnienia

Tomasz Gluziński i jego twórczość w Opolance

Dzień Babci i Dziadka w SP Ciche 1

Dom Doktora powstaje po pożarze

Otwarcie 31. Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Sportach Zimowych

Świat dorożek i powozów na Podhalu

Urodzinowy Chasior u Hasiora

WOŚP na Chotarzu w Kościelisku

Śleboda Józefa Koszarka w Okszy

Premierowa "Wdowa po sołtysie"

Kolędy i pastorałki w Miejskiej Galerii Sztuki

Noworoczne kolędowanie w Czerwony Dworze

Święto gwary w Białym Dunajcu

Cudnej mimozie - wstrętna pokrzywa, czyli duch Makuszyńskiego w Opolance

Halina Rząsa - dokumentalistka pra-ekologii

"Widziałam Joannę" Mariusza Koperskiego w Gwarno

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam BACÓWKĘ, nowo wybudowaną na Sralówkach. 515 503 494, 18 265 39 77.
PRACA | szukam
Zlecę sprzątanie pokoji, więcej informacji pod tel.513336088. 513336088 helena.nedza.chotarska@gmail.com
Tel.: 513336088
SPRZEDAŻ | różne
OPAŁ BUK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE PODDASZY WEŁNĄ MINERALNĄ, ADAPTACJA PODDASZY, ZABUDOWA GK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
KOMPLEKSOWE WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, MALOWANIE, PANELE, MONTAŻ DRZWI, ŁAZIENKI, ZABUDOWY GK. 660 079 941.
SPRZEDAŻ | budowlane
SPRZEDAŻ KRUSZYWA RZECZENGO - ŻWIR, PIASEK, CEMENT, GRYZ (SPÓŁA). TRANSPORT. 503 532 680.
PRACA | dam
OPIEKA NAD SENIOREM 1-2h dziennie do południa. Krupówki. 604 171 837.
PRACA | dam
Zatrudnię pracowników budowlanych, ekipy, podwykonawców. 601 508736.
PRACA | dam
Restauracja Górska do uzupełnienia zespołu poszukuje osoby na stanowisko: KUCHARZ. Oferta pracy tylko dla kucharza z doświadczeniem zawodowym. Praca na pełen etat , bardzo dobre warunki pracy. Więcej informacji pod numerem :. 518 259 536 www.restauracjagorska.pl rest.gorska@gmail.com
Tel.: 518
PRACA | dam
Wspólnota Mieszkaniowa INFINIUM - Aleje 3 Maja 5 w Zakopanem - POSZUKUJE FIRMY ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI SPRZĄTANIA BUDYNKU (klatki schodowe, korytarze, itp.) ORAZ TERENU ZEWNĘTRZNEGO. Kontakt w sprawie zakresu do złożenia oferty tel. 889 18 91 54 - zarządca nieruchomości.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Białka Tatrzańska -sprzedam działke z pozwoleniem na budowę , bardzo dobra lokalizacja 660797241 b12.pl.
PRACA | dam
Stacja Narciarska Suche zatrudni Kierownika z doswiadczeniem i zamiłowaniem do Narciastwa praca całoroczna. 606835437 apartamenty@dw-jedrol.pl
Tel.: 606835437
PRACA | dam
Przyjmę UCZNIA NA PRAKTYKĘ W ZAWODZIE SPRZEDAWCA. 889 694 718.
PRACA | dam
WIZY USA, WYJAZDY, ZIELONA KARTA. 501 809 644
PRACA | dam
Przyjmę do pracy do sklepu spożywczego na 1/2 etatu możliwość przyuczenia. Nowy Targ kontakt telefoniczny 500289160. 500289160
Tel.: 500289160
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Białka Tatrzańska ---sprzedam działke 1,4 hektara w jednym kawałku z dojazdem 660797241.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam bez pośredników DZIAŁKĘ W JORDANOWIE 1500 m2, widokową, częściowo uzbrojoną. Teren zabudowań jednorodzinnych i zagrodowych. 728 710 702, 605 879 327.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Dom Lipnica Mała z działka 11 arów sprzedam 660797241 b12.pl.
PRACA | dam
Pracownik budowlany. Firma budowlana poszukuje pracownika budowlanego na terenie: Zakopane, Nowy Targ, Białka Tatrzańska, Bukowina. 602493811
Tel.: 602493811
PRACA | dam
SPRZĄTANIE APARTAMENTÓW W KOŚCIELISKU, PRACA STAŁA UMOWA O PRACĘ/ZLECENIE. 698954671 www.osadawidokowa.pl d.zacharko@gorskagrupa.pl
Tel.: 698954671
SPRZEDAŻ | różne
AD BLUE - Z DYSTRYBUTORA - STACJA PALIW PAPI SERVICE, ZAKOPANE - SPYRKÓWKA 4. WYGODNE TANKOWANIE, NAJLEPSZE CENY! Tel. 18 20 17 467. www.papiservice.pl
NAUKA
Niepubliczne Przedszkole Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny w Zakopanem przy ul. Krzeptówki Potok 12 zaprasza dzieci w wieku 2,5 - 3 lata. Zapewniamy: świetną bazę lokalową, własną kuchnię, doświadczoną kadrę, przystępne ceny. Zapraszamy do kontaktu mailowego: przedszkolemisjonarki@gmail.com lub telefonicznego 690 124 554
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, ŁAZIENKI, MALOWANIE. 798 476 308.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
KUPNO
Kupię LIMBĘ na pniu. 605 306 244
USŁUGI | budowlane
CIEŚLA BLACHARZ, BUDOWA OD PODSTAW. 516 563 400.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDEGO MERCEDESA SPRINTERA. 531 666 333.
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. OSOBOWE, TERENOWE. CAŁE LUB USZKODZONE. 531 666 333.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA BUDOWLANA W MURZASICHLU 19 arów, kameralna. 517 018 380
SPRZEDAŻ | różne
NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.