2022-07-04 18:15:07

Tatry

Tu pochowany jest książę, co się bizonom nie kłaniał

Jeśli chcecie odpocząć od tłumów, zobaczyć piękne widoki i zapoznać się z ciekawą historią, ten kościółek po słowackiej stronie Tatr będzie dla was idealnym miejscem na wycieczkę. Na cmentarzu obok spoczywa książę Christian Hohenlohe, jedna z najbardziej barwnych postaci związanych z historią Tatr.

Kościół Św. Anny w Tatrzańskiej Jaworzynie znajduje się pięć minut drogi autem od Łysej Polanie po słowackiej stronie Tatr. To spokoje miejsce, turystów zwykle nie ma tu wielu. Sprzed kościoła roztacza się piękny widok na Lodowy Szczyt. Na cmentarzu przy kościele pochowany jest książę Christian Hohenlohe. Był on inicjatorem budowy kościoła, na początku XX wieku właścicielem dużych terenów w tej okolicy. To on z hrabią Zamoyskim toczył spór o Morskie Oko. Była to też postać kontrowersyjna. W Tatry sprowadził egzotyczne zwierzęta, zajmował się polowaniem, chełpił się zabiciem 1000 kozic. Z drugiej strony na jego pogrzeb przybyły tysiące osób, bo dawał biednym mieszkańcom okolic pracę i chleb.

Hohenlohe był protestantem. Kościół jest jednak katolicki, dedykowany św. Annie, patronce pracowników leśnych. Niedaleko, obok hotelu Montfort mieści się dworek myśliwski księcia, który można zwiedzać raz w tygodniu.

Poniżej tekst poświęcony Christianowi Hohenlohe:

Książę, co się bizonom nie kłaniał

Jego przodkowie w krzyżackich płaszczach podbijali polskie ziemie, książę Christian Hohenlohe kupił połowę Tatr, a Morskie Oko chciał zawłaszczyć na drodze sądowej.

To z pewnością jedna z najbardziej barwnych, ale i najmniej znanych postaci związanych z Tatrami. Zasłynął urządzaniem wielkich polowań, zabiciem tysiąca kozic, sprowadzeniem do swojego zwierzyńca w Tatrach bizonów i wapiti. Na jego pogrzeb w maju 1926 roku przyszły jednak setki okolicznych mieszkańców, bo w tych ciężkich czasach dawał chłopom pracę i dobrze ich traktował.

Dziś trudno jednoznacznie oceniać księcia Christiana Hohenlohe. Trudno, bo i czasy były zupełnie inne. Z jednej strony jego myśliwska działalność doprowadziła do zgładzenia setek zwierząt, z drugiej zamknięcie przez niego części tatrzańskich włości dla prywatnych celów skutkuje do tej pory małą liczbą szlaków i turystów w tym rejonie Tatr.

Właściciel połowy Tatr

Ale zacznijmy od początku. Christian Craft Hohenlohe-öhringen urodził się w 1848 roku w czasach Wojny Ludów w Europie. Był w prostej linii potomkiem krzyżackiego rodu, księciem, generałem, politykiem, właścicielem rozległych włości na Dolnym, Górnym Śląsku i na Węgrzech. To wszystko stawiało go w pierwszym szeregu najbogatszych niemieckich szlachciców, a i najbardziej wpływowych politycznie osób na przełomie XIX i XX wieku.

W 1879 roku za pół miliona złotych kupił dawne dobra węgierskiej rodziny Palocsayów, w sumie 10 tysięcy hektarów terenów w Tatrach, i dokupywał kolejne. Jego tatrzańskie posiadłości sięgały od miejscowości Wyżnie Hagi, przez Mięguszowiecką, Batyżowiecką, Stwolską Dolinę po Tatry Bielskie i okolice Tatrzańskiej Jaworzyny. Ten wielki majątek służył księciu nie tylko do uprawiania leśnej gospodarki, ale przede wszystkim zaspakajania swojej największej pasji, czyli myślistwa.

Po zakupie tatrzańskich posiadłości księciu brakowało tylko siedziby z prawdziwego zdarzenia. Na jego zamówienie zaprojektował ją architekt Jean Leindecker. Zameczek myśliwski księcia Hohenlohe stanął powyżej Tatrzańskiej Jaworzyny, w miejscu, skąd rozciąga się wspaniały widok na Tatry Bielskie i Wysokie. Tak jak nad całą panoramą góruje Lodowy Szczyt, tak zameczek księcia górował nad okolicą i z tego miejsca książę mógł doglądać swoich włości.

Bizony, wapiti i koziorożce

Część terenu ogrodził. Zresztą resztki tego ogrodzenia pozostały do dziś, szczególnie w niedostępnych dla turystów Tatrach Bielskich. Do swojego zwierzyńca sprowadzał osobniki z całego świata - jelenie z Kaukazu, bizony i wapiti z Ameryki. Do tej pory nie wiadomo, czy w żyłach części tatrzańskich jeleni nie płynie amerykańska lub kaukaska krew. Najwyższe pogłowie ten zwierzyniec osiągnął w 1912 roku. Wtedy miał on liczyć 600 kozic, ponad 1000 jeleni, 150 koziorożców, 21 bizonów i 30 niedźwiedzi.

Polowanie księcia, który do zameczku zapraszał przedstawicieli swojej rodziny czy innych książęcych rodów, stały się głośne w całej niemal Europie. Książę Christian zasłynął tym, że w miejscu, w którym zabił tysięczną kozicę, postawił skalny postument dokumentujący to wydarzenie. Na nim widniał napis: "Najjaśniejszy Książę Christian Kraft Hohenlohe dnia 5ego Septembra 1924 zastrzelił w tym miejscu tysiącznego capa". Do dziś ściany jego zameczku zdobią setki poroży kozic, jeleni, łosi, jest wypchany niedźwiedź. Na części czaszek można odnaleźć pieczątki księcia razem z datą ustrzelenia rogacza.

Patrząc z dzisiejszej perspektywy, z jednej strony taka działalność nie miała wiele wspólnego z ochroną przyrody, z drugiej, ogradzając duży teren w Tatrach, Hohenlohe zwalczał turystów i początkowo nie pozwalał na wytyczenie szlaków turystycznych. Dopiero po głośnych protestach, w które zaangażowały się węgierskie władze, zgodził się na poprowadzenie trzech zaledwie szlaków - na Przełęcz pod Kopą, w Dolinie Jaworowej i Białej Wody. Szlaki te do dziś są jedynymi na tym terenie.

Całego jego zwierzyńca strzegło wielu strażników, również sprowadzanych z Tyrolu chłopów - jegrów. Aby na przykład polscy turyści czy badacze mogli spenetrować włości księcia, potrzebne było zezwolenie, częściej jednak po prostu robili to na własną rękę, unikając spotkania ze strażnikami.

Spór o Morskie Oko

Ponieważ apetyt rośnie w miarę jedzenia, również księciu Hohenlohe nie wystarczał jego wielki tatrzański majątek. Zamarzyło mu się przejęcie Morskiego Oka. Pchnęła go do tego również transakcja zakupu przez hrabiego Władysława Zamoyskiego dawnych własności Homolacsów w Dolinie Rybiego Potoku. Ta transakcja zaostrzyła spór o Morskie Oko. Rozpoczęła się swego rodzaju wojna podjazdowa. Wykorzystując asystę węgierskich żandarmów, Hohenlohe najeżdżał galicyjskie tereny, próbował tam prowadzić wyręb drzewa, polowania. Niszczył mostki, nie pozwalał na dostęp Polaków do największego tatrzańskiego jeziora. Zamoyski musiał bronić swoich posiadłości, a sprawa ostatecznie trafiła przed Międzynarodowy Sąd Rozjemczy w Grazu. Tam rozstrzygnięto słynny spór o Morskie Oko i granicę w Tatrach. Wydany 13 września 1902 roku wyrok przyznał Galicji niemal wszystkie sporne ziemie i ustalił granicę obowiązującą do dziś.

Książę Hohenlohe nie ustępował. Nie podważał już przynależności spornego terenu do Galicji, ale wytoczył Zamoyskiemu cywilny proces o sporne tereny. Proces zakończył się porażką księcia, którą przypieczętował ostateczny wyrok wydany w 1909 roku przez Najwyższy Trybunał Kasacyjny w Wiedniu.

Zamek księcia, tak jak całe jego włości, po śmierci przeszedł w ręce jego bratanka, księcia Augusta Hohenlohe, który w 1936 roku sprzedał dobra państwu czechosłowackiemu.

Polska wybranka serca

Po II wojnie zameczek objęły w posiadanie ówczesne władze. Obok niego w latach 70. postawiono luksusowy hotel dla partyjnych dygnitarzy, w którym organizowano spotkania na "najwyższym szczeblu", a w jego okolicach także polowania.

Teraz zameczek jest własnością kancelarii prezydenta Słowacji. Kilka lat temu został on wyremontowany i raz w tygodniu, w czwartki, jest otwarty dla zwiedzających. Chociaż miłośnicy przyrody nie poczują się tam zbyt komfortowo - ze ścian straszą setki poroży, to jednak warto odwiedzić to miejsce i przenieść się na pół godziny w czasy księcia Hohenlohe, który wielkim myśliwym był.

Książę w swoim zameczku nie żył oczywiście sam. Całe dorosłe życie spędził z polską artystką Otylią Lubraniec Dąmbską. Najpierw wydał ją za grafa Dąmbskiego, a później zabrał do Jaworzyny Tatrzańskiej. Była ona przez okolicznych chłopów uważana za wielką dobrodziejkę, bo w myśl powiedzenia, "gdzie diabeł nie może, tam babę pośle" za jej pośrednictwem mogli u księcia załatwić wiele spraw. Otylia zmarła 4 lata przed księciem, który pochował ją przy wybudowanym przez siebie kościółku w Jaworzynie. Bo chociaż Hohenlohe był ewangelikiem, to zbudował tu katolicką świątynię. Po śmierci również spoczął na tamtejszym cmentarzu, w grobowcu razem z wybranką serca. Można powiedzieć, że do dziś podziwiają stąd razem niezapomniany i jedyny w swoim rodzaju widok na Lodowy Szczyt i okoliczne lasy wciąż pełne zwierząt.

Paweł Pełka

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.

Galerie

Rok Franciszka Łukaszczyka

Piotra Kossewskiego powrót pod Giewont

Tour de Pologne na górskiej trasie

Miasto w godzinie "W"

Jubileuszowe Święto Borówki pod znakiem ulewy

Ozgroj mi sie ziemio

Na tropie Wawrzyńcoka

Rzeźbili świątki na Marysinej Polanie

45. Dni Muzyki Karola Szymanowskiego

Artyści Zakopiańscy 2022

IX Otwarte Mistrzostwa Zakopanego w Biegu Pod Górę i puchar Polski w Skyrunningu

Ostro i tanecznie - szalony koncert Future Folk w Zakopanem

Festiwal literacki w Zakopanem

Zmienność Magdaleny Kraszewskiej

Narciarskie pasje w Czerwonym Dworze

Ruszył Zakopiański Weekend Biegowy

Powiatowy Dzień Inwalidy

Dzielna Franka w Czerwonym Dworze

Magiczny Spisz

W Zakopanem zagrała orkiestra z Charkowa

Królowa Pienin jest tylko jedna

Spiskie bacówki ukryte wśród wzgórz

Świadectwa rozdane, wakacje czekają

Po prostu Porsche

Czarny Dunajec. Gala sportu

OSP Ratułów Górny z nowymi samochodami

Koncert na Przywitanie Lata

Donald Tusk w Łopusznej

Jan Kanty Pawluśkiewicz maluje Żel-Art

Kajakarze ruszyli Dunajcem

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam działke budowlaną w Białce Tatrzańskiej o powierzchni 825m2 lub 2018m2 lub całość 2850m2 .Działka o szerokości 21m z dojazdem droga asfaltowa , prad przy działce. 660797241 b12.pl
Tel.: 660797241
PRACA | dam
Dyrektor Muzeum Tatrzańskiego im dra. T. Chałubińskiego ogłasza nabór na stanowisko KSIĘGOWY/WA W ZAKRESIE PŁAC. Umowę o pracę, stabilne zatrudnienie, możliwość rozwoju. Więcej informacji na stronie www.muzeumtatrzanskie.pl w zakładce praca.
PRACA | dam
Przyjme pracownika do zakładu garbarskiego. 888267329
Tel.: 888267329
PRACA | dam
Firma Transportowa z okolic Rabki-Zdroju zatrudni kierowcę kat. C+E atrakcyjne wynagrodzenie wyjazdy jednotygodniowe tel. 730 223 225. 730 223 225
Tel.: 730
PRACA | dam
Potrafisz pracować z dużą ilością dokumentów i danych? Umiesz dobrze zorganizować własną pracę? Być może nasza oferta jest właśnie dla Ciebie! POZNAJ NAS: PKL Horeca Sp. z o.o. jest Spółką wchodzącą w skład Grupy PKL. Grupa PKL oferuje całoroczny, kompleksowy zakres usług turystyczno-wypoczynkowych oraz posiada własną bazę noclegową i restauracyjną. Jest jednym z największych pracodawców na Podhalu, zatrudniającym ponad 300 osób. DOŁĄCZ DO NAS! Obecnie poszukujemy osób na stanowisko: MŁODSZY SPECJALISTA DS. KONTROLI i ADMINISTRACJI. Miejsce pracy: Zakopane. CO BĘDZIE NALEŻEĆ DO TWOICH OBOWIĄZKÓW? - Nadzór nad poprawnością dostarczanych dokumentów, - Wprowadzanie dokumentów do systemu, - Kontrola prawidłowości obiegu dokumentacji, - Wyszukiwanie, analizowanie i monitorowanie zakupów wyposażenia i środków trwałych, - Sporządzanie zestawień i raportów na potrzeby Kierownictwa, - Uczestnictwo w rozliczaniu inwentaryzacji, w tym identyfikacja niedoborów i nadwyżek, - Poszukiwanie możliwości optymalizacji przepływu danych i proponowanie zmian usprawniających, - Uczestnictwo w opracowywaniu nowych procedur i instrukcji dla pracowników Spółki. NASZE WYMAGANIA: - Wykształcenie średnie lub wyższe - preferowane kierunki: ekonomia, finanse, administracja, zarządzanie, - Skrupulatność, rzetelność i zaangażowanie w wykonywanie powierzonych obowiązków, - Umiejętność analitycznego myślenia i wyciągania wniosków, - Praktyczna znajomość pakietu Microsoft Office, - Kreatywne podejście do realizowanych tematów, - Wielozadaniowość oraz dobra organizacja pracy własnej, - Doświadczenie w branży gastronomicznej będzie dodatkowym atutem, - Mile widziana: - Znajomość oprogramowania magazynowo-sprzedażowego (np. LSI, GoPOS), - Doświadczenie w pracy z analizą danych. CO OTRZYMASZ? - Ciekawą i kreatywną pracę w rozwijającej się Firmie, - Możliwość zatrudnienia na podstawie umowy o pracę lub umowy o współpracę, - Stabilne warunki zatrudnienia, - Atrakcyjne wynagrodzenie, - Szereg zniżek dla pracowników. APLIKACJE zawierające CV prosimy przesyłać na adres: rekrutacja@pkl.pl z dopiskiem: "Młodszy specjalista ds. kontroli i administracji PKL Horeca". Informujemy, że skontaktujemy się z wybranymi kandydatami. Prosimy o dopisanie oświadczenia o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych.
PRACA | dam
Zatrudnię KUCHARZY, POMOCE KUCHENNE (karczma i bar mleczny) - 600 035 355
PRACA | dam
Zakład remontowo-budowlany zatrudni: MALARZY, TYNKARZY, PŁYTKARZY, MURARZY I POMOCNIKÓW. Tel. 606 455 928.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam mieszkanie przy Krupówkach 43m2. 2-pokojowe z kuchnią, łazienką i balkonem. Miejsce parkingowe w garażu podziemnym. 570384996. 570384996 monisiagondek@gmail.com
Tel.: 570384996
PRACA | dam
Pilnie poszukuje Pani do opieki ( po części ) osoby niepełnosprawnej Ratulow górny. Godzinny poranne ( do ustalenia), sprzątanie, gotowanie i inne drobne prace. Tylko osoby poważnie zainteresowane dzwonić 509 005 675.
PRACA | dam
Pracę Pracownik Foodtruck. 511711711 kontakt@peramore.pl
Tel.: 511711711
PRACA | dam
Centralny Ośrodek Sportu w Zakopanem zatrudni Recepcjonistę / Recepcjonistkę. Szczegóły na stronie: www.bip.cos.pl. Tel.: 725300377.
PRACA | dam
MERCURE KASPROWY ZAKOPANE SZUKASZ PRACY? CZEKAMY NA CIEBIE! Poszukujemy Pracowników na stanowisko: KUCHARZ, KELNER A'LA CARTE CV prosimy przesłać na adres: kstopka@kasprowy.pl Kontakt telefoniczny: 18 20 24 061
Tel.: 18 20 24 061
E-mail: kstopka@kasprowy.pl
NAUKA
CENTRUM KOREPETYCJI JĘZYKA ANGIELSKIEGO. Nowy Targ, Kasprowicza 10, tel. 575 573 593, centrum.topup@gmail.com
PRACA | dam
Zatrudnimy Ratownika Do Ośrodka w Bukowinie Tatrz. Stała Praca. Nocleg i Wyżywienie. Tel. 601508720
Tel.: 601508720
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DOM W STAREM BYSTREM WRAZ Z DZIAŁKAMI BUDOWLANYMI 1,5 HA. Tel. 001 905 821 9829, 692 245 166.
PRACA | dam
LAVARD zatrudni na stanowisko KONSULTANT D.S SPRZEDAŻY w Salonie Firmowym. Miejsce pracy: Stare Bystre. 18 26-137-32.
PRACA | dam
POMOC KUCHENNA DO PENSJONATU w Zakopanem. Umowa o pracę, praca co drugi dzień. 502 71 66 94, dpt.zakopane@zaiks.org.pl
TURYSTYKA I WYPOCZYNEK
ZAKOPANE-KOŚCIELISKO, WILLA I KARCZMA CZTERY PORY ROKU. Pokoje standardu pensjonatowego z wyżywieniem. Pobyty indywidualne, grupowe, szkoleniowe, wesela, imprezy okolicznościowe. WWW. CZTERYPORYROKU.PL, willa@czteryporyroku.pl, tel. +48 18 20 70 207 lub +48 608 401 704
TURYSTYKA I WYPOCZYNEK
ZAKOPANE-KOŚCIELISKO, APARTAMENTY Z WIDOKIEM NA CAŁE TATRY. W cenie pobytu parking, grill, bilard, plac zabaw, rowery. Cisza, spokój a zarazem wszędzie blisko. WWW. ZAKOPANEAPARTAMENTY.ORG, apartamenty@czteryporyroku.pl, tel. +48 18 20 70 207, +48 608 401 704
TURYSTYKA I WYPOCZYNEK
ZAKOPANE-KOŚCIELISKO, KAMERALNE APARTAMENTY ZE STREFĄ SPA z widokiem na całe Tatry Zachodnie. W cenie pobytu parking, grill, bilard, pełna strefa spa, plac zabaw, rowery. WWW. APARTAMENTYSPAZAKOPANE.PL, rezerwacja@czteryporyroku.pl, tel. +48 662 658 425, +48 608 401 704
PRACA | dam
WILLA LABELLE przy ul. Krupówki 40 w Zakopanem zatrudni POKOJOWĄ z doświadczeniem, z Zakopanego lub okolic. 660 710 400.
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam BUDKĘ DLA PARKINGOWEGO - TANIO - 602 378 614.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKI 2 HA - k/Białki. 182856454.
PRACA | dam
CUKIERNIA W ZAKOPANEM ZATRUDNI EKSPEDIENTKĘ. Bardzo dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Pełen etat. Bardzo dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Firma w Zakopanem zatrudni KIEROWCĘ. 604 102 804, 602 285 793, 601 512 211
PRACA | dam
Zatrudnimy OSOBY DO PUNKTU GASTRONOMICZNEGO OD JUŻ - PRACA STAŁA LUB SEZONOWA - KRUPÓWKI. Kontakt: 533 226 109.
PRACA | dam
Karczma na Krupówkach - zatrudnimy KUCHARZA, KUCHARZA WYDAWKOWEGO, POMOC KUCHENNĄ. Od już. Zakopane. Kontakt: 533 226 109.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA, POSADZKI, KOMINKI, PARAPETY, STOPNIE, BLATY, ŁUPANKA GRANITOWA I PIASKOWA. 18 265 06 58, 607 57 23 12.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
SPRZEDAŻ | maszyny, narzędzia
Witam, do sprzedania posiadam maszyny stolarskie: - Szlifierka tarczowa 1 000 zł, - Wiertarka pozioma suport 1 500 zł, - Frezarka z wózkiem bocznym dolnowrzecionowa z posuwem 12 000 zł, - Dłutarka łańcuchowa 3 500 zł, - Piła do formatowania 2 500 zł. 667 256 855
Tel.: 667
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | dam
NORWEGIA - TYNKARZ, MALARZ, BLACHARZ, STOLARZ. Norwegia (Oslo). Zatrudnimy tynkarzy, malarzy, blacharzy, stolarzy. Języki obce NIE wymagane. Praca z pracownikami z Podhala. Zjazd do kraju (samolot) co 1-3 tygodni wg. własnego uznania - pełna elastyczność i swoboda co do wyjazdów. Zarobki w przeliczeniu 20-27 Euro/godz. ZAPRASZAMY. Tel. 667 602 602.
ANTYKI
ANTYKI - SKUP, SPRZEDAŻ - Zakopane, Kościuszki 3 (Granit, III p.). Tel. 601 464 133
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.