2024-01-30 09:00:01

Nowy Targ

Halny zaniósł ich najwyżej

Reklama

Fenomenalny wyczyn nowotarskich szybowników przeniesiony na ekrany - Stanisław Józefczak i Jan Tarczoń polecieli Bocianem w stratosferę.

Historyczny lot odbył się 5 listopada 1966 roku. Załoga w składzie instr. pil. Stanisław Józefczak i pil. Jan Tarczoń na pokładzie szybowca Bocian D SP-2029 poleciała po rekord, a właściwie trzy rekordy wysokości w kategorii szybowców dwumiejscowych: dwa krajowe (wciąż aktualne) i jeden rekord świata wysokość absolutna - 12560 m, wysokość przewyższenia - 11680 m, oraz rekord świata w przewyższeniu - 11680 m.

W lipcu zeszłego roku na nowotarskim lotnisku filmowcy z Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie przygotowali materiał o niesamowitym locie. Głównym bohaterem filmu jest Jan Tarczoń, który jako bardzo młody pilot towarzyszył Stanisławowi Józefczakowi w rekordowym locie. Sam Jan Tarczoń, podczas niedzielnej nowotarskiej projekcji bardzo skromnie mówił o swoim udziale w rekordowym locie. Przypomniał o dość nietypowych okolicznościach, w jakich poznał przyszłego rekordzistę. Pan Jan pochodził z niezbyt zamożnej nowotarskiej rodziny. Już jako uczeń Technikum Skórzanego musiał dorabiać, żeby móc kontynuować naukę. Zatrudnił się w księgarni, tej samej, w której pracowała też mama Stanisława Józefczaka. Gdy kobieta dowiedziała się o lotniczych zainteresowaniach swego młodego podwładnego, przykazała synowi Staszkowi, uznanemu już wówczas instruktorowi i lotnikowi, by zaopiekował się „młodym”. Józefczak faktycznie poważnie wziął sobie do serca przykazania rodzicielki i tak zrodziła się niezwykła przyjaźń. - Staszek był moim mentorem. Wiele się od niego nauczyłem - wspominał pan Jan podczas niedzielnego spotkania. Zapewniał, że Józefczak nie zdobył swoich rekordów przypadkowo. On od wielu lat się do ich pobicia bardzo metodycznie przygotowywał. Zbierał dane co do prognozy pogody, dokładnie je analizował, nanosił na mapy. Jako pilot, który holował szybowce lecące na „falę tatrzańską” znał doskonale wszelkie lokalne niuanse, miejsca z dobrym „noszeniem”, miejsca, gdzie można było wykorzystać „rotory”, by przy ich pomocy zdobyć wysokość potrzebną do przedostania się w rejon „noszeń falowych”.

Jak podczas niedzielnej projekcji wspominał Sebastian Kawa, jeden z najlepszych szybowników świata, mający za sobą loty falowe w różnych częściach globu z Himalajami włącznie - piloci w czasach Józefczaka nie mieli do dyspozycji tak wielu wspaniałych narzędzi, którymi dziś posługują się piloci. Chodzi przede wszystkim o bardzo precyzyjne, cyfrowe mapy synoptyczne, wskazujące bardzo dokładnie miejsca, w których można liczyć na odpowiednie „noszenie”. Niegdyś piloci słuchali prognoz pogody podawanych za pośrednictwem czechosłowackiego radia. Dane synoptyczne były nanoszone ręcznie na mapy. To była w zasadzie jedyna zewnętrzna pomoc w określeniu warunków. Poza tym pilot mógł liczyć jedynie na własny lotniczy instynkt i zdobyte doświadczenie.

Wedle tych tradycyjnych metod przygotowywał się do lotu Stanisław Józefczak. Przez wiele miesięcy załatwiał wszelkie formalne zgody, by móc polecieć i zdobyć upragnione rekordy. Latami trwało wyczekiwanie na odpowiednie warunki pogodowe. Nawet bardzo późna pora startu, dość nietypowa jak dla szybowca, nie była przypadkowa.

Wedle zapisów sporządzanych podczas lotu przez Jana Tarczonia start nastąpił o 15.24 a szybowiec lądował już długo po zmroku o 18.40. Szybowiec nie posiadał wyposażenia zdolnego oświetlić miejsce lądowania. Pilot korzystał z rozstawionych na lotnisku lampek stajennych zasilanych naftą. Na wypadek lądowania w przygodnym terenie poza lotniskiem, załoga miała też do dyspozycji rakietnicę i racę oświetlającą, która opadając na spadochronie mogła przynajmniej na chwilę wyłonić z mroku miejsce lądowania.

We wspomnieniach Jana Tarczonia przebija wątek o dotkliwym zimnie panującym w podwójnej kabince szybowca poruszającego się na granicy stratosfery. W pewnym momencie w maszynie zamarzły wszystkie urządzenia nawigacyjne. Gdy dalszy lot po rekord zawisł na włosku, Jan Tarczoń wyjął z za pazuchy wysokościomierz wymontowany z innego szybowca i zaoferował go Józefczakowi. - Zabrałem ten wysokościomierz, bo druga kabina nie była w niego wyposażona a chciałem wiedzieć, co się dzieje. Jak powiedziałem Staszkowi, że mam ten instrument, nie mógł uwierzyć. Bardzo się ucieszył. To był chyba mój największy wkład w to bicie rekordu - wspominał ze śmiechem Jan Tarczoń.

Wedle ekspertów od wysokościowej medycyny - lot na ponad 12 kilometrów w niehermetyzowanej kabinie szybowca był obarczony ogromnym ryzykiem. Osiągając pułap powyżej 10 kilometrów nie wystarczy do organizmu pilota dostarczać tlen. Trzeba go także podać pod ciśnieniem. Niestety nowotarscy lotnicy takiego wyposażenia nie posiadali. Jan Tarczoń wspominał, że jeszcze przez kilka miesięcy odczuwał zdrowotne powikłania związane z przebywaniem na tak wielkiej wysokości. Przez ponad pół roku leczył się też Stanisław Józefczak. Prawdopodobnie właśnie pobicie rekordu przekreśliło jego dalszą karierę jako pilot w liniach lotniczych.

Rekord świata nowotarżanina w wysokości lotu został pobity dopiero w 2006 roku. Załoga na pokładzie hermetyzowanej, kosmicznie drogiej, specjalnej maszyny wzniosła się w górę na 16 kilometrów. Później i ten rekord został pobity i dziś wynosi 23,3 tys. metrów. Rekord Polski nadal jednak należy do Stanisława Józefczaka. Sebastian Kawa przyznał, że marzył o pobiciu tego rekordu a nawet poważnie się do tego przygotowywał. - Przygotowaliśmy szybowiec, zamontowaliśmy aparaturę tlenową wyjętą z odrzutowego Miga-29. Czekaliśmy na odpowiednie warunki… prawie trzy lata. Niestety zabrakło nam szczęścia - mówił wielokrotny mistrz świata. Zaznaczył przy tym, że przygotowana w ten sposób maszyna miała się w założeniach wznieść bezpiecznie na 13,5 tysiąca metrów.

Podczas debaty towarzyszącej projekcji filmu, uczestnicy zastanawiali się nad upamiętnieniem wielkiego nowotarskiego lotnika. Robert Koprowski z nowotarskiego Aeroklubu zapewniał, że wśród miejscowych lotników pamięć o rekordowym locie jest wciąż żywa. Stanisław Józefczak ma w Nowym Targu swoją ulicę a lotnicy zdopingowani przez Jana Tarczonia postanowili wspomóc finansowo odbudowę nagrobka Józefczaka na nowotarskim cmentarzu. Stanisław Józefczak zginął w katastrofie szkolnego samolotu właśnie na nowotarskim lotnisku. W wypadku zginął też kursant. Tragedia rozegrała się zaledwie dwa lata po zdobyciu fenomenalnego rekordu.

Zdaniem mistrza Sebastiana Kawy najlepszym upamiętnieniem wielkiego lotnika będzie kontynuowanie jego dzieła i wielkiej pasji - kultywowanie lotów szybowcowych na fali tatrzańskiej na nowotarskim lotnisku.

Jednym z rekwizytów użytych podczas produkcji filmu „Bocian nad Tatrami” był oryginalny szybowiec Bocian D o numerze SP-2029. Odnaleziony i pieczołowicie odrestaurowany przez miłośników historycznej awiacji. Dokładnie na tej maszynie wznieśli się Józefczak i Tarczoń w rekordowy lot.

W holu MCK można było podziwiać w niedzielę także zdjęcia z lotów szybowcowych na fali tatrzańskiej, wykonane przez lotniczego fotografa i pasjonata szybownictwa pilota Jakuba Śwista. W holu można było też zwiedzić stoiska Aeroklubu Nowy Targ, Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Muzeum Lotnictwa Polskiego z Krakowa oraz WCR Nowy Targ.

Relacja Stanisława Józefczaka z rekordowego lotu 5 listopada 1966: Start na Bocianie z lotniska Aeroklubu Tatrzańskiego nastąpił przy wietrze dość silnym z kierunku 200° za samolotem Junak 2 o godzinie 15.24. Lot na holu w dość silnej turbulencji przebiegał na małej wysokości, aż do Zakopanego. Nad Zakopanem stwierdziłem, że będę musiał spieszyć się ze zrobieniem przeniżenia, ponieważ ostatni rotor (chmura Cu rot) w okolicy Bukowiny Tatrzańskiej rozpadał się.

Wczepienie nastąpiło na wysokości 17.00 m, we wznoszeniu 8 m/s Wznosiłem się tak, aż do wysokości 3400 m ok. 4 minuty, aby następnie ostrożnie, po stronie nawietrznej rotora długości około 5 km, zejść możliwie jak najniżej. Byłem przygotowany na ewentualne lądowanie na zboczu Bukowiny Tatrzańskiej (pasma bukowińskiego). Próba zejścia udała się do wysokości prawie 450 m n.p.l. Od tego momentu zacząłem ponownie wznosić się. Będąc już na wysokości 4500 m stwierdziłem, że znajduję się na zdecydowanym falowym wznoszeniu 3,5÷4,5 m/s. W momencie kiedy wznoszenie zaczęło maleć, natychmiast przesunąłem się 3 km na północ od Zakopanego, by w ustalonym wznoszeniu 4 m/s i wietrze z kierunku 190°, o prędkości około 110 km/h wznieść się niemal na 11500 w paśmie wznoszeń długości około 8 km (poprzecznie w stosunku do kierunku wiatru). Na tej wysokości wznoszenie zaczęło znów maleć, więc natychmiast skierowałem szybowiec jeszcze dalej na północ od Zakopanego (około 5 km), prawie na pogranicze Poronina i Białego Dunajca. W miejscu tym we wznoszeniu 3 m/s osiągnąłem wysokość 12200 m (wg wysokościomierza). Była już ciemna noc. Brak muru halniakowego. Oprócz soczewek widocznych w postaci czarnych pasm, nie występowało żadne zachmurzenie. Wiatr nadal z kierunku 210° o prędkości 85 km/h. Schodzenie z wysokości rozpocząłem o godzinie 18.00. Wylądowałem na lotnisku w Nowym Targu o godzinie 18.40.

Stanisław Józefczak ustanowił również na fali tatrzańskiej dwa rekordy krajowe w kategorii szybowców jednomiejscowych na szybowcu „Mucha” w wysokości absolutnej - 11860 m i wysokości przewyższenia - 10 655m.

Spotkanie w Miejskim Centrum Kultury zorganizowali: Muzeum Sił Powietrznych, Aeroklub Nowy Targ i Urząd Miasta w Nowym Targu. Dyskusję prowadzili Jakub Mitek, zastępca dyrektora Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie i Robert Koprowski z nowotarskiego aeroklubu.

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.

Reklama

Galerie

Wiosenna Szczawnica

Palace, Katownia Podhala i brama do Auschwitz

Cały świat Zofii Szwajnos

Przystań na Kamieńcu rośnie dzień po dniu

Szczęśliwa trzynastka, czyi Miś Zakopiański wybrany

Morskie Oko okiem młodych artystów

W sąsiedztwie Domu Doktora

Młodzi artyści i ich wizje kubizmu

Hasior - rekonesans w Czerwonym Dworze

Zawody Koziołka Matołka 2025

Aukcja dla Domu Doktora

Cześć i chwała żołnierzom wyklętym

Drań Witkacy na nas patrzy

Odważnej Estery Karp wyprowadzanie z zapomnienia

Tomasz Gluziński i jego twórczość w Opolance

Dzień Babci i Dziadka w SP Ciche 1

Dom Doktora powstaje po pożarze

Otwarcie 31. Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Sportach Zimowych

Świat dorożek i powozów na Podhalu

Urodzinowy Chasior u Hasiora

WOŚP na Chotarzu w Kościelisku

Śleboda Józefa Koszarka w Okszy

Premierowa "Wdowa po sołtysie"

Kolędy i pastorałki w Miejskiej Galerii Sztuki

Noworoczne kolędowanie w Czerwony Dworze

Święto gwary w Białym Dunajcu

Cudnej mimozie - wstrętna pokrzywa, czyli duch Makuszyńskiego w Opolance

Halina Rząsa - dokumentalistka pra-ekologii

"Widziałam Joannę" Mariusza Koperskiego w Gwarno

Benefis Eugeniusza Karkoszki z Lipnicy Wielkiej

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

PRACA | dam
Nowo otwarta restauracja na Krupówkach zatrudni na stałe OSOBĘ Z DOŚWIADCZENIEM W PRZYGOTOWYWANIU BURGERÓW I KEBABÓW. Proszę o wysłanie kontaktu na mail: niemcowna@o2.pl
MOTORYZACJA | sprzedaż
SKUTER INWALIDZKI ELEKTRYCZNY. 784 950 106.
PRACA | dam
Recepcjonista do obsługi apartamentów w Białce Tatrzańskiej. Oferujemy stabilne zatrudnienie i atrakcyjne wynagrodzenie. Zainteresowanych prosimy o kontakt pod numerem 692 477 200 i przesłanie CV na adres m.koszarek@gorskagrupa.pl.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam BACÓWKĘ, nowo wybudowaną na Sralówkach. 515 503 494, 18 265 39 77.
SPRZEDAŻ | zwierzęta
Dwa KONIE POCIĄGOWE 9.500 zł/szt. 790 759 407.
SPRZEDAŻ | budowlane
STEMPLE BUDOWLANE 6 zł/szt. DESKI SZALUNKOWE 600 zł/kubik. WIĘŹBA 950 zł/kubik. 790 759 407.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO OPAŁOWE 160zł/ m3. 790 759 407.
SPRZEDAŻ | budowlane
DOM Z PŁAZÓW CIOSANYCH 10x8m - do przeniesienia. 790 759 407.
SPRZEDAŻ | budowlane
DESKI Z OFLISEM na szałasy. 790 759 407.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY 110m2 W CENTRUM NOWEGO TARGU, UL. KRZYWA. 608 806 408
PRACA | dam
RESTAURACJA W KOŚCIELISKU ZATRUDNI: KUCHARZY, POMOCE KUCHENNE, KELNERÓW. 608 806 408
PRACA | dam
DORYWCZO - SPRZĄTANIE W KOŚCIELISKU. 608 806 408
PRACA | dam
KOŚCIELISKO - OSOBĘ DO OBSŁUGI IMPREZ: WESELA, KOMUNIE, CHRZCINY. 608 806 408
PRACA | dam
DO PRACY W PENSJONACIE W KOŚCIELISKU z możliwością zamieszkania. 608 806 408
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDEGO MERCEDESA SPRINTERA. 531 666 333.
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. OSOBOWE, TERENOWE. CAŁE LUB USZKODZONE. 531 666 333.
PRACA | dam
RESTAURACJA W ZAKOPANEM ZATRUDNI KELNERA-KELNERKĘ W SYSTEMIE ZMIANOWYM (8 GODZINNYM). 512351742 ZAMOYSKIEGO 2 watra@zakopane-restauracje.pl
Tel.: 512351742
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni EKSPEDIENTKĘ. Bardzo dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni KIEROWCĘ. Dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE PODDASZY WEŁNĄ MINERALNĄ, ADAPTACJA PODDASZY, ZABUDOWA GK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
KOMPLEKSOWE WYKOŃCZENIA WNĘTRZ, MALOWANIE, PANELE, MONTAŻ DRZWI, ŁAZIENKI, ZABUDOWY GK. 660 079 941.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Podczerwone -sprzedam mieszkanie 46m2 gotowe do zamieszkania tel 660797241 b12.pl.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Kościelisko-Czajki -dom na super widokowej działce -sprzedam tel 660797241 b12.pl.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Łopuszna działka budowlana 1466 m2 -media, dojazd asfaltowy tel 660797241 b12.pl.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Białka Tatrzańska -działka 1398m2 z planem zagospodarowania -MU , przy drodze asfaltowej, blisko wyciagi narciarskie tel 660797241 b12.pl.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Białka Tatrzańska -działka z pozwoleniem na budowę dwoch domków -blisko wyciąg narciarskie tel 660797241 b12.pl.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Jurgów-sprzedam do do zamieszkania tel 660797241 b12.pl.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Suche --działka 2000m2 z pozwoleniem na budowę , blisko wyciagu tel 660797241 b12.pl.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Białka Tatrzańska -działka 2500m2 -pierwsza linia zabudowy, zjazd, wz sprzedam tel 660797241 b12.pl.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Zakopane- Jaszczurówka -dom -pensjonat na dużej działce 1758 m2 -sprzedam 660797241 b12.pl.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Zakopane -Jaszczurówka- lokal pod gastronomie w apartamentowcu 100m2 -do wynajęcia lub sprzedaży tel 6607972410.
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię DOM do 100.000 zł. 500 221 028.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Czerwienne - nowy piękny dom sprzedam gotowy do zamieszkania tel. 660797241 b12
Tel.: 660797241
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
SPRZEDAŻ | zwierzęta
Owczarek podhalański. 501816189
Tel.: 501816189
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam LAS w Łopusznej. 18 28 560 60.
PRACA | dam
Wspólnota Mieszkaniowa INFINIUM - Aleje 3 Maja 5 w Zakopanem - POSZUKUJE FIRMY ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI SPRZĄTANIA BUDYNKU (klatki schodowe, korytarze, itp.) ORAZ TERENU ZEWNĘTRZNEGO. Kontakt w sprawie zakresu do złożenia oferty tel. 889 18 91 54 - zarządca nieruchomości.
PRACA | dam
Pensjonat w Zakopanem zatrudni POKOJOWĄ - 666 37 83 57.
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
PRACA | dam
Zatrudnię pracowników budowlanych, ekipy, podwykonawców. 601 508736.
PRACA | dam
Zatrudnimy Panią na pokoje. Praca całoroczna stała w małym obiekcie 40-50 osób w Zakopanym. Panie chętne, proszę o kontakt. 18 2061434 sgzakopane@interia.eu
Tel.: 18
PRACA | dam
Przedsiębiorstwo Budowlane Sikora zatrudni pracowników na stanowisko: pomocnik budowlany, malarz, tynkarz, płytkarz, cieśla, zbrojarz, pracownik ogólnobudowlany .
Tel.: 602 629 623
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA BUDOWLANA W MURZASICHLU 19 arów, kameralna. 517 018 380
SPRZEDAŻ | różne
NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.