2024-01-30 09:00:01

Nowy Targ

Halny zaniósł ich najwyżej

Reklama

Fenomenalny wyczyn nowotarskich szybowników przeniesiony na ekrany - Stanisław Józefczak i Jan Tarczoń polecieli Bocianem w stratosferę.

Historyczny lot odbył się 5 listopada 1966 roku. Załoga w składzie instr. pil. Stanisław Józefczak i pil. Jan Tarczoń na pokładzie szybowca Bocian D SP-2029 poleciała po rekord, a właściwie trzy rekordy wysokości w kategorii szybowców dwumiejscowych: dwa krajowe (wciąż aktualne) i jeden rekord świata wysokość absolutna - 12560 m, wysokość przewyższenia - 11680 m, oraz rekord świata w przewyższeniu - 11680 m.

W lipcu zeszłego roku na nowotarskim lotnisku filmowcy z Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie przygotowali materiał o niesamowitym locie. Głównym bohaterem filmu jest Jan Tarczoń, który jako bardzo młody pilot towarzyszył Stanisławowi Józefczakowi w rekordowym locie. Sam Jan Tarczoń, podczas niedzielnej nowotarskiej projekcji bardzo skromnie mówił o swoim udziale w rekordowym locie. Przypomniał o dość nietypowych okolicznościach, w jakich poznał przyszłego rekordzistę. Pan Jan pochodził z niezbyt zamożnej nowotarskiej rodziny. Już jako uczeń Technikum Skórzanego musiał dorabiać, żeby móc kontynuować naukę. Zatrudnił się w księgarni, tej samej, w której pracowała też mama Stanisława Józefczaka. Gdy kobieta dowiedziała się o lotniczych zainteresowaniach swego młodego podwładnego, przykazała synowi Staszkowi, uznanemu już wówczas instruktorowi i lotnikowi, by zaopiekował się „młodym”. Józefczak faktycznie poważnie wziął sobie do serca przykazania rodzicielki i tak zrodziła się niezwykła przyjaźń. - Staszek był moim mentorem. Wiele się od niego nauczyłem - wspominał pan Jan podczas niedzielnego spotkania. Zapewniał, że Józefczak nie zdobył swoich rekordów przypadkowo. On od wielu lat się do ich pobicia bardzo metodycznie przygotowywał. Zbierał dane co do prognozy pogody, dokładnie je analizował, nanosił na mapy. Jako pilot, który holował szybowce lecące na „falę tatrzańską” znał doskonale wszelkie lokalne niuanse, miejsca z dobrym „noszeniem”, miejsca, gdzie można było wykorzystać „rotory”, by przy ich pomocy zdobyć wysokość potrzebną do przedostania się w rejon „noszeń falowych”.

Jak podczas niedzielnej projekcji wspominał Sebastian Kawa, jeden z najlepszych szybowników świata, mający za sobą loty falowe w różnych częściach globu z Himalajami włącznie - piloci w czasach Józefczaka nie mieli do dyspozycji tak wielu wspaniałych narzędzi, którymi dziś posługują się piloci. Chodzi przede wszystkim o bardzo precyzyjne, cyfrowe mapy synoptyczne, wskazujące bardzo dokładnie miejsca, w których można liczyć na odpowiednie „noszenie”. Niegdyś piloci słuchali prognoz pogody podawanych za pośrednictwem czechosłowackiego radia. Dane synoptyczne były nanoszone ręcznie na mapy. To była w zasadzie jedyna zewnętrzna pomoc w określeniu warunków. Poza tym pilot mógł liczyć jedynie na własny lotniczy instynkt i zdobyte doświadczenie.

Wedle tych tradycyjnych metod przygotowywał się do lotu Stanisław Józefczak. Przez wiele miesięcy załatwiał wszelkie formalne zgody, by móc polecieć i zdobyć upragnione rekordy. Latami trwało wyczekiwanie na odpowiednie warunki pogodowe. Nawet bardzo późna pora startu, dość nietypowa jak dla szybowca, nie była przypadkowa.

Wedle zapisów sporządzanych podczas lotu przez Jana Tarczonia start nastąpił o 15.24 a szybowiec lądował już długo po zmroku o 18.40. Szybowiec nie posiadał wyposażenia zdolnego oświetlić miejsce lądowania. Pilot korzystał z rozstawionych na lotnisku lampek stajennych zasilanych naftą. Na wypadek lądowania w przygodnym terenie poza lotniskiem, załoga miała też do dyspozycji rakietnicę i racę oświetlającą, która opadając na spadochronie mogła przynajmniej na chwilę wyłonić z mroku miejsce lądowania.

We wspomnieniach Jana Tarczonia przebija wątek o dotkliwym zimnie panującym w podwójnej kabince szybowca poruszającego się na granicy stratosfery. W pewnym momencie w maszynie zamarzły wszystkie urządzenia nawigacyjne. Gdy dalszy lot po rekord zawisł na włosku, Jan Tarczoń wyjął z za pazuchy wysokościomierz wymontowany z innego szybowca i zaoferował go Józefczakowi. - Zabrałem ten wysokościomierz, bo druga kabina nie była w niego wyposażona a chciałem wiedzieć, co się dzieje. Jak powiedziałem Staszkowi, że mam ten instrument, nie mógł uwierzyć. Bardzo się ucieszył. To był chyba mój największy wkład w to bicie rekordu - wspominał ze śmiechem Jan Tarczoń.

Wedle ekspertów od wysokościowej medycyny - lot na ponad 12 kilometrów w niehermetyzowanej kabinie szybowca był obarczony ogromnym ryzykiem. Osiągając pułap powyżej 10 kilometrów nie wystarczy do organizmu pilota dostarczać tlen. Trzeba go także podać pod ciśnieniem. Niestety nowotarscy lotnicy takiego wyposażenia nie posiadali. Jan Tarczoń wspominał, że jeszcze przez kilka miesięcy odczuwał zdrowotne powikłania związane z przebywaniem na tak wielkiej wysokości. Przez ponad pół roku leczył się też Stanisław Józefczak. Prawdopodobnie właśnie pobicie rekordu przekreśliło jego dalszą karierę jako pilot w liniach lotniczych.

Rekord świata nowotarżanina w wysokości lotu został pobity dopiero w 2006 roku. Załoga na pokładzie hermetyzowanej, kosmicznie drogiej, specjalnej maszyny wzniosła się w górę na 16 kilometrów. Później i ten rekord został pobity i dziś wynosi 23,3 tys. metrów. Rekord Polski nadal jednak należy do Stanisława Józefczaka. Sebastian Kawa przyznał, że marzył o pobiciu tego rekordu a nawet poważnie się do tego przygotowywał. - Przygotowaliśmy szybowiec, zamontowaliśmy aparaturę tlenową wyjętą z odrzutowego Miga-29. Czekaliśmy na odpowiednie warunki… prawie trzy lata. Niestety zabrakło nam szczęścia - mówił wielokrotny mistrz świata. Zaznaczył przy tym, że przygotowana w ten sposób maszyna miała się w założeniach wznieść bezpiecznie na 13,5 tysiąca metrów.

Podczas debaty towarzyszącej projekcji filmu, uczestnicy zastanawiali się nad upamiętnieniem wielkiego nowotarskiego lotnika. Robert Koprowski z nowotarskiego Aeroklubu zapewniał, że wśród miejscowych lotników pamięć o rekordowym locie jest wciąż żywa. Stanisław Józefczak ma w Nowym Targu swoją ulicę a lotnicy zdopingowani przez Jana Tarczonia postanowili wspomóc finansowo odbudowę nagrobka Józefczaka na nowotarskim cmentarzu. Stanisław Józefczak zginął w katastrofie szkolnego samolotu właśnie na nowotarskim lotnisku. W wypadku zginął też kursant. Tragedia rozegrała się zaledwie dwa lata po zdobyciu fenomenalnego rekordu.

Zdaniem mistrza Sebastiana Kawy najlepszym upamiętnieniem wielkiego lotnika będzie kontynuowanie jego dzieła i wielkiej pasji - kultywowanie lotów szybowcowych na fali tatrzańskiej na nowotarskim lotnisku.

Jednym z rekwizytów użytych podczas produkcji filmu „Bocian nad Tatrami” był oryginalny szybowiec Bocian D o numerze SP-2029. Odnaleziony i pieczołowicie odrestaurowany przez miłośników historycznej awiacji. Dokładnie na tej maszynie wznieśli się Józefczak i Tarczoń w rekordowy lot.

W holu MCK można było podziwiać w niedzielę także zdjęcia z lotów szybowcowych na fali tatrzańskiej, wykonane przez lotniczego fotografa i pasjonata szybownictwa pilota Jakuba Śwista. W holu można było też zwiedzić stoiska Aeroklubu Nowy Targ, Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Muzeum Lotnictwa Polskiego z Krakowa oraz WCR Nowy Targ.

Relacja Stanisława Józefczaka z rekordowego lotu 5 listopada 1966: Start na Bocianie z lotniska Aeroklubu Tatrzańskiego nastąpił przy wietrze dość silnym z kierunku 200° za samolotem Junak 2 o godzinie 15.24. Lot na holu w dość silnej turbulencji przebiegał na małej wysokości, aż do Zakopanego. Nad Zakopanem stwierdziłem, że będę musiał spieszyć się ze zrobieniem przeniżenia, ponieważ ostatni rotor (chmura Cu rot) w okolicy Bukowiny Tatrzańskiej rozpadał się.

Wczepienie nastąpiło na wysokości 17.00 m, we wznoszeniu 8 m/s Wznosiłem się tak, aż do wysokości 3400 m ok. 4 minuty, aby następnie ostrożnie, po stronie nawietrznej rotora długości około 5 km, zejść możliwie jak najniżej. Byłem przygotowany na ewentualne lądowanie na zboczu Bukowiny Tatrzańskiej (pasma bukowińskiego). Próba zejścia udała się do wysokości prawie 450 m n.p.l. Od tego momentu zacząłem ponownie wznosić się. Będąc już na wysokości 4500 m stwierdziłem, że znajduję się na zdecydowanym falowym wznoszeniu 3,5÷4,5 m/s. W momencie kiedy wznoszenie zaczęło maleć, natychmiast przesunąłem się 3 km na północ od Zakopanego, by w ustalonym wznoszeniu 4 m/s i wietrze z kierunku 190°, o prędkości około 110 km/h wznieść się niemal na 11500 w paśmie wznoszeń długości około 8 km (poprzecznie w stosunku do kierunku wiatru). Na tej wysokości wznoszenie zaczęło znów maleć, więc natychmiast skierowałem szybowiec jeszcze dalej na północ od Zakopanego (około 5 km), prawie na pogranicze Poronina i Białego Dunajca. W miejscu tym we wznoszeniu 3 m/s osiągnąłem wysokość 12200 m (wg wysokościomierza). Była już ciemna noc. Brak muru halniakowego. Oprócz soczewek widocznych w postaci czarnych pasm, nie występowało żadne zachmurzenie. Wiatr nadal z kierunku 210° o prędkości 85 km/h. Schodzenie z wysokości rozpocząłem o godzinie 18.00. Wylądowałem na lotnisku w Nowym Targu o godzinie 18.40.

Stanisław Józefczak ustanowił również na fali tatrzańskiej dwa rekordy krajowe w kategorii szybowców jednomiejscowych na szybowcu „Mucha” w wysokości absolutnej - 11860 m i wysokości przewyższenia - 10 655m.

Spotkanie w Miejskim Centrum Kultury zorganizowali: Muzeum Sił Powietrznych, Aeroklub Nowy Targ i Urząd Miasta w Nowym Targu. Dyskusję prowadzili Jakub Mitek, zastępca dyrektora Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie i Robert Koprowski z nowotarskiego aeroklubu.

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.

Reklama

Galerie

"Nasze Zakopane" z Nagrodą Literacką Zakopanego

Zakopiański Festiwal Literacki

Andre Bachleda Curuś u Wnuka

Przyjaciele Andrzeja Brandstattera w Nosalowym Dworze

Biały haft w Czerwonym Dworze

Festiwal Muzyka u Wnuka wystartował

Leszek Możdżer w Nosalowym Dworze

Wielkie otwarcie wystawy prac Witkacego w Okszy

Witkacy w Okszy

Koniec roku szkolnego 2024/2025

Wspaniałe Powitanie Lata w Nowym Targu

Kurierzy Tatrzańscy w żywej pamięci

Czysta Piątka w Czystych Tatrach

Zwiedzamy zrujnowane Sanato

Z mamą i tatą fajnie jest!

Józefa Pęksa-Czerniawska, Agata Nowakowska-Wolak i Wojciech Strączek nagrodzeni w "Księżówce"

Szesnaście kobiet w Miejskiej Galerii Sztuki

Sky Walk Serce Poronina otwarte dla wszystkich

Sośnica ruszyła po rozbudowie i modernizacji

Wiosenna Szczawnica

Palace, Katownia Podhala i brama do Auschwitz

Cały świat Zofii Szwajnos

Przystań na Kamieńcu rośnie dzień po dniu

Szczęśliwa trzynastka, czyli Miś Zakopiański wybrany

Morskie Oko okiem młodych artystów

W sąsiedztwie Domu Doktora

Młodzi artyści i ich wizje kubizmu

Hasior - rekonesans w Czerwonym Dworze

Zawody Koziołka Matołka 2025

Aukcja dla Domu Doktora

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

SPRZEDAŻ | zwierzęta
KROWA. 18 26 597 56.
SPRZEDAŻ | różne
MLEKO. 18 26 597 56.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DOMEK LETNISKOWY W GORCACH. 515 503 494.
MOTORYZACJA | sprzedaż
SKUTER SNIEŻNY POLARIS. SILNIK ŻUKOWSKI prawie nowy. 515 503 494.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia MIESZKANIE, I piętro, Waksmund. 515 503 494.
USŁUGI | inne
Zapraszamy do ZAKŁADU SZKLARSKIEGO ul.Kasprowicza 30f Zakopane (pl. składu AS). 668356633
Tel.: 668356633
PRACA | dam
PKL Horeca Sp. z o.o. jest Spółką wchodzącą w skład Grupy PKL, która oferuje całoroczny, kompleksowy zakres usług turystyczno-wypoczynkowych oraz posiada własną bazę noclegową i restauracyjną. Obecnie poszukujemy osoby na stanowisko: KOORDYNATOR ZESPOŁU DS. ROZLICZEŃ I ADMINISTRACJI. Miejsce pracy: Zakopane. CO BĘDZIE NALEŻEĆ DO TWOICH OBOWIĄZKÓW? - Koordynacja pracy zespołu rozliczeniowego, - Kontrola poprawności dokumentacji magazynowej i sprzedażowej, - Zarządzanie procesem zamknięcia miesiąca oraz rozliczaniem inwentaryzacji gastronomicznych (niezgodności, wdrażanie usprawnień), - Nadzór nad obsługą administracyjną Spółki, obiegiem i ewidencjonowaniem dokumentów, - Nadzór administracyjny nad umowami kierowanymi do podpisu, kontrola poziomu realizacji zawartych umów, - Nadawanie uprawnień i zarządzanie rolami użytkowników w systemach magazynowo-sprzedażowych, - Administrowanie bazy systemowej w zakresie indeksów, receptur i pozycji sprzedażowych, - Opracowywanie procedur i instrukcji, prowadzenie wewnętrznej księgi standardów, - Ścisła współpraca w obrębie działu, oraz z klientem wewnętrznym i zewnętrznym, - Tworzenie zestawień, porównań i raportów na zlecenie przełożonego. DOŁĄCZ DO NAS! Aplikuj przez: https://www.pkl.pl/post/koordynator-ds-rozliczen-i-administracji.html
WWW: https://www.pkl.pl/post/koordynator-ds-rozliczen-i-administracji.html
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Siewierski Nieruchomości ul. Br. Czecha 1, Zakopane. +48 18 20 66 129, +48 506 13 14 63 www.siewierski.pl
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupie Pilnie -Pensjonat w Zakopanym -tel 660797241 b12.pl.
PRACA | dam
Zatrudnię KIEROWCĘ C+E na pracę po kraju ( poniedziałek - piątek). Praca na plandece. Kontakt 514 240 136, 691 758 882.
SPRZEDAŻ | zwierzęta
Sprzedam konia czeskiego zimnokrwistego. Masc karogniady,przyjazny dla dzieci, jezdzil w zaprzęgu i siodle. WAŁACH. Prawie 3 lata. kontakt tylko telefoniczny 791818377.
PRACA | dam
Skicontrol H.Martinczak.s.k.a. (Białka Tatrzańska) przedstawiciel na Polskę firmy SKIDATA, zatrudni: INFORMATYKA - SERWISANTA. Oferujemy: umowę o pracę, możliwość rozwoju zawodowego. Wymagania: znajomość rozwiązań IT, wykształcenie kierunkowe, doświadczenie na podobnym stanowisku, znajomość j.angielskiego, czynne prawo jazdy kat.B. Główne obowiązki: montaż i serwis systemu kontroli dostępu SKIDATA. CV prosimy przysłać na e-mail: praca@skicontrol.pl
PRACA | dam
POTRZEBNA OPIEKUNKA DO 8-MIESIĘCZNEGO DZIECKA, 4-5 godzin dziennie. Zakopane. 692 278 855.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Oferujemy powierzchnię parkingową dla pojazdów osobowych/dostawczych/ciężarowych z możliwością składowania /przechowywania towaru, na monitorowanym obiekcie z własną stacja paliw. Przemysłowa dzielnica Nowego Targu blisko wjazdu na S7. Zapraszamy. Tel. 602 290 555
PRACA | dam
PIEKARNIA W ZAKOPANEM ZATRUDNI PIEKARZA. Na stałe, umowa. 602 759 709
PRACA | dam
Zatrudnię SPRZEDAWCZYNIĘ DO SKLEPU SPOŻYWCZEGO W ZAKOPANEM. 602 759 709
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DZIAŁKĘ W ŁAPSZACH WYŻNYCH (nr 2903, 2904, 2905). 572624414.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
PRACA | dam
NIEMCY - murarz cieśla malarz ocieplenia spawacz elektryk kranista. 601-218-955
USŁUGI | budowlane
HYDRAULIK - 660 404 104.
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
USŁUGI | budowlane
PRACE WYSOKOŚCIOWE, MALOWANE DACHÓW, MALOWANIE ELEWACJI METODĄ NATRYSKOWĄ ORAZ KLASYCZNĄ. 537 160 398.
KUPNO
Kupię LIMBĘ na pniu. 605 306 244
PRACA | dam
Praca na budowie - docieplenia, budowy od podstaw, wykończenia. Zakopane i okolice. tel. 500160574. 500160574
Tel.: 500160574
PRACA | dam
PRACA W SKLEPIE SPOŻYWCZYM - BUKOWINA TATRZAŃSKA - STOISKO MIĘSNO-WĘDLINIARSKIE. 609820250 as.stasik@op.pl
Tel.: 609820250
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | dam
POSZUKUJEMY KANTORA DO UDZIAŁU W TRADYCYJNEJ MSZY ŚWIĘTEJ WSZECHCZASÓW. 697 718 044
USŁUGI | budowlane
OCIEPLANIE DOMÓW na materiałach wysokiej jakości. 787 479 002.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię działkę na Podhalu GOTÓWKA!!! 600 404 554
Tel.: 600
USŁUGI | budowlane
CIEŚLA BLACHARZ, BUDOWA OD PODSTAW. 516 563 400.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.