2023-07-02 10:00:54

Reklama

Zakopane

Ostatni zbójnik na Podhalu. Oszalał z miłości do pięknej góralki, a zrabowane skarby ukrywał w jaskini

Reklama

Miał rabować karczmy, wykorzystując swoje taneczne zdolności, popadł w konflikt z proboszczem Stolarczykiem, zakochał się pięknej Katarzynie z Toporów. Postać Wojtka Matei obrosła przez lata legendą i trudno dziś stwierdzić, co w jego życiorysie jest prawdą, a co stworzyła ludzka wyobraźnia.

Latem i zimą tuż obok drewnianej chałupy u wylotu doliny ku Dziurze w Tatrach przechodzą setki turystów. Mało kto z nich wie, że mieszkał tu Wojtek Mateja, ostatni tatrzański zbójnik ze swoją przepiękną wybranką serca Katarzyną od Toporów zwaną Kacką. Dość sporej wielkości drewniana chałupa jest od wielu lat opuszczona. Postawił ją słynny Klimek Bachleda, pierwszy tatrzański ratownik z cieślą Wawrzyńcem Rajcą. Dom wybudował zbójnik Wojtek Mateja dla swojej partnerki. Była nią "Kacka", czyli Katarzyna z Toporów, góralka słynąca podobno z nietuzinkowej urody. Mateja postawił dom w tym właśnie miejscu, aby móc łatwo i szybko uciekać przed żandarmami, a krył się w położonej nieopodal jaskini Dziura. Jak głosi legenda, w jej wnętrzu i pobliżu ukrywał zrabowane skarby. Miał napadać na wędrujących kupców i karczmy.

Krew się nieraz o to przelała

"Mówiono o nim, że miał dobre serce dla potrzebujących. Na prośbę o pomoc nie pozwalał iść za sobą do lasu, z którego po chwili wynosił garść grajcarów. Mówiono też, że był bezwzględny. Aby zdobyć korale dla ukochanej Kacki, zabił jedną dziewczynę. "Mateja był silnym i dobrze zbudowanym mężczyzną. Gdy przychodził do karczmy, wszyscy pili za jego pieniądze. Stawał się straszny, gdy mu kto u jego kochanki Kacki w drogę wchodził. W chałupie wystawionej dla niej pod Reglami, krew się nieraz o to przelała". Górale mówili: „Z pierwotku beł zbójnik jak się patrzy, kradł na Luptowie, ludzi częstował, radzi go widzieli, ale pote się zeźlił, zdziczał, pana Boga nie sanował, toz to mu na koniec źle wysło i marnie zginon” - czytamy na stronie www.straznicyczasu.pl

Silny mężczyzna o greckich rysach

W literaturze znaleźć można kilka opisów postaci Wojtka Matei. Miał to być silny, dobrze zbudowany mężczyzna, o niemal greckich, antycznych rysach twarzy, z pewnym spojrzeniem, a gdy ubrany był jeszcze w odświętny góralski strój, nikt nie przeszedł koło niego obojętny. Taki opis Wojtka Matei przynosi strona "Zbójnicki szlak".

W swoim bogatym w wydarzenia życiorysie miał Mateja popaść w konflikt z ówczesnym proboszczem ks. Józefem Stolarczykiem, który próbował sprowadzić górala na dobrą drogę. "A ja ci, Wojtuś powiadam, kto poza bucki chodzi (na rozbój chodzi - przyp. redakcji) zwykle na bukowej gałęzi kończy, a za twoją duszę ja odpowiadam przed Bogiem, przestań głupiej roboty, bo przyjdę do ciebie z bukową palicą i złoję skórę tak, że ci rozboju odechce" - ostrzegł Wojtka Mateję słynny proboszcz.

Porwał Bartusia Obrochtę i kazał mu na skrzypkach grać

Był Mateja ponoć urzeczony muzyką Bartusia Obrochty, słynnego góralskiego muzykanta i gawędziarza. Miał go nawet na jakiś czas porwać na halę w Tatrach i kazać sobie grać piękne nuty. W przekazach ludowych pojawiają się też ciekawostki związane z Mateją. Choćby taka, że wykorzystując taniec, miał okradać karczmy. Zbójnik wchodził do gospody i tańcem zajmował karczmarkę, uwodził ją, a przyśpiewkami dawał instrukcje czekającym na zewnątrz kamratom, którzy dokonywali rabunku.

Ród Gąsieniców

Historię zbójnika Matei doskonale zna Jan Karpiel Bułecka, architekt, muzyk, regionalista, który w filmie "Ród Gąsieniców" wcielił się w rolę Gąsienicy, który po uwięzieniu Matei walczył o rękę Kacki. - Nagrywaliśmy tę scenę chyba w Sabałówce. Ja grałem Gąsienicę, który chciał zostać kochankiem Kacki, przyłapał nas na tym inny jej absztyfikant - Walczak. Doszło do bójki, w której grany przeze mnie bohater ginie - wspomina Jan Karpiel Bułecka. Jak mówi, ten fragment filmu oparty był na wydarzeniu historycznym, a bójka ze śmiertelnym końcem miała miejsce, gdy Wojtek Mateja siedział w więzieniu na zamku w Wiśniczu, z którego już nie wyszedł żywy.

Zbójnik mściciel

- Pewnie w tym, co po latach opowiada się o Wojtku Matei, jest sporo legend i mitów, była to jednak postać z krwi i kości. Czy rabował bogatych i oddawał biednym? Tak naprawdę to mało który zbójnik był taki honorowy, chyba że sypnął jakiejś ładnej pannie groszem. Dla ówczesnych górali byli jednak zbójnicy swego rodzaju mścicielami, dlatego przez pokolenia urósł taki mit zbójowania, którego częścią jest Wojtek Mateja - mówi Karpiel Bułecka.

Twardy, zwykły góral

- Moim zdaniem postać Wojtka Matei obrosła trochę legendą, która im dalej od tamtych czasów, tym bardziej jest ubarwiana - mówi Henryk Krzeptowski Bohac, były przewodniczący zakopiańskiej rady miasta, który wychował się pod reglami, w sąsiedztwie zbójnika Matei. To jego ojciec w rodzie Gąsieniców kreował zresztą postać Wojtka Matei. Jego zdaniem zbójnik Mateja był zwykłym twardym góralem, który jak i inni próbował przetrwać w tamtych trudnych czasach. Czy zabierał bogatym, a dawał biednym, czy naprawdę można nazwać go zbójnikiem? - Trudno powiedzieć, wiadomo, że zbójnicy nie mogli zabierać biednym, bo ci niczego nie mieli. Na pewno był związany z tą ziemią, miał silny charakter i został na wiele lat zapamiętany, ale o szczegółach jego działalności trudno dziś, po tylu latach, mówić - tłumaczy Henryk Krzeptowski Bohac.

Paweł Pełka

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.

Reklama

Galerie

Wiosenna Szczawnica

Palace, Katownia Podhala i brama do Auschwitz

Cały świat Zofii Szwajnos

Przystań na Kamieńcu rośnie dzień po dniu

Szczęśliwa trzynastka, czyi Miś Zakopiański wybrany

Morskie Oko okiem młodych artystów

W sąsiedztwie Domu Doktora

Młodzi artyści i ich wizje kubizmu

Hasior - rekonesans w Czerwonym Dworze

Zawody Koziołka Matołka 2025

Aukcja dla Domu Doktora

Cześć i chwała żołnierzom wyklętym

Drań Witkacy na nas patrzy

Odważnej Estery Karp wyprowadzanie z zapomnienia

Tomasz Gluziński i jego twórczość w Opolance

Dzień Babci i Dziadka w SP Ciche 1

Dom Doktora powstaje po pożarze

Otwarcie 31. Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Sportach Zimowych

Świat dorożek i powozów na Podhalu

Urodzinowy Chasior u Hasiora

WOŚP na Chotarzu w Kościelisku

Śleboda Józefa Koszarka w Okszy

Premierowa "Wdowa po sołtysie"

Kolędy i pastorałki w Miejskiej Galerii Sztuki

Noworoczne kolędowanie w Czerwony Dworze

Święto gwary w Białym Dunajcu

Cudnej mimozie - wstrętna pokrzywa, czyli duch Makuszyńskiego w Opolance

Halina Rząsa - dokumentalistka pra-ekologii

"Widziałam Joannę" Mariusza Koperskiego w Gwarno

Benefis Eugeniusza Karkoszki z Lipnicy Wielkiej

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

PRACA | dam
RECEPCJONISTA - Praca od zaraz Poszukujemy komunikatywnej i zorganizowanej osoby na stanowisko recepcjonisty do obsługi apartamentów w Białce Tatrzańskiej. WYMAGANIA: - Dobra znajomość języka angielskiego, - Miła aparycja i kultura osobista, - Umiejętność pracy w zespole i dobra organizacja czasu. OFERUJEMY: - Stabilne zatrudnienie w oparciu o umowę, - Pracę w miłej atmosferze, - Szkolenie wprowadzające. Osoby zainteresowane prosimy o przesłanie CV na adres m.koszarek@gorskagrupa.pl lub kontakt telefoniczny +48 692 477 200
PRACA | dam
SPRZĄTANIE APARTAMENTÓW W KOŚCIELISKU, PRACA STAŁA UMOWA O PRACĘ/ZLECENIE. 698954671 www.osadawidokowa.pl d.zacharko@gorskagrupa.pl
Tel.: 698954671
SPRZEDAŻ | różne
AD BLUE - Z DYSTRYBUTORA - STACJA PALIW PAPI SERVICE, ZAKOPANE - SPYRKÓWKA 4. WYGODNE TANKOWANIE, NAJLEPSZE CENY! Tel. 18 20 17 467. www.papiservice.pl
NAUKA
Niepubliczne Przedszkole Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny w Zakopanem przy ul. Krzeptówki Potok 12 zaprasza dzieci w wieku 2,5 - 3 lata. Zapewniamy: świetną bazę lokalową, własną kuchnię, doświadczoną kadrę, przystępne ceny. Zapraszamy do kontaktu mailowego: przedszkolemisjonarki@gmail.com lub telefonicznego 690 124 554
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, ŁAZIENKI, MALOWANIE. 798 476 308.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI BLACHARSKO-DEKARSKIE, KRYCIE I PRZEKRYCIA DACHÓW, KOMINY, BALKONY, RYNNY, GZYMSY, FASADY. 889 388 484.
PRACA | dam
HURTOWNIA SPOŻYWCZO-MROŻONKOWA POSZUKUJE ENERGICZNEJ I ZAANGAŻOWANEJ OSOBY NA STANOWISKO: PRZEDSTAWICIEL HANDLOWY. OBOWIĄZKI: - aktywne pozyskiwanie nowych klientów (restauracje, hotele, pensjonaty, bary, itp.), - prezentacja i sprzedaż produktów spożywczych oraz mrożonek. WYMAGANIA: - doświadczenie w pracy na podobnym stanowisku w branży spożywczej/gastronomicznej, - znajomość rynku HoReCa w regionie Zakopanego, - prawo jazdy kat. B, - samodzielność i dobra organizacja pracy. OFERUJEMY: - stabilne zatrudnienie, - atrakcyjny system wynagrodzenia (podstawa + prowizje), - samochód służbowy, telefon, laptop. ZAINTERESOWANE OSOBY PROSIMY O PRZESŁANIE CV NA ADRES: gobohurt@op.pl
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
KUPNO
Kupię LIMBĘ na pniu. 605 306 244
PRACA | dam
Nowopowstająca piekarnia rzemieślnicza w Zakopanem, zatrudni piekarza, cukiernika i kucharza śniadaniowego. Mile widziane także osoby z pasją chętne do przeszkolenia. Nie zapewniamy noclegu. 602124461
Tel.: 602124461
KUPNO
OBWOŹNY SKUP ZŁOMU - dojazd do klienta. SKUP STARYCH SPAWAREK. 536 269 912.
USŁUGI | budowlane
CIEŚLA BLACHARZ, BUDOWA OD PODSTAW. 516 563 400.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni PIEKARZA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam Tartak Gogolin ( województwo opolskie ) 1,870 ha Hala , Trak Bydgoski dolnonapędowy Wielopiła Trak taśmowy 2 wanny do impregnacji Ładowarka Furukawa i Komatsu Stacja benzynowa Kontenery mieszkalne Garaże Cena 5 200 000 zł tel.600832298.
PRACA | dam
Nowo otwarta restauracja na Krupówkach zatrudni na stałe OSOBĘ Z DOŚWIADCZENIEM W PRZYGOTOWYWANIU BURGERÓW I KEBABÓW. Proszę o wysłanie kontaktu na mail: niemcowna@o2.pl
PRACA | dam
Recepcjonista do obsługi apartamentów w Białce Tatrzańskiej. Oferujemy stabilne zatrudnienie i atrakcyjne wynagrodzenie. Zainteresowanych prosimy o kontakt pod numerem 692 477 200 i przesłanie CV na adres m.koszarek@gorskagrupa.pl.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL HANDLOWO-USŁUGOWY 110m2 W CENTRUM NOWEGO TARGU, UL. KRZYWA. 608 806 408
PRACA | dam
RESTAURACJA W KOŚCIELISKU ZATRUDNI: KUCHARZY, POMOCE KUCHENNE, KELNERÓW. 608 806 408
PRACA | dam
DORYWCZO - SPRZĄTANIE W KOŚCIELISKU. 608 806 408
PRACA | dam
KOŚCIELISKO - OSOBĘ DO OBSŁUGI IMPREZ: WESELA, KOMUNIE, CHRZCINY. 608 806 408
PRACA | dam
DO PRACY W PENSJONACIE W KOŚCIELISKU z możliwością zamieszkania. 608 806 408
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDEGO MERCEDESA SPRINTERA. 531 666 333.
MOTORYZACJA | kupno
KUPIĘ KAŻDĄ TOYOTĘ. OSOBOWE, TERENOWE. CAŁE LUB USZKODZONE. 531 666 333.
PRACA | dam
RESTAURACJA W ZAKOPANEM ZATRUDNI KELNERA-KELNERKĘ W SYSTEMIE ZMIANOWYM (8 GODZINNYM). 512351742 ZAMOYSKIEGO 2 watra@zakopane-restauracje.pl
Tel.: 512351742
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni EKSPEDIENTKĘ. Bardzo dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Piekarnia w Zakopanem zatrudni KIEROWCĘ. Dobre warunki pracy. 604 102 804, 602 285 793.
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, POSPRZĄTAM. 796 358 958.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA BUDOWLANA W MURZASICHLU 19 arów, kameralna. 517 018 380
SPRZEDAŻ | różne
NOWE KILIMY RĘCZNIE TKANE (z owczej wełny). Wzór: jarzębina (60/80). Tel. 793 887 893
SPRZEDAŻ | różne
Sprzedam GOBELIN - pejzaż zimowy - (145/80). TORBY JUHASKIE. Tel. 793 887 893
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.