Pamięć nie tylko o Żydach

- To będzie wyjątkowy obiekt na Podhalu, zachęcam architektów do wystartowania w przetargu, bo taki projekt może być wizytówką w ich portfolio - mówi Marcin Ratułowski, burmistrz Czarnego Dunajca. Przetarg został już ogłoszony.

Wcześniej radni zgodzili się, by utworzyć w dawnej synagodze Dom Pamięci Ziemi Czarnodunajeckiej i Centrum Dialogu Międzynarodowego.

Muzeum ma zająć dwa piętra i babiniec, natomiast na poddaszu ma powstać Centrum Dialogu Międzynarodowego. Trwają też rozmowy z gminą żydowską w Krakowie, która jest właścicielem bożnicy. Władze Czarnego Dunajca zaproponowały wymianę działki w centrum miasta, na której jest zrujnowana synagoga, na inną gminną działkę, znajdującą się w terenie niezabudowanym, obok drogi wojewódzkiej w stronę Podczerwonego. Trwa wycena obu działek. Marcin Ratułowski zapewnia, że krakowscy Żydzi są pozytywnie nastawieni do zamiany i stosowna umowa zostanie podpisana jeszcze w tym roku.

W Domu Pamięci Ziemi Czarnodunajeckiej zostaną upamiętnieni ojcowie założyciele Związku Podhalan, którzy wywodzą się z terenu gminy - Feliks Gwiżdż, Jakub Zachemski. Swoje miejsce znajdzie tu także Andrzej Knapczyk Duch - wybitny muzykant, znany także ze swojej działalności patriotycznej. - Jako jedyny odmówił Krzeptowskiemu zagrania hitlerowcom w Zakopanem, co było w czasie okupacji ogromną odwagą. Wcześniej zasłużył się w promowaniu polskości na Śląsku i Orawie, kiedy o losach tych terenów miał zadecydować plebiscyt - podkreśla Marcin Ratułowski.  

Muzeum przypomni też historię Powstania Chochołowskiego czy historię przerzutu marszałka Rydza Śmigłego z dworca Keleti w Budapeszcie do Czarnego Dunajca przez Frączystego. Będzie to także miejsce, gdzie będzie można poznać historię Czarnego Dunajca w kontekście ponownego uzyskania praw miejskich. Nie może w tym miejscu zabraknąć też historii Żydów, którzy byli znaczącą społecznością tego miasta.

Do zagranicznej promocji Czarnego Dunajca na pewno przyczyni się planowane tu Centrum  Dialogu Międzynarodowego.  Będą się tu odbywać międzynarodowe konferencje, różne spotkania. Goście, którzy będą tu przyjeżdżać, będą mieli okazję także poznać walory krajoznawcze naszej gminy. Już dzisiaj ci, którzy do nas przyjeżdżają, np. na uroczystości żydowskie, wracają prywatnie - opowiada burmistrz.

Budynek synagogi, który powstał na przełomie XIX/XX w., jest dziś w opłakanym stanie i wymaga gruntownego remontu. - Dzięki temu, że synagoga jest wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków, będziemy mogli na renowację pozyskać fundusze z zewnątrz - podkreśla Marcin Ratułowski.